| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
៧. ចិត្តដ្ឋិតិកថាវណ្ណនា
7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
៣៣៥. ឯវន្តិ ‘‘ឯកចិត្តំ យាវតាយុកំ តិដ្ឋតី’’តិ វុត្តាការេន។ អញ្ញត្ថាតិ អរូបភវតោ អញ្ញស្មិំ។ ឯតេនាតិ ‘‘ឯកមេវ ចិត្តំ អារុប្បេ តិដ្ឋតិ , យាវតាយុកំ តិដ្ឋតី’’តិ ឯវំវាទិនា ទុតិយាបិ អឌ្ឍកថា បស្សិតព្ពា បឋមកថាយ ចិរកាលាវដ្ឋានវចនស្ស អញ្ញទត្ថុ ភាវវិភាវនតោតិ អធិប្បាយោ។ បុរិមាយាតិ ‘‘យាវតាយុកំ តិដ្ឋតី’’តិ បញ្ហតោ បុរិមាយ។ តត្ថ ហិ ‘‘វស្សសតំ តិដ្ឋតី’’តិ បុច្ឆាយ ‘‘អាមន្តា’’តិ អនុញ្ញា កតា, បច្ឆិមាយំ បន ‘‘មនុស្សានំ ឯកំ ចិត្តំ យាវតាយុកំ តិដ្ឋតី’’តិ ‘‘ន ហេវំ វត្តព្ពេ’’តិ បដិក្ខេបោ កតោ។ អវិរោធោ វិភាវេតព្ពោ, យតោ តត្ថេវ អនុញ្ញា កតា, ន បច្ឆាតិ អធិប្បាយោ ។ វស្សសតាទីតិ ច អាទិ-សទ្ទេន ន កេវលំ ‘‘ទ្វេ វស្សសតានី’’តិ ឯវមាទិយេវ សង្គហិតំ, អថ ខោ ‘‘ឯកំ ចិត្តំ ទិវសំ តិដ្ឋតី’’តិ ឯវមាទិបីតិ ទដ្ឋព្ពំ។ ‘‘មុហុត្តំ មុហុត្តំ ឧប្បជ្ជតីតិ បញ្ហោ សកវាទិនា បុច្ឆិតោ វិយ វុត្តោ’’តិ ឥទំ វិចារេតព្ពំ។ ‘‘មុហុត្តំ មុហុត្តំ ឧប្បជ្ជតី’’តិ បញ្ហោ បរវាទិស្ស។ ‘‘ឧប្បាទវយធម្មិនោ’’តិអាទិសុត្តត្ថវសេន បដិញ្ញា សកវាទិស្សាតិ ហិ វុត្តំ។
335. Evanti ‘‘ekacittaṃ yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti vuttākārena. Aññatthāti arūpabhavato aññasmiṃ. Etenāti ‘‘ekameva cittaṃ āruppe tiṭṭhati , yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti evaṃvādinā dutiyāpi aḍḍhakathā passitabbā paṭhamakathāya cirakālāvaṭṭhānavacanassa aññadatthu bhāvavibhāvanatoti adhippāyo. Purimāyāti ‘‘yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti pañhato purimāya. Tattha hi ‘‘vassasataṃ tiṭṭhatī’’ti pucchāya ‘‘āmantā’’ti anuññā katā, pacchimāyaṃ pana ‘‘manussānaṃ ekaṃ cittaṃ yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti ‘‘na hevaṃ vattabbe’’ti paṭikkhepo kato. Avirodho vibhāvetabbo, yato tattheva anuññā katā, na pacchāti adhippāyo . Vassasatādīti ca ādi-saddena na kevalaṃ ‘‘dve vassasatānī’’ti evamādiyeva saṅgahitaṃ, atha kho ‘‘ekaṃ cittaṃ divasaṃ tiṭṭhatī’’ti evamādipīti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Muhuttaṃ muhuttaṃ uppajjatīti pañho sakavādinā pucchito viya vutto’’ti idaṃ vicāretabbaṃ. ‘‘Muhuttaṃ muhuttaṃ uppajjatī’’ti pañho paravādissa. ‘‘Uppādavayadhammino’’tiādisuttatthavasena paṭiññā sakavādissāti hi vuttaṃ.
ចិត្តដ្ឋិតិកថាវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi / (១៦) ៧. ចិត្តដ្ឋិតិកថា • (16) 7. Cittaṭṭhitikathā
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / អភិធម្មបិដក (អដ្ឋកថា) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ៧. ចិត្តដ្ឋិតិកថាវណ្ណនា • 7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ៧. ចិត្តដ្ឋិតិកថាវណ្ណនា • 7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
