| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
7. චිත්‌තට්‌ඨිතිකථාවණ්‌ණනා
7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
335. එවන්‌ති ‘‘එකචිත්‌තං යාවතායුකං තිට්‌ඨතී’’ති වුත්‌තාකාරෙන. අඤ්‌ඤත්‌ථාති අරූපභවතො අඤ්‌ඤස්‌මිං. එතෙනාති ‘‘එකමෙව චිත්‌තං ආරුප්‌පෙ තිට්‌ඨති , යාවතායුකං තිට්‌ඨතී’’ති එවංවාදිනා දුතියාපි අඩ්‌ඪකථා පස්‌සිතබ්‌බා පඨමකථාය චිරකාලාවට්‌ඨානවචනස්‌ස අඤ්‌ඤදත්‌ථු භාවවිභාවනතොති අධිප්‌පායො. පුරිමායාති ‘‘යාවතායුකං තිට්‌ඨතී’’ති පඤ්‌හතො පුරිමාය. තත්‌ථ හි ‘‘වස්‌සසතං තිට්‌ඨතී’’ති පුච්‌ඡාය ‘‘ආමන්‌තා’’ති අනුඤ්‌ඤා කතා, පච්‌ඡිමායං පන ‘‘මනුස්‌සානං එකං චිත්‌තං යාවතායුකං තිට්‌ඨතී’’ති ‘‘න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ’’ති පටික්‌ඛෙපො කතො. අවිරොධො විභාවෙතබ්‌බො, යතො තත්‌ථෙව අනුඤ්‌ඤා කතා, න පච්‌ඡාති අධිප්‌පායො . වස්‌සසතාදීති ච ආදි-සද්‌දෙන න කෙවලං ‘‘ද්‌වෙ වස්‌සසතානී’’ති එවමාදියෙව සඞ්‌ගහිතං, අථ ඛො ‘‘එකං චිත්‌තං දිවසං තිට්‌ඨතී’’ති එවමාදිපීති දට්‌ඨබ්‌බං. ‘‘මුහුත්‌තං මුහුත්‌තං උප්‌පජ්‌ජතීති පඤ්‌හො සකවාදිනා පුච්‌ඡිතො විය වුත්‌තො’’ති ඉදං විචාරෙතබ්‌බං. ‘‘මුහුත්‌තං මුහුත්‌තං උප්‌පජ්‌ජතී’’ති පඤ්‌හො පරවාදිස්‌ස. ‘‘උප්‌පාදවයධම්‌මිනො’’තිආදිසුත්‌තත්‌ථවසෙන පටිඤ්‌ඤා සකවාදිස්‌සාති හි වුත්‌තං.
335. Evanti ‘‘ekacittaṃ yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti vuttākārena. Aññatthāti arūpabhavato aññasmiṃ. Etenāti ‘‘ekameva cittaṃ āruppe tiṭṭhati , yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti evaṃvādinā dutiyāpi aḍḍhakathā passitabbā paṭhamakathāya cirakālāvaṭṭhānavacanassa aññadatthu bhāvavibhāvanatoti adhippāyo. Purimāyāti ‘‘yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti pañhato purimāya. Tattha hi ‘‘vassasataṃ tiṭṭhatī’’ti pucchāya ‘‘āmantā’’ti anuññā katā, pacchimāyaṃ pana ‘‘manussānaṃ ekaṃ cittaṃ yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti ‘‘na hevaṃ vattabbe’’ti paṭikkhepo kato. Avirodho vibhāvetabbo, yato tattheva anuññā katā, na pacchāti adhippāyo . Vassasatādīti ca ādi-saddena na kevalaṃ ‘‘dve vassasatānī’’ti evamādiyeva saṅgahitaṃ, atha kho ‘‘ekaṃ cittaṃ divasaṃ tiṭṭhatī’’ti evamādipīti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Muhuttaṃ muhuttaṃ uppajjatīti pañho sakavādinā pucchito viya vutto’’ti idaṃ vicāretabbaṃ. ‘‘Muhuttaṃ muhuttaṃ uppajjatī’’ti pañho paravādissa. ‘‘Uppādavayadhammino’’tiādisuttatthavasena paṭiññā sakavādissāti hi vuttaṃ.
චිත්‌තට්‌ඨිතිකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (16) 7. චිත්‌තට්‌ඨිතිකථා • (16) 7. Cittaṭṭhitikathā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / 7. චිත්‌තට්‌ඨිතිකථාවණ්‌ණනා • 7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 7. චිත්‌තට්‌ඨිතිකථාවණ්‌ණනා • 7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
