| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / कङ्खावितरणी-अभिनव-टीका • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
५. चीवरअच्छिन्दनसिक्खापदवण्णना
5. Cīvaraacchindanasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘दत्वा’’ति यं किञ्चि पच्चासीसमानस्सेव दानमिह अधिप्पेतं, न निस्सट्ठदानन्ति आह ‘‘वेय्यावच्चादीनी’’तिआदि। सकसञ्ञायाति ‘‘सक’’न्ति सञ्ञाय। इमिना पाराजिकाभावं दस्सेति। चजित्वा दिन्नम्पि हि सकसञ्ञाय गण्हतो नत्थि पाराजिकं। अच्छिन्दन्तस्साति एकतो अबद्धानि, विसुं ठपितानि च बहूनि अच्छिन्दतो, ‘‘सङ्घाटिं आहर, उत्तरासङ्गं आहरा’’ति एवं आहरापयतो च। तेनाह ‘‘वत्थुगणनाय आपत्तियो’’ति। ‘‘मया दिन्नानि सब्बानि आहरा’’ति वदतोपि एकवचनेनेव सम्बहुला आपत्तियो। एकं चीवरं पन एकाबद्धानि च बहूनि अच्छिन्दतो एका आपत्ति। ‘‘अच्छिन्दा’’ति आणत्तिया दुक्कटन्ति ‘‘मया दिन्नानि सब्बानि गण्हा’’ति आणत्तिया एकं दुक्कटं, अच्छिन्नेसु पन एकवचनेनेव सम्बहुला पाचित्तियो। तेनाह ‘‘अच्छिन्नेसु वत्थुगणनाय आपत्तियो’’ति। अच्छिन्नेसूति तेनाणत्तेन अच्छिन्नेसु चीवरेसु। यत्थ पन पोत्थकेसु ‘‘अच्छिन्नेसु यत्तकानि आणत्तानि, तेसं गणनाय आपत्तियो’’ति पाठो, तत्थ यत्तकानि आणत्तानीति यत्तकानि चीवरानि गण्हितुं आणत्तानीति अत्थो। यं पन समन्तपासादिकायं ‘‘चीवरं ‘गण्हा’ति आणापेति, एकं दुक्कटं। आणत्तो बहूनि गण्हाति, एकं पाचित्तिय’’न्ति (पारा॰ अट्ठ॰ २.६३३) वुत्तं, तं एकाबद्धं सन्धाय। एवञ्च कत्वा समन्तपासादिकाय सद्धिं इमाय अट्ठकथाय न कोचि विरोधो। सचे पन ‘‘सङ्घाटिं गण्ह, उत्तरासङ्गं गण्हा’’ति आणापेति, वाचाय वाचाय दुक्कटं। अच्छिन्नेसु वत्थुगणनाय आपत्तियो। एत्थ च ‘‘इदं मे, भन्ते, चीवरं भिक्खुस्स सामं दत्वा अच्छिन्नं निस्सग्गिय’’न्ति (पारा॰ ६३३) इमिना नयेन निस्सज्जनविधानं वेदितब्बं।
‘‘Datvā’’ti yaṃ kiñci paccāsīsamānasseva dānamiha adhippetaṃ, na nissaṭṭhadānanti āha ‘‘veyyāvaccādīnī’’tiādi. Sakasaññāyāti ‘‘saka’’nti saññāya. Iminā pārājikābhāvaṃ dasseti. Cajitvā dinnampi hi sakasaññāya gaṇhato natthi pārājikaṃ. Acchindantassāti ekato abaddhāni, visuṃ ṭhapitāni ca bahūni acchindato, ‘‘saṅghāṭiṃ āhara, uttarāsaṅgaṃ āharā’’ti evaṃ āharāpayato ca. Tenāha ‘‘vatthugaṇanāya āpattiyo’’ti. ‘‘Mayā dinnāni sabbāni āharā’’ti vadatopi ekavacaneneva sambahulā āpattiyo. Ekaṃ cīvaraṃ pana ekābaddhāni ca bahūni acchindato ekā āpatti. ‘‘Acchindā’’ti āṇattiyā dukkaṭanti ‘‘mayā dinnāni sabbāni gaṇhā’’ti āṇattiyā ekaṃ dukkaṭaṃ, acchinnesu pana ekavacaneneva sambahulā pācittiyo. Tenāha ‘‘acchinnesu vatthugaṇanāya āpattiyo’’ti. Acchinnesūti tenāṇattena acchinnesu cīvaresu. Yattha pana potthakesu ‘‘acchinnesu yattakāni āṇattāni, tesaṃ gaṇanāya āpattiyo’’ti pāṭho, tattha yattakāni āṇattānīti yattakāni cīvarāni gaṇhituṃ āṇattānīti attho. Yaṃ pana samantapāsādikāyaṃ ‘‘cīvaraṃ ‘gaṇhā’ti āṇāpeti, ekaṃ dukkaṭaṃ. Āṇatto bahūni gaṇhāti, ekaṃ pācittiya’’nti (pārā. aṭṭha. 2.633) vuttaṃ, taṃ ekābaddhaṃ sandhāya. Evañca katvā samantapāsādikāya saddhiṃ imāya aṭṭhakathāya na koci virodho. Sace pana ‘‘saṅghāṭiṃ gaṇha, uttarāsaṅgaṃ gaṇhā’’ti āṇāpeti, vācāya vācāya dukkaṭaṃ. Acchinnesu vatthugaṇanāya āpattiyo. Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, cīvaraṃ bhikkhussa sāmaṃ datvā acchinnaṃ nissaggiya’’nti (pārā. 633) iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ.
तिकपाचित्तियन्ति उपसम्पन्ने उपसम्पन्नसञ्ञिवेमतिकअनुपसम्पन्नसञ्ञीनं वसेन तीणि पाचित्तियानि। अञ्ञं परिक्खारन्ति पत्तादिं अञ्ञं परिक्खारं, अन्तमसो सूचिम्पीति अत्थो। न केवलं अनुपसम्पन्नस्स चीवरंयेव अच्छिन्दतो दुक्कटन्ति आह ‘‘अनुपसम्पन्नस्स चा’’तिआदि। तत्थ यं किञ्चीति चीवरं वा होतु, पत्तादि, यं किञ्चि परिक्खारं वा। तस्स विस्सासं गण्हन्तस्साति यस्स दिन्नं, तस्स विस्सासेन गण्हन्तस्स, ततियत्थे चेतं उपयोगवचनं। उपसम्पन्नताति अच्छिन्दनसमये उपसम्पन्नभावो। किञ्चापि उपसम्पन्नभावो पाळियं, मातिकट्ठकथायञ्च दानग्गहणेसु दिस्सति, तथापि अनुपसम्पन्नकाले चीवरं दत्वा उपसम्पन्नकाले अच्छिन्दन्तस्स आपत्तितो अच्छिन्दनकालेयेव उपसम्पन्नता अङ्गन्ति वेदितब्बं।
Tikapācittiyanti upasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Aññaṃ parikkhāranti pattādiṃ aññaṃ parikkhāraṃ, antamaso sūcimpīti attho. Na kevalaṃ anupasampannassa cīvaraṃyeva acchindato dukkaṭanti āha ‘‘anupasampannassa cā’’tiādi. Tattha yaṃ kiñcīti cīvaraṃ vā hotu, pattādi, yaṃ kiñci parikkhāraṃ vā. Tassa vissāsaṃ gaṇhantassāti yassa dinnaṃ, tassa vissāsena gaṇhantassa, tatiyatthe cetaṃ upayogavacanaṃ. Upasampannatāti acchindanasamaye upasampannabhāvo. Kiñcāpi upasampannabhāvo pāḷiyaṃ, mātikaṭṭhakathāyañca dānaggahaṇesu dissati, tathāpi anupasampannakāle cīvaraṃ datvā upasampannakāle acchindantassa āpattito acchindanakāleyeva upasampannatā aṅganti veditabbaṃ.
चीवरअच्छिन्दनसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Cīvaraacchindanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
