| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กงฺขาวิตรณี-อภินว-ฎีกา • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
๕. จีวรอจฺฉินฺทนสิกฺขาปทวณฺณนา
5. Cīvaraacchindanasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘ทตฺวา’’ติ ยํ กิญฺจิ ปจฺจาสีสมานเสฺสว ทานมิห อธิเปฺปตํ, น นิสฺสฎฺฐทานนฺติ อาห ‘‘เวยฺยาวจฺจาทีนี’’ติอาทิฯ สกสญฺญายาติ ‘‘สก’’นฺติ สญฺญายฯ อิมินา ปาราชิกาภาวํ ทเสฺสติฯ จชิตฺวา ทินฺนมฺปิ หิ สกสญฺญาย คณฺหโต นตฺถิ ปาราชิกํฯ อจฺฉินฺทนฺตสฺสาติ เอกโต อพทฺธานิ, วิสุํ ฐปิตานิ จ พหูนิ อจฺฉินฺทโต, ‘‘สงฺฆาฎิํ อาหร, อุตฺตราสงฺคํ อาหรา’’ติ เอวํ อาหราปยโต จฯ เตนาห ‘‘วตฺถุคณนาย อาปตฺติโย’’ติฯ ‘‘มยา ทินฺนานิ สพฺพานิ อาหรา’’ติ วทโตปิ เอกวจเนเนว สมฺพหุลา อาปตฺติโยฯ เอกํ จีวรํ ปน เอกาพทฺธานิ จ พหูนิ อจฺฉินฺทโต เอกา อาปตฺติฯ ‘‘อจฺฉินฺทา’’ติ อาณตฺติยา ทุกฺกฎนฺติ ‘‘มยา ทินฺนานิ สพฺพานิ คณฺหา’’ติ อาณตฺติยา เอกํ ทุกฺกฎํ, อจฺฉิเนฺนสุ ปน เอกวจเนเนว สมฺพหุลา ปาจิตฺติโยฯ เตนาห ‘‘อจฺฉิเนฺนสุ วตฺถุคณนาย อาปตฺติโย’’ติฯ อจฺฉิเนฺนสูติ เตนาณเตฺตน อจฺฉิเนฺนสุ จีวเรสุฯ ยตฺถ ปน โปตฺถเกสุ ‘‘อจฺฉิเนฺนสุ ยตฺตกานิ อาณตฺตานิ, เตสํ คณนาย อาปตฺติโย’’ติ ปาโฐ, ตตฺถ ยตฺตกานิ อาณตฺตานีติ ยตฺตกานิ จีวรานิ คณฺหิตุํ อาณตฺตานีติ อโตฺถฯ ยํ ปน สมนฺตปาสาทิกายํ ‘‘จีวรํ ‘คณฺหา’ติ อาณาเปติ, เอกํ ทุกฺกฎํฯ อาณโตฺต พหูนิ คณฺหาติ, เอกํ ปาจิตฺติย’’นฺติ (ปารา. อฎฺฐ. ๒.๖๓๓) วุตฺตํ, ตํ เอกาพทฺธํ สนฺธายฯ เอวญฺจ กตฺวา สมนฺตปาสาทิกาย สทฺธิํ อิมาย อฎฺฐกถาย น โกจิ วิโรโธฯ สเจ ปน ‘‘สงฺฆาฎิํ คณฺห, อุตฺตราสงฺคํ คณฺหา’’ติ อาณาเปติ, วาจาย วาจาย ทุกฺกฎํฯ อจฺฉิเนฺนสุ วตฺถุคณนาย อาปตฺติโยฯ เอตฺถ จ ‘‘อิทํ เม, ภเนฺต, จีวรํ ภิกฺขุสฺส สามํ ทตฺวา อจฺฉินฺนํ นิสฺสคฺคิย’’นฺติ (ปารา. ๖๓๓) อิมินา นเยน นิสฺสชฺชนวิธานํ เวทิตพฺพํฯ
‘‘Datvā’’ti yaṃ kiñci paccāsīsamānasseva dānamiha adhippetaṃ, na nissaṭṭhadānanti āha ‘‘veyyāvaccādīnī’’tiādi. Sakasaññāyāti ‘‘saka’’nti saññāya. Iminā pārājikābhāvaṃ dasseti. Cajitvā dinnampi hi sakasaññāya gaṇhato natthi pārājikaṃ. Acchindantassāti ekato abaddhāni, visuṃ ṭhapitāni ca bahūni acchindato, ‘‘saṅghāṭiṃ āhara, uttarāsaṅgaṃ āharā’’ti evaṃ āharāpayato ca. Tenāha ‘‘vatthugaṇanāya āpattiyo’’ti. ‘‘Mayā dinnāni sabbāni āharā’’ti vadatopi ekavacaneneva sambahulā āpattiyo. Ekaṃ cīvaraṃ pana ekābaddhāni ca bahūni acchindato ekā āpatti. ‘‘Acchindā’’ti āṇattiyā dukkaṭanti ‘‘mayā dinnāni sabbāni gaṇhā’’ti āṇattiyā ekaṃ dukkaṭaṃ, acchinnesu pana ekavacaneneva sambahulā pācittiyo. Tenāha ‘‘acchinnesu vatthugaṇanāya āpattiyo’’ti. Acchinnesūti tenāṇattena acchinnesu cīvaresu. Yattha pana potthakesu ‘‘acchinnesu yattakāni āṇattāni, tesaṃ gaṇanāya āpattiyo’’ti pāṭho, tattha yattakāni āṇattānīti yattakāni cīvarāni gaṇhituṃ āṇattānīti attho. Yaṃ pana samantapāsādikāyaṃ ‘‘cīvaraṃ ‘gaṇhā’ti āṇāpeti, ekaṃ dukkaṭaṃ. Āṇatto bahūni gaṇhāti, ekaṃ pācittiya’’nti (pārā. aṭṭha. 2.633) vuttaṃ, taṃ ekābaddhaṃ sandhāya. Evañca katvā samantapāsādikāya saddhiṃ imāya aṭṭhakathāya na koci virodho. Sace pana ‘‘saṅghāṭiṃ gaṇha, uttarāsaṅgaṃ gaṇhā’’ti āṇāpeti, vācāya vācāya dukkaṭaṃ. Acchinnesu vatthugaṇanāya āpattiyo. Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, cīvaraṃ bhikkhussa sāmaṃ datvā acchinnaṃ nissaggiya’’nti (pārā. 633) iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ.
ติกปาจิตฺติยนฺติ อุปสมฺปเนฺน อุปสมฺปนฺนสญฺญิเวมติกอนุปสมฺปนฺนสญฺญีนํ วเสน ตีณิ ปาจิตฺติยานิฯ อญฺญํ ปริกฺขารนฺติ ปตฺตาทิํ อญฺญํ ปริกฺขารํ, อนฺตมโส สูจิมฺปีติ อโตฺถฯ น เกวลํ อนุปสมฺปนฺนสฺส จีวรํเยว อจฺฉินฺทโต ทุกฺกฎนฺติ อาห ‘‘อนุปสมฺปนฺนสฺส จา’’ติอาทิฯ ตตฺถ ยํ กิญฺจีติ จีวรํ วา โหตุ, ปตฺตาทิ, ยํ กิญฺจิ ปริกฺขารํ วาฯ ตสฺส วิสฺสาสํ คณฺหนฺตสฺสาติ ยสฺส ทินฺนํ, ตสฺส วิสฺสาเสน คณฺหนฺตสฺส, ตติยเตฺถ เจตํ อุปโยควจนํฯ อุปสมฺปนฺนตาติ อจฺฉินฺทนสมเย อุปสมฺปนฺนภาโวฯ กิญฺจาปิ อุปสมฺปนฺนภาโว ปาฬิยํ, มาติกฎฺฐกถายญฺจ ทานคฺคหเณสุ ทิสฺสติ, ตถาปิ อนุปสมฺปนฺนกาเล จีวรํ ทตฺวา อุปสมฺปนฺนกาเล อจฺฉินฺทนฺตสฺส อาปตฺติโต อจฺฉินฺทนกาเลเยว อุปสมฺปนฺนตา องฺคนฺติ เวทิตพฺพํฯ
Tikapācittiyanti upasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Aññaṃ parikkhāranti pattādiṃ aññaṃ parikkhāraṃ, antamaso sūcimpīti attho. Na kevalaṃ anupasampannassa cīvaraṃyeva acchindato dukkaṭanti āha ‘‘anupasampannassa cā’’tiādi. Tattha yaṃ kiñcīti cīvaraṃ vā hotu, pattādi, yaṃ kiñci parikkhāraṃ vā. Tassa vissāsaṃ gaṇhantassāti yassa dinnaṃ, tassa vissāsena gaṇhantassa, tatiyatthe cetaṃ upayogavacanaṃ. Upasampannatāti acchindanasamaye upasampannabhāvo. Kiñcāpi upasampannabhāvo pāḷiyaṃ, mātikaṭṭhakathāyañca dānaggahaṇesu dissati, tathāpi anupasampannakāle cīvaraṃ datvā upasampannakāle acchindantassa āpattito acchindanakāleyeva upasampannatā aṅganti veditabbaṃ.
จีวรอจฺฉินฺทนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Cīvaraacchindanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
