Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിനയവിനിച്ഛയ-ടീകാ • Vinayavinicchaya-ṭīkā |
ചീവരക്ഖന്ധകകഥാവണ്ണനാ
Cīvarakkhandhakakathāvaṇṇanā
൨൭൨൬-൭. ചീവരം ഉപ്പജ്ജതി ഏതാസൂതി ‘‘ഉപ്പാദാ’’തി ജനികാവ വുച്ചന്തി, ചീവരവത്ഥപരിലാഭക്ഖേത്തന്തി അത്ഥോ. യഥാഹ – ‘‘യഥാവുത്താനം ചീവരാനം പടിലാഭായ ഖേത്തം ദസ്സേതും അട്ഠിമാ ഭിക്ഖവേ മാതികാതിആദിമാഹാ’’തി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൯). ചീവരമാതികാതി ചീവരുപ്പാദഹേതുഭൂതമാതരോ. തേനാഹ കഥിനക്ഖന്ധകവണ്ണനായം ‘‘മാതികാതി മാതരോ, ജനേത്തിയോതി അത്ഥോ’’തി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൧൦). മാതികാതി ചേത്ഥ ചീവരദാനമധിപ്പേതം. യഥാഹ ‘‘സീമായ ദാനം ഏകാ മാതികാ, കതികായ ദാനം ദുതിയാ’’തിആദി. സീമായ ദേതി, കതികായ ദേതി, ഭിക്ഖാപഞ്ഞത്തിയാ ദേതി, സങ്ഘസ്സ ദേതി, ഉഭതോസങ്ഘേ ദേതി, വസ്സംവുത്ഥസങ്ഘസ്സ ദേതി, ആദിസ്സ ദേതി, പുഗ്ഗലസ്സ ദേതി. ‘‘ഇമാ പന അട്ഠ മാതികാ’’തി വുത്തമേവ നിഗമനവസേന വുത്തം.
2726-7. Cīvaraṃ uppajjati etāsūti ‘‘uppādā’’ti janikāva vuccanti, cīvaravatthaparilābhakkhettanti attho. Yathāha – ‘‘yathāvuttānaṃ cīvarānaṃ paṭilābhāya khettaṃ dassetuṃ aṭṭhimā bhikkhave mātikātiādimāhā’’ti (mahāva. aṭṭha. 379). Cīvaramātikāti cīvaruppādahetubhūtamātaro. Tenāha kathinakkhandhakavaṇṇanāyaṃ ‘‘mātikāti mātaro, janettiyoti attho’’ti (mahāva. aṭṭha. 310). Mātikāti cettha cīvaradānamadhippetaṃ. Yathāha ‘‘sīmāya dānaṃ ekā mātikā, katikāya dānaṃ dutiyā’’tiādi. Sīmāya deti, katikāya deti, bhikkhāpaññattiyā deti, saṅghassa deti, ubhatosaṅghe deti, vassaṃvutthasaṅghassa deti, ādissa deti, puggalassa deti. ‘‘Imā pana aṭṭha mātikā’’ti vuttameva nigamanavasena vuttaṃ.
൨൭൨൮. തത്ഥാതി താസു അട്ഠമാതികാസു. സീമായ ദേതീതി ‘‘സീമായ ദമ്മീ’’തി ഏവം സീമം പരാമസിത്വാ ദേന്തോ സീമായ ദേതി, ഏവം ദിന്നം അന്തോസീമഗതേഹി ഭിക്ഖൂഹി ഭാജേതബ്ബന്തി വണ്ണിതന്തി യോജനാ. തത്ഥ അന്തോസീമഗതേഹീതി ദായകോ യം സീമം അപേക്ഖിത്വാ ഏവമാഹ, തസ്സാ സീമായ അന്തോഗതേഹി സബ്ബേഹി. ഭാജേതബ്ബന്തി തം ചീവരം ഭാജേതബ്ബം. വരവണ്ണിനാതി ‘‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹ’’ന്തിആദിനാ സകലലോകബ്യാപിഗുണാതിസയയുത്തേന ബ്യാമപ്പഭായ, ഛബ്ബണ്ണാനം രംസീനഞ്ച വസേന ഉത്തമപ്പഭാതിസയയുത്തേന വരവണ്ണിനാ വണ്ണിതം കഥിതം. അയമേത്ഥ പദവണ്ണനാ, അയം പന വിനിച്ഛയോ – സീമായ ദേതീതി ഏത്ഥ താവ ഖണ്ഡസീമാ ഉപചാരസീമാ സമാനസംവാസസീമാ അവിപ്പവാസസീമാ ലാഭസീമാ ഗാമസീമാ നിഗമസീമാ നഗരസീമാ അബ്ഭന്തരസീമാ ഉദകുക്ഖേപസീമാ ജനപദസീമാ രട്ഠസീമാ രജ്ജസീമാ ദീപസീമാ ചക്കവാളസീമാ ഇതി പന്നരസ സീമാ വേദിതബ്ബാ.
2728.Tatthāti tāsu aṭṭhamātikāsu. Sīmāya detīti ‘‘sīmāya dammī’’ti evaṃ sīmaṃ parāmasitvā dento sīmāya deti, evaṃ dinnaṃ antosīmagatehi bhikkhūhi bhājetabbanti vaṇṇitanti yojanā. Tattha antosīmagatehīti dāyako yaṃ sīmaṃ apekkhitvā evamāha, tassā sīmāya antogatehi sabbehi. Bhājetabbanti taṃ cīvaraṃ bhājetabbaṃ. Varavaṇṇināti ‘‘itipi so bhagavā araha’’ntiādinā sakalalokabyāpiguṇātisayayuttena byāmappabhāya, chabbaṇṇānaṃ raṃsīnañca vasena uttamappabhātisayayuttena varavaṇṇinā vaṇṇitaṃ kathitaṃ. Ayamettha padavaṇṇanā, ayaṃ pana vinicchayo – sīmāya detīti ettha tāva khaṇḍasīmā upacārasīmā samānasaṃvāsasīmā avippavāsasīmā lābhasīmā gāmasīmā nigamasīmā nagarasīmā abbhantarasīmā udakukkhepasīmā janapadasīmā raṭṭhasīmā rajjasīmā dīpasīmā cakkavāḷasīmā iti pannarasa sīmā veditabbā.
തത്ഥ ഖണ്ഡസീമാ സീമാകഥായം വുത്താ. ഉപചാരസീമാ പരിക്ഖിത്തസ്സ വിഹാരസ്സ പരിക്ഖേപേന, അപരിക്ഖിത്തസ്സ വിഹാരസ്സ പരിക്ഖേപാരഹട്ഠാനേന പരിച്ഛിന്നാ ഹോതി. അപിച ഭിക്ഖൂനം ധുവസന്നിപാതട്ഠാനതോ വാ പരിയന്തേ ഠിതഭോജനസാലതോ വാ നിബദ്ധവസനകആവാസതോ വാ ഥാമമജ്ഝിമസ്സ പുരിസസ്സ ദ്വിന്നം ലേഡ്ഡുപാതാനം അന്തോ ഉപചാരസീമാ വേദിതബ്ബാ. സാ പന ആവാസേസു വഡ്ഢന്തേസു വഡ്ഢതി, പരിഹായന്തേസു പരിഹായതി. മഹാപച്ചരിയം പന ‘‘ഭിക്ഖൂസുപി വഡ്ഢന്തേസു വഡ്ഢതീ’’തി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൯) വുത്തം. തസ്മാ സചേ വിഹാരേ സന്നിപതിതഭിക്ഖൂഹി സദ്ധിം ഏകാബദ്ധാ ഹുത്വാ യോജനസതമ്പി പൂരേത്വാ നിസീദന്തി, യോജനസതമ്പി ഉപചാരസീമാവ ഹോതി, സബ്ബേസം ലാഭോ പാപുണാതി. സമാനസംവാസഅവിപ്പവാസസീമാദ്വയമ്പി വുത്തമേവ.
Tattha khaṇḍasīmā sīmākathāyaṃ vuttā. Upacārasīmā parikkhittassa vihārassa parikkhepena, aparikkhittassa vihārassa parikkhepārahaṭṭhānena paricchinnā hoti. Apica bhikkhūnaṃ dhuvasannipātaṭṭhānato vā pariyante ṭhitabhojanasālato vā nibaddhavasanakaāvāsato vā thāmamajjhimassa purisassa dvinnaṃ leḍḍupātānaṃ anto upacārasīmā veditabbā. Sā pana āvāsesu vaḍḍhantesu vaḍḍhati, parihāyantesu parihāyati. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘bhikkhūsupi vaḍḍhantesu vaḍḍhatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 379) vuttaṃ. Tasmā sace vihāre sannipatitabhikkhūhi saddhiṃ ekābaddhā hutvā yojanasatampi pūretvā nisīdanti, yojanasatampi upacārasīmāva hoti, sabbesaṃ lābho pāpuṇāti. Samānasaṃvāsaavippavāsasīmādvayampi vuttameva.
ലാഭസീമാ നാമ നേവ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അനുഞ്ഞാതാ, ന ധമ്മസങ്ഗാഹകത്ഥേരേഹി ഠപിതാ, അപിച ഖോ രാജരാജമഹാമത്താ വിഹാരം കാരേത്വാ ഗാവുതം വാ അഡ്ഢയോജനം വാ യോജനം വാ സമന്തതോ പരിച്ഛിന്ദിത്വാ ‘‘അയം അമ്ഹാകം വിഹാരസ്സ ലാഭസീമാ’’തി നാമലിഖിതകേ ഥമ്ഭേ നിഖണിത്വാ ‘‘യം ഏത്ഥന്തരേ ഉപ്പജ്ജതി, സബ്ബം തം അമ്ഹാകം വിഹാരസ്സ ദേമാ’’തി സീമം ഠപേന്തി, അയം ലാഭസീമാ നാമ. ഗാമനിഗമനഗരഅബ്ഭന്തരഉദകുക്ഖേപസീമാപി വുത്താ ഏവ.
Lābhasīmā nāma neva sammāsambuddhena anuññātā, na dhammasaṅgāhakattherehi ṭhapitā, apica kho rājarājamahāmattā vihāraṃ kāretvā gāvutaṃ vā aḍḍhayojanaṃ vā yojanaṃ vā samantato paricchinditvā ‘‘ayaṃ amhākaṃ vihārassa lābhasīmā’’ti nāmalikhitake thambhe nikhaṇitvā ‘‘yaṃ etthantare uppajjati, sabbaṃ taṃ amhākaṃ vihārassa demā’’ti sīmaṃ ṭhapenti, ayaṃ lābhasīmā nāma. Gāmanigamanagaraabbhantaraudakukkhepasīmāpi vuttā eva.
ജനപദസീമാ നാമ കാസികോസലരട്ഠാദീനം അന്തോ ബഹൂ ജനപദാ ഹോന്തി, ഏത്ഥ ഏകേകോ ജനപദപരിച്ഛേദോ ജനപദസീമാ. രട്ഠസീമാ നാമ കാസികോസലാദിരട്ഠപരിച്ഛേദോ. രജ്ജസീമാ നാമ മഹാചോളഭോഗോ കേരളഭോഗോതി ഏവം ഏകേകസ്സ രഞ്ഞോ ആണാപവത്തിട്ഠാനം. ദീപസീമാ നാമ സമുദ്ദന്തേന സമുച്ഛിന്നമഹാദീപാ ച അന്തരദീപാ ച. ചക്കവാളസീമാ നാമ ചക്കവാളപബ്ബതേനേവ പരിച്ഛിന്നാ.
Janapadasīmā nāma kāsikosalaraṭṭhādīnaṃ anto bahū janapadā honti, ettha ekeko janapadaparicchedo janapadasīmā. Raṭṭhasīmā nāma kāsikosalādiraṭṭhaparicchedo. Rajjasīmā nāma mahācoḷabhogo keraḷabhogoti evaṃ ekekassa rañño āṇāpavattiṭṭhānaṃ. Dīpasīmā nāma samuddantena samucchinnamahādīpā ca antaradīpā ca. Cakkavāḷasīmā nāma cakkavāḷapabbateneva paricchinnā.
ഏവമേതാസു സീമാസു ഖണ്ഡസീമായ കേനചി കമ്മേന സന്നിപതിതം സങ്ഘം ദിസ്വാ ‘‘ഏത്ഥേവ സീമായ സങ്ഘസ്സ ദേമീ’’തി വുത്തേ യാവതികാ ഭിക്ഖൂ അന്തോഖണ്ഡസീമഗതാ, തേഹി ഭാജേതബ്ബം. തേസംയേവ ഹി തം പാപുണാതി, അഞ്ഞേസം സീമന്തരികായ വാ ഉപചാരസീമായ വാ ഠിതാനമ്പി ന പാപുണാതി. ഖണ്ഡസീമായ ഠിതേ പന രുക്ഖേ വാ പബ്ബതേ വാ ഠിതസ്സ ഹേട്ഠാ വാ പഥവിയാ വേമജ്ഝം ഗതസ്സ പാപുണാതിയേവ.
Evametāsu sīmāsu khaṇḍasīmāya kenaci kammena sannipatitaṃ saṅghaṃ disvā ‘‘ettheva sīmāya saṅghassa demī’’ti vutte yāvatikā bhikkhū antokhaṇḍasīmagatā, tehi bhājetabbaṃ. Tesaṃyeva hi taṃ pāpuṇāti, aññesaṃ sīmantarikāya vā upacārasīmāya vā ṭhitānampi na pāpuṇāti. Khaṇḍasīmāya ṭhite pana rukkhe vā pabbate vā ṭhitassa heṭṭhā vā pathaviyā vemajjhaṃ gatassa pāpuṇātiyeva.
‘‘ഇമിസ്സാ ഉപചാരസീമായ സങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി ദിന്നം പന ഖണ്ഡസീമാസീമന്തരികാസു ഠിതാനമ്പി പാപുണാതി. ‘‘സമാനസംവാസസീമായ ദമ്മീ’’തി ദിന്നം പന ഖണ്ഡസീമാസീമന്തരികാസു ഠിതാനം ന പാപുണാതി. അവിപ്പവാസസീമാലാഭസീമാസു ദിന്നം താസു സീമാസു അന്തോഗതാനംയേവ പാപുണാതി. ഗാമസീമാദീസു ദിന്നം താസം സീമാനം അബ്ഭന്തരേ ബദ്ധസീമായ ഠിതാനമ്പി പാപുണാതി. അബ്ഭന്തരസീമാഉദകുക്ഖേപസീമാസു ദിന്നം തത്ഥ അന്തോഗതാനംയേവ പാപുണാതി. ജനപദരട്ഠരജ്ജദീപചക്കവാളസീമാസുപി ഗാമസീമാദീസു വുത്തസദിസോയേവ വിനിച്ഛയോ.
‘‘Imissā upacārasīmāya saṅghassa dammī’’ti dinnaṃ pana khaṇḍasīmāsīmantarikāsu ṭhitānampi pāpuṇāti. ‘‘Samānasaṃvāsasīmāya dammī’’ti dinnaṃ pana khaṇḍasīmāsīmantarikāsu ṭhitānaṃ na pāpuṇāti. Avippavāsasīmālābhasīmāsu dinnaṃ tāsu sīmāsu antogatānaṃyeva pāpuṇāti. Gāmasīmādīsu dinnaṃ tāsaṃ sīmānaṃ abbhantare baddhasīmāya ṭhitānampi pāpuṇāti. Abbhantarasīmāudakukkhepasīmāsu dinnaṃ tattha antogatānaṃyeva pāpuṇāti. Janapadaraṭṭharajjadīpacakkavāḷasīmāsupi gāmasīmādīsu vuttasadisoyeva vinicchayo.
സചേ പന ജമ്ബുദീപേ ഠിതോ ‘‘തമ്ബപണ്ണിദീപേ സങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി വദതി, തമ്ബപണ്ണിദീപതോ ഏകോപി ഗന്ത്വാ സബ്ബേസം ഗണ്ഹിതും ലഭതി. സചേപി തത്രേവ ഏകോ സഭാഗഭിക്ഖു സഭാഗാനം ഭാഗം ഗണ്ഹാതി, ന വാരേതബ്ബോ. ഏവം താവ യോ സീമം പരാമസിത്വാ ദേതി, തസ്സ ദാനേ വിനിച്ഛയോ വേദിതബ്ബോ.
Sace pana jambudīpe ṭhito ‘‘tambapaṇṇidīpe saṅghassa dammī’’ti vadati, tambapaṇṇidīpato ekopi gantvā sabbesaṃ gaṇhituṃ labhati. Sacepi tatreva eko sabhāgabhikkhu sabhāgānaṃ bhāgaṃ gaṇhāti, na vāretabbo. Evaṃ tāva yo sīmaṃ parāmasitvā deti, tassa dāne vinicchayo veditabbo.
യോ പന ‘‘അസുകസീമായാ’’തി വത്തും ന ജാനാതി, കേവലം ‘‘സീമാ’’തി വചനമത്തമേവ ജാനന്തോ വിഹാരം ആഗന്ത്വാ ‘‘സീമായ ദമ്മീ’’തി വാ ‘‘സീമട്ഠകസങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി വാ ഭണതി, സോ പുച്ഛിതബ്ബോ ‘‘സീമാ നാമ ബഹുവിധാ, കതരം സീമം സന്ധായ ഭണസീ’’തി, സചേ വദതി ‘‘അഹം ‘അസുകസീമാ’തി ന ജാനാമി, സീമട്ഠകസങ്ഘോ ഭാജേത്വാ ഗണ്ഹതൂ’’തി, കതരസീമായ ഭാജേതബ്ബം? മഹാസീവത്ഥേരോ കിരാഹ ‘‘അവിപ്പവാസസീമായാ’’തി. തതോ നം ആഹംസു ‘‘അവിപ്പവാസസീമാ നാമ തിയോജനാപി ഹോതി, ഏവം സന്തേ തിയോജനേ ഠിതാ ലാഭം ഗണ്ഹിസ്സന്തി, തിയോജനേ ഠത്വാ ആഗന്തുകവത്തം പൂരേത്വാ ആരാമം പവിസിതബ്ബം ഭവിസ്സതി, ഗമികോ തിയോജനം ഗന്ത്വാ സേനാസനം ആപുച്ഛിസ്സതി, നിസ്സയപടിപന്നസ്സ തിയോജനാതിക്കമേ നിസ്സയോ പടിപ്പസ്സമ്ഭിസ്സതി, പാരിവാസികേന തിയോജനം അതിക്കമിത്വാ അരുണം ഉട്ഠാപേതബ്ബം ഭവിസ്സതി, ഭിക്ഖുനിയാ തിയോജനേ ഠത്വാ ആരാമപ്പവേസനം ആപുച്ഛിതബ്ബം ഭവിസ്സതി, സബ്ബമ്പേതം ഉപചാരസീമാപരിച്ഛേദവസേനേവ കത്തും വട്ടതി. തസ്മാ ഉപചാരസീമായമേവ ഭാജേതബ്ബ’’ന്തി.
Yo pana ‘‘asukasīmāyā’’ti vattuṃ na jānāti, kevalaṃ ‘‘sīmā’’ti vacanamattameva jānanto vihāraṃ āgantvā ‘‘sīmāya dammī’’ti vā ‘‘sīmaṭṭhakasaṅghassa dammī’’ti vā bhaṇati, so pucchitabbo ‘‘sīmā nāma bahuvidhā, kataraṃ sīmaṃ sandhāya bhaṇasī’’ti, sace vadati ‘‘ahaṃ ‘asukasīmā’ti na jānāmi, sīmaṭṭhakasaṅgho bhājetvā gaṇhatū’’ti, katarasīmāya bhājetabbaṃ? Mahāsīvatthero kirāha ‘‘avippavāsasīmāyā’’ti. Tato naṃ āhaṃsu ‘‘avippavāsasīmā nāma tiyojanāpi hoti, evaṃ sante tiyojane ṭhitā lābhaṃ gaṇhissanti, tiyojane ṭhatvā āgantukavattaṃ pūretvā ārāmaṃ pavisitabbaṃ bhavissati, gamiko tiyojanaṃ gantvā senāsanaṃ āpucchissati, nissayapaṭipannassa tiyojanātikkame nissayo paṭippassambhissati, pārivāsikena tiyojanaṃ atikkamitvā aruṇaṃ uṭṭhāpetabbaṃ bhavissati, bhikkhuniyā tiyojane ṭhatvā ārāmappavesanaṃ āpucchitabbaṃ bhavissati, sabbampetaṃ upacārasīmāparicchedavaseneva kattuṃ vaṭṭati. Tasmā upacārasīmāyameva bhājetabba’’nti.
൨൭൨൯. യേ വിഹാരാ സങ്ഘേന കതികായ ഏകലാഭകാ സമാനലാഭകാ ഏത്ഥ ഏതേസു വിഹാരേസു ദിന്നം ‘‘കതികായ ദമ്മീ’’തി ദിന്നം സബ്ബേഹി ഭിക്ഖൂഹി സഹ ഭാജേതബ്ബം ചീവരം കതികായ വുച്ചതീതി യോജനാ.
2729. Ye vihārā saṅghena katikāya ekalābhakā samānalābhakā ettha etesu vihāresu dinnaṃ ‘‘katikāya dammī’’ti dinnaṃ sabbehi bhikkhūhi saha bhājetabbaṃ cīvaraṃ katikāya vuccatīti yojanā.
അയമേത്ഥ വിനിച്ഛയോ – കതികാ നാമ സമാനലാഭകതികാ, തത്രേവം കതികാ കാതബ്ബാ – ഏകസ്മിം വിഹാരേ സന്നിപതിതേഹി ഭിക്ഖൂഹി യം വിഹാരം സങ്ഗണ്ഹിതുകാമാ സമാനലാഭം കാതും ഇച്ഛന്തി, അസ്സ നാമം ഗഹേത്വാ ‘‘അസുകോ നാമ വിഹാരോ പോരാണകോ’’തി വാ ‘‘ബുദ്ധാധിവുത്ഥോ’’തി വാ ‘‘അപ്പലാഭോ’’തി വാ യം കിഞ്ചി കാരണം വത്വാ ‘‘തം വിഹാരം ഇമിനാ വിഹാരേന സദ്ധിം ഏകലാഭം കാതും സങ്ഘസ്സ രുച്ചതീ’’തി തിക്ഖത്തും സാവേതബ്ബം. ഏത്താവതാ തസ്മിം വിഹാരേ നിസിന്നോപി ഇധ നിസിന്നോവ ഹോതി. തസ്മിം വിഹാരേപി സങ്ഘേന ഏവമേവ കാതബ്ബം. ഏത്താവതാ ഇധ നിസിന്നോപി തസ്മിം വിഹാരേ നിസിന്നോവ ഹോതി. ഏകസ്മിം ലാഭേ ഭാജിയമാനേ ഇതരസ്മിം ഠിതസ്സ ഭാഗം ഗഹേതും വട്ടതി. ഏവം ഏകേന വിഹാരേന സദ്ധിം ബഹൂപി ആവാസാ ഏകലാഭാ കാതബ്ബാതി.
Ayamettha vinicchayo – katikā nāma samānalābhakatikā, tatrevaṃ katikā kātabbā – ekasmiṃ vihāre sannipatitehi bhikkhūhi yaṃ vihāraṃ saṅgaṇhitukāmā samānalābhaṃ kātuṃ icchanti, assa nāmaṃ gahetvā ‘‘asuko nāma vihāro porāṇako’’ti vā ‘‘buddhādhivuttho’’ti vā ‘‘appalābho’’ti vā yaṃ kiñci kāraṇaṃ vatvā ‘‘taṃ vihāraṃ iminā vihārena saddhiṃ ekalābhaṃ kātuṃ saṅghassa ruccatī’’ti tikkhattuṃ sāvetabbaṃ. Ettāvatā tasmiṃ vihāre nisinnopi idha nisinnova hoti. Tasmiṃ vihārepi saṅghena evameva kātabbaṃ. Ettāvatā idha nisinnopi tasmiṃ vihāre nisinnova hoti. Ekasmiṃ lābhe bhājiyamāne itarasmiṃ ṭhitassa bhāgaṃ gahetuṃ vaṭṭati. Evaṃ ekena vihārena saddhiṃ bahūpi āvāsā ekalābhā kātabbāti.
൨൭൩൦. ചീവരദായകേന ധുവകാരാ പാകവത്താദിനിച്ചസക്കാരാ യത്ഥ സങ്ഘസ്സ ക്രീയന്തി കരീയന്തി തത്ഥ തസ്മിം വിഹാരേ തേനേവ ദായകേന സങ്ഘസ്സ ദിന്നം വിഹാരം ‘‘ഭിക്ഖാപഞ്ഞത്തിയാ ദിന്ന’’ന്തി മഹേസിനാ വുത്തന്തി യോജനാ.
2730. Cīvaradāyakena dhuvakārā pākavattādiniccasakkārā yattha saṅghassa krīyanti karīyanti tattha tasmiṃ vihāre teneva dāyakena saṅghassa dinnaṃ vihāraṃ ‘‘bhikkhāpaññattiyā dinna’’nti mahesinā vuttanti yojanā.
തത്രായം വിനിച്ഛയോ – യസ്മിം വിഹാരേ ഇമസ്സ ചീവരദായകസ്സ സന്തകം സങ്ഘസ്സ പാകവത്തം വാ വത്തതി, യസ്മിം വാ വിഹാരേ ഭിക്ഖൂ അത്തനോ ഭാരം കത്വാ സദാ ഗേഹേ ഭോജേതി, യത്ഥ വാ തേന ആവാസോ കാരിതോ, സലാകഭത്താദീനി വാ നിബദ്ധാനി, യേന പന സകലോപി വിഹാരോ പതിട്ഠാപിതോ, തത്ഥ വത്തബ്ബമേവ നത്ഥി, ഇമേ ധുവകാരാ നാമ. തസ്മാ സചേ സോ ‘‘യത്ഥ മയ്ഹം ധുവകാരാ കരീയന്തി, ഏത്ഥ ദമ്മീ’’തി വാ ‘‘തത്ഥ ദേഥാ’’തി വാ ഭണതി, ബഹൂസു ചേപി ഠാനേസു ധുവകാരാ ഹോന്തി, സബ്ബത്ഥ ദിന്നമേവ ഹോതി.
Tatrāyaṃ vinicchayo – yasmiṃ vihāre imassa cīvaradāyakassa santakaṃ saṅghassa pākavattaṃ vā vattati, yasmiṃ vā vihāre bhikkhū attano bhāraṃ katvā sadā gehe bhojeti, yattha vā tena āvāso kārito, salākabhattādīni vā nibaddhāni, yena pana sakalopi vihāro patiṭṭhāpito, tattha vattabbameva natthi, ime dhuvakārā nāma. Tasmā sace so ‘‘yattha mayhaṃ dhuvakārā karīyanti, ettha dammī’’ti vā ‘‘tattha dethā’’ti vā bhaṇati, bahūsu cepi ṭhānesu dhuvakārā honti, sabbattha dinnameva hoti.
സചേ പന ഏകസ്മിം വിഹാരേ ഭിക്ഖൂ ബഹുതരാ ഹോന്തി, തേഹി വത്തബ്ബം ‘‘തുമ്ഹാകം ധുവകാരേ ഏകത്ഥ ഭിക്ഖൂ ബഹൂ, ഏകത്ഥ അപ്പകാ’’തി, സചേ ‘‘ഭിക്ഖുഗണനായ ഗണ്ഹഥാ’’തി ഭണതി, തഥാ ഭാജേത്വാ ഗണ്ഹിതും വട്ടതി. ഏത്ഥ ച വത്ഥഭേസജ്ജാദി അപ്പകമ്പി സുഖേന ഭാജീയതി, യദി പന മഞ്ചോ വാ പീഠകം വാ ഏകമേവ ഹോതി, തം പുച്ഛിത്വാ യസ്സ വാ വിഹാരസ്സ ഏകവിഹാരേപി വാ യസ്സ സേനാസനസ്സ സോ വിചാരേതി, തത്ഥ ദാതബ്ബം. സചേ ‘‘അസുകഭിക്ഖു ഗണ്ഹതൂ’’തി വദതി, വട്ടതി.
Sace pana ekasmiṃ vihāre bhikkhū bahutarā honti, tehi vattabbaṃ ‘‘tumhākaṃ dhuvakāre ekattha bhikkhū bahū, ekattha appakā’’ti, sace ‘‘bhikkhugaṇanāya gaṇhathā’’ti bhaṇati, tathā bhājetvā gaṇhituṃ vaṭṭati. Ettha ca vatthabhesajjādi appakampi sukhena bhājīyati, yadi pana mañco vā pīṭhakaṃ vā ekameva hoti, taṃ pucchitvā yassa vā vihārassa ekavihārepi vā yassa senāsanassa so vicāreti, tattha dātabbaṃ. Sace ‘‘asukabhikkhu gaṇhatū’’ti vadati, vaṭṭati.
അഥ ‘‘മയ്ഹം ധുവകാരേ ദേഥാ’’തി വത്വാ അവിചാരേത്വാവ ഗച്ഛതി, സങ്ഘസ്സപി വിചാരേതും വട്ടതി. ഏവം പന വിചാരേതബ്ബം – ‘‘സങ്ഘത്ഥേരസ്സ വസനട്ഠാനേ ദേഥാ’’തി വത്തബ്ബം. സചേ തത്ഥ സേനാസനം പരിപുണ്ണം ഹോതി. യത്ഥ നപ്പഹോതി, തത്ഥ ദാതബ്ബം. സചേ ഏകോ ഭിക്ഖു ‘‘മയ്ഹം വസനട്ഠാനേ സേനാസനപരിഭോഗഭണ്ഡം നത്ഥീ’’തി വദതി, തത്ഥ ദാതബ്ബന്തി.
Atha ‘‘mayhaṃ dhuvakāre dethā’’ti vatvā avicāretvāva gacchati, saṅghassapi vicāretuṃ vaṭṭati. Evaṃ pana vicāretabbaṃ – ‘‘saṅghattherassa vasanaṭṭhāne dethā’’ti vattabbaṃ. Sace tattha senāsanaṃ paripuṇṇaṃ hoti. Yattha nappahoti, tattha dātabbaṃ. Sace eko bhikkhu ‘‘mayhaṃ vasanaṭṭhāne senāsanaparibhogabhaṇḍaṃ natthī’’ti vadati, tattha dātabbanti.
൨൭൩൧. സങ്ഘസ്സ പന യം ദിന്നന്തി വിഹാരം പവിസിത്വാ ‘‘ഇമാനി ചീവരാനി സങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി യം ചീവരം ദിന്നം. ‘‘സമ്മുഖീഭൂതേനാ’’തി വത്തബ്ബേ ഗാഥാബന്ധേന രസ്സത്തം. സമ്മുഖിഭൂതേനാതി ച ഉപചാരസീമായ ഠിതേന. ഭാജേതബ്ബന്തി ഘണ്ടിം പഹരിത്വാ കാലം ഘോസേത്വാ ഭാജേതബ്ബം. ഇദമേത്ഥ മുഖമത്തദസ്സനം. വിനിച്ഛയോ അട്ഠകഥായ (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൯) വേദിതബ്ബോ. സേയ്യഥിദം – ചീവരദായകേന വിഹാരം പവിസിത്വാ ‘‘ഇമാനി ചീവരാനി സങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി ദിന്നേസു ഭാജിയമാനേസു സീമട്ഠസ്സ അസമ്പത്തസ്സപി ഭാഗം ഗണ്ഹന്തോ ന വാരേതബ്ബോ. വിഹാരോ മഹാ ഹോതി, ഥേരാസനതോ പട്ഠായ വത്ഥേസു ദിയ്യമാനേസു അലസജാതികാ മഹാഥേരാ പച്ഛാ ആഗച്ഛന്തി, ‘‘ഭന്തേ, വീസതിവസ്സാനം ദിയ്യതി, തുമ്ഹാകം ഠിതികാ അതിക്കന്താ’’തി ന വത്തബ്ബാ, ഠിതികം ഠപേത്വാ തേസം ദത്വാ പച്ഛാ ഠിതികായ ദാതബ്ബം.
2731.Saṅghassa pana yaṃ dinnanti vihāraṃ pavisitvā ‘‘imāni cīvarāni saṅghassa dammī’’ti yaṃ cīvaraṃ dinnaṃ. ‘‘Sammukhībhūtenā’’ti vattabbe gāthābandhena rassattaṃ. Sammukhibhūtenāti ca upacārasīmāya ṭhitena. Bhājetabbanti ghaṇṭiṃ paharitvā kālaṃ ghosetvā bhājetabbaṃ. Idamettha mukhamattadassanaṃ. Vinicchayo aṭṭhakathāya (mahāva. aṭṭha. 379) veditabbo. Seyyathidaṃ – cīvaradāyakena vihāraṃ pavisitvā ‘‘imāni cīvarāni saṅghassa dammī’’ti dinnesu bhājiyamānesu sīmaṭṭhassa asampattassapi bhāgaṃ gaṇhanto na vāretabbo. Vihāro mahā hoti, therāsanato paṭṭhāya vatthesu diyyamānesu alasajātikā mahātherā pacchā āgacchanti, ‘‘bhante, vīsativassānaṃ diyyati, tumhākaṃ ṭhitikā atikkantā’’ti na vattabbā, ṭhitikaṃ ṭhapetvā tesaṃ datvā pacchā ṭhitikāya dātabbaṃ.
‘‘അസുകവിഹാരേ കിര ബഹും ചീവരം ഉപ്പന്ന’’ന്തി സുത്വാ യോജനന്തരികവിഹാരതോപി ഭിക്ഖൂ ആഗച്ഛന്തി, സമ്പത്തസമ്പത്താനം ഠിതട്ഠാനതോ പട്ഠായ ദാതബ്ബം. അസമ്പത്താനമ്പി ഉപചാരസീമം പവിട്ഠാനം അന്തേവാസികാദീസു ഗണ്ഹന്തേസു ദാതബ്ബമേവ. ‘‘ബഹി ഉപചാരസീമായ ഠിതാനം ദേഥാ’’തി വദന്തി, ന ദാതബ്ബം. സചേ പന ഉപചാരസീമം ഓക്കന്തേഹി ഏകാബദ്ധാ ഹുത്വാ അത്തനോ വിഹാരദ്വാരേ വാ അന്തോവിഹാരേയേവ വാ ഹോന്തി, പരിസവസേന വഡ്ഢിതാ നാമ സീമാ ഹോതി, തസ്മാ ദാതബ്ബം. സങ്ഘനവകസ്സ ദിന്നേപി പച്ഛാ ആഗതാനം ദാതബ്ബമേവ. ദുതിയഭാഗേ പന ഥേരാസനം ആരുള്ഹേ ആഗതാനം പഠമഭാഗോ ന പാപുണാതി, ദുതിയഭാഗതോ വസ്സഗ്ഗേന ദാതബ്ബം.
‘‘Asukavihāre kira bahuṃ cīvaraṃ uppanna’’nti sutvā yojanantarikavihāratopi bhikkhū āgacchanti, sampattasampattānaṃ ṭhitaṭṭhānato paṭṭhāya dātabbaṃ. Asampattānampi upacārasīmaṃ paviṭṭhānaṃ antevāsikādīsu gaṇhantesu dātabbameva. ‘‘Bahi upacārasīmāya ṭhitānaṃ dethā’’ti vadanti, na dātabbaṃ. Sace pana upacārasīmaṃ okkantehi ekābaddhā hutvā attano vihāradvāre vā antovihāreyeva vā honti, parisavasena vaḍḍhitā nāma sīmā hoti, tasmā dātabbaṃ. Saṅghanavakassa dinnepi pacchā āgatānaṃ dātabbameva. Dutiyabhāge pana therāsanaṃ āruḷhe āgatānaṃ paṭhamabhāgo na pāpuṇāti, dutiyabhāgato vassaggena dātabbaṃ.
ഏകസ്മിം വിഹാരേ ദസ ഭിക്ഖൂ ഹോന്തി, ദസ വത്ഥാനി ‘‘സങ്ഘസ്സ ദേമാ’’തി ദേന്തി, പാടേക്കം ഭാജേതബ്ബാനി. സചേ ‘‘സബ്ബാനേവ അമ്ഹാകം പാപുണന്തീ’’തി ഗഹേത്വാ ഗച്ഛന്തി, ദുപ്പാപിതാനി ചേവ ദുഗ്ഗഹിതാനി ച, ഗതഗതട്ഠാനേ സങ്ഘികാനേവ ഹോന്തി. ഏകം പന ഉദ്ധരിത്വാ ‘‘ഇദം തുമ്ഹാകം പാപുണാതീ’’തി സങ്ഘത്ഥേരസ്സ ദത്വാ സേസാനി ‘‘ഇമാനി അമ്ഹാകം പാപുണന്തീ’’തി ഗഹേതും വട്ടതി.
Ekasmiṃ vihāre dasa bhikkhū honti, dasa vatthāni ‘‘saṅghassa demā’’ti denti, pāṭekkaṃ bhājetabbāni. Sace ‘‘sabbāneva amhākaṃ pāpuṇantī’’ti gahetvā gacchanti, duppāpitāni ceva duggahitāni ca, gatagataṭṭhāne saṅghikāneva honti. Ekaṃ pana uddharitvā ‘‘idaṃ tumhākaṃ pāpuṇātī’’ti saṅghattherassa datvā sesāni ‘‘imāni amhākaṃ pāpuṇantī’’ti gahetuṃ vaṭṭati.
ഏകമേവ വത്ഥം ‘‘സങ്ഘസ്സ ദേമാ’’തി ആഹരന്തി, അഭാജേത്വാവ ‘‘അമ്ഹാകം പാപുണാതീ’’തി ഗണ്ഹന്തി, ദുപ്പാപിതഞ്ചേവ ദുഗ്ഗഹിതഞ്ച, സത്ഥകേന, പന ഹലിദ്ദിആദിനാ വാ ലേഖം കത്വാ ഏകം കോട്ഠാസം ‘‘ഇമം ഠാനം തുമ്ഹാകം പാപുണാതീ’’തി സങ്ഘത്ഥേരസ്സ പാപേത്വാ സേസം ‘‘അമ്ഹാകം പാപുണാതീ’’തി ഗഹേതും വട്ടതി. യം പന വത്ഥസ്സേവ പുപ്ഫം വാ വലി വാ, തേന പരിച്ഛേദം കാതും ന വട്ടതി. സചേ ഏകം തന്തം ഉദ്ധരിത്വാ ‘‘ഇദം ഠാനം തുമ്ഹാകം പാപുണാതീ’’തി സങ്ഘത്ഥേരസ്സ ദത്വാ സേസം ‘‘അമ്ഹാകം പാപുണാതീ’’തി ഗണ്ഹന്തി, വട്ടതി. ഖണ്ഡം ഖണ്ഡം ഛിന്ദിത്വാ ഭാജിയമാനം വട്ടതിയേവ.
Ekameva vatthaṃ ‘‘saṅghassa demā’’ti āharanti, abhājetvāva ‘‘amhākaṃ pāpuṇātī’’ti gaṇhanti, duppāpitañceva duggahitañca, satthakena, pana haliddiādinā vā lekhaṃ katvā ekaṃ koṭṭhāsaṃ ‘‘imaṃ ṭhānaṃ tumhākaṃ pāpuṇātī’’ti saṅghattherassa pāpetvā sesaṃ ‘‘amhākaṃ pāpuṇātī’’ti gahetuṃ vaṭṭati. Yaṃ pana vatthasseva pupphaṃ vā vali vā, tena paricchedaṃ kātuṃ na vaṭṭati. Sace ekaṃ tantaṃ uddharitvā ‘‘idaṃ ṭhānaṃ tumhākaṃ pāpuṇātī’’ti saṅghattherassa datvā sesaṃ ‘‘amhākaṃ pāpuṇātī’’ti gaṇhanti, vaṭṭati. Khaṇḍaṃ khaṇḍaṃ chinditvā bhājiyamānaṃ vaṭṭatiyeva.
ഏകഭിക്ഖുകേ വിഹാരേ സങ്ഘസ്സ ചീവരേസു ഉപ്പന്നേസു സചേ പുബ്ബേ വുത്തനയേനേവ സോ ഭിക്ഖു ‘‘സബ്ബാനി മയ്ഹം പാപുണന്തീ’’തി ഗണ്ഹാതി, സുഗ്ഗഹിതാനി, ഠിതികാ പന ന തിട്ഠതി. സചേ ഏകേകം ഉദ്ധരിത്വാ ‘‘ഇദം മയ്ഹം പാപുണാതീ’’തി ഗണ്ഹാതി, ഠിതികാ തിട്ഠതി. തത്ഥ ഠിതികായ അട്ഠിതായ പുന അഞ്ഞസ്മിം ചീവരേ ഉപ്പന്നേ സചേ ഏകോ ഭിക്ഖു ആഗച്ഛതി, മജ്ഝേ ഛിന്ദിത്വാ ദ്വീഹിപി ഗഹേതബ്ബം. ഠിതായ ഠിതികായ പുന അഞ്ഞസ്മിം ചീവരേ ഉപ്പന്നേ സചേ നവകതരോ ആഗച്ഛതി, ഠിതികാ ഹേട്ഠാ ഓരോഹതി. സചേ വുഡ്ഢതരോ ആഗച്ഛതി, ഠിതികാ ഉദ്ധം ആരോഹതി. അഥ അഞ്ഞോ നത്ഥി, പുന അത്തനോ പാപേത്വാ ഗഹേതബ്ബം.
Ekabhikkhuke vihāre saṅghassa cīvaresu uppannesu sace pubbe vuttanayeneva so bhikkhu ‘‘sabbāni mayhaṃ pāpuṇantī’’ti gaṇhāti, suggahitāni, ṭhitikā pana na tiṭṭhati. Sace ekekaṃ uddharitvā ‘‘idaṃ mayhaṃ pāpuṇātī’’ti gaṇhāti, ṭhitikā tiṭṭhati. Tattha ṭhitikāya aṭṭhitāya puna aññasmiṃ cīvare uppanne sace eko bhikkhu āgacchati, majjhe chinditvā dvīhipi gahetabbaṃ. Ṭhitāya ṭhitikāya puna aññasmiṃ cīvare uppanne sace navakataro āgacchati, ṭhitikā heṭṭhā orohati. Sace vuḍḍhataro āgacchati, ṭhitikā uddhaṃ ārohati. Atha añño natthi, puna attano pāpetvā gahetabbaṃ.
‘‘സങ്ഘസ്സ ദേമാ’’തി വാ ‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ദേമാ’’തി വാ യേന കേനചി ആകാരേന സങ്ഘം ആമസിത്വാ ദിന്നം പന പംസുകൂലികാനം ന വട്ടതി ‘‘ഗഹപതിചീവരം പടിക്ഖിപാമി, പംസുകൂലികങ്ഗം സമാദിയാമീ’’തി വുത്തത്താ, ന പന അകപ്പിയത്താ. ഭിക്ഖുസങ്ഘേന അപലോകേത്വാ ദിന്നമ്പി ന ഗഹേതബ്ബം. യം പന ഭിക്ഖു അത്തനോ സന്തകം ദേതി, തം ഭിക്ഖുദത്തിയം നാമ വട്ടതി. പംസുകൂലം പന ന ഹോതി. ഏവം സന്തേപി ധുതങ്ഗം ന ഭിജ്ജതി. ‘‘ഭിക്ഖൂനം ദേമ, ഥേരാനം ദേമാ’’തി വുത്തേ പന പംസുകൂലികാനമ്പി വട്ടതി. ‘‘ഇദം വത്ഥം സങ്ഘസ്സ ദേമ, ഇമിനാ ഉപാഹനത്ഥവികപത്തത്ഥവികആയോഗഅംസബദ്ധകാദീനി കരോഥാ’’തി ദിന്നമ്പി വട്ടതി.
‘‘Saṅghassa demā’’ti vā ‘‘bhikkhusaṅghassa demā’’ti vā yena kenaci ākārena saṅghaṃ āmasitvā dinnaṃ pana paṃsukūlikānaṃ na vaṭṭati ‘‘gahapaticīvaraṃ paṭikkhipāmi, paṃsukūlikaṅgaṃ samādiyāmī’’ti vuttattā, na pana akappiyattā. Bhikkhusaṅghena apaloketvā dinnampi na gahetabbaṃ. Yaṃ pana bhikkhu attano santakaṃ deti, taṃ bhikkhudattiyaṃ nāma vaṭṭati. Paṃsukūlaṃ pana na hoti. Evaṃ santepi dhutaṅgaṃ na bhijjati. ‘‘Bhikkhūnaṃ dema, therānaṃ demā’’ti vutte pana paṃsukūlikānampi vaṭṭati. ‘‘Idaṃ vatthaṃ saṅghassa dema, iminā upāhanatthavikapattatthavikaāyogaaṃsabaddhakādīni karothā’’ti dinnampi vaṭṭati.
പത്തത്ഥവികാദീനം അത്ഥായ ദിന്നാനി ബഹൂനിപി ഹോന്തി, ചീവരത്ഥായപി പഹോന്തി, തതോ ചീവരം കത്വാ പാരുപിതും വട്ടതി. സചേ പന സങ്ഘോ ഭാജിതാതിരിത്താനി വത്ഥാനി ഛിന്ദിത്വാ ഉപാഹനത്ഥവികാദീനം അത്ഥായ ഭാജേതി, തതോ ഗഹേതും ന വട്ടതി. സാമികേഹി വിചാരിതമേവ ഹി വട്ടതി, ന ഇതരം.
Pattatthavikādīnaṃ atthāya dinnāni bahūnipi honti, cīvaratthāyapi pahonti, tato cīvaraṃ katvā pārupituṃ vaṭṭati. Sace pana saṅgho bhājitātirittāni vatthāni chinditvā upāhanatthavikādīnaṃ atthāya bhājeti, tato gahetuṃ na vaṭṭati. Sāmikehi vicāritameva hi vaṭṭati, na itaraṃ.
‘‘പംസുകൂലികസങ്ഘസ്സ ധമ്മകരണഅംസബദ്ധാദീനം അത്ഥായ ദേമാ’’തി വുത്തേപി ഗഹേതും വട്ടതി. പരിക്ഖാരോ നാമ പംസുകൂലികാനമ്പി ഇച്ഛിതബ്ബോ. യം തത്ഥ അതിരേകം ഹോതി, തം ചീവരേപി ഉപനേതും വട്ടതി. സുത്തം സങ്ഘസ്സ ദേന്തി, പംസുകൂലികേഹിപി ഗഹേതബ്ബം. അയം താവ വിഹാരം പവിസിത്വാ ‘‘ഇമാനി ചീവരാനി സങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി ദിന്നേസു വിനിച്ഛയോ.
‘‘Paṃsukūlikasaṅghassa dhammakaraṇaaṃsabaddhādīnaṃ atthāya demā’’ti vuttepi gahetuṃ vaṭṭati. Parikkhāro nāma paṃsukūlikānampi icchitabbo. Yaṃ tattha atirekaṃ hoti, taṃ cīvarepi upanetuṃ vaṭṭati. Suttaṃ saṅghassa denti, paṃsukūlikehipi gahetabbaṃ. Ayaṃ tāva vihāraṃ pavisitvā ‘‘imāni cīvarāni saṅghassa dammī’’ti dinnesu vinicchayo.
സചേ പന ബഹി ഉപചാരസീമായ അദ്ധാനപടിപന്നേ ഭിക്ഖൂ ദിസ്വാ ‘‘സങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി സങ്ഘത്ഥേരസ്സ വാ സങ്ഘനവകസ്സ വാ ആരോചേതി, സചേപി യോജനം ഫരിത്വാ പരിസാ ഠിതാ ഹോതി, ഏകാബദ്ധാ ചേ, സബ്ബേസം പാപുണാതി. യേ പന ദ്വാദസഹി ഹത്ഥേഹി പരിസം അസമ്പത്താ, തേസം ന പാപുണാതീതി.
Sace pana bahi upacārasīmāya addhānapaṭipanne bhikkhū disvā ‘‘saṅghassa dammī’’ti saṅghattherassa vā saṅghanavakassa vā āroceti, sacepi yojanaṃ pharitvā parisā ṭhitā hoti, ekābaddhā ce, sabbesaṃ pāpuṇāti. Ye pana dvādasahi hatthehi parisaṃ asampattā, tesaṃ na pāpuṇātīti.
൨൭൩൨. ഇദാനി ‘‘ഉഭതോസങ്ഘേ ദേതീ’’തി മാതികം വിവരന്തോ ആഹ ‘‘ഉഭതോസങ്ഘമുദ്ദിസ്സാ’’തിആദി. ഉഭതോസങ്ഘമുദ്ദിസ്സാതി ഭിക്ഖുസങ്ഘം, ഭിക്ഖുനിസങ്ഘഞ്ച ഉദ്ദിസിത്വാ. ദേതീതി ‘‘ഉഭതോസങ്ഘസ്സ ദേമീ’’തി ദേതി. ‘‘ബഹു വാ’’തി ഏത്ഥ ‘‘ബഹൂ വാ’’തി വത്തബ്ബേ ഗാഥാബന്ധവസേന രസ്സത്തം. ഭിക്ഖുനീനം ഭിക്ഖൂ ഥോകാ വാ ഹോന്തു ബഹൂ വാ, പുഗ്ഗലഗ്ഗേന അകത്വാ ഉഭതോസങ്ഘവസേന സമഭാഗോവ കാതും വട്ടതീതി യോജനാ.
2732. Idāni ‘‘ubhatosaṅghe detī’’ti mātikaṃ vivaranto āha ‘‘ubhatosaṅghamuddissā’’tiādi. Ubhatosaṅghamuddissāti bhikkhusaṅghaṃ, bhikkhunisaṅghañca uddisitvā. Detīti ‘‘ubhatosaṅghassa demī’’ti deti. ‘‘Bahu vā’’ti ettha ‘‘bahū vā’’ti vattabbe gāthābandhavasena rassattaṃ. Bhikkhunīnaṃ bhikkhū thokā vā hontu bahū vā, puggalaggena akatvā ubhatosaṅghavasena samabhāgova kātuṃ vaṭṭatīti yojanā.
തത്രായം വിനിച്ഛയോ – ‘‘ഉഭതോസങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി വുത്തേപി ‘‘ദ്വേധാസങ്ഘസ്സ ദമ്മി, ദ്വിന്നം സങ്ഘാനം ദമ്മി, ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ച ഭിക്ഖുനിസങ്ഘസ്സ ച ദമ്മീ’’തി വുത്തേപി ഉഭതോസങ്ഘസ്സ ദിന്നമേവ ഹോതി, ദ്വേ ഭാഗേ സമേ കത്വാ ഏകോ ദാതബ്ബോ.
Tatrāyaṃ vinicchayo – ‘‘ubhatosaṅghassa dammī’’ti vuttepi ‘‘dvedhāsaṅghassa dammi, dvinnaṃ saṅghānaṃ dammi, bhikkhusaṅghassa ca bhikkhunisaṅghassa ca dammī’’ti vuttepi ubhatosaṅghassa dinnameva hoti, dve bhāge same katvā eko dātabbo.
‘‘ഉഭതോസങ്ഘസ്സ ച തുയ്ഹഞ്ച ദമ്മീ’’തി വുത്തേ സചേ ദസ ദസ ഭിക്ഖൂ, ഭിക്ഖുനിയോ ച ഹോന്തി, ഏകവീസതി പടിവീസേ കത്വാ ഏകോ പുഗ്ഗലസ്സ ദാതബ്ബോ, ദസ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ, ദസ ഭിക്ഖുനിസങ്ഘസ്സ. യേന പുഗ്ഗലികോ ലദ്ധോ, സോ സങ്ഘതോപി അത്തനോ വസ്സഗ്ഗേന ഗഹേതും ലഭതി. കസ്മാ? ഉഭതോസങ്ഘഗ്ഗഹണേന ഗഹിതത്താ.
‘‘Ubhatosaṅghassa ca tuyhañca dammī’’ti vutte sace dasa dasa bhikkhū, bhikkhuniyo ca honti, ekavīsati paṭivīse katvā eko puggalassa dātabbo, dasa bhikkhusaṅghassa, dasa bhikkhunisaṅghassa. Yena puggaliko laddho, so saṅghatopi attano vassaggena gahetuṃ labhati. Kasmā? Ubhatosaṅghaggahaṇena gahitattā.
‘‘ഉഭതോസങ്ഘസ്സ ച ചേതിയസ്സ ച ദമ്മീ’’തി വുത്തേപി ഏസേവ നയോ. ഇധ പന ചേതിയസ്സ സങ്ഘതോ പാപുണനകോട്ഠാസോ നാമ നത്ഥി, ഏകപുഗ്ഗലസ്സ പത്തകോട്ഠാസസമോവ കോട്ഠാസോ ഹോതി.
‘‘Ubhatosaṅghassa ca cetiyassa ca dammī’’ti vuttepi eseva nayo. Idha pana cetiyassa saṅghato pāpuṇanakoṭṭhāso nāma natthi, ekapuggalassa pattakoṭṭhāsasamova koṭṭhāso hoti.
‘‘ഉഭതോസങ്ഘസ്സ ച തുയ്ഹഞ്ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി വുത്തേ പന ദ്വാവീസതി കോട്ഠാസേ കത്വാ ദസ ഭിക്ഖൂനം, ദസ ഭിക്ഖുനീനം, ഏകോ പുഗ്ഗലസ്സ, ഏകോ ചേതിയസ്സ ദാതബ്ബോ. തത്ഥ പുഗ്ഗലോ സങ്ഘതോപി അത്തനോ വസ്സഗ്ഗേന പുന ഗഹേതും ലഭതി. ചേതിയസ്സ ഏകോയേവ.
‘‘Ubhatosaṅghassa ca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vutte pana dvāvīsati koṭṭhāse katvā dasa bhikkhūnaṃ, dasa bhikkhunīnaṃ, eko puggalassa, eko cetiyassa dātabbo. Tattha puggalo saṅghatopi attano vassaggena puna gahetuṃ labhati. Cetiyassa ekoyeva.
‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ച ഭിക്ഖുനീനഞ്ച ദമ്മീ’’തി വുത്തേ പന മജ്ഝേ ഭിന്ദിത്വാ ന ദാതബ്ബം, ഭിക്ഖൂ ച ഭിക്ഖുനിയോ ച ഗണേത്വാ ദാതബ്ബം.
‘‘Bhikkhusaṅghassa ca bhikkhunīnañca dammī’’ti vutte pana majjhe bhinditvā na dātabbaṃ, bhikkhū ca bhikkhuniyo ca gaṇetvā dātabbaṃ.
‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ച ഭിക്ഖുനീനഞ്ച തുയ്ഹഞ്ചാ’’തി വുത്തേ പന പുഗ്ഗലോ വിസും ന ലഭതി, പാപുണനട്ഠാനതോ ഏകമേവ ലഭതി. കസ്മാ? ഭിക്ഖുസങ്ഘഗ്ഗഹണേന ഗഹിതത്താ.
‘‘Bhikkhusaṅghassa ca bhikkhunīnañca tuyhañcā’’ti vutte pana puggalo visuṃ na labhati, pāpuṇanaṭṭhānato ekameva labhati. Kasmā? Bhikkhusaṅghaggahaṇena gahitattā.
‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ച ഭിക്ഖുനീനഞ്ച തുയ്ഹഞ്ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി വുത്തേപി ചേതിയസ്സ ഏകപുഗ്ഗലപടിവീസോ ലബ്ഭതി, പുഗ്ഗലസ്സ വിസും ന ലബ്ഭതി. തസ്മാ ഏകം ചേതിയസ്സ ദത്വാ അവസേസം ഭിക്ഖൂ ച ഭിക്ഖുനിയോ ച ഗണേത്വാ ഭാജേതബ്ബം.
‘‘Bhikkhusaṅghassa ca bhikkhunīnañca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vuttepi cetiyassa ekapuggalapaṭivīso labbhati, puggalassa visuṃ na labbhati. Tasmā ekaṃ cetiyassa datvā avasesaṃ bhikkhū ca bhikkhuniyo ca gaṇetvā bhājetabbaṃ.
‘‘ഭിക്ഖൂനഞ്ച ഭിക്ഖുനീനഞ്ച ദമ്മീ’’തി വുത്തേപി ന മജ്ഝേ ഭിന്ദിത്വാ ദാതബ്ബം, പുഗ്ഗലഗണനായ ഏവ വിഭജിതബ്ബം.
‘‘Bhikkhūnañca bhikkhunīnañca dammī’’ti vuttepi na majjhe bhinditvā dātabbaṃ, puggalagaṇanāya eva vibhajitabbaṃ.
‘‘ഭിക്ഖൂനഞ്ച ഭിക്ഖുനീനഞ്ച തുയ്ഹഞ്ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി ഏവം വുത്തേപി ചേതിയസ്സ ഏകപുഗ്ഗലപടിവീസോ ലബ്ഭതി, പുഗ്ഗലസ്സ വിസും നത്ഥി, ഭിക്ഖൂ ച ഭിക്ഖുനിയോ ച ഗണേത്വാ ഏവ ഭാജേതബ്ബം. യഥാ ച ഭിക്ഖുസങ്ഘം ആദിം കത്വാ നയോ നീതോ, ഏവം ഭിക്ഖുനിസങ്ഘം ആദിം കത്വാപി നേതബ്ബോ.
‘‘Bhikkhūnañca bhikkhunīnañca tuyhañca cetiyassa cā’’ti evaṃ vuttepi cetiyassa ekapuggalapaṭivīso labbhati, puggalassa visuṃ natthi, bhikkhū ca bhikkhuniyo ca gaṇetvā eva bhājetabbaṃ. Yathā ca bhikkhusaṅghaṃ ādiṃ katvā nayo nīto, evaṃ bhikkhunisaṅghaṃ ādiṃ katvāpi netabbo.
‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ച തുയ്ഹഞ്ചാ’’തി വുത്തേ പുഗ്ഗലസ്സ വിസും ന ലബ്ഭതി, വസ്സഗ്ഗേനേവ ഗഹേതബ്ബം.
‘‘Bhikkhusaṅghassa ca tuyhañcā’’ti vutte puggalassa visuṃ na labbhati, vassaggeneva gahetabbaṃ.
‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി വുത്തേ പന ചേതിയസ്സ വിസും പടിവീസോ ലബ്ഭതി.
‘‘Bhikkhusaṅghassa ca cetiyassa cā’’ti vutte pana cetiyassa visuṃ paṭivīso labbhati.
‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ച തുയ്ഹഞ്ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി വുത്തേപി ചേതിയസ്സേവ ലബ്ഭതി, ന പുഗ്ഗലസ്സ.
‘‘Bhikkhusaṅghassa ca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vuttepi cetiyasseva labbhati, na puggalassa.
‘‘ഭിക്ഖൂനഞ്ച തുയ്ഹഞ്ചാ’’തി വുത്തേപി വിസും ന ലബ്ഭതി.
‘‘Bhikkhūnañca tuyhañcā’’ti vuttepi visuṃ na labbhati.
‘‘ഭിക്ഖൂനഞ്ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി വുത്തേ പന ചേതിയസ്സ ലബ്ഭതി.
‘‘Bhikkhūnañca cetiyassa cā’’ti vutte pana cetiyassa labbhati.
‘‘ഭിക്ഖൂനഞ്ച തുയ്ഹഞ്ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി വുത്തേപി ചേതിയസ്സേവ വിസും ലബ്ഭതി, ന പുഗ്ഗലസ്സ. ഭിക്ഖുനിസങ്ഘം ആദിം കത്വാപി ഏവമേവ യോജേതബ്ബം.
‘‘Bhikkhūnañca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vuttepi cetiyasseva visuṃ labbhati, na puggalassa. Bhikkhunisaṅghaṃ ādiṃ katvāpi evameva yojetabbaṃ.
പുബ്ബേ ബുദ്ധപ്പമുഖസ്സ ഉഭതോസങ്ഘസ്സ ദാനം ദേന്തി, ഭഗവാ മജ്ഝേ നിസീദതി, ദക്ഖിണതോ ഭിക്ഖൂ, വാമതോ ഭിക്ഖുനിയോ നിസീദന്തി, ഭഗവാ ഉഭിന്നം സങ്ഘത്ഥേരോ, തദാ ഭഗവാ അത്തനോ ലദ്ധപച്ചയേ അത്തനാപി പരിഭുഞ്ജതി, ഭിക്ഖൂനമ്പി ദാപേതി. ഏതരഹി പന പണ്ഡിതമനുസ്സാ സധാതുകം പടിമം വാ ചേതിയം വാ ഠപേത്വാ ബുദ്ധപ്പമുഖസ്സ ഉഭതോസങ്ഘസ്സ ദാനം ദേന്തി, പടിമായ വാ ചേതിയസ്സ വാ പുരതോ ആധാരകേ പത്തം ഠപേത്വാ ദക്ഖിണോദകം ദത്വാ ‘‘ബുദ്ധാനം ദേമാ’’തി തത്ഥ യം പഠമം ഖാദനീയം ഭോജനീയം ദേന്തി, വിഹാരം വാ ആഹരിത്വാ ‘‘ഇദം ചേതിയസ്സ ദേമാ’’തി പിണ്ഡപാതഞ്ച മാലാഗന്ധാദീനി ച ദേന്തി, തത്ഥ കഥം പടിപജ്ജിതബ്ബന്തി? മാലാഗന്ധാദീനി താവ ചേതിയേ ആരോപേതബ്ബാനി, വത്ഥേഹി പടാകാ, തേലേന പദീപാ കാതബ്ബാ. പിണ്ഡപാതമധുഫാണിതാദീനി പന യോ നിബദ്ധം ചേതിയസ്സ ജഗ്ഗകോ ഹോതി പബ്ബജിതോ വാ ഗഹട്ഠോ വാ, തസ്സ ദാതബ്ബാനി. നിബദ്ധജഗ്ഗകേ അസതി ആഹടപത്തം ഠപേത്വാ വത്തം കത്വാ പരിഭുഞ്ജിതും വട്ടതി. ഉപകട്ഠേ കാലേ ഭുഞ്ജിത്വാ പച്ഛാപി വത്തം കാതും വട്ടതിയേവ.
Pubbe buddhappamukhassa ubhatosaṅghassa dānaṃ denti, bhagavā majjhe nisīdati, dakkhiṇato bhikkhū, vāmato bhikkhuniyo nisīdanti, bhagavā ubhinnaṃ saṅghatthero, tadā bhagavā attano laddhapaccaye attanāpi paribhuñjati, bhikkhūnampi dāpeti. Etarahi pana paṇḍitamanussā sadhātukaṃ paṭimaṃ vā cetiyaṃ vā ṭhapetvā buddhappamukhassa ubhatosaṅghassa dānaṃ denti, paṭimāya vā cetiyassa vā purato ādhārake pattaṃ ṭhapetvā dakkhiṇodakaṃ datvā ‘‘buddhānaṃ demā’’ti tattha yaṃ paṭhamaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ denti, vihāraṃ vā āharitvā ‘‘idaṃ cetiyassa demā’’ti piṇḍapātañca mālāgandhādīni ca denti, tattha kathaṃ paṭipajjitabbanti? Mālāgandhādīni tāva cetiye āropetabbāni, vatthehi paṭākā, telena padīpā kātabbā. Piṇḍapātamadhuphāṇitādīni pana yo nibaddhaṃ cetiyassa jaggako hoti pabbajito vā gahaṭṭho vā, tassa dātabbāni. Nibaddhajaggake asati āhaṭapattaṃ ṭhapetvā vattaṃ katvā paribhuñjituṃ vaṭṭati. Upakaṭṭhe kāle bhuñjitvā pacchāpi vattaṃ kātuṃ vaṭṭatiyeva.
മാലാഗന്ധാദീസു ച യം കിഞ്ചി ‘‘ഇദം ഹരിത്വാ ചേതിയസ്സ പൂജം കരോഥാ’’തി വുത്തേ ദൂരമ്പി ഹരിത്വാ പൂജേതബ്ബം. ‘‘ഭിക്ഖം സങ്ഘസ്സ ഹരാ’’തി വുത്തേപി ഹരിതബ്ബം. സചേ പന ‘‘അഹം പിണ്ഡായ ചരാമി, ആസനസാലായ ഭിക്ഖൂ അത്ഥി, തേ ഹരിസ്സന്തീ’’തി വുത്തേ ‘‘ഭന്തേ, തുയ്ഹംയേവ ദമ്മീ’’തി വദതി, ഭുഞ്ജിതും വട്ടതി. അഥ പന ‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ദസ്സാമീ’’തി ഹരന്തസ്സ ഗച്ഛതോ അന്തരാവ കാലോ ഉപകട്ഠോ ഹോതി, അത്തനോ പാപേത്വാ ഭുഞ്ജിതും വട്ടതി.
Mālāgandhādīsu ca yaṃ kiñci ‘‘idaṃ haritvā cetiyassa pūjaṃ karothā’’ti vutte dūrampi haritvā pūjetabbaṃ. ‘‘Bhikkhaṃ saṅghassa harā’’ti vuttepi haritabbaṃ. Sace pana ‘‘ahaṃ piṇḍāya carāmi, āsanasālāya bhikkhū atthi, te harissantī’’ti vutte ‘‘bhante, tuyhaṃyeva dammī’’ti vadati, bhuñjituṃ vaṭṭati. Atha pana ‘‘bhikkhusaṅghassa dassāmī’’ti harantassa gacchato antarāva kālo upakaṭṭho hoti, attano pāpetvā bhuñjituṃ vaṭṭati.
൨൭൩൩. യം പന ചീവരം ‘‘യസ്മിം ആവാസേ വസ്സംവുത്ഥസ്സ സങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി ദേതി, തസ്മിംയേവ ആവാസേ വുത്ഥവസ്സേന സങ്ഘേന വാ ഗണേന വാ പുഗ്ഗലേന വാ തം ചീവരം ഭാജേതബ്ബന്തി വണ്ണിതം ദേസിതന്തി യോജനാ.
2733. Yaṃ pana cīvaraṃ ‘‘yasmiṃ āvāse vassaṃvutthassa saṅghassa dammī’’ti deti, tasmiṃyeva āvāse vutthavassena saṅghena vā gaṇena vā puggalena vā taṃ cīvaraṃ bhājetabbanti vaṇṇitaṃ desitanti yojanā.
തത്രായം വിനിച്ഛയോ – വിഹാരം പവിസിത്വാ ‘‘ഇമാനി ചീവരാനി വസ്സംവുത്ഥസങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി ദേതി, യാവതികാ ഭിക്ഖൂ തസ്മിം ആവാസേ വസ്സംവുത്ഥാ, യത്തകാ വസ്സച്ഛേദം അകത്വാ പുരിമവസ്സംവുത്ഥാ, തേഹി ഭാജേതബ്ബം, അഞ്ഞേസം ന പാപുണാതി. ദിസാപക്കന്തസ്സാപി സതി ഗാഹകേ യാവ കഥിനസ്സ ഉബ്ഭാരാ ദാതബ്ബം. അനത്ഥതേ പന കഥിനേ അന്തോഹേമന്തേ ഏവഞ്ച വത്വാ ദിന്നം പച്ഛിമവസ്സംവുത്ഥാനമ്പി പാപുണാതീതി ലക്ഖണഞ്ഞൂ വദന്തി. അട്ഠകഥാസു പനേതം അവിചാരിതം.
Tatrāyaṃ vinicchayo – vihāraṃ pavisitvā ‘‘imāni cīvarāni vassaṃvutthasaṅghassa dammī’’ti deti, yāvatikā bhikkhū tasmiṃ āvāse vassaṃvutthā, yattakā vassacchedaṃ akatvā purimavassaṃvutthā, tehi bhājetabbaṃ, aññesaṃ na pāpuṇāti. Disāpakkantassāpi sati gāhake yāva kathinassa ubbhārā dātabbaṃ. Anatthate pana kathine antohemante evañca vatvā dinnaṃ pacchimavassaṃvutthānampi pāpuṇātīti lakkhaṇaññū vadanti. Aṭṭhakathāsu panetaṃ avicāritaṃ.
സചേ പന ബഹി ഉപചാരസീമായം ഠിതോ ‘‘വസ്സംവുത്ഥസങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി വദതി, സമ്പത്താനം സബ്ബേസം പാപുണാതി. അഥ ‘‘അസുകവിഹാരേ വസ്സംവുത്ഥസങ്ഘസ്സാ’’തി വദതി, തത്ര വസ്സംവുത്ഥാനമേവ യാവ കഥിനസ്സുബ്ഭാരാ പാപുണാതി. സചേ പന ഗിമ്ഹാനം പഠമദിവസതോ പട്ഠായ ഏവം വദതി, തത്ര സമ്മുഖീഭൂതാനംയേവ സബ്ബേസം പാപുണാതി. കസ്മാ? പിട്ഠിസമയേ ഉപ്പന്നത്താ. അന്തോവസ്സേയേവ ‘‘വസ്സം വസന്താനം ദമ്മീ’’തി വുത്തേ ഛിന്നവസ്സാ ന ലഭന്തി, വസ്സം വസന്താവ ലഭന്തി. ചീവരമാസേ പന ‘‘വസ്സം വസന്താനം ദമ്മീ’’തി വുത്തേ പച്ഛിമികായ വസ്സൂപഗതാനംയേവ പാപുണാതി, പുരിമികായ വസ്സൂപഗതാനഞ്ച ഛിന്നവസ്സാനഞ്ച ന പാപുണാതി.
Sace pana bahi upacārasīmāyaṃ ṭhito ‘‘vassaṃvutthasaṅghassa dammī’’ti vadati, sampattānaṃ sabbesaṃ pāpuṇāti. Atha ‘‘asukavihāre vassaṃvutthasaṅghassā’’ti vadati, tatra vassaṃvutthānameva yāva kathinassubbhārā pāpuṇāti. Sace pana gimhānaṃ paṭhamadivasato paṭṭhāya evaṃ vadati, tatra sammukhībhūtānaṃyeva sabbesaṃ pāpuṇāti. Kasmā? Piṭṭhisamaye uppannattā. Antovasseyeva ‘‘vassaṃ vasantānaṃ dammī’’ti vutte chinnavassā na labhanti, vassaṃ vasantāva labhanti. Cīvaramāse pana ‘‘vassaṃ vasantānaṃ dammī’’ti vutte pacchimikāya vassūpagatānaṃyeva pāpuṇāti, purimikāya vassūpagatānañca chinnavassānañca na pāpuṇāti.
ചീവരമാസതോ പട്ഠായ യാവ ഹേമന്തസ്സ പച്ഛിമോ ദിവസോ, താവ ‘‘വസ്സാവാസികം ദേമാ’’തി വുത്തേ കഥിനം അത്ഥതം വാ ഹോതു അനത്ഥതം വാ, അതീതവസ്സംവുത്ഥാനമേവ പാപുണാതി. ഗിമ്ഹാനം പഠമദിവസതോ പട്ഠായ വുത്തേ പന മാതികാ ആരോപേതബ്ബാ ‘‘അതീതവസ്സാവാസസ്സ പഞ്ച മാസാ അഭിക്കന്താ, അനാഗതേ ചാതുമാസച്ചയേന ഭവിസ്സതി, കതരവസ്സാവാസസ്സ ദേസീ’’തി. സചേ ‘‘അതീതവസ്സംവുത്ഥാനം ദമ്മീ’’തി വദതി, തം അന്തോവസ്സം വുത്ഥാനമേവ പാപുണാതി. ദിസാപക്കന്താനമ്പി സഭാഗാ ഗണ്ഹിതും ലഭന്തി.
Cīvaramāsato paṭṭhāya yāva hemantassa pacchimo divaso, tāva ‘‘vassāvāsikaṃ demā’’ti vutte kathinaṃ atthataṃ vā hotu anatthataṃ vā, atītavassaṃvutthānameva pāpuṇāti. Gimhānaṃ paṭhamadivasato paṭṭhāya vutte pana mātikā āropetabbā ‘‘atītavassāvāsassa pañca māsā abhikkantā, anāgate cātumāsaccayena bhavissati, kataravassāvāsassa desī’’ti. Sace ‘‘atītavassaṃvutthānaṃ dammī’’ti vadati, taṃ antovassaṃ vutthānameva pāpuṇāti. Disāpakkantānampi sabhāgā gaṇhituṃ labhanti.
സചേ ‘‘അനാഗതേ വസ്സാവാസികം ദമ്മീ’’തി വദതി, തം ഠപേത്വാ വസ്സൂപനായികദിവസേ ഗഹേതബ്ബം. അഥ ‘‘അഗുത്തോ വിഹാരോ, ചോരഭയം അത്ഥി, ന സക്കാ ഠപേതും, ഗണ്ഹിത്വാ വാ ആഹിണ്ഡിതു’’ന്തി വുത്തേ ‘‘സമ്പത്താനം ദമ്മീ’’തി വദതി, ഭാജേത്വാ ഗഹേതബ്ബം. സചേ വദതി ‘‘ഇതോ മേ, ഭന്തേ, തതിയേ വസ്സേ വസ്സാവാസികം ന ദിന്നം, തം ദമ്മീ’’തി, തസ്മിം അന്തോവസ്സേ വുത്ഥഭിക്ഖൂനം പാപുണാതി. സചേ തേ ദിസാപക്കന്താ, അഞ്ഞോ വിസ്സാസികോ ഗണ്ഹാതി, ദാതബ്ബം. അഥ ഏകോയേവ അവസിട്ഠോ, സേസാ കാലകതാ, സബ്ബം ഏകസ്സേവ പാപുണാതി. സചേ ഏകോപി നത്ഥി, സങ്ഘികം ഹോതി, സമ്മുഖീഭൂതേഹി ഭാജേതബ്ബന്തി.
Sace ‘‘anāgate vassāvāsikaṃ dammī’’ti vadati, taṃ ṭhapetvā vassūpanāyikadivase gahetabbaṃ. Atha ‘‘agutto vihāro, corabhayaṃ atthi, na sakkā ṭhapetuṃ, gaṇhitvā vā āhiṇḍitu’’nti vutte ‘‘sampattānaṃ dammī’’ti vadati, bhājetvā gahetabbaṃ. Sace vadati ‘‘ito me, bhante, tatiye vasse vassāvāsikaṃ na dinnaṃ, taṃ dammī’’ti, tasmiṃ antovasse vutthabhikkhūnaṃ pāpuṇāti. Sace te disāpakkantā, añño vissāsiko gaṇhāti, dātabbaṃ. Atha ekoyeva avasiṭṭho, sesā kālakatā, sabbaṃ ekasseva pāpuṇāti. Sace ekopi natthi, saṅghikaṃ hoti, sammukhībhūtehi bhājetabbanti.
൨൭൩൪. യാഗുയാ പന പീതായ വാ ഭത്തേ വാ ഭുത്തേ സചേ പന ആദിസ്സ ‘‘യേന മേ യാഗു പീതാ, തസ്സ ദമ്മി, യേന മേ ഭത്തം ഭുത്തം, തസ്സ ദമ്മീ’’തി പരിച്ഛിന്ദിത്വാ ചീവരം ദേതി, വിനയധരേന തത്ഥ തത്ഥേവ ദാനം ദാതബ്ബന്തി യോജനാ. ഏസ നയോ ഖാദനീയചീവരസേനാസനഭേസജ്ജാദീസു.
2734.Yāguyā pana pītāya vā bhatte vā bhutte sace pana ādissa ‘‘yena me yāgu pītā, tassa dammi, yena me bhattaṃ bhuttaṃ, tassa dammī’’ti paricchinditvā cīvaraṃ deti, vinayadharena tattha tattheva dānaṃ dātabbanti yojanā. Esa nayo khādanīyacīvarasenāsanabhesajjādīsu.
തത്രായം വിനിച്ഛയോ – ഭിക്ഖൂ അജ്ജതനായ വാ സ്വാതനായ വാ യാഗുയാ നിമന്തേത്വാ തേസം ഘരം പവിട്ഠാനം യാഗും ദേതി, യാഗും ദത്വാ പീതായ യാഗുയാ ‘‘ഇമാനി ചീവരാനി യേഹി മയ്ഹം യാഗു പീതാ, തേസം ദമ്മീ’’തി ദേതി, യേഹി നിമന്തിതേഹി യാഗു പീതാ, തേസംയേവ പാപുണന്തി, യേഹി പന ഭിക്ഖാചാരവത്തേന ഘരദ്വാരേന ഗച്ഛന്തേഹി വാ ഘരം പവിട്ഠേഹി വാ യാഗു ലദ്ധാ, യേസം വാ ആസനസാലതോ പത്തം ആഹരിത്വാ മനുസ്സേഹി നീതാ, യേ വാ ഥേരേഹി പേസിതാ, തേസം ന പാപുണന്തി.
Tatrāyaṃ vinicchayo – bhikkhū ajjatanāya vā svātanāya vā yāguyā nimantetvā tesaṃ gharaṃ paviṭṭhānaṃ yāguṃ deti, yāguṃ datvā pītāya yāguyā ‘‘imāni cīvarāni yehi mayhaṃ yāgu pītā, tesaṃ dammī’’ti deti, yehi nimantitehi yāgu pītā, tesaṃyeva pāpuṇanti, yehi pana bhikkhācāravattena gharadvārena gacchantehi vā gharaṃ paviṭṭhehi vā yāgu laddhā, yesaṃ vā āsanasālato pattaṃ āharitvā manussehi nītā, ye vā therehi pesitā, tesaṃ na pāpuṇanti.
സചേ പന നിമന്തിതഭിക്ഖൂഹി സദ്ധിം അഞ്ഞേപി ബഹൂ ആഗന്ത്വാ അന്തോഗേഹഞ്ച ബഹിഗേഹഞ്ച പൂരേത്വാ നിസിന്നാ, ദായകോ ച ഏവം വദതി ‘‘നിമന്തിതാ വാ ഹോന്തു അനിമന്തിതാ വാ, യേസം മയാ യാഗു ദിന്നാ, സബ്ബേസം ഇമാനി വത്ഥാനി ഹോന്തൂ’’തി, സബ്ബേസം പാപുണന്തി. യേഹി പന ഥേരാനം ഹത്ഥതോ യാഗു ലദ്ധാ, തേസം ന പാപുണന്തി. അഥ സോ ‘‘യേഹി മയ്ഹം യാഗു പീതാ, സബ്ബേസം ഹോന്തൂ’’തി വദതി, സബ്ബേസം പാപുണന്തി. ഭത്തഖാദനീയേസുപി ഏസേവ നയോ.
Sace pana nimantitabhikkhūhi saddhiṃ aññepi bahū āgantvā antogehañca bahigehañca pūretvā nisinnā, dāyako ca evaṃ vadati ‘‘nimantitā vā hontu animantitā vā, yesaṃ mayā yāgu dinnā, sabbesaṃ imāni vatthāni hontū’’ti, sabbesaṃ pāpuṇanti. Yehi pana therānaṃ hatthato yāgu laddhā, tesaṃ na pāpuṇanti. Atha so ‘‘yehi mayhaṃ yāgu pītā, sabbesaṃ hontū’’ti vadati, sabbesaṃ pāpuṇanti. Bhattakhādanīyesupi eseva nayo.
ചീവരേ വാതി പുബ്ബേപി യേന വസ്സം വാസേത്വാ ഭിക്ഖൂനം ചീവരം ദിന്നപുബ്ബം ഹോതി, സോ ചേ ഭിക്ഖൂ ഭോജേത്വാ വദതി ‘‘യേസം മയാ പുബ്ബേ ചീവരം ദിന്നം, തേസംയേവ ഇമം ചീവരം വാ സുത്തം വാ സപ്പിമധുഫാണിതാദീനി വാ ഹോന്തൂ’’തി, സബ്ബം തേസംയേവ പാപുണാതി.
Cīvare vāti pubbepi yena vassaṃ vāsetvā bhikkhūnaṃ cīvaraṃ dinnapubbaṃ hoti, so ce bhikkhū bhojetvā vadati ‘‘yesaṃ mayā pubbe cīvaraṃ dinnaṃ, tesaṃyeva imaṃ cīvaraṃ vā suttaṃ vā sappimadhuphāṇitādīni vā hontū’’ti, sabbaṃ tesaṃyeva pāpuṇāti.
സേനാസനേ വാതി ‘‘യോ മയാ കാരിതേ വിഹാരേ വാ പരിവേണേ വാ വസതി, തസ്സിദം ഹോതൂ’’തി വുത്തേ തസ്സേവ ഹോതി.
Senāsane vāti ‘‘yo mayā kārite vihāre vā pariveṇe vā vasati, tassidaṃ hotū’’ti vutte tasseva hoti.
ഭേസജ്ജേ വാതി ‘‘മയം കാലേന കാലം ഥേരാനം സപ്പിആദീനി ഭേസജ്ജാനി ദേമ, യേഹി താനി ലദ്ധാനി, തേസംയേവിദം ഹോതൂ’’തി വുത്തേ തേസംയേവ ഹോതീതി.
Bhesajje vāti ‘‘mayaṃ kālena kālaṃ therānaṃ sappiādīni bhesajjāni dema, yehi tāni laddhāni, tesaṃyevidaṃ hotū’’ti vutte tesaṃyeva hotīti.
൨൭൩൫. ദീയതേതി ദാനന്തി കമ്മസാധനേന ചീവരം വുച്ചതി. യം-സദ്ദേന ചീവരസ്സ പരാമട്ഠത്താ തം-സദ്ദേനാപി തദേവ പരാമസിതബ്ബന്തി.
2735. Dīyateti dānanti kammasādhanena cīvaraṃ vuccati. Yaṃ-saddena cīvarassa parāmaṭṭhattā taṃ-saddenāpi tadeva parāmasitabbanti.
തത്രായം വിനിച്ഛയോ – ‘‘ഇമം ചീവരം ഇത്ഥന്നാമസ്സ ദമ്മീ’’തി ഏവം പരമ്മുഖാ വാ ‘‘ഇദം മേ, ഭന്തേ, തുമ്ഹാകം ദമ്മീ’’തി ഏവം സമ്മുഖാ വാ പാദമൂലേ ഠപേത്വാ വാ ദേതി, തം തസ്സേവ ഹോതി. സചേ പന ‘‘ഇദം തുമ്ഹാകഞ്ച തുമ്ഹാകം അന്തേവാസികാനഞ്ച ദമ്മീ’’തി ഏവം വദതി, ഥേരസ്സ ച അന്തേവാസികാനഞ്ച പാപുണാതി. ഉദ്ദേസം ഗഹേതും ആഗതോ ഗഹേത്വാ ഗച്ഛന്തോ ച അത്ഥി, തസ്സാപി പാപുണാതി. ‘‘തുമ്ഹേഹി സദ്ധിം നിബദ്ധചാരികഭിക്ഖൂനം ദമ്മീ’’തി വുത്തേ ഉദ്ദേസന്തേവാസികാനം വത്തം കത്വാ ഉദ്ദേസപരിപുച്ഛാദീനി ഗഹേത്വാ വിചരന്താനം സബ്ബേസം പാപുണാതീതി.
Tatrāyaṃ vinicchayo – ‘‘imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa dammī’’ti evaṃ parammukhā vā ‘‘idaṃ me, bhante, tumhākaṃ dammī’’ti evaṃ sammukhā vā pādamūle ṭhapetvā vā deti, taṃ tasseva hoti. Sace pana ‘‘idaṃ tumhākañca tumhākaṃ antevāsikānañca dammī’’ti evaṃ vadati, therassa ca antevāsikānañca pāpuṇāti. Uddesaṃ gahetuṃ āgato gahetvā gacchanto ca atthi, tassāpi pāpuṇāti. ‘‘Tumhehi saddhiṃ nibaddhacārikabhikkhūnaṃ dammī’’ti vutte uddesantevāsikānaṃ vattaṃ katvā uddesaparipucchādīni gahetvā vicarantānaṃ sabbesaṃ pāpuṇātīti.
൨൭൩൭. വദതിച്ചേവമേവ ചേതി ഇച്ചേവം യഥാവുത്തനയേന വദതി ചേ. തന്തി തം പരിക്ഖാരം. തേസന്തി മാതുആദീനം. സങ്ഘസ്സേവ സന്തകം ഹോതീതി യോജനാ.
2737.Vadaticcevameva ceti iccevaṃ yathāvuttanayena vadati ce. Tanti taṃ parikkhāraṃ. Tesanti mātuādīnaṃ. Saṅghasseva santakaṃ hotīti yojanā.
൨൭൩൮. ‘‘പഞ്ചന്നം…പേ॰… ഹോതീ’’തി ഇമിനാ പുരിമഗാഥാദ്വയേന വിത്ഥാരിതമേവത്ഥം സംഖിപിത്വാ ദസ്സേതി. പഞ്ചന്നം സഹധമ്മികാനം. അച്ചയേതി കാലകിരിയായ. ദാനന്തി ‘‘മയി കാലകതേ ഇമം പരിക്ഖാരം തുയ്ഹം ഹോതു, തവ സന്തകം കരോഹീ’’തിആദിനാ പരിച്ചജനം. കിഞ്ചിപീതി അന്തമസോ ദന്തകട്ഠമ്പി. ഗിഹീനം പന ദാനം തഥാ ദായകാനം ഗിഹീനമേവ അച്ചയേ രൂഹതീതി യോജനാ.
2738.‘‘Pañcannaṃ…pe… hotī’’ti iminā purimagāthādvayena vitthāritamevatthaṃ saṃkhipitvā dasseti. Pañcannaṃ sahadhammikānaṃ. Accayeti kālakiriyāya. Dānanti ‘‘mayi kālakate imaṃ parikkhāraṃ tuyhaṃ hotu, tava santakaṃ karohī’’tiādinā pariccajanaṃ. Kiñcipīti antamaso dantakaṭṭhampi. Gihīnaṃ pana dānaṃ tathā dāyakānaṃ gihīnameva accaye rūhatīti yojanā.
൨൭൩൯. ഭിക്ഖു വാ സാമണേരോ വാ ഭിക്ഖുനിഉപസ്സയേ കാലം കരോതി, അസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ വാ സാമണേരസ്സ വാ പരിക്ഖാരാ ഭിക്ഖൂനംയേവ സന്തകാ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സേവ സന്തകാതി യോജനാ. ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സേവ സന്തകാ കാലകതസ്സ ഭിക്ഖുസങ്ഘപരിയാപന്നത്താ.
2739. Bhikkhu vā sāmaṇero vā bhikkhuniupassaye kālaṃ karoti, assa bhikkhussa vā sāmaṇerassa vā parikkhārā bhikkhūnaṃyeva santakā bhikkhusaṅghasseva santakāti yojanā. Bhikkhusaṅghasseva santakā kālakatassa bhikkhusaṅghapariyāpannattā.
൨൭൪൦. സാമണേരീ വാതി ഏത്ഥ വാ-സദ്ദേന ‘‘സിക്ഖമാനാ വാ’’തി ഇദം സങ്ഗണ്ഹാതി. വിഹാരസ്മിം ഭിക്ഖൂനം നിവാസനട്ഠാനേ. തസ്സാതി ഭിക്ഖുനിയാ വാ സാമണേരിയാ വാ സിക്ഖമാനായ വാ പരിക്ഖാരാ ഭിക്ഖുനീനം സന്തകാ ഹോന്തീതി യോജനാ. സന്തകാതി ഏത്ഥാപി ഭിക്ഖൂസു വുത്തനയേനേവത്ഥോ ഗഹേതബ്ബോ.
2740.Sāmaṇerī vāti ettha vā-saddena ‘‘sikkhamānā vā’’ti idaṃ saṅgaṇhāti. Vihārasmiṃ bhikkhūnaṃ nivāsanaṭṭhāne. Tassāti bhikkhuniyā vā sāmaṇeriyā vā sikkhamānāya vā parikkhārā bhikkhunīnaṃ santakā hontīti yojanā. Santakāti etthāpi bhikkhūsu vuttanayenevattho gahetabbo.
൨൭൪൧. ദേഹി നേത്വാതി ഏത്ഥ ‘‘ഇമം ചീവര’’ന്തി പകരണതോ ലബ്ഭതി. ‘‘ഇമം ചീവരം നേത്വാ അസുകസ്സ ദേഹീ’’തി യം ചീവരം ദിന്നം, തം തസ്സ പുരിമസ്സേവ സന്തകം ഹോതി. ‘‘ഇദം ചീവരം അസുകസ്സ ദമ്മീ’’തി യം ചീവരം ദിന്നം, തം യസ്സ പഹിയ്യതി, തസ്സ പച്ഛിമസ്സേവ സന്തകം ഹോതീതി യോജനാ.
2741.Dehi netvāti ettha ‘‘imaṃ cīvara’’nti pakaraṇato labbhati. ‘‘Imaṃ cīvaraṃ netvā asukassa dehī’’ti yaṃ cīvaraṃ dinnaṃ, taṃ tassa purimasseva santakaṃ hoti. ‘‘Idaṃ cīvaraṃ asukassa dammī’’ti yaṃ cīvaraṃ dinnaṃ, taṃ yassa pahiyyati, tassa pacchimasseva santakaṃ hotīti yojanā.
൨൭൪൨. യഥാവുത്തവചനപ്പകാരാനുരൂപേന സാമികേ ഞത്വാ സാമികേസു വിസ്സാസേന വാ തേസു മതേസു മതകചീവരമ്പി ഗണ്ഹിതും വട്ടതീതി ദസ്സേതും ആഹ ‘‘ഏവ’’ന്തിആദി. ‘‘മതസ്സ വാ അമതസ്സ വാ’’തി പദച്ഛേദോ. വിസ്സാസം വാപി ഗണ്ഹേയ്യാതി ജീവന്തസ്സ സന്തകം വിസ്സാസഗ്ഗാഹം ഗണ്ഹേയ്യ. ഗണ്ഹേ മതകചീവരന്തി മതസ്സ ചീവരം മതകപരിക്ഖാരനീഹാരേന പാപേത്വാ ഗണ്ഹേയ്യ.
2742. Yathāvuttavacanappakārānurūpena sāmike ñatvā sāmikesu vissāsena vā tesu matesu matakacīvarampi gaṇhituṃ vaṭṭatīti dassetuṃ āha ‘‘eva’’ntiādi. ‘‘Matassa vā amatassa vā’’ti padacchedo. Vissāsaṃ vāpi gaṇheyyāti jīvantassa santakaṃ vissāsaggāhaṃ gaṇheyya. Gaṇhe matakacīvaranti matassa cīvaraṃ matakaparikkhāranīhārena pāpetvā gaṇheyya.
൨൭൪൩. രജതേ അനേനാതി രജനന്തി മൂലാദിസബ്ബമാഹ. വന്തദോസേനാതി സവാസനസമുച്ഛിന്നരാഗാദിദോസേന. താദിനാതി രൂപാദീസു ഛളാരമ്മണേസു രാഗാദീനം അനുപ്പത്തിയാ അട്ഠസു ലോകധമ്മേസു നിബ്ബികാരതായ ഏകസദിസേന.
2743. Rajate anenāti rajananti mūlādisabbamāha. Vantadosenāti savāsanasamucchinnarāgādidosena. Tādināti rūpādīsu chaḷārammaṇesu rāgādīnaṃ anuppattiyā aṭṭhasu lokadhammesu nibbikāratāya ekasadisena.
൨൭൪൪-൫. ‘‘മൂലേ’’തിആദീസു നിദ്ധാരണേ ഭുമ്മം. മൂലരജനേ ഹലിദ്ദിം ഠപേത്വാ സബ്ബം മൂലരജനം വട്ടതി. ഖന്ധേസു രജനേസു മഞ്ജേട്ഠഞ്ച തുങ്ഗഹാരകഞ്ച ഠപേത്വാ സബ്ബം ഖന്ധരജനം വട്ടതി. പത്തേസു രജനേസു അല്ലിയാ പത്തം തഥാ നീലിയാ പത്തഞ്ച ഠപേത്വാ സബ്ബം പത്തരജനം വട്ടതി. പുപ്ഫരജനേസു കുസുമ്ഭഞ്ച കിംസുകഞ്ച ഠപേത്വാ സബ്ബം പുപ്ഫരജനം വട്ടതി. തചരജനേ ലോദ്ദഞ്ച കണ്ഡുലഞ്ച ഠപേത്വാ സബ്ബം തചരജനം വട്ടതി. ഫലരജനം സബ്ബമ്പി വട്ടതീതി യോജനാ.
2744-5.‘‘Mūle’’tiādīsu niddhāraṇe bhummaṃ. Mūlarajane haliddiṃ ṭhapetvā sabbaṃ mūlarajanaṃ vaṭṭati. Khandhesu rajanesu mañjeṭṭhañca tuṅgahārakañca ṭhapetvā sabbaṃ khandharajanaṃ vaṭṭati. Pattesu rajanesu alliyā pattaṃ tathā nīliyā pattañca ṭhapetvā sabbaṃ pattarajanaṃ vaṭṭati. Puppharajanesu kusumbhañca kiṃsukañca ṭhapetvā sabbaṃ puppharajanaṃ vaṭṭati. Tacarajane loddañca kaṇḍulañca ṭhapetvā sabbaṃ tacarajanaṃ vaṭṭati. Phalarajanaṃ sabbampi vaṭṭatīti yojanā.
മഞ്ജേട്ഠന്തി ഏകോ സകണ്ടകരുക്ഖോ, വല്ലിവിസേസോ ച, യസ്സ രജനം മഞ്ജേട്ഠബീജവണ്ണം ഹോതി. മഞ്ജേട്ഠരുക്ഖസ്സ ഖന്ധോ സേതവണ്ണോതി സോ ഇധ ന ഗഹേതബ്ബോ രജനാധികാരത്താ. തുങ്ഗഹാരകോ നാമ ഏകോ സകണ്ടകരുക്ഖോ, യസ്സ രജനം ഹരിതാലവണ്ണം ഹോതി. അല്ലീതി ചുല്ലതാപിഞ്ഛരുക്ഖോ, യസ്സ പണ്ണരജനം ഹലിദ്ദിവണ്ണം ഹോതി. നീലീതി ഗച്ഛവിസേസോ, യസ്സ പന രജനം നീലവണ്ണം ഹോതി. കിംസുകം നാമ വല്ലികിംസുകപുപ്ഫം, യസ്സ രജനം ലോഹിതവണ്ണം ഹോതി.
Mañjeṭṭhanti eko sakaṇṭakarukkho, valliviseso ca, yassa rajanaṃ mañjeṭṭhabījavaṇṇaṃ hoti. Mañjeṭṭharukkhassa khandho setavaṇṇoti so idha na gahetabbo rajanādhikārattā. Tuṅgahārako nāma eko sakaṇṭakarukkho, yassa rajanaṃ haritālavaṇṇaṃ hoti. Allīti cullatāpiñcharukkho, yassa paṇṇarajanaṃ haliddivaṇṇaṃ hoti. Nīlīti gacchaviseso, yassa pana rajanaṃ nīlavaṇṇaṃ hoti. Kiṃsukaṃ nāma vallikiṃsukapupphaṃ, yassa rajanaṃ lohitavaṇṇaṃ hoti.
൨൭൪൬. കിലിട്ഠസാടകന്തി മലീനസാടകം. ധോവിതുന്തി ഏകവാരം ധോവിതും. അല്ലിയാ ധോതം കിര സമ്മദേവ രജനം പടിഗ്ഗണ്ഹാതി.
2746.Kiliṭṭhasāṭakanti malīnasāṭakaṃ. Dhovitunti ekavāraṃ dhovituṃ. Alliyā dhotaṃ kira sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇhāti.
൨൭൪൭. ചീവരാനം കഥാ സേസാതി ഭേദകാരണപ്പകാരകഥാദികാ ഇധ അവുത്തകഥാ. പഠമേ കഥിനേ വുത്താതി സേസോ. വിഭാവിനാതി ഖന്ധകഭാണകേന.
2747.Cīvarānaṃkathā sesāti bhedakāraṇappakārakathādikā idha avuttakathā. Paṭhame kathine vuttāti seso. Vibhāvināti khandhakabhāṇakena.
ചീവരക്ഖന്ധകകഥാവണ്ണനാ.
Cīvarakkhandhakakathāvaṇṇanā.
ഇതി വിനയത്ഥസാരസന്ദീപനിയാ വിനയവിനിച്ഛയവണ്ണനായ
Iti vinayatthasārasandīpaniyā vinayavinicchayavaṇṇanāya
മഹാവഗ്ഗവിനിച്ഛയവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Mahāvaggavinicchayavaṇṇanā niṭṭhitā.