| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾ-ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
੩. ਚੀવਰਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
3. Cīvaraniddesavaṇṇanā
੩੦. ‘‘ਖੋਮਞ੍ਚ ਕੋਸੇਯ੍ਯਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਪੁਂਸਕવਿਗ੍ਗਹੇਨ ਦ੍વਨ੍ਦੇ ਕਤੇ ਖੋਮ…ਪੇ॰… ਭਙ੍ਗਾਨਿ। ਤਤ੍ਥ ਖੋਮਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਜਾਤਿ। ਉਪਚਾਰਤੋ ਪਨ ਖੋਮੇਨ ਖੋਮਸੁਤ੍ਤੇਨ વਾਯਿਤਨ੍ਤਿ ਤਦ੍ਧਿਤੇਨ ਉਪਚਾਰੇਨ વਾ ਖੋਮਂ ਖੋਮਪਟਚੀવਰਂ, ਤਥਾ ਅવਸੇਸਾਨਿ। ਸਾਣਂ ਸਾਣવਾਕਸੁਤ੍ਤੇਹਿ વਾਯਿਤਂ ਚੀવਰਂ। ਭਙ੍ਗਂ ਖੋਮਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਏਕਚ੍ਚਾਨਿ વਾ વੋਮਿਸ੍ਸੇਤ੍વਾ વਾਯਿਤਚੀવਰਂ। વਾਕਮਯਮੇવ વਾਤਿ ਕੇਚਿ। ਕਮ੍ਬਲਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਮਂ વਾਲ਼ਲੋਮਞ੍ਚ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੇਸਲੋਮੇਹਿ વਾਯਿਤਂ। ਏਤਾਨੀਤਿ ਖੋਮਾਦੀਨਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਸਹ ਅਨੁਲੋਮੇਹੀਤਿ ਸਾਨੁਲੋਮਾਨਿ। ਜਾਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪਿਯਾਨਿ ਛ ਚੀવਰਾਨਿ ਭવਨ੍ਤਿ।
30. ‘‘Khomañca koseyyañcā’’tiādinā napuṃsakaviggahena dvande kate khoma…pe… bhaṅgāni. Tattha khomanti gacchajāti. Upacārato pana khomena khomasuttena vāyitanti taddhitena upacārena vā khomaṃ khomapaṭacīvaraṃ, tathā avasesāni. Sāṇaṃ sāṇavākasuttehi vāyitaṃ cīvaraṃ. Bhaṅgaṃ khomasuttādīni sabbāni ekaccāni vā vomissetvā vāyitacīvaraṃ. Vākamayameva vāti keci. Kambalanti manussalomaṃ vāḷalomañca ṭhapetvā sesalomehi vāyitaṃ. Etānīti khomādīni yathāvuttāni. Saha anulomehīti sānulomāni. Jātito kappiyāni cha cīvarāni bhavanti.
੩੧. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਦੁਕੂਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਤੇਸਂ ਅਨੁਲੋਮਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਦੁਕੂਲਨ੍ਤਿ ਦੁਕੂਲਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਕੇਨਚਿ વਾਕવਿਸੇਸੇਨ વਾਯਿਤਂ ਚੀવਰਂ। ਚੇવਾਤਿ ਸਮੁਚ੍ਚਯੇ, ਸੋ ਉਪਰਿ ਆਕਡ੍ਢਿਤਬ੍ਬੋ। ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣੇਸੁ ਜਾਤਂ ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਂ। ਦੇਸવਾਚਿਨੋ ਬਹੁવਚਨਨ੍ਤਾਤਿ ਬਹੁવਚਨੇਨ વਿਗ੍ਗਹੋ। ਤਥਾ ਸੋਮਾਰਾ ਚ ਚੀਨਾ ਚ, ਤੇਸੁ ਜਾਤਂ ਸੋਮਾਰਚੀਨਜਂ। ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਪਾਣਕੇਹਿ ਕਤਸੁਤ੍ਤਮਯਾਨਿ। ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪੁਞ੍ਞਿਦ੍ਧਿਯਾ ਜਾਤਂ ਇਦ੍ਧਿਜਂ, ਤਂ ਪਨ ਖੋਮਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ। ਦੇવਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਦੇવੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਚੀવਰਂ। ਤਦੇਤਂ ਦੁਕੂਲਾਦਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਖੋਮਾਦਿਨੋ ਅਨੁਲੋਮਿਕਂ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਲੋਮਾਨਿ ਅਨੁਗਤਂ ਅਨੁਲੋਮਂ, ਯਥਾ ਸੇਸਲੋਮਾਨਿ ਅਨੁਗਤਂ ਲੋਮਂ ਤਦਨੁਕੂਲਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਨੁਲੋਮ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਥਾ ਤਂਜਾਤਿਯਕਂ ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਅਨੁਕੂਲਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਰੁਲ਼੍ਹੀવਸੇਨ ‘‘ਅਨੁਲੋਮ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਮੇવ ਅਨੁਲੋਮਿਕਂ, ਅਨੁਕੂਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਥਂ? ਦੁਕੂਲਂ ਸਾਣਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਂ, ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਾਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਕੋਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਾਨਿ, ਇਦ੍ਧਿਜਂ ਦੇવਦਿਨ੍ਨਞ੍ਚ ਖੋਮਾਦੀਨਮਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ।
31. Idāni ‘‘dukūla’’ntiādinā tesaṃ anulomāni dasseti. Tattha dukūlanti dukūlasaṅkhātena kenaci vākavisesena vāyitaṃ cīvaraṃ. Cevāti samuccaye, so upari ākaḍḍhitabbo. Paṭṭuṇṇanti paṭṭuṇṇesu jātaṃ paṭṭuṇṇaṃ. Desavācino bahuvacanantāti bahuvacanena viggaho. Tathā somārā ca cīnā ca, tesu jātaṃ somāracīnajaṃ. Imāni tīṇi pāṇakehi katasuttamayāni. Ehibhikkhūnaṃ puññiddhiyā jātaṃ iddhijaṃ, taṃ pana khomādīnaṃ aññataraṃ. Devadinnanti devehi dinnaṃ kapparukkhe nibbattaṃ cīvaraṃ. Tadetaṃ dukūlādi tassa tassa yathāvuttassa khomādino anulomikaṃ hoti. Tattha lomāni anugataṃ anulomaṃ, yathā sesalomāni anugataṃ lomaṃ tadanukūlattā ‘‘anuloma’’nti vuccati, tathā taṃjātiyakaṃ yesaṃ kesañci anukūlaṃ sabbampi ruḷhīvasena ‘‘anuloma’’nti vuccati. Tameva anulomikaṃ, anukūlanti attho. Kathaṃ? Dukūlaṃ sāṇassa anulomaṃ, paṭṭuṇṇādīni tīṇi koseyyassa anulomāni, iddhijaṃ devadinnañca khomādīnamanulomanti.
੩੨-੩. ਏવਂ ਸਾਨੁਲੋਮਾਨਿ ਚੀવਰਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਦਿਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਿਚੀવਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਅવੁਤ੍ਤੇਪਿ ਅવਸ੍ਸਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾਯ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬੋ, ਤਿਚੀવਰਞ੍ਚ…ਪੇ॰… ਕਣ੍ਡੁਚ੍ਛਾਦਿਞ੍ਚ ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਤ੍ਥ ਤਿਣ੍ਣਂ ਚੀવਰਾਨਂ ਸਮਾਹਾਰੋ ਤਿਚੀવਰਂ। ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਞ੍ਚ ਤਂ ਚੋਲ਼ਞ੍ਚਾਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ। વਸ੍ਸਸ੍ਸ ਯੋਗ੍ਗਾ વਸ੍ਸਿਕਾ, ਸਾવ ਸਾਟਿਕਾ વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ। ਪੁਞ੍ਛਤਿ ਅਨੇਨਾਤਿ ਪੁਞ੍ਛਨਂ, ਮੁਖਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਛਨਂ ਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਂ। ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਨਿਸੀਦਨਂ, ਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਞ੍ਚ ਨਿਸੀਦਨਞ੍ਚ ਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਨਿਸੀਦਨਂ । ਸਯਨਸੁਖਾਦਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਤ੍ਥਰੀਯਤੀਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ, ਤਦੇવ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਕਂ। ਕਣ੍ਡੁਂ ਛਾਦੇਤੀਤਿ ਕਣ੍ਡੁਚ੍ਛਾਦਿ। ਅਧਿਟ੍ਠਹੇਤਿ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨવਨ੍ਨਂ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ। ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਨਾਮਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਂ ਚੀવਰਂ ਤੁਯ੍ਹਂ વਿਕਪ੍ਪੇਮੀ’’ਤਿ વਿਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਇਮੇਸੁ ਨવਸੁ ਚੀવਰੇਸੁ। ਤਿਚੀવਰਨ੍ਤਿ ਤਿਚੀવਰਨਾਮੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ। ਤਥਾ ਹਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ વਿਸੁਂ ਤਿਚੀવਰਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਆਦਿਪ੍ਪਹੋਨਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਾਦਿવਸੇਨਾਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ। ਤਂ વਿਨਾ ਏਕਾਹਂ ਏਕਦਿવਸਮ੍ਪਿ। ਨ વਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਲਦ੍ਧਸਮ੍ਮੁਤਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਸੀਮਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ વਾਸਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਂ ਸਤਿ ਤਿਚੀવਰਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਞ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਨਿਸੀਦਨਂ વਿਨਾ ਚਾਤੁਮਾਸਂ ਨ વਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਾਸਾਨਂ ਸਮਾਹਾਰੋ ਚਤੁਮਾਸਂ, ਤਮੇવ ਚਾਤੁਮਾਸਂ। ਤਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗવਸੇਨ।
32-3. Evaṃ sānulomāni cīvarāni dassetvā idāni adhiṭṭhānādikaṃ dassetuṃ ‘‘ticīvara’’ntiādimāha. Tattha avuttepi avassaṃ vattabbatāya sabbattha ca-saddo ajjhāharitabbo, ticīvarañca…pe… kaṇḍucchādiñca adhiṭṭheyya na vikappeyyāti sambandho. Tattha tiṇṇaṃ cīvarānaṃ samāhāro ticīvaraṃ. Parikkhārañca taṃ coḷañcāti parikkhāracoḷaṃ. Vassassa yoggā vassikā, sāva sāṭikā vassikasāṭikā. Puñchati anenāti puñchanaṃ, mukhassa puñchanaṃ mukhapuñchanaṃ. Nisīdanti etthāti nisīdanaṃ, mukhapuñchanañca nisīdanañca mukhapuñchananisīdanaṃ. Sayanasukhādiṃ paṭicca attharīyatīti paccattharaṇaṃ, tadeva paccattharaṇakaṃ. Kaṇḍuṃ chādetīti kaṇḍucchādi. Adhiṭṭhaheti ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’tiādinā navannaṃ nāmaṃ gahetvā adhiṭṭheyya. Na vikappeyyāti tassa tassa nāmaṃ gahetvā na vikappeyya, tassa tassa pana nāmaṃ aggahetvā ‘‘imaṃ cīvaraṃ tuyhaṃ vikappemī’’ti vikappeyyāti adhippāyo. Etthāti imesu navasu cīvaresu. Ticīvaranti ticīvaranāmena adhiṭṭhitaṃ. Tathā hi adhiṭṭhānato pubbe visuṃ ticīvaraṃ nāma natthi saṅghāṭiādippahonakassa paccattharaṇādivasenāpi adhiṭṭhātuṃ anuññātattā. Taṃ vinā ekāhaṃ ekadivasampi. Na vaseyyāti aladdhasammutiko bhikkhu avippavāsasīmato aññattha vāsaṃ na kareyyāti attho. Evaṃ sati ticīvarañca nissajjitabbaṃ hoti, pācittiyañca āpattiṃ āpajjatīti dīpeti. Nisīdanaṃ vinā cātumāsaṃ na vaseyyāti sambandho. Catunnaṃ māsānaṃ samāhāro catumāsaṃ, tameva cātumāsaṃ. Taṃ accantasaṃyogavasena.
੩੪. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਇਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਮਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਟ੍ਠਹੇਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤਂ ਏવਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ। ਅਹਤ੍ਥਪਾਸਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਾਸੋ ਸਮੀਪੋ ਹਤ੍ਥਪਾਸੋ, ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਹਤ੍ਥਬ੍ਭਨ੍ਤਰੋ। ਦ੍વਾਦਸਹਤ੍ਥਬ੍ਭਨ੍ਤਰੋਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਨਤ੍ਥਿ ਹਤ੍ਥਪਾਸੋ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਅਹਤ੍ਥਪਾਸਾ, ਤਂ ਏਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕਿਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਅਨ੍ਤੋਗਬ੍ਭੇ વਾ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦੇ વਾ ਤਦਹੇવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਿવਤ੍ਤਨਯੋਗ੍ਗੇ ਪਦੇਸੇ વਾ ਠਿਤਂ ਚੀવਰਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ‘‘ਏਤਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਤਤੋ ਦੂਰੇ ਠਿਤਮ੍ਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਸੇਸੇਸੁਪੀਤਿ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਾਦਿਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਪਰਿਯਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਅવਸੇਸਚੀવਰੇਸੁ। ਅਯਂ ਨਯੋਤਿ ਅਯਮੇવ ਨਯੋ। ਯਥਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ, ਏવਂ ‘‘ਇਮਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਨਯੋવਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ਕਾਯવਿਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਆਭੋਗਂ ਕਤ੍વਾ ਕਾਯੇਨ વਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, વਚੀਭੇਦਮਤ੍ਤਂ ਕਤ੍વਾ વਾਚਾਯ વਾ। ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ ਨਾਮ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਨਿਧਾਨਮੁਖਨ੍ਤਿ ਤਿਚੀવਰਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਮ੍ਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ।
34. Idāni ‘‘ima’’ntiādinā ‘‘adhiṭṭheyyā’’ti vuttamadhiṭṭhānaṃ dasseti. Saṅghāṭiṃ ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti adhiṭṭhaheti sambandho. Tattha adhiṭṭhaheti hatthapāse ṭhitaṃ evaṃ adhiṭṭheyya. Ahatthapāsanti hatthassa pāso samīpo hatthapāso, aḍḍhateyyahatthabbhantaro. Dvādasahatthabbhantarotipi vadanti. Natthi hatthapāso etissāti ahatthapāsā, taṃ etanti adhiṭṭhaheti sambandho. Kiṃ vuttaṃ hoti? Antogabbhe vā uparipāsāde vā tadaheva gantvā nivattanayogge padese vā ṭhitaṃ cīvaraṃ sallakkhetvā ‘‘etaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti adhiṭṭheyyāti vuttaṃ hoti. Tato dūre ṭhitampi adhiṭṭhātabbantipi vadanti. Sesesupīti uttarāsaṅgādikaṇḍuppaṭicchādipariyantesupi avasesacīvaresu. Ayaṃ nayoti ayameva nayo. Yathā saṅghāṭiyā, evaṃ ‘‘imaṃ uttarāsaṅgaṃ adhiṭṭhāmī’’tiādi vuttanayovāti vuttaṃ hoti. Adhiṭṭhahantena pana hatthena gahetvā kāyavikāraṃ karontena ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti cittena ābhogaṃ katvā kāyena vā adhiṭṭhātabbaṃ, vacībhedamattaṃ katvā vācāya vā. Parikkhāracoḷaṃ nāma pāṭekkaṃ nidhānamukhanti ticīvaraṃ parikkhāracoḷampi adhiṭṭhātuṃ vaṭṭatīti.
੩੫. ਇਦਾਨਿ ਏવਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਲਦ੍ਧਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਕਾਮੇਨ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਾਟਿ ਪਭੁਤਿ ਆਦਿ ਯਸ੍ਸ ਤਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪ੍ਪਭੁਤਿ। ਏਤਂ ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਕਮ੍ਮਪਦਂ, ‘‘ਪੁਬ੍ਬਚੀવਰ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ વਿਸੇਸਨਂ ਹੁਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ। ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍વਾ। ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਨਾਮੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤવਤ੍ਥੇਹਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਆਦੀਨਿ ਕਰੋਤਿ, ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਰਜਨੇ ਚ ਕਪ੍ਪੇ ਚ ਇਮਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਪਤ੍ਤਾਧਿਟ੍ਠਹਨੇਤਿ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ। ਤਥਾਤਿ ਚ ਯਥਾ ਚੀવਰੇ, ਤਥਾ ਪਤ੍ਤੇਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਦਿਕਂ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਇਮਂ ਪਤ੍ਤਂ, ਏਤਂ ਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વਾ વਿਸੇਸੋ।
35. Idāni evaṃ adhiṭṭhahato aññaṃ laddhā adhiṭṭhātukāmena paccuddharitvā adhiṭṭhātabbanti dassetuṃ ‘‘adhiṭṭhahanto’’tiādimāha. Tattha saṅghāṭi pabhuti ādi yassa taṃ saṅghāṭippabhuti. Etaṃ ‘‘adhiṭṭhahanto’’ti etthāpi ‘‘adhiṭṭheyyā’’ti etthāpi kammapadaṃ, ‘‘pubbacīvara’’nti ettha pana visesanaṃ hutvā tiṭṭhati. Paccuddharitvāti pariccajitvā. Parikkhāracoḷanāmena adhiṭṭhahitvā ṭhapitavatthehi saṅghāṭiādīni karoti, niṭṭhite rajane ca kappe ca imaṃ parikkhāracoḷaṃ paccuddharitvā puna adhiṭṭhātabbāni. Pattādhiṭṭhahaneti pattassa adhiṭṭhāne. Tathāti ca yathā cīvare, tathā pattepi adhiṭṭhānādikaṃ sabbanti attho. Ettha pana ‘‘imaṃ pattaṃ, etaṃ patta’’nti vā viseso.
੩੬. ਇਦਾਨਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰવਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਇਮਂ વ ਇਤਿ વਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਰਸ੍ਸਂ ਕਤ੍વਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ, ਸੋ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦਤੋ ਪਰਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਤਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ વਾ ਸਂਸੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਸਂਸੇਤਿ વਦੇਯ੍ਯ। ਏવਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮੇਨ ਸਙ੍ਘਾਟਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਥਾ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਾਦੀਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਦੂਤਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰੇਤਿਮਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤੁਪਦਂ, ਪਞ੍ਞવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਦੂਰਾਸਨ੍ਨਤਾਦੀ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
36. Idāni paccuddhāravidhiṃ dassetuṃ ‘‘eta’’ntiādimāha. Tattha imaṃ va iti vā-saddo rassaṃ katvā niddiṭṭho, so iti-saddato paraṃ yojetabbo, tasmā ‘‘etaṃ saṅghāṭiṃ paccuddharāmī’’ti vā ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ paccuddharāmī’’ti vā saṃseti sambandho veditabbo. Saṃseti vadeyya. Evanti yathā nāmena saṅghāṭi paccuddharitabbā, tathā uttarāsaṅgādīnīti attho. Vidūti paccuddharetimassa kattupadaṃ, paññavāti attho. Sabbatthāpi dūrāsannatādī vuttanayena veditabbā.
੩੭-੮. ਇਦਾਨਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਆਦੀਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਪਮਾਣਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਘਾਟੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ। ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਅਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮਨ੍ਤੋ, ਤੇਨ, ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦੀਘਸੋਤਿ ਦੀਘਤੋ। ਮੁਟ੍ਠਿਯਾ ਸਹਿਤਂ ਪਞ੍ਚਕਂ ਯਸ੍ਸਾ ਸਾ ਮੁਟ੍ਠਿਪਞ੍ਚਕਾ, ਲਿਙ੍ਗવਿਪਲ੍ਲਾਸવਸੇਨ ਪਨ ਮੁਟ੍ਠਿਪਞ੍ਚਕੋ। ਮੁਟ੍ਠਿ-ਸਦ੍ਦੇਨੇਤ੍ਥ ਉਪਚਾਰવਸੇਨ ਕਤਮੁਟ੍ਠਿਕੋ ਹਤ੍ਥੋવ વੁਤ੍ਤੋ। ਸੁਗਤਸ੍ਸ ਚੀવਰਤੋ ਊਨਾਤਿ ਸਮਾਸੋ। ਅਪੀਤਿ વੁਤ੍ਤਸਮੁਚ੍ਚਯੇ, ਤੇਨ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਾ ਚ ਅਯਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਮਪ੍ਪਮਾਣਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਮੁਟ੍ਠਿਤ੍ਤਿਕਞ੍ਚ ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਅਨੁવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਉਤ੍ਤਮਨ੍ਤੇਨ ਸੁਗਤਚੀવਰੂਨਾਪਿ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਸਮੁਚ੍ਚਿਨੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਇਦਾਨਿ ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਦਤ੍ਥਿਯੋ ਏਕਾ ਸੁਗਤવਿਦਤ੍ਥਿ, ਤਾਯ વਿਦਤ੍ਥਿਯਾ ਨવ વਿਦਤ੍ਥਿਯੋ ਦੀਘਤੋ ਸੁਗਤਚੀવਰਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਤਿਰਿਯਂ ਛ વਿਦਤ੍ਥਿਯੋ, ਤਂ ਪਨ વਡ੍ਢਕਿਹਤ੍ਥੇਨ ਦੀਘਤੋ ਤੇਰਸ ਹਤ੍ਥਾ ਏਕਾ ਚ વਿਦਤ੍ਥਿ, ਤਿਰਿਯਤੋ ਨવ ਹਤ੍ਥਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਂવਸੇਨ ਉਭਯਤ੍ਥ ਊਨਤਾ વਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਾ।
37-8. Idāni saṅghāṭiādīnaṃ channaṃ pamāṇaparicchedaṃ dasseti ‘‘saṅghāṭī’’tiādinā. Pacchimo anto pacchimanto, tena, pacchimakoṭiyāti attho. Dīghasoti dīghato. Muṭṭhiyā sahitaṃ pañcakaṃ yassā sā muṭṭhipañcakā, liṅgavipallāsavasena pana muṭṭhipañcako. Muṭṭhi-saddenettha upacāravasena katamuṭṭhiko hatthova vutto. Sugatassa cīvarato ūnāti samāso. Apīti vuttasamuccaye, tena yathāvuttapacchimappamāṇā ca ayañca uttamappamāṇāti attho. ‘‘Pacchimantenā’’ti idaṃ muṭṭhittikañca tiriyanti etthāpi anuvattetvā attho veditabbo. Ca-saddo ‘‘uttamantena sugatacīvarūnāpi vaṭṭatī’’ti idaṃ samuccinoti. Tattha idāni majjhimassa purisassa tisso vidatthiyo ekā sugatavidatthi, tāya vidatthiyā nava vidatthiyo dīghato sugatacīvarappamāṇaṃ, tiriyaṃ cha vidatthiyo, taṃ pana vaḍḍhakihatthena dīghato terasa hatthā ekā ca vidatthi, tiriyato nava hatthā honti. Taṃvasena ubhayattha ūnatā viññātabbā.
ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੋਪਿ ਤਤ੍ਤਕੋવਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਥਾ ਏਕਂਸਿਕਸ੍ਸਪੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਏਕੋ ਅਂਸੋ ਏਕਂਸੋ, ਤਤ੍ਥ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਦ੍ਧਿਤੇ ਏਕਂਸਿਕਂ। ‘‘ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕੋ’’ਚ੍ਚਾਦਿਨਾ ਨਿવਾਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਰਂ ਮਜ੍ਝਪਦੇਸੋ, ਅਨ੍ਤਰੇ ਮਜ੍ਝੇ ਕਟਿਪ੍ਪਦੇਸੇ વਾਸੋ વਤ੍ਥਂ ਅਨ੍ਤਰવਾਸੋ, ਸੋਯੇવ ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕੋ। ਚਾਪੀਤਿ ਸਮੁਦਾਯੋ, ਏਕੋ વਾ ਸਮੁਚ੍ਚਯੋ। ਅਡ੍ਢੇਨ ਤਤਿਯੋ ਭਾਗੋ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯੋ। ਏਤ੍ਥ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਹਤ੍ਥਕੋਟ੍ਠਾਸਾਨਂ ਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਾਨਂ ਤਤਿਯਕੋਟ੍ਠਾਸਸਂਸਿਜ੍ਝਨੇ ਕਰਣਭੂਤਾ ਅਡ੍ਢ-ਸਦ੍ਦਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਯਾ વਿਦਤ੍ਥਿ , ਸਾવ ਤਤਿਯੋਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਉਪਡ੍ਢਹਤ੍ਥਸਙ੍ਖਾਤੋ ਤਤਿਯੋ ਭਾਗੋ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯੋ। ਸੋ ਚ ਨਾਨਨ੍ਤਰੇਨ ਦ੍વਿਹਤ੍ਥਤਤਿਯਤਾ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਦ੍વੇ ਹਤ੍ਥਾ, ਏਕਾ ਚ વਿਦਤ੍ਥਿ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯੋ। ਤਂਸਨ੍ਨਿਯੋਗੇਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕੋવ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਦ੍વੇ ਹਤ੍ਥਾ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਬਾਹਿਰਤ੍ਥਸਮਾਸੋ। ਪਾਰੁਪਨੇਨਾਪਿ ਸਕ੍ਕਾ ਨਾਭਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੁਨ੍ਤਿ ‘‘ਦ੍વਿਹਤ੍ਥੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। વਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤਿ। ਤਿਰਿਯਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਛਟ੍ਠੀਤਪ੍ਪੁਰਿਸੋ, ਤਿਰਿਯਮੇવ ਅਨ੍ਤੋਤਿ વਾ ਕਮ੍ਮਧਾਰਯੋ ‘‘ਗਾਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ।
Uttarāsaṅgopi tattakovāti dassetuṃ ‘‘tathā ekaṃsikassapī’’ti āha. Eko aṃso ekaṃso, tattha kātabbanti taddhite ekaṃsikaṃ. ‘‘Antaravāsako’’ccādinā nivāsanaṃ dasseti. Tattha antaraṃ majjhapadeso, antare majjhe kaṭippadese vāso vatthaṃ antaravāso, soyeva antaravāsako. Cāpīti samudāyo, eko vā samuccayo. Aḍḍhena tatiyo bhāgo aḍḍhateyyo. Ettha dvinnaṃ hatthakoṭṭhāsānaṃ sampuṇṇānaṃ tatiyakoṭṭhāsasaṃsijjhane karaṇabhūtā aḍḍha-saddaniddiṭṭhā yā vidatthi , sāva tatiyoti niddiṭṭhoti upaḍḍhahatthasaṅkhāto tatiyo bhāgo aḍḍhateyyo. So ca nānantarena dvihatthatatiyatā labbhatīti dve hatthā, ekā ca vidatthi aḍḍhateyyo. Taṃsanniyogena panettha antaravāsakova aḍḍhateyyoti veditabbo. Dve hatthā yassāti bāhiratthasamāso. Pārupanenāpi sakkā nābhiṃ paṭicchādetunti ‘‘dvihattho’’ti vuttaṃ. Vā-saddo aḍḍhateyyaṃ vikappeti. Tiriyassa antoti chaṭṭhītappuriso, tiriyameva antoti vā kammadhārayo ‘‘gāmanto’’tiādīsu viya.
੩੯. ‘‘ਨਿਸੀਦਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਿਸੀਦਨਚੀવਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਨਂ ਨਾਮ ਸਮੇ ਭੂਮਿਭਾਗੇ ਏਲ਼ਕਲੋਮਾਨਿ ਉਪਰੂਪਰਿ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਕਞ੍ਜਿਕਾਦੀਹਿ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਕਤੋ ਦ੍વੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਫਾਲਿਤਤ੍ਤਾ ਤੀਹਿ ਦਸਾਹਿ ਯੁਤ੍ਤੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰવਿਸੇਸੋ। વਿਦਤ੍ਥੀ ਦ੍વੇਤਿ ਦ੍વੇ વਿਦਤ੍ਥੀ। વਿਸਾਲਤੋ ਪੁਥੁਲਤੋ।
39.‘‘Nisīdanassā’’tiādinā nisīdanacīvaraṃ dasseti. Ettha nisīdanaṃ nāma same bhūmibhāge eḷakalomāni uparūpari santharitvā kañjikādīhi siñcitvā kato dvīsu ṭhānesu phālitattā tīhi dasāhi yutto parikkhāraviseso. Vidatthī dveti dve vidatthī. Visālato puthulato.
੪੦. ‘‘ਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਣ੍ਡੂਤਿ ਹਿ ਨ ਅਤ੍ਥਤੋ ਨਾਨਂ, ਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਿਲ਼ਕਸ੍ਸਾવਥੁਲ੍ਲਕਚ੍ਛਾਬਾਧਂ ਗਯ੍ਹਤਿ। ਕਣ੍ਡੁਂ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਂ ਪਿਲ਼ਕਾਦਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੀਤਿ ਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ। ਪਟਿਚ੍ਛਦਨਂ વਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੋ, ਯਥਾવੁਤ੍ਤਕਣ੍ਡੁਯਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੋ ਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੋ, ਸੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੀ, ਤਸ੍ਸ। ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ਤਿਰਿਯਤੋ।
40.‘‘Kaṇḍuppaṭicchādī’’tiādinā kaṇḍuppaṭicchādiṃ dasseti. Tattha kaṇḍūti hi na atthato nānaṃ, taggahaṇena panettha piḷakassāvathullakacchābādhaṃ gayhati. Kaṇḍuṃ yathāvuttaṃ piḷakādiṃ paṭicchādetīti kaṇḍuppaṭicchādi. Paṭicchadanaṃ vā paṭicchādo, yathāvuttakaṇḍuyā paṭicchādo kaṇḍuppaṭicchādo, so assa atthīti kaṇḍuppaṭicchādī, tassa. Tiriyanti tiriyato.
੪੧. ‘‘વਸ੍ਸਿਕਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
41.‘‘Vassikā’’tiādinā vassikasāṭikaṃ dasseti, taṃ suviññeyyaṃ.
੪੨. ਏવਂ ਪਮਾਣવਨ੍ਤਾਨਂ ਪਮਾਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਦੋਸਂ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਪਮਾਣਾਭਾવਗਣਨਾਭਾવਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਏਤ੍ਥਾਤਿ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣવਨ੍ਤੇਸੁ ਚੀવਰੇਸੁ। ਤਦੁਤ੍ਤਰਿ ਤਤੋ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਪਾਤੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਤਪ੍ਪੁਰਿਸੋ। ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਛੇਦਨਪਾਚਿਤ੍ਤੀਤਿ ਛੇਦਨੇਨ ਸਹਿਤਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿ, ਅਤਿਰੇਕਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਪਨ ਅਤਿਰੇਕਞ੍ਚ ਊਨਕਞ੍ਚ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ। ਯੇਨ ਮੁਖਂ ਪੁਞ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਮੁਖਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀਤਿ ਮੁਖਸ੍ਸ ਚੋਲ਼ਨ੍ਤਿ ਸਮਾਸੇ ਦ੍વਨ੍ਦੋ। ਆਕਙ੍ਖਿਤਂ ਇਚ੍ਛਿਤਂ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਧਾਰਯੋ। ਤਮੇਤੇਸਮਤ੍ਥੀਤਿ ਆਕਙ੍ਖਿਤਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਤਿਚੀવਰਾਦੀਸੁ ਅવੁਤ੍ਤੇਪਿ ਗਣਨવਿਭਾਗੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਛਕ੍ਕਮੇਕੇਕਮੇવ વਟ੍ਟਤਿ। ਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਾਨਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਾਨਿ ਚ ਬਹੂਨਿਪੀਤਿ વਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਂ।
42. Evaṃ pamāṇavantānaṃ pamāṇaṃ dassetvā vuttappamāṇātikkame dosaṃ, kesañci pamāṇābhāvagaṇanābhāvañca dassetuṃ ‘‘etthā’’tiādimāha. Tattha etthāti vuttappamāṇavantesu cīvaresu. Taduttari tato vuttappamāṇato uttari nipātena uttari-saddena tappuriso. Karontassa sampādentassa. Chedanapācittīti chedanena sahitā pācitti, atirekaṃ chinditvā pācittiyaṃ desetabbanti vuttaṃ hoti. Vuttappamāṇato pana atirekañca ūnakañca ‘‘parikkhāracoḷa’’nti adhiṭṭhātabbaṃ. Yena mukhaṃ puñchanti, taṃ mukhasambandhīti mukhassa coḷanti samāse dvando. Ākaṅkhitaṃ icchitaṃ pamāṇanti kammadhārayo. Tametesamatthīti ākaṅkhitappamāṇikā. Ettha ca ticīvarādīsu avuttepi gaṇanavibhāge paccattharaṇamukhapuñchanaparikkhāracoḷe ṭhapetvā ādito paṭṭhāya chakkamekekameva vaṭṭati. Mukhapuñchanacoḷāni paccattharaṇāni ca bahūnipīti viññātabbaṃ.
੪੩. ਗਣਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਪੁਂਸਕਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿવਚਨੇਨ ਯੋਗਾਭਾવਾ ‘‘ਨ ਦੀਪਿਤਾ’’ਤਿ ਲਿਙ੍ਗਂ વਿਪਰਿਣਾਮੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਨ ਪਕਾਸਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਨੇਤੇਸਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦવਸੇਨੇવ વੁਤ੍ਤਂ, વਿਕਪ੍ਪਨੂਪਗਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਤ੍ਥਿਯੇવ। ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਦੀਪਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ વਿਕਪ੍ਪਨੂਪਗਥવਿਕਾਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਏਕਂ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼’’ਨ੍ਤਿ, ਬਹੂਨਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਾਨੀ’’ਤਿਪਿ વਤ੍વਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ ਨਾਮ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਨਿਧਾਨਮੁਖਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਥવਿਕਾਦਿਂ ਥવਿਕਾ ਆਦਿ ਯਸ੍ਸ ਪਰਿਸ੍ਸਾવਨਾਦਿਨੋਤਿ ਸਮਾਸੋ। વਿਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਉਪਗਂ વਿਕਪ੍ਪਿਯਂ, ਤਞ੍ਚ ਉਪਰਿ વਕ੍ਖਤਿ।
43.Gaṇanāti ettha napuṃsakassa itthivacanena yogābhāvā ‘‘na dīpitā’’ti liṅgaṃ vipariṇāmetvā sambandhitabbaṃ, aṭṭhakathāyaṃ na pakāsitāti attho. Tiṇṇaṃ panetesaṃ ukkaṭṭhaparicchedavaseneva vuttaṃ, vikappanūpagapacchimena pacchimappamāṇaṃ atthiyeva. Idāni yasmā tattha taṃ sabbaṃ na dīpitaṃ, tasmā vikappanūpagathavikādi sabbaṃ ekaṃ ‘‘parikkhāracoḷa’’nti, bahūni ekato katvā ‘‘parikkhāracoḷānī’’tipi vatvā adhiṭṭhātabbanti dassento ‘‘tathā’’tiādimāha. Iminā parikkhāracoḷaṃ nāma pāṭekkaṃ nidhānamukhanti dasseti. Thavikādiṃ thavikā ādi yassa parissāvanādinoti samāso. Vikappassa upagaṃ vikappiyaṃ, tañca upari vakkhati.
੪੪. ਇਦਾਨਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਚੀવਰਾਨਂ ਪਟਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਹਤਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਤਤ੍ਥ ਅਹਤੇਨ ਨવੇਨ ਅਧੋਤੇਨ ਕਪ੍ਪਂ ਸਦਿਸਂ ਅਹਤਕਪ੍ਪਂ, ਏਕવਾਰਧੋਤਂ। ਅਹਤਞ੍ਚ ਅਹਤਕਪ੍ਪਞ੍ਚ ਅਹਤਾਹਤਕਪ੍ਪਾਨਿ, વਤ੍ਥਾਨਿ, ਤੇਸਂ। ਦ੍વੇ ਗੁਣਾ ਪਟਲਾਨਿ ਯਸ੍ਸ ਸਾਤਿ ਦੁਗੁਣਾ। ‘‘ਗੁਣੋ ਪਟਲਰਾਸੀਸੂ’’ਤਿ ਹਿ ਅਭਿਧਾਨਪ੍ਪਦੀਪਿਕਾ। ਦੁਗੁਣਾ ਦੁਪਟ੍ਟਾ, ਉਤ੍ਤਰਸ੍ਮਿਂ ਦੇਹਭਾਗੇ ਆਸਞ੍ਜੀਯਤੀਤਿ ਉਕ੍ਕਰਾਸਙ੍ਗੋ। ਏਕਚ੍ਚਂ ਏਕਪਟ੍ਟਂ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਏਕਚ੍ਚੀ, ਏਕਪਟ੍ਟੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਿਪਾਤੋ વਾ ਏਕਚ੍ਚੀਤਿ। ਤਥਾਤਿ ਸਮੁਚ੍ਚਯੇ, ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕੋ ਚਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਉਪਮਾਯਂ વਾ, ਯਥਾ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੋ ਏਕਚ੍ਚਿਯੋ, ਏવਂ ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
44. Idāni tiṇṇaṃ cīvarānaṃ paṭibhāgaṃ dassetuṃ ‘‘ahatā’’tiādi āraddhaṃ. Tattha ahatena navena adhotena kappaṃ sadisaṃ ahatakappaṃ, ekavāradhotaṃ. Ahatañca ahatakappañca ahatāhatakappāni, vatthāni, tesaṃ. Dve guṇā paṭalāni yassa sāti duguṇā. ‘‘Guṇo paṭalarāsīsū’’ti hi abhidhānappadīpikā. Duguṇā dupaṭṭā, uttarasmiṃ dehabhāge āsañjīyatīti ukkarāsaṅgo. Ekaccaṃ ekapaṭṭaṃ assa atthīti ekaccī, ekapaṭṭoti attho. Nipāto vā ekaccīti. Tathāti samuccaye, antaravāsako cāti vuttaṃ hoti. Upamāyaṃ vā, yathā uttarāsaṅgo ekacciyo, evaṃ antaravāsakoti attho.
੪੫. ‘‘ਉਤੂ’’ਤਿ ਅਨੇਕਉਤੁ ਗਹਿਤਾਤਿ ਉਤੁਤੋ ਦੀਘਕਾਲਤੋ ਉਦ੍ਧਟਾ ਉਤੁਦ੍ਧਟਾ, ਤੇਸਂ ਪਿਲੋਤਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਾਤਿ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਅਨ੍ਤਰવਾਸਕਾ। ਪਂਸੁ વਿਯ ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ ਉਲਤਿ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਪਂਸੁਕੂਲਂ, ਰਥਿਕਾਸੁਸਾਨਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟਾਦੀਨਂ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਠਿਤਂ ਚੋਲ਼ਖਣ੍ਡਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ। ਯਾ ਯਾ ਰੁਚੀਤਿ ਅਬ੍ਯਯੀਭਾવੇ ਯਥਾਰੁਚਿ, ਯਾવਦਤ੍ਥਂ ਸਤਪਟ੍ਟਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
45. ‘‘Utū’’ti anekautu gahitāti ututo dīghakālato uddhaṭā utuddhaṭā, tesaṃ pilotikānanti attho. Sesāti uttarāsaṅgaantaravāsakā. Paṃsu viya kucchitaṃ ulati pavattatīti paṃsukūlaṃ, rathikāsusānasaṅkārakūṭādīnaṃ yattha katthaci ṭhitaṃ coḷakhaṇḍaṃ, tasmiṃ. Yā yā rucīti abyayībhāve yathāruci, yāvadatthaṃ satapaṭṭampi vaṭṭatīti adhippāyo.
੪੬. ਇਦਾਨਿ ਤੀਸੁ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਕਾਤੁਂ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇਸੁ ਕਾਤਬ੍ਬવਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤੀਸੂ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਤਿਚੀવਰਸਮੁਦਾਯਤੋ ਏਕਦੇਸਭੂਤਾਨਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਮੇਕਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਗੁਣੇਨ ਨਿਦ੍ਧਾਰਿਯਮਾਨਤ੍ਤਾ ਤੀਸੂਤਿ ਨਿਦ੍ਧਾਰਣੇ ਭੁਮ੍ਮਂ। ਏਕવਚਨਸ੍ਸ ਬਹ੍વਤ੍ਥੇਨ ਯੋਗਾਭਾવਤੋ ਦ੍વਿਚੀવਰਸਙ੍ਖਾਤਬਹ੍વਤ੍ਥવਸੇਨ વਚਨਂ વਿਪਰਿਣਾਮੇਤ੍વਾ ਯਾਨਿ ਪਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਦ੍વੇ વਾਪਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਯਂ ਪਹੋਤਿ, ਤਂ ਏਕਂ વਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਪਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਚੀવਰਪ੍ਪਮਾਣਛਿਨ੍ਨਕਾਨਿ ਪਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਪੀਤਿ ਸਮ੍ਭਾવਨੇ, ਤੀਸੁ ਕਾ ਕਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨ੍વਾਧਿਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਤ੍ਤਂ। ਅਨੁ ਪਚ੍ਛਾ ਆਧੀਯਤੀਤਿ ਅਨ੍વਾਧਿ, ਯਂ ਚੀવਰਸ੍ਸੋਪਰਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਆਕਾਰੇਨ ਆਰੋਪੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਨਾਦਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਨਾਰੋਪਿਤਂ ਅਨ੍વਾਧਿਕਂ। ਨ ਧਾਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯਦਿ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ।
46. Idāni tīsu chinditvā kātuṃ appahontesu kātabbavidhiṃ dassetuṃ ‘‘tīsū’’tiādimāha. Tattha ticīvarasamudāyato ekadesabhūtānaṃ dvinnamekassa ca saṅkhāguṇena niddhāriyamānattā tīsūti niddhāraṇe bhummaṃ. Ekavacanassa bahvatthena yogābhāvato dvicīvarasaṅkhātabahvatthavasena vacanaṃ vipariṇāmetvā yāni pahonti, tāni dve vāpi chinditabbāni, yaṃ pahoti, taṃ ekaṃ vā chinditabbanti yojetabbaṃ. Pahontīti pacchimacīvarappamāṇachinnakāni pahonti. Apīti sambhāvane, tīsu kā kathāti attho. Anvādhinti āgantukapattaṃ. Anu pacchā ādhīyatīti anvādhi, yaṃ cīvarassopari saṅghāṭiākārena āropetabbaṃ. Anādiṇṇanti anāropitaṃ anvādhikaṃ. Na dhāreyyāti iminā yadi dhāreyya, dukkaṭanti dīpeti.
੪੭-੮. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਤਿਚੀવਰਂ ਨ વਸੇਯ੍ਯ વਿਨੇਕਾਹ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਲਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਗਾਮੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਦੋਸਿਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ (ਪਾਰਾ॰ ੪੭੧ ਆਦਯੋ) વੁਤ੍ਤਪਰਿਹਾਰਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਗਾਮੇ વਾ…ਪੇ॰… વਿਹਾਰੇ વਾ ਤਿਚੀવਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਪਟੋ ਦਡ੍ਢੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ ਅવਯવੇਪਿ ਸਮੁਦਾਯવੋਹਾਰવਸੇਨ ਤੀਸੁ ਏਕਮ੍ਪਿ ‘‘ਤਿਚੀવਰ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਭਿਕ੍ਖੁਸਮ੍ਮੁਤਿਯਞ੍ਞਤ੍ਰਾਤਿ ਸਙ੍ਘੇਨ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੀਯਮਾਨਂ ਚੀવਰੇਨ વਿਪ੍ਪવਾਸਸਮ੍ਮੁਤਿਂ વਿਨਾ। વਿਪ੍ਪવਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ ਏਕੂਪਚਾਰਨਾਨੂਪਚਾਰਗਾਮਾਦਿਤੋ ਬਹਿ, ਅਥ વਾ ਨਿવੇਸਨਾਦੀਨਂ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਗਬ੍ਭੋવਰਕਾਨਂ ਚੀવਰਸ੍ਸ વਾ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਚੀવਰੇਨ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ વਸਿਤੁਂ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਗਾਮਾਦੀਨਂ ਏਕੂਪਚਾਰਨਾਨੂਪਚਾਰਤਾ ਏਕਕੁਲਨਾਨਾਕੁਲਸਨ੍ਤਕਸ੍ਸ ਗਾਮਾਦਿਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਸ੍ਸ, ਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋਕਾਸਸ੍ਸ ਚ વਸੇਨ ਸਤ੍ਥਅਬ੍ਭੋਕਾਸਾਨਂ ਸਤ੍ਤਬ੍ਭਨ੍ਤਰવਸੇਨ ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਤਤ੍ਥ ਏਕੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੋ ਅਟ੍ਠવੀਸਤਿਹਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਨਿવੇਸਨਾਦੀਨਿ ਗਾਮਤੋ ਬਹਿ ਸਨ੍ਨਿવਿਟ੍ਠਾਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ વਿਸੁਂ ਗਾਮਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਉਦੋਸਿਤਾਦੀਹਿ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿવੇਸਨਂ।
47-8. Idāni ‘‘ticīvaraṃ na vaseyya vinekāha’’nti vuttānaṃ tiṇṇaṃ avippavāsalakkhaṇaṃ dassetuṃ ‘‘gāme’’tiādinā udositasikkhāpade (pārā. 471 ādayo) vuttaparihāramāha. Tattha gāme vā…pe… vihāre vā ticīvaraṃ nikkhipitvāti sambandho. Tattha ‘‘paṭo daḍḍho’’tiādīsu viya avayavepi samudāyavohāravasena tīsu ekampi ‘‘ticīvara’’nti vuttaṃ. Bhikkhusammutiyaññatrāti saṅghena gilānassa bhikkhuno dīyamānaṃ cīvarena vippavāsasammutiṃ vinā. Vippavatthunti ekūpacāranānūpacāragāmādito bahi, atha vā nivesanādīnaṃ, tattha ca gabbhovarakānaṃ cīvarassa vā hatthapāsaṃ atikkamma cīvarena vippayutto hutvā vasituṃ. Ettha ca gāmādīnaṃ ekūpacāranānūpacāratā ekakulanānākulasantakassa gāmādino parikkhepassa, parikkhepokāsassa ca vasena satthaabbhokāsānaṃ sattabbhantaravasena ca veditabbā. Tattha eko abbhantaro aṭṭhavīsatihattho hoti. Ettha ca nivesanādīni gāmato bahi sanniviṭṭhānīti daṭṭhabbaṃ visuṃ gāmassa gahitattā, tathā udositādīhi aññaṃ nivesanaṃ.
ਤਤ੍ਥ ਉਦੋਸਿਤੋ ਨਾਮ ਯਾਨਾਦੀਨਂ ਭਣ੍ਡਾਨਂ ਸਾਲਾ। ਪਾਸਾਦੋ ਦੀਘਪਾਸਾਦੋ। ਹਮ੍ਮਿਯਂ ਮੁਣ੍ਡਚ੍ਛਦਨਪਾਸਾਦੋ। ਨਾવਾ ਚ ਅਟ੍ਟੋ ਚ ਮਾਲ਼ੋ ਚ ਆਰਾਮੋ ਚ ਨਾવਾ…ਪੇ॰… ਆਰਾਮਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ। ਅਟ੍ਟੋ ਨਾਮ ਪਟਿਰਾਜਾਦੀਨਂ ਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਂ ਇਟ੍ਠਕਾਹਿ ਕਤੋ ਬਹਲਭਿਤ੍ਤਿਕੋ ਚਤੁਪਞ੍ਚਭੂਮਿਕੋ ਪਤਿਸ੍ਸਯવਿਸੇਸੋ। ਮਾਲ਼ੋ ਏਕਕੂਟਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਚਤੁਰਸ੍ਸਪਾਸਾਦੋ। ਆਰਾਮੋ ਪੁਪ੍ਫਾਰਾਮੋ વਾ ਫਲਾਰਾਮੋ વਾ। ਸਤ੍ਥੋ ਚ ਖੇਤ੍ਤਞ੍ਚ ਖਲਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍વਨ੍ਦੋ। ਸਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਜਙ੍ਘਸਤ੍ਥੋ વਾ ਸਕਟਸਤ੍ਥੋ વਾ। ਖਲਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਧਞ੍ਞਕਰਣਂ। ਦੁਮੋ ਨਾਮ ਦੁਮਮੂਲਂ ਛਾਯਾਯ ਫੁਟ੍ਠੋਕਾਸੋ ਉਪਚਾਰવਸੇਨ। ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੋ ਪਨ ਅਗਾਮਕੇ ਅਰਞ੍ਞੇવ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ।
Tattha udosito nāma yānādīnaṃ bhaṇḍānaṃ sālā. Pāsādo dīghapāsādo. Hammiyaṃ muṇḍacchadanapāsādo. Nāvā ca aṭṭo ca māḷo ca ārāmo ca nāvā…pe… ārāmaṃ, tasmiṃ. Aṭṭo nāma paṭirājādīnaṃ paṭibāhanatthaṃ iṭṭhakāhi kato bahalabhittiko catupañcabhūmiko patissayaviseso. Māḷo ekakūṭasaṅgahito caturassapāsādo. Ārāmo pupphārāmo vā phalārāmo vā. Sattho ca khettañca khalañcāti dvando. Sattho nāma jaṅghasattho vā sakaṭasattho vā. Khalaṃ vuccati dhaññakaraṇaṃ. Dumo nāma dumamūlaṃ chāyāya phuṭṭhokāso upacāravasena. Abbhokāso pana agāmake araññeva adhippeto.
੪੯. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਏਤਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਘਾਟਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨવਨ੍ਨਮੇવ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ વੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਪਨ ਤੇਸਂ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋਤਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਰੋਗਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਤਤ੍ਥ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਦਤ੍ਤੋਤਿ ਨਾਮੇਕਦੇਸੇਨਾਪਿ ਨਾਮવੋਹਾਰਤੋ વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾવ ‘‘ਸਾਟਿਕਾ’’ਤਿ ਪਕਰਣવਸੇਨ ਗਮ੍ਮਮਾਨਤ੍ਥਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਾ। ਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਾ ਚ ਰੋਗવਸ੍ਸਾਨਪਰਿਯਨ੍ਤਾ। ਰੋਗਾ ਚ વਸ੍ਸਾਨਾ ਚ ਮਾਸਾ ਰੋਗવਸ੍ਸਾਨਾ, ਤੇ ਤਦਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਤਾਯ ਪਰਿਯਨ੍ਤਾ ਯਾਸਨ੍ਤਿ વਿਗ੍ਗਹੋ।
49. Idāni ‘‘etaṃ…pe… saṅghāṭi’’ntiādinā navannameva paccuddhāro vutto, na pana tesaṃ kālaparicchedoti taṃ dassetuṃ ‘‘rogā’’tiādi āraddhaṃ. Tattha devadatto dattoti nāmekadesenāpi nāmavohārato vassikasāṭikāva ‘‘sāṭikā’’ti pakaraṇavasena gammamānatthattā vuttā. Kaṇḍuppaṭicchādikā ca rogavassānapariyantā. Rogā ca vassānā ca māsā rogavassānā, te tadatikkamena paccuddharitabbatāya pariyantā yāsanti viggaho.
ਕਿਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ વਸ੍ਸਾਨਮਾਸਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਏવ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾ। ਤਥਾ ਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਾ ਆਬਾਧੇਸੁ વੂਪਸਨ੍ਤੇਸੂਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ‘‘ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ વਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੪੬੯) વੁਤ੍ਤਂ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕੇਚਿ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾਤਿ વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਭਾવਤੋ ਅਪਨੇਤ੍વਾ’’ਤਿ વਦਿਂਸੁ, ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰવਿਨਯਕਮ੍ਮવਿਸਯੇਯੇવ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ, ‘‘ਚਾਤੁਮਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਤਤੋ ਪਰਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੩੫੮) ਪਾਲ਼ਿવਚਨਤੋ ਚ। ‘‘ਚਾਤੁਮਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਾਸਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸਹ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਨ ਤੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਭੇਦੋ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਤੇਨੇવ ਕੁਰੁਨ੍ਦਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘વਸ੍ਸਾਨਂ ਚਾਤੁਮਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ, ਤਤੋ ਪਰਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੩੫੮) વਚਨਤੋ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਏવ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਹੇਮਨ੍ਤੇ વਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਮਾ ‘‘વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ વਸ੍ਸਾਨਮਾਸਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨਾਪਿ ਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ ਆਬਾਧવੂਪਸਮੇਨਾਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ વਿਜਹਤੀ’’ਤਿ (ਕਙ੍ਕਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ) વੁਤ੍ਤਂ। ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰવਸੇਨਾਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ વਿਜਹਤੀਤਿ ਏવਮਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ਏવਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਕਥਾਯੋ ਸਮੇਨ੍ਤਿ, ਯੁਤ੍ਤਿ ਚ ਅવਿਰੁਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ। ਤਤੋ ਪਰਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਤੋ ਉਪਰਿ। વਿਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ વਿਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ। વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਯਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਹੇਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਦਿવਸੇ વਿਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਏવਂ ਅਸਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਸੇਸਾਤਿ ਅਪਰੇ ਸਤ੍ਤ ਚੀવਰਾਨਿ ਸੇਸਾ। ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ વੁਤ੍ਤਸਦਿਸੋ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਾ।
Kiṃ vuttaṃ hoti? Vassikasāṭikā vassānamāsātikkame kattikapuṇṇamāya eva paccuddharitabbā. Tathā kaṇḍuppaṭicchādikā ābādhesu vūpasantesūti vuttaṃ hoti. ‘‘Paccuddharitvā vikappetabbā’’ti hi aṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.469) vuttaṃ. Ettha pana keci ācariyā ‘‘paccuddharitvāti vassikasāṭikabhāvato apanetvā’’ti vadiṃsu, taṃ na yujjati. Paccuddhāravinayakammavisayeyeva paccuddhāra-saddassa diṭṭhattā, ‘‘cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetu’’nti (mahāva. 358) pāḷivacanato ca. ‘‘Cātumāsaṃ adhiṭṭhātu’’nti ca catunnaṃ māsānaṃ adhiṭṭhānena saha accantasaṃyogo dassitoti na tena adhiṭṭhānabhedo viññāyati. Teneva kurundaṭṭhakathāyampi ‘‘vassānaṃ cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ, tato paraṃ vikappetu’’nti (mahāva. 358) vacanato kattikapuṇṇamāya eva paccuddharitvā hemante vikappetabbāti vuttaṃ. Tasmā ‘‘vassikasāṭikā vassānamāsātikkamenāpi kaṇḍuppaṭicchādi ābādhavūpasamenāpi adhiṭṭhānaṃ vijahatī’’ti (kaṅkā. aṭṭha. kathinasikkhāpadavaṇṇanā) vuttaṃ. Mātikāṭṭhakathāyampi paccuddhāravasenāpi adhiṭṭhānaṃ vijahatīti evamattho gahetabbo. Evañhi sati sabbaṭṭhakathāyo samenti, yutti ca aviruddhā hontīti. Tato paranti paccuddhārato upari. Vikappeyyāti kaṇḍuppaṭicchādiṃ paccuddharitvā vikappeyya. Vassikasāṭikaṃ kattikapuṇṇamāyaṃ paccuddharitvā hemantassa paṭhamadivase vikappeyya, evaṃ asati dukkaṭanti adhippāyo. Sesāti apare satta cīvarāni sesā. Natthi pariyantaṃ vuttasadiso kālaparicchedo etesanti apariyantikā.
੫੦. ਇਦਾਨਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਾਦਿਕਂ ਚੀવਰਚਤੁਕ੍ਕਂ ਸਦਸਾਦਿਕਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਨਾਪਰਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਚ ਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍વਨ੍ਦੋ। ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਮੇવ ਚੋਲ਼ਕਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਧਾਰਯੋ। ਦ੍વਨ੍ਦਸਮਾਸਨ੍ਤੇ ਸੁਯ੍ਯਮਾਨਤ੍ਤਾ ਪਨ ਚੋਲ਼ਕ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰ-ਸਦ੍ਦਤੋ ਚ ਪਰਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਕ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਪਨ ਸਾਮਞ੍ਞਜੋਤਨਾਯ વਿਸੇਸੇਪਿ ਅવਟ੍ਠਾਨਤੋ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚ ਚੀવਰਾਨਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਨਾਮੇਨਾਧਿਟ੍ਠਿਤਾਨਿ ਅવਸੇਸਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਞ੍ਚ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਕਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣ…ਪੇ॰… ਚੋਲ਼ਕਞ੍ਚ ਨਿਸੀਦਨਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤਂ ਚੀવਰਚਤੁਕ੍ਕਂ ਸਦਸਮ੍ਪਿ ਅਰਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਨਾਦਿਣ੍ਣਕਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸਦਸਨ੍ਤਿ ਸਹ ਯਾਹਿ ਕਾਹਿਚਿ ਦਸਾਹੀਤਿ ਸਦਸਂ। ਸਦਸਕੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨੇ ਅਦਸਮ੍ਪਿ ਲਬ੍ਭਤੇવਾਤਿ ਸਦਸਮ੍ਪਿ ਅਦਸਮ੍ਪਿ ਪੁਪ੍ਫਦਸਮ੍ਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ વੁਤ੍ਤਾવੁਤ੍ਤਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ। ਅਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨੀਲਪੀਤਾਦਿਰਜਨੇਨ ਅਰਞ੍ਜਿਤਮ੍ਪਿ। ਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਰਞ੍ਜਿਤਨੀਲਪੀਤਾਦਿਕਮ੍ਪਿ ਅਨਾਦਿਣ੍ਣਕਪ੍ਪਮ੍ਪੀਤਿ। ਆਦਿਣ੍ਣੋ ਕਪ੍ਪੋ ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਤਂ ਅਨਾਦਿਣ੍ਣਕਪ੍ਪਮ੍ਪਿ। ਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਆਦਿਣ੍ਣਕਪ੍ਪਮ੍ਪਿ।
50. Idāni paccattharaṇādikaṃ cīvaracatukkaṃ sadasādikaṃ vaṭṭati, nāparanti dassetuṃ ‘‘paccattharaṇā’’tiādimāha. Tattha parikkhāro ca mukhapuñchanañcāti dvando. Parikkhāramukhapuñchanameva coḷakanti kammadhārayo. Dvandasamāsante suyyamānattā pana coḷaka-saddo parikkhāra-saddato ca paraṃ daṭṭhabbo ‘‘parikkhāracoḷaka’’nti. Taṃ pana sāmaññajotanāya visesepi avaṭṭhānato ṭhapetvā pañca cīvarāni parikkhāracoḷanāmenādhiṭṭhitāni avasesaṃ daṭṭhabbaṃ. Paccattharaṇañca parikkhāramukhapuñchanacoḷakañca paccattharaṇa…pe… coḷakañca nisīdanañcāti etaṃ cīvaracatukkaṃ sadasampi arattampi anādiṇṇakappampi labbhanti sambandho. Sadasanti saha yāhi kāhici dasāhīti sadasaṃ. Sadasake labbhamāne adasampi labbhatevāti sadasampi adasampi pupphadasampīti ettha attho. Pi-saddo vuttāvuttasampiṇḍanattho. Arattanti nīlapītādirajanena arañjitampi. Pi-saddena rañjitanīlapītādikampi anādiṇṇakappampīti. Ādiṇṇo kappo yassa natthīti taṃ anādiṇṇakappampi. Pi-saddena ādiṇṇakappampi.
ਨਨੁ ਚ ‘‘ਨ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਸਬ੍ਬਨੀਲਕਾਨਿ ਚੀવਰਾਨਿ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾવ॰ ੩੭੨) ਸਬ੍ਬਨੀਲਕਸਬ੍ਬਪੀਤਕਸਬ੍ਬਲੋਹਿਤਕਚੀવਰਾਨਿ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਕਥਮਿਦਂ ਚੀવਰਚਤੁਕ੍ਕਂ ਸਦਸਾਦਿਕਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਕਥਞ੍ਚ ਅਨਾਦਿਣ੍ਣਕਪ੍ਪਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ? વੁਚ੍ਚਤੇ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੁਸਚੀਰਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨવਤ੍ਥੂਸੁ (ਮਹਾવ॰ ੩੭੧) ‘‘ਨ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਕੁਸਚੀਰਂ…ਪੇ॰… ਤਿਤ੍ਥਿਯਦ੍ਧਜੋ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬੋ। ਯੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾવ॰ ੩੭੧) ਉਪ੍ਪਨ੍ਨવਤ੍ਥੁવਸੇਨੇવ ਨਿવਾਸਨਪਾਰੁਪਨਸਙ੍ਖਾਤਧਾਰਣਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਤਤ੍ਥੇવ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ (ਮਹਾવ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੩੭੨) ‘‘ਸਬ੍ਬਨੀਲਕਾਦੀਨਿ ਰਜਨਂ ਧੋવਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਰਜਿਤ੍વਾ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਚੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਧੋવਿਤੁਂ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਾਨਿ વਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਦੁਪਟ੍ਟਚੀવਰਸ੍ਸ વਾ ਮਜ੍ਝੇ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਦਸਦੀਘਦਸਾਨਿ ਦਸਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਕਞ੍ਚੁਕਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਫਾਲੇਤ੍વਾ ਰਜਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, વੇਠਨੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ’’ਤਿ ਨਿવਾਸਨਪਾਰੁਪਨવਸੇਨੇવ ਧਾਰਣਪਰਿਭੋਗਾਨਂ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਕਰਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ (ਪਾਚਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੩੬੮) ‘‘ਯਂ ਨਿવਾਸੇਤੁਂ વਾ ਪਾਰੁਪਿਤੁਂ વਾ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ, ਤਦੇવ ਚੀવਰਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂਯੇવ ਕਪ੍ਪਬਿਨ੍ਦੁਨੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਚ ਤਿਚੀવਰਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿવਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਚੀવਰਾਨਿ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਯਾਨੇવ ਅਦਸਾਨਿ ਅਸਬ੍ਬਨੀਲਕਾਦੀਨਿ ਕਪ੍ਪਿਯਰਜਨਰਜਿਤਾਨਿ ਆਦਿਣ੍ਣਕਪ੍ਪਾਨਿਯੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਨਿਯਮੇਨ ਨਿવਤ੍ਤਿਤਾਨਿ ਪਰਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਚੀવਰਚਤੁਕ੍ਕਮੇવ ਸਦਸਾਦਿਕਂ ਅਨਾਦਿਣ੍ਣਕਪ੍ਪਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ।
Nanu ca ‘‘na bhikkhave sabbanīlakāni cīvarāni dhāretabbānī’’tiādinā (mahāva. 372) sabbanīlakasabbapītakasabbalohitakacīvarāni sāmaññena paṭikkhittānīti kathamidaṃ cīvaracatukkaṃ sadasādikaṃ vaṭṭati, kathañca anādiṇṇakappampi vaṭṭatīti? Vuccate – ‘‘tena kho pana samayena aññataro bhikkhu kusacīraṃ nivāsetvā’’tiādinā uppannavatthūsu (mahāva. 371) ‘‘na bhikkhave kusacīraṃ…pe… titthiyaddhajo dhāretabbo. Yo dhāreyya, āpatti thullaccayassā’’tiādinā (mahāva. 371) uppannavatthuvaseneva nivāsanapārupanasaṅkhātadhāraṇassa paṭikkhittattā ca tattheva aṭṭhakathāyañca (mahāva. aṭṭha. 372) ‘‘sabbanīlakādīni rajanaṃ dhovitvā puna rajitvā dhāretabbāni, na sakkā ce honti dhovituṃ, paccattharaṇāni vā kātabbāni, dupaṭṭacīvarassa vā majjhe dātabbāni, acchinnadasadīghadasāni dasā chinditvā dhāretabbāni, kañcukaṃ labhitvā phāletvā rajitvā paribhuñjituṃ vaṭṭati, veṭhanepi eseva nayo’’ti nivāsanapārupanavaseneva dhāraṇaparibhogānaṃ vuttattā ca dubbaṇṇakaraṇasikkhāpade (pāci. aṭṭha. 368) ‘‘yaṃ nivāsetuṃ vā pārupituṃ vā sakkā hoti, tadeva cīvaranti veditabba’’nti pañcannaṃyeva kappabinduno anuññātattā ca ticīvarakaṇḍuppaṭicchādivassikasāṭikasaṅkhātāni pañca cīvarāni kāyaparihāriyāneva adasāni asabbanīlakādīni kappiyarajanarajitāni ādiṇṇakappāniyeva honti, na niyamena nivattitāni parāni cattārīti cīvaracatukkameva sadasādikaṃ anādiṇṇakappampi vaṭṭatīti.
੫੧. ਸੇਸਚੀવਰਪਞ੍ਚਕਂ ਅਦਸਂਯੇવ ਰਜਿਤਂਯੇવ ਆਦਿਣ੍ਣਕਪ੍ਪਂવ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਰਜਿਤਨ੍ਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਰਜਨੇਨ ਰਜਿਤਂ। ਨਿਸੀਦਨਸ੍ਸ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਨਤ੍ਥੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਦਸਤ੍ਥਂ ਨਿਸੇਧੇਤੁਂ ‘‘ਸਦਸਂવ ਨਿਸੀਦਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਤਿ ਹਿ ਸਮ੍ਭવੇ ਬ੍ਯਭਿਚਾਰੇ ਚ વਿਸੇਸਨਂ ਸਾਤ੍ਥਕਂ ਹੋਤਿ।
51. Sesacīvarapañcakaṃ adasaṃyeva rajitaṃyeva ādiṇṇakappaṃva kappatīti yojanā. Rajitanti kappiyarajanena rajitaṃ. Nisīdanassa yathāvuttenatthena sabbattha adasatthaṃ nisedhetuṃ ‘‘sadasaṃva nisīdana’’nti vuttaṃ. Sati hi sambhave byabhicāre ca visesanaṃ sātthakaṃ hoti.
੫੨. ਇਦਾਨਿ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤੇ ਅਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠੇ ਚ ਕਾ ਪવਤ੍ਤੀਤਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਤਿਚੀવਰਾਦਿવਸੇਨ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਂ। ਅਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦਾਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ਅਦਿਨ੍ਨਂ। વਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਯੇਤਿ વਕ੍ਖਮਾਨਨਯੇਨ ਏਕਬਹੁਭਾવਂ, ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਭਾવਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ વਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ। વਕ੍ਖਮਾਨਨਯੇਨ ਪਨ વਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ‘‘ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ’’ਤਿ ਨ વੁਤ੍ਤਂ।
52. Idāni anadhiṭṭhite anissaṭṭhe ca kā pavattīti taṃ dassetuṃ ‘‘anadhiṭṭhita’’ntiādimāha. Tattha anadhiṭṭhitanti ticīvarādivasena anadhiṭṭhitaṃ. Anissaṭṭhanti yassa kassaci dānalakkhaṇena adinnaṃ. Vikappetvā paribhuñjayeti vakkhamānanayena ekabahubhāvaṃ, sannihitāsannihitabhāvañca sallakkhetvā vikappetvā paccuddharitvā paribhuñjeyya. Vakkhamānanayena pana viññāyatīti ‘‘paccuddharitvā’’ti na vuttaṃ.
ਇਦਾਨਿ ‘‘વਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਕੀਦਿਸਂ ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਨ੍ਤੇਨ વਿਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਹਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥੋ ਦੀਘੇਨ ਯਸ੍ਸ ਤਂ ਹਤ੍ਥਦੀਘਂ। ਤਤੋਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਹਤ੍ਥਤੋ। ਉਪਡ੍ਢੋ ਹਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯੋ ਭਾਗੋ વਿਦਤ੍ਥਿਸਙ੍ਖਾਤੋ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਯਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪਡ੍ਢવਿਤ੍ਥਾਰਂ।
Idāni ‘‘vikappetvā’’ti vuttaṃ kīdisaṃ taṃ heṭṭhimantena vikappiyanti āha ‘‘hatthā’’tiādi. Tattha hattho dīghena yassa taṃ hatthadīghaṃ. Tatoti tasmā hatthato. Upaḍḍho hatthassa dutiyo bhāgo vidatthisaṅkhāto vitthārena yassa taṃ upaḍḍhavitthāraṃ.
੫੩. ਇਦਾਨਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤવਿਧਾਨਂ ਤੇਚੀવਰਿਕਸ੍ਸੇવ વਸੇਨ, ਅਪਰੋ ਪਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਿਚੀવਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ । ਤਤ੍ਥ ਨਾਮੇਨਾਧਿਟ੍ਠਿਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਚੀવਰਾਨਿ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਿਚੀવਰੋ। ਤਸ੍ਸ વਿਨਯਤੇਚੀવਰਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਨ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਨਾਮੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਚੀવਰਸ੍ਸ। વਿਨਯਤੇਚੀવਰਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਉਦੋਸਿਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ વੁਤ੍ਤਪਰਿਹਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਿਯੋਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਣਿਕੇਨ ਯ-ਕਾਰੋ। ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਕਲਂ ਨવવਿਧਮ੍ਪਿ ਚੀવਰਂ। ਤਥਾ વਤ੍વਾਤਿ ਏਕਬਹੁਭਾવਂ, ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਭਾવਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વਤ੍વਾ। ਅਧਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ।
53. Idāni yathāvuttavidhānaṃ tecīvarikasseva vasena, aparo pana aññathā paṭipajjatīti taṃ dassetuṃ ‘‘ticīvarassā’’tiādimāha . Tattha nāmenādhiṭṭhitāni tīṇi cīvarāni etassāti ticīvaro. Tassa vinayatecīvarikassāti attho, na parikkhāracoḷanāmena adhiṭṭhitacīvarassa. Vinayatecīvarikassa pana udositasikkhāpade vuttaparihāro natthi. Parikkhāracoḷiyoti parikkhāracoḷamassa atthīti ṇikena ya-kāro. Sabbanti sakalaṃ navavidhampi cīvaraṃ. Tathā vatvāti ekabahubhāvaṃ, sannihitāsannihitabhāvañca ñatvā ‘‘imaṃ parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhāmī’’tiādinā vatvā. Adhiṭṭhatīti adhiṭṭhāti.
੫੪. ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਚੀવਰਂ ਪਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੋ ਕਥਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ વਿਜਹਤੀਤਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਚ੍ਛੇਦਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਅਚ੍ਛੇਦੋ ਚ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਞ੍ਚ ਗਾਹੋ ਚ વਿਬ੍ਭਮੋ ਚਾਤਿ ਦ੍વਨ੍ਦੋ। ਅਚ੍ਛੇਦੋ ਨਾਮ ਚੋਰਾਦੀਹਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਗਹਣਂ। વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਪਰੇਸਂ ਦਾਨਂ। ਗਾਹੋ વਿਸ੍ਸਾਸੇਨ ਗਹਣਂ। વਿਬ੍ਭਮੋ ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਗਿਹਿਭਾવੂਪਗਮਨਂ। ਤਦਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਾਨੇ વਿਯ ਚੀવਰਸ੍ਸ ਨਿਰਾਲਯਭਾવੇਨ ਪਨ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋਤਿ। ਟੀਕਾਯਂ ਪਨ ਭਾਦਿਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁਯੇવਾਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ વਿਜਹਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਗਿਹਿਭਾવੂਪਗਮਨਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਕਾਰਣਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਰੂਹਿਯੇવ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ੨.੪੬੯) ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ‘ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਨੇਨਾ’ਤਿ વਿਸੇਸੇਤ੍વਾ ਅવੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਹਿ ਗਿਹਿਭਾવੂਪਗਮਨੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਿਜਹਨਂ વਿਸੁਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸਾ વਿਬ੍ਭਮਨੇਨੇવ ਅਸ੍ਸਮਣੀਭਾવਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਨਨੁ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਸਿਕ੍ਖਸ੍ਸ ਗਿਹਿਭਾવੂਪਗਮਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਿਜਹਨੇਨ ਨਿਰਾਲਯਭਾવੋ ਕਾਰਣਭਾવੇਨ વੁਤ੍ਤੋ, ਏવਂ ਸਤਿ ਪਰਿવਤ੍ਤਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਨਿਰਾਲਯਭਾવੋਤਿ ਕਥਮਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ વਿਜਹਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਮਤਞ੍ਞੂਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੬੯) ‘‘ਯਂ ਪਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾવੇ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਤਿਚੀવਰਞ੍ਚ ਪਤ੍ਤੋ ਚ, ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ વਿਜਹਤਿ, ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਦੋਸੋਤਿ।
54. Adhiṭṭhitacīvaraṃ pana paribhuñjato kathaṃ adhiṭṭhānaṃ vijahatīti taṃ dassento ‘‘acchedā’’tiādimāha. Tattha acchedo ca vissajjanañca gāho ca vibbhamo cāti dvando. Acchedo nāma corādīhi acchinditvā gahaṇaṃ. Vissajjanaṃ paresaṃ dānaṃ. Gāho vissāsena gahaṇaṃ. Vibbhamo sikkhaṃ appaccakkhāya gihibhāvūpagamanaṃ. Tadāpi tassa aññassa dāne viya cīvarassa nirālayabhāvena pana pariccāgoti. Ṭīkāyaṃ pana bhādiso bhikkhuyevāti adhiṭṭhānaṃ na vijahatīti atthaṃ vikappetvā bhikkhuniyā gihibhāvūpagamanaṃ vuttaṃ, taṃ na gahetabbaṃ, kāraṇaṃ panettha amhākaṃ garūhiyeva sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. 2.469) ‘‘bhikkhuniyā ‘hīnāyāvattanenā’ti visesetvā avuttattā bhikkhuniyā hi gihibhāvūpagamane adhiṭṭhānavijahanaṃ visuṃ vattabbaṃ natthi tassā vibbhamaneneva assamaṇībhāvato’’ti vuttaṃ. Nanu ca bhikkhuno appaccakkhātasikkhassa gihibhāvūpagamanena adhiṭṭhānavijahanena nirālayabhāvo kāraṇabhāvena vutto, evaṃ sati parivattaliṅgassa natthi nirālayabhāvoti kathamassa adhiṭṭhānaṃ vijahatīti? Saccametaṃ, tathāpi buddhamataññūhi aṭṭhakathācariyehi aṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 1.69) ‘‘yaṃ panassa bhikkhubhāve adhiṭṭhitaṃ ticīvarañca patto ca, taṃ adhiṭṭhānaṃ vijahati, puna adhiṭṭhātabba’’nti vuttattā natthettha dosoti.
ਮਾਰਣਲਿਙ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ ਉਪਚਾਰੇਨ વਾ ਲਿਙ੍ਗਪਰਿવਤ੍ਤਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਞ੍ਚ ‘‘ਲਿਙ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਚ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਤਿ ਏਤੇ ਅਟ੍ਠ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਨવਸੁ ਚੀવਰੇਸੁ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ વਿਯੋਗੋ વਿਪ੍ਪવਾਸੋ, ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ। ਤਿਚੀવਰਸ੍ਸ ਪਨ ਨ ਕੇવਲਂ ਇਮੇਯੇવ ਅਟ੍ਠ, વਿਨਿવਿਦ੍ਧਛਿਦ੍ਦਞ੍ਚ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਿਯੋਗਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਲਿਙ੍ਗવਚਨਞ੍ਚ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਤਤ੍ਥ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਤਨ੍ਤੁਨੋ ਅਭਾવੇਨ વਿਨਿવਿਦ੍ਧਂ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਗਤਛਿਦ੍ਦਂਕਨਿਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਿਨਖਪਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਂ વਿਨਿવਿਦ੍ਧਛਿਦ੍ਦਂ। ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਚ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਦੀਘਨ੍ਤਤੋ વਿਦਤ੍ਥਿਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ, ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਤੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ, ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕਸ੍ਸ ਪਨ ਦੀਘਨ੍ਤਤੋ વਿਦਤ੍ਥਿਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸੇવ ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਤੋ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਪਦੇਸਸ੍ਸ ਓਰਤੋ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਸੂਚਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ। ਸੂਚਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਚ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਦੁਬ੍ਬਲਟ੍ਠਾਨਾਪਨਯਨੇਨ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ।
Māraṇaliṅgasikkhāti uttarapadalopena upacārena vā liṅgaparivattanaṃ sikkhāpaccakkhānañca ‘‘liṅgasikkhā’’ti ca vuttaṃ. Iti ete aṭṭha sabbesu navasu cīvaresu adhiṭṭhānassa viyogo vippavāso, tassa kāraṇā hontīti pāṭhaseso. Ticīvarassa pana na kevalaṃ imeyeva aṭṭha, vinividdhachiddañca adhiṭṭhānaviyogakāraṇanti liṅgavacanañca parivattetvā yojetabbaṃ. Tattha abbhantare ekassapi tantuno abhāvena vinividdhaṃ vinivijjhitvā gatachiddaṃkaniṭṭhaṅgulinakhapiṭṭhippamāṇaṃ vinividdhachiddaṃ. Tattha saṅghāṭiyā ca uttarāsaṅgassa ca dīghantato vidatthippamāṇassa, tiriyantato aṭṭhaṅgulappamāṇassa, antaravāsakassa pana dīghantato vidatthippamāṇasseva tiriyantato caturaṅgulappamāṇassa padesassa orato chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, sūcikammaṃ katvā puna adhiṭṭhātabbaṃ. Sūcikammaṃ karontena ca chinditvā dubbalaṭṭhānāpanayanena chiddaṃ adassetvā kātabbaṃ.
੫੫. ਇਦਾਨਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕੁਸਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਕੁਸਾ ਚ વਾਕਾ ਚ ਫਲਕਾਨਿ ਚ, ਤੇਸਂ ਚੀਰਾਨਿ ਕੁਸ…ਪੇ॰… ਚੀਰਾਨਿ। ਤਤ੍ਥ ਕੁਸੇਨ ਗਨ੍ਥੇਤ੍વਾ ਕਤਂ ਕੁਸਚੀਰਂ। ਤਥਾ વਾਕੇਨ ਗਨ੍ਥੇਤ੍વਾ ਕਤਂ વਾਕਚੀਰਂ, ਤਾਪਸਾਨਂ વਕ੍ਕਲਂ। ਫਲਕਸਣ੍ਠਾਨਾਨਿ ਫਲਕਾਨਿ ਸਿਬ੍ਬਿਤ੍વਾ ਕਤਂ ਫਲਕਚੀਰਂ। ਕੇਸવਾਲਜਨ੍ਤਿ ਕੇਸੇਹਿ ਚ વਾਲੇਹਿ ਚ ਜਾਤਂ વਾਯਿਤਂ ਕਮ੍ਬਲਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਉਲੂਕਪਕ੍ਖਾਜਿਨਕ੍ਖਿਪੇਤਿ ਉਲੂਕਾਨਂ ਕੋਸਿਯਸਕੁਣਾਨਂ ਪਕ੍ਖਂ ਪਕ੍ਖੇਨ ਕਤਂ ਨਿવਾਸਨਞ੍ਚ ਅਜਿਨਕ੍ਖਿਪਂ ਸਲੋਮਂ ਸਖੁਰਂ ਅਜਿਨਮਿਗਾਨਂ ਚਮ੍ਮਞ੍ਚ ਧਾਰਯਤੋ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
55. Idāni akappiyāni dassetuṃ ‘‘kusā’’tiādi vuttaṃ. Tattha kusā ca vākā ca phalakāni ca, tesaṃ cīrāni kusa…pe… cīrāni. Tattha kusena ganthetvā kataṃ kusacīraṃ. Tathā vākena ganthetvā kataṃ vākacīraṃ, tāpasānaṃ vakkalaṃ. Phalakasaṇṭhānāni phalakāni sibbitvā kataṃ phalakacīraṃ. Kesavālajanti kesehi ca vālehi ca jātaṃ vāyitaṃ kambalanti sambandho. Ulūkapakkhājinakkhipeti ulūkānaṃ kosiyasakuṇānaṃ pakkhaṃ pakkhena kataṃ nivāsanañca ajinakkhipaṃ salomaṃ sakhuraṃ ajinamigānaṃ cammañca dhārayato thullaccayanti sambandho.
੫੬. ਕਦਲੇਰਕਕ੍ਕਦੁਸ੍ਸੇਸੂਤਿ ਕਦਲਿਯੋ ਚ ਏਰਕੋ ਚ ਅਕ੍ਕੋ ਚ, ਤੇਸਂ ਦੁਸ੍ਸਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ, ਤੇਸੁ ਚੇવ ਮਕਚਿવਾਕੇਹਿ ਕਤੇ ਪੋਤ੍ਥਕੇ ਚਾਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮਂ। ਕਦਲਿਦੁਸ੍ਸਾਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਤਂਧਾਰਣਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂਧਾਰਣਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ। ‘‘ਨੀਲਕੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਦ੍વਨ੍ਦੋ। ਸਬ੍ਬਾ ਨੀਲਕ…ਪੇ॰… ਕਣ੍ਹਕਾਤਿ ਕਮ੍ਮਧਾਰਯੋ। ਨੀਲਾਦਿવਣ੍ਣਯੋਗੇਨ વਤ੍ਥਂ ਨੀਲਾਦਿ। ਨੀਲਕਂ ਉਮਾਪੁਪ੍ਫવਣ੍ਣਂ। ਮਞ੍ਜੇਟ੍ਠਂ ਮਞ੍ਜੇਟ੍ਠਿਕવਣ੍ਣਂ। ਪੀਤਂ ਕਣਿਕਾਰਪੁਪ੍ਫવਣ੍ਣਂ। ਲੋਹਿਤਂ ਜਯਸੁਮਨਪੁਪ੍ਫવਣ੍ਣਂ। ਕਣ੍ਹਕਂ ਅਦ੍ਦਾਰਿਟ੍ਠਕવਣ੍ਣਂ। ਸਬ੍ਬ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ।
56.Kadalerakakkadussesūti kadaliyo ca erako ca akko ca, tesaṃ dussāni vatthāni, tesu ceva makacivākehi kate potthake cāpi dukkaṭaṃ. Nimittatthe cetaṃ bhummaṃ. Kadalidussādisaddena taṃdhāraṇamadhippetaṃ, tasmā taṃdhāraṇanimittaṃ dukkaṭaṃ hotīti attho. Evaṃ sabbattha. ‘‘Nīlako cā’’tiādinā dvando. Sabbā nīlaka…pe… kaṇhakāti kammadhārayo. Nīlādivaṇṇayogena vatthaṃ nīlādi. Nīlakaṃ umāpupphavaṇṇaṃ. Mañjeṭṭhaṃ mañjeṭṭhikavaṇṇaṃ. Pītaṃ kaṇikārapupphavaṇṇaṃ. Lohitaṃ jayasumanapupphavaṇṇaṃ. Kaṇhakaṃ addāriṭṭhakavaṇṇaṃ. Sabba-saddo panettha paccekaṃ yojetabbo.
੫੭. ਮਹਾ…ਪੇ॰… ਰਤ੍ਤੇਤਿ ਮਹਾਰਙ੍ਗੋ ਚ ਮਹਾਨਾਮਰਙ੍ਗੋ ਚ, ਤੇਹਿ ਰਤ੍ਤੇ। ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਪੁਨ ਸੁਯ੍ਯਮਾਨਂ ਸਬ੍ਬਸਦ੍ਦਮਨੁવਤ੍ਤਿਯਂ, ‘‘ਸਬ੍ਬਮਹਾਰਙ੍ਗਰਤ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਇਮਿਨਾ ਚ ਅਸਬ੍ਬਨੀਲਕਾਦਿ ਕਪ੍ਪਿਯਰਜਨਰਜਿਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਦੋਸੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਰਙ੍ਗੋ ਸਤਪਦਿਪਿਟ੍ਠਿવਣ੍ਣੋ। ਮਹਾਨਾਮਰਙ੍ਗੋ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨવਣ੍ਣੋ, ਸੋ ਪਨ ਪਣ੍ਡੁਪਲਾਸવਣ੍ਣੋ ਹੋਤਿ, ਪਦੁਮવਣ੍ਣੋਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਤਿਰੀਟਕੇਤਿ ਤਂ ਨਾਮਕ ਰੁਕ੍ਖਤਚੇ। ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਦੀਘਦਸਕੇਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਚ ਮਜ੍ਝੇ ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਦੀਘਾ ਚ ਸਾ ਦਸਾ ਚ વਤ੍ਥਕੋਟਿ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਅਞ੍ਞਪਦਤ੍ਥਸਮਾਸੋ। ਫਲਪੁਪ੍ਫਦਸੇਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤ੍વਾ ਕਤਾ ਫਲਸਦਿਸਾ ਦਸਾ ‘‘ਫਲਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਕੇਤਕਾਦਿ ਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸਾਨਿ ‘‘ਪੁਪ੍ਫਾਨੀ’’ਤਿ ਚ, ਫਲਾ ਚ ਪੁਪ੍ਫਾ ਚ ਦਸਾ ਯਸ੍ਸ, ਫਲਸਦਿਸੇ ਦਸੇ, ਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸੇ ਦਸੇ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વੇਠਨੇਤਿ ਸੀਸવੇਠਨੇ। ਤਥਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਬ੍ਬਨੀਲਕਾਦੀਸੁ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਅਤਿਦਿਸਤਿ। ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕੁਸਚੀਰਾਦਿਕਂ ਸਕਲਂ। ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਚੀવਰਂ ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਲਭਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
57.Mahā…pe… ratteti mahāraṅgo ca mahānāmaraṅgo ca, tehi ratte. Etthāpi puna suyyamānaṃ sabbasaddamanuvattiyaṃ, ‘‘sabbamahāraṅgaratte’’tiādinā attho veditabbo. Iminā ca asabbanīlakādi kappiyarajanarajitaṃ paribhuñjantassa natthi dosoti dīpeti. Tattha mahāraṅgo satapadipiṭṭhivaṇṇo. Mahānāmaraṅgo sambhinnavaṇṇo, so pana paṇḍupalāsavaṇṇo hoti, padumavaṇṇotipi vadanti. Tirīṭaketi taṃ nāmaka rukkhatace. Acchinnadīghadasaketi sabbaso acchinnattā acchinnā ca majjhe chinnattā dīghā ca sā dasā ca vatthakoṭi yassāti aññapadatthasamāso. Phalapupphadaseti aññamaññaṃ saṃsibbitvā katā phalasadisā dasā ‘‘phalā’’ti vuccanti, ketakādi pupphasadisāni ‘‘pupphānī’’ti ca, phalā ca pupphā ca dasā yassa, phalasadise dase, pupphasadise dase cāti attho. Veṭhaneti sīsaveṭhane. Tathāti iminā sabbanīlakādīsu dukkaṭaṃ atidisati. Sabbanti kusacīrādikaṃ sakalaṃ. Acchinnaṃ cīvaraṃ yassa so labhatīti sambandho.
ਚੀવਰਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Cīvaraniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
