| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
५. चीवरपटिग्गहणसिक्खापदवण्णना
5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā
५०८. तेन समयेनाति चीवरपटिग्गहणसिक्खापदं। तत्थ पिण्डपातपटिक्कन्ताति पिण्डपाततो पटिक्कन्ता। येन अन्धवनं तेनुपसङ्कमीति अपञ्ञत्ते सिक्खापदे येन अन्धवनं तेनुपसङ्कमि। कतकम्माति कतचोरिककम्मा, सन्धिच्छेदनादीहि परभण्डं हरिताति वुत्तं होति। चोरगामणिकोति चोरजेट्ठको। सो किर पुब्बे थेरिं जानाति, तस्मा चोरानं पुरतो गच्छन्तो दिस्वा ‘‘इतो मा गच्छथ, सब्बे इतो एथा’’ति ते गहेत्वा अञ्ञेन मग्गेन अगमासि। समाधिम्हा वुट्ठहित्वाति थेरी किर परिच्छिन्नवेलायंयेव समाधिम्हा वुट्ठहि। सोपि तस्मिंयेव खणे एवं अवच, तस्मा सा अस्सोसि, सुत्वा च ‘‘नत्थि दानि अञ्ञो एत्थ समणो वा ब्राह्मणो वा अञ्ञत्र मया’’ति तं मंसं अग्गहेसि। तेन वुत्तं – ‘‘अथ खो उप्पलवण्णा भिक्खुनी’’तिआदि।
508.Tena samayenāti cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadaṃ. Tattha piṇḍapātapaṭikkantāti piṇḍapātato paṭikkantā. Yena andhavanaṃ tenupasaṅkamīti apaññatte sikkhāpade yena andhavanaṃ tenupasaṅkami. Katakammāti katacorikakammā, sandhicchedanādīhi parabhaṇḍaṃ haritāti vuttaṃ hoti. Coragāmaṇikoti corajeṭṭhako. So kira pubbe theriṃ jānāti, tasmā corānaṃ purato gacchanto disvā ‘‘ito mā gacchatha, sabbe ito ethā’’ti te gahetvā aññena maggena agamāsi. Samādhimhā vuṭṭhahitvāti therī kira paricchinnavelāyaṃyeva samādhimhā vuṭṭhahi. Sopi tasmiṃyeva khaṇe evaṃ avaca, tasmā sā assosi, sutvā ca ‘‘natthi dāni añño ettha samaṇo vā brāhmaṇo vā aññatra mayā’’ti taṃ maṃsaṃ aggahesi. Tena vuttaṃ – ‘‘atha kho uppalavaṇṇā bhikkhunī’’tiādi.
ओहिय्यकोति अवहीयको अवसेसो, विहारवारं पत्वा एकोव विहारे ठितोति अत्थो। सचे मे त्वं अन्तरवासकं ददेय्यासीति कस्मा आह? सण्हं घनमट्ठं अन्तरवासकं दिस्वा लोभेन, अपिच अप्पको तस्सा अन्तरवासके लोभो, थेरिया पन सिखाप्पत्ता कोट्ठाससम्पत्ति तेनस्सा सरीरपारिपूरिं पस्सिस्सामीति विसमलोभं उप्पादेत्वा एवमाह। अन्तिमन्ति पञ्चन्नं चीवरानं सब्बपरियन्तं हुत्वा अन्तिमं, अन्तिमन्ति पच्छिमं। अञ्ञं लेसेनापि विकप्पेत्वा वा पच्चुद्धरित्वा वा ठपितं चीवरं नत्थीति एवं यथाअनुञ्ञातानं पञ्चन्नं चीवरानं धारणवसेनेव आह, न लोभेन, न हि खीणासवानं लोभो अत्थि। निप्पीळियमानाति उपमं दस्सेत्वा गाळ्हं पीळयमाना।
Ohiyyakoti avahīyako avaseso, vihāravāraṃ patvā ekova vihāre ṭhitoti attho. Sace me tvaṃ antaravāsakaṃ dadeyyāsīti kasmā āha? Saṇhaṃ ghanamaṭṭhaṃ antaravāsakaṃ disvā lobhena, apica appako tassā antaravāsake lobho, theriyā pana sikhāppattā koṭṭhāsasampatti tenassā sarīrapāripūriṃ passissāmīti visamalobhaṃ uppādetvā evamāha. Antimanti pañcannaṃ cīvarānaṃ sabbapariyantaṃ hutvā antimaṃ, antimanti pacchimaṃ. Aññaṃ lesenāpi vikappetvā vā paccuddharitvā vā ṭhapitaṃ cīvaraṃ natthīti evaṃ yathāanuññātānaṃ pañcannaṃ cīvarānaṃ dhāraṇavaseneva āha, na lobhena, na hi khīṇāsavānaṃ lobho atthi. Nippīḷiyamānāti upamaṃ dassetvā gāḷhaṃ pīḷayamānā.
अन्तरवासकं दत्वा उपस्सयं अगमासीति सङ्कच्चिकं निवासेत्वा यथा तस्स मनोरथो न पूरति, एवं हत्थतलेयेव दस्सेत्वा अगमासि।
Antaravāsakaṃdatvā upassayaṃ agamāsīti saṅkaccikaṃ nivāsetvā yathā tassa manoratho na pūrati, evaṃ hatthataleyeva dassetvā agamāsi.
५१०. कस्मा पारिवत्तकचीवरं अप्पटिगण्हन्ते उज्झायिंसु? ‘‘सचे एत्तकोपि अम्हेसु अय्यानं विस्सासो नत्थि, कथं मयं यापेस्सामा’’ति विहत्थताय समभितुन्नत्ता।
510. Kasmā pārivattakacīvaraṃ appaṭigaṇhante ujjhāyiṃsu? ‘‘Sace ettakopi amhesu ayyānaṃ vissāso natthi, kathaṃ mayaṃ yāpessāmā’’ti vihatthatāya samabhitunnattā.
अनुजानामि भिक्खवे इमेसं पञ्चन्नन्ति इमेसं पञ्चन्नं सहधम्मिकानं समसद्धानं समसीलानं समदिट्ठीनं पारिवत्तकं गहेतुं अनुजानामीति अत्थो।
Anujānāmi bhikkhave imesaṃ pañcannanti imesaṃ pañcannaṃ sahadhammikānaṃ samasaddhānaṃ samasīlānaṃ samadiṭṭhīnaṃ pārivattakaṃ gahetuṃ anujānāmīti attho.
५१२. पयोगे दुक्कटन्ति गहणत्थाय हत्थप्पसारणादीसु दुक्कटं। पटिलाभेनाति पटिग्गहणेन। तत्थ च हत्थेन वा हत्थे देतु, पादमूले वा ठपेतु, उपरि वा खिपतु, सो चे सादियति , गहितमेव होति। सचे पन सिक्खमानासामणेरसामणेरीउपासकउपासिकादीनं हत्थे पेसितं पटिग्गण्हाति, अनापत्ति। धम्मकथं कथेन्तस्स चतस्सोपि परिसा चीवरानि च नानाविरागवत्थानि च आनेत्वा पादमूले ठपेन्ति, उपचारे वा ठत्वा उपचारं वा मुञ्चित्वा खिपन्ति, यं तत्थ भिक्खुनीनं सन्तकं, तं अञ्ञत्र पारिवत्तका गण्हन्तस्स आपत्तियेव। अथ पन रत्तिभागे खित्तानि होन्ति, ‘‘इदं भिक्खुनिया, इदं अञ्ञेस’’न्ति ञातुं न सक्का, पारिवत्तककिच्चं नत्थीति महापच्चरियं कुरुन्दियञ्च वुत्तं, तं अचित्तकभावेन न समेति। सचे भिक्खुनी वस्सावासिकं देति, पारिवत्तकमेव कातब्बं। सचे पन सङ्कारकूटादीसु ठपेति, ‘‘पंसुकूलं गण्हिस्सन्ती’’ति पंसुकूलं अधिट्ठहित्वा गहेतुं वट्टति।
512.Payoge dukkaṭanti gahaṇatthāya hatthappasāraṇādīsu dukkaṭaṃ. Paṭilābhenāti paṭiggahaṇena. Tattha ca hatthena vā hatthe detu, pādamūle vā ṭhapetu, upari vā khipatu, so ce sādiyati , gahitameva hoti. Sace pana sikkhamānāsāmaṇerasāmaṇerīupāsakaupāsikādīnaṃ hatthe pesitaṃ paṭiggaṇhāti, anāpatti. Dhammakathaṃ kathentassa catassopi parisā cīvarāni ca nānāvirāgavatthāni ca ānetvā pādamūle ṭhapenti, upacāre vā ṭhatvā upacāraṃ vā muñcitvā khipanti, yaṃ tattha bhikkhunīnaṃ santakaṃ, taṃ aññatra pārivattakā gaṇhantassa āpattiyeva. Atha pana rattibhāge khittāni honti, ‘‘idaṃ bhikkhuniyā, idaṃ aññesa’’nti ñātuṃ na sakkā, pārivattakakiccaṃ natthīti mahāpaccariyaṃ kurundiyañca vuttaṃ, taṃ acittakabhāvena na sameti. Sace bhikkhunī vassāvāsikaṃ deti, pārivattakameva kātabbaṃ. Sace pana saṅkārakūṭādīsu ṭhapeti, ‘‘paṃsukūlaṃ gaṇhissantī’’ti paṃsukūlaṃ adhiṭṭhahitvā gahetuṃ vaṭṭati.
५१३. अञ्ञातिकाय अञ्ञातिकसञ्ञीति तिकपाचित्तियं। एकतो उपसम्पन्नायाति भिक्खुनीनं सन्तिके उपसम्पन्नाय हत्थतो गण्हन्तस्स दुक्कटं, भिक्खूनं सन्तिके उपसम्पन्नाय पन पाचित्तियमेव।
513.Aññātikāya aññātikasaññīti tikapācittiyaṃ. Ekato upasampannāyāti bhikkhunīnaṃ santike upasampannāya hatthato gaṇhantassa dukkaṭaṃ, bhikkhūnaṃ santike upasampannāya pana pācittiyameva.
५१४. परित्तेन वा विपुलन्ति अप्पग्घचीवरेन वा उपाहनत्थविकपत्तत्थविकअंसबद्धककायबन्धनादिना वा महग्घं चेतापेत्वा सचेपि चीवरं पटिग्गण्हाति, अनापत्ति। महापच्चरियं पन ‘‘अन्तमसो हरीतकीखण्डेनापी’’ति वुत्तं। विपुलेन वा परित्तन्ति इदं वुत्तविपल्लासेन वेदितब्बं। अञ्ञं परिक्खारन्ति पत्तत्थविकादिं यं किञ्चि विकप्पनुपगपच्छिमचीवरप्पमाणं पन पटपरिस्सावनम्पि न वट्टति। यं नेव अधिट्ठानुपगं न विकप्पनुपगं तं सब्बं वट्टति। सचेपि मञ्चप्पमाणा भिसिच्छवि होति, वट्टतियेव; को पन वादो पत्तत्थविकादीसु। सेसं उत्तानत्थमेव।
514.Parittena vā vipulanti appagghacīvarena vā upāhanatthavikapattatthavikaaṃsabaddhakakāyabandhanādinā vā mahagghaṃ cetāpetvā sacepi cīvaraṃ paṭiggaṇhāti, anāpatti. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘antamaso harītakīkhaṇḍenāpī’’ti vuttaṃ. Vipulena vā parittanti idaṃ vuttavipallāsena veditabbaṃ. Aññaṃ parikkhāranti pattatthavikādiṃ yaṃ kiñci vikappanupagapacchimacīvarappamāṇaṃ pana paṭaparissāvanampi na vaṭṭati. Yaṃ neva adhiṭṭhānupagaṃ na vikappanupagaṃ taṃ sabbaṃ vaṭṭati. Sacepi mañcappamāṇā bhisicchavi hoti, vaṭṭatiyeva; ko pana vādo pattatthavikādīsu. Sesaṃ uttānatthameva.
समुट्ठानादीसु इदं छसमुट्ठानं, किरियाकिरियं, नोसञ्ञाविमोक्खं, अचित्तकं , पण्णत्तिवज्जं, कायकम्मंवचीकम्मं, तिचित्तं, तिवेदनन्ति।
Samuṭṭhānādīsu idaṃ chasamuṭṭhānaṃ, kiriyākiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ , paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃvacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
चीवरपटिग्गहणसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ५. चीवरपटिग्गहणसिक्खापदं • 5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadaṃ
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ५. चीवरपटिग्गहणसिक्खापदवण्णना • 5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / ५. चीवरपटिग्गहणसिक्खापदवण्णना • 5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / ५. चीवरपटिग्गहणसिक्खापदवण्णना • 5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā
