Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
౫. చీవరపటిగ్గహణసిక్ఖాపదవణ్ణనా
5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā
౫౦౮. పఞ్చమే అపఞ్ఞత్తే సిక్ఖాపదేతి గణమ్హా ఓహీయనసిక్ఖాపదే అపఞ్ఞత్తే. విహారవారన్తి విహారపటిజగ్గనవారం. కోట్ఠాససమ్పత్తీతి సకలా అఙ్గపచ్చఙ్గసమ్పత్తి. సబ్బపరియన్తన్తి ఛట్ఠస్స అఞ్ఞచీవరస్స అభావా పఞ్చన్నం చీవరానం ఏకమేకం సబ్బేసం పరియన్తన్తి సబ్బపరియన్తం. అన్తరవాసకాదీసు హి పఞ్చసు ఏకమేకం అఞ్ఞస్స ఛట్ఠస్స అభావా పఞ్చన్నం అన్తమేవ హోతి. అథవా పఞ్చసు చీవరేసు ఏకమేకం అత్తనో అఞ్ఞస్స దుతియస్స అభావా అన్తమేవ హోతీతి సబ్బమేవ పరియన్తన్తి సబ్బపరియన్తం, సబ్బసో వా పరియన్తన్తి సబ్బపరియన్తం. తేనాహ – ‘‘అఞ్ఞం…పే॰… నత్థీ’’తి. యథా తస్స మనోరథో న పూరతీతి ‘‘సరీరపారిపూరిం పస్సిస్సామీ’’తి తస్స ఉప్పన్నో మనోరథో యథా న పూరతి. ఏవం హత్థతలేయేవ దస్సేత్వాతి సరీరం అదస్సేత్వావ దాతబ్బచీవరం హత్థతలే ‘‘హన్దా’’తి దస్సేత్వా.
508. Pañcame apaññatte sikkhāpadeti gaṇamhā ohīyanasikkhāpade apaññatte. Vihāravāranti vihārapaṭijagganavāraṃ. Koṭṭhāsasampattīti sakalā aṅgapaccaṅgasampatti. Sabbapariyantanti chaṭṭhassa aññacīvarassa abhāvā pañcannaṃ cīvarānaṃ ekamekaṃ sabbesaṃ pariyantanti sabbapariyantaṃ. Antaravāsakādīsu hi pañcasu ekamekaṃ aññassa chaṭṭhassa abhāvā pañcannaṃ antameva hoti. Athavā pañcasu cīvaresu ekamekaṃ attano aññassa dutiyassa abhāvā antameva hotīti sabbameva pariyantanti sabbapariyantaṃ, sabbaso vā pariyantanti sabbapariyantaṃ. Tenāha – ‘‘aññaṃ…pe… natthī’’ti. Yathā tassa manoratho na pūratīti ‘‘sarīrapāripūriṃ passissāmī’’ti tassa uppanno manoratho yathā na pūrati. Evaṃ hatthataleyeva dassetvāti sarīraṃ adassetvāva dātabbacīvaraṃ hatthatale ‘‘handā’’ti dassetvā.
౫౧౦. విహత్థతాయాతి విహతహత్థతాయ, అగణతాయ అప్పచ్చయతాయ అప్పటిసరణతాయాతి వుత్తం హోతి. సమభితున్నత్తాతి పీళితత్తా. పరివత్తేతబ్బం పరివత్తం, పరివత్తమేవ పారివత్తకం, పరివత్తేత్వా దీయమానన్తి అత్థో.
510.Vihatthatāyāti vihatahatthatāya, agaṇatāya appaccayatāya appaṭisaraṇatāyāti vuttaṃ hoti. Samabhitunnattāti pīḷitattā. Parivattetabbaṃ parivattaṃ, parivattameva pārivattakaṃ, parivattetvā dīyamānanti attho.
౫౧౨. ఉపచారేతి ద్వాదసహత్థూపచారం సన్ధాయ వదతి. ఉపచారం వా ముఞ్చిత్వా ఖిపన్తీతి ద్వాదసహత్థం ముఞ్చిత్వా ఓరతో ఠపేన్తి, న పురిమసిక్ఖాపదే వియ ద్వాదసహత్థబ్భన్తరేయేవాతి అధిప్పాయో. అఞ్ఞత్ర పారివత్తకాతి యం అన్తమసో హరీతకఖణ్డమ్పి దత్వా వా దస్సామీతి ఆభోగం కత్వా వా పారివత్తకం గణ్హాతి, తం ఠపేత్వా. అచిత్తకభావేన న సమేతీతి యథా అఞ్ఞాతికాయ ఞాతికసఞ్ఞిస్స వేమతికస్స చ గణ్హతో అచిత్తకత్తా ఆపత్తి , ఏవమిధాపి ‘‘భిక్ఖునియా సన్తకం ఇద’’న్తి అజానిత్వా గణ్హతోపి ఆపత్తియేవాతి అధిప్పాయో. వస్సావాసికం దేతీతి పుగ్గలికం కత్వా దేతి. పంసుకూలం అత్తనో అత్థాయ ఠపితభావం జానిత్వా గణ్హన్తేనపి అఞ్ఞస్స సన్తకం గహితం నామ న హోతీతి ఆహ – ‘‘సచే పన సఙ్కారకూటాదీసూ’’తిఆది. అసామికఞ్హి పంసుకూలన్తి వుచ్చతి. పంసుకూలం అధిట్ఠహిత్వాతి ‘‘అసామికం ఇద’’న్తి సఞ్ఞం ఉప్పాదేత్వా. ఏవం పన పంసుకూలసఞ్ఞం అనుప్పాదేత్వా గణ్హితుం న వట్టతి.
512.Upacāreti dvādasahatthūpacāraṃ sandhāya vadati. Upacāraṃ vā muñcitvā khipantīti dvādasahatthaṃ muñcitvā orato ṭhapenti, na purimasikkhāpade viya dvādasahatthabbhantareyevāti adhippāyo. Aññatra pārivattakāti yaṃ antamaso harītakakhaṇḍampi datvā vā dassāmīti ābhogaṃ katvā vā pārivattakaṃ gaṇhāti, taṃ ṭhapetvā. Acittakabhāvena na sametīti yathā aññātikāya ñātikasaññissa vematikassa ca gaṇhato acittakattā āpatti , evamidhāpi ‘‘bhikkhuniyā santakaṃ ida’’nti ajānitvā gaṇhatopi āpattiyevāti adhippāyo. Vassāvāsikaṃ detīti puggalikaṃ katvā deti. Paṃsukūlaṃ attano atthāya ṭhapitabhāvaṃ jānitvā gaṇhantenapi aññassa santakaṃ gahitaṃ nāma na hotīti āha – ‘‘sace pana saṅkārakūṭādīsū’’tiādi. Asāmikañhi paṃsukūlanti vuccati. Paṃsukūlaṃ adhiṭṭhahitvāti ‘‘asāmikaṃ ida’’nti saññaṃ uppādetvā. Evaṃ pana paṃsukūlasaññaṃ anuppādetvā gaṇhituṃ na vaṭṭati.
౫౧౩. అఞ్ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞీతి తికపాచిత్తియన్తి ఏత్థ ఇతి-సద్దో ఆదిఅత్థో. తీణి పరిమాణమస్సాతి తికం, తికఞ్చ తం పాచిత్తియఞ్చాతి తికపాచిత్తియం, తీణి పాచిత్తియానీతి అత్థో.
513.Aññātikāya aññātikasaññīti tikapācittiyanti ettha iti-saddo ādiattho. Tīṇi parimāṇamassāti tikaṃ, tikañca taṃ pācittiyañcāti tikapācittiyaṃ, tīṇi pācittiyānīti attho.
౫౧౪. పత్తత్థవికాదిం యంకిఞ్చీతి అనధిట్ఠానుపగం సన్ధాయ వదతి. ‘‘చీవరం నామ ఛన్నం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం వికప్పనుపగం పచ్ఛిమ’’న్తి హి వుత్తత్తా అధిట్ఠానుపగం యంకిఞ్చి న వట్టతి. తేనేవాహ – ‘‘వికప్పనుపగపచ్ఛిమచీవరప్పమాణ’’న్తిఆది. యస్మా భిసిచ్ఛవి మహన్తాపి సేనాసనసఙ్గహితత్తా చీవరసఙ్ఖ్యం న గచ్ఛతీతి నేవ అధిట్ఠానుపగా న వికప్పనుపగా చ, తస్మా అనధిట్ఠానుపగసామఞ్ఞతో వుత్తం. సచేపి మఞ్చప్పమాణా భిసిచ్ఛవి హోతి, వట్టతియేవాతి. కో పన వాదో పత్తత్థవికాదీసూతి మహతియాపి తావ భిసిచ్ఛవియా అనధిట్ఠానుపగత్తా అనాపత్తి, తతో ఖుద్దకతరేసు అనధిట్ఠానుపగేసు పత్తత్థవికాదీసు కిమేవ వత్తబ్బన్తి అధిప్పాయో. పటిగ్గహణం కిరియా, అపరివత్తనం అకిరియా. వికప్పనుపగచీవరతా, పారివత్తకాభావో, అఞ్ఞాతికాయ హత్థతో గహణన్తి ఇమానేత్థ తీణి అఙ్గాని.
514.Pattatthavikādiṃ yaṃkiñcīti anadhiṭṭhānupagaṃ sandhāya vadati. ‘‘Cīvaraṃ nāma channaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ vikappanupagaṃ pacchima’’nti hi vuttattā adhiṭṭhānupagaṃ yaṃkiñci na vaṭṭati. Tenevāha – ‘‘vikappanupagapacchimacīvarappamāṇa’’ntiādi. Yasmā bhisicchavi mahantāpi senāsanasaṅgahitattā cīvarasaṅkhyaṃ na gacchatīti neva adhiṭṭhānupagā na vikappanupagā ca, tasmā anadhiṭṭhānupagasāmaññato vuttaṃ. Sacepi mañcappamāṇā bhisicchavi hoti, vaṭṭatiyevāti. Ko pana vādo pattatthavikādīsūti mahatiyāpi tāva bhisicchaviyā anadhiṭṭhānupagattā anāpatti, tato khuddakataresu anadhiṭṭhānupagesu pattatthavikādīsu kimeva vattabbanti adhippāyo. Paṭiggahaṇaṃ kiriyā, aparivattanaṃ akiriyā. Vikappanupagacīvaratā, pārivattakābhāvo, aññātikāya hatthato gahaṇanti imānettha tīṇi aṅgāni.
చీవరపటిగ్గహణసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౫. చీవరపటిగ్గహణసిక్ఖాపదం • 5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౫. చీవరపటిగ్గహణసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౫. చీవరపటిగ్గహణసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౫. చీవరపటిగ్గహణసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā