Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
൫. ചീവരപടിഗ്ഗഹണസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā
൫൦൮. പഞ്ചമേ അപഞ്ഞത്തേ സിക്ഖാപദേതി ഗണമ്ഹാ ഓഹീയനസിക്ഖാപദേ അപഞ്ഞത്തേ. വിഹാരവാരന്തി വിഹാരപടിജഗ്ഗനവാരം. കോട്ഠാസസമ്പത്തീതി സകലാ അങ്ഗപച്ചങ്ഗസമ്പത്തി. സബ്ബപരിയന്തന്തി ഛട്ഠസ്സ അഞ്ഞചീവരസ്സ അഭാവാ പഞ്ചന്നം ചീവരാനം ഏകമേകം സബ്ബേസം പരിയന്തന്തി സബ്ബപരിയന്തം. അന്തരവാസകാദീസു ഹി പഞ്ചസു ഏകമേകം അഞ്ഞസ്സ ഛട്ഠസ്സ അഭാവാ പഞ്ചന്നം അന്തമേവ ഹോതി. അഥവാ പഞ്ചസു ചീവരേസു ഏകമേകം അത്തനോ അഞ്ഞസ്സ ദുതിയസ്സ അഭാവാ അന്തമേവ ഹോതീതി സബ്ബമേവ പരിയന്തന്തി സബ്ബപരിയന്തം, സബ്ബസോ വാ പരിയന്തന്തി സബ്ബപരിയന്തം. തേനാഹ – ‘‘അഞ്ഞം…പേ॰… നത്ഥീ’’തി. യഥാ തസ്സ മനോരഥോ ന പൂരതീതി ‘‘സരീരപാരിപൂരിം പസ്സിസ്സാമീ’’തി തസ്സ ഉപ്പന്നോ മനോരഥോ യഥാ ന പൂരതി. ഏവം ഹത്ഥതലേയേവ ദസ്സേത്വാതി സരീരം അദസ്സേത്വാവ ദാതബ്ബചീവരം ഹത്ഥതലേ ‘‘ഹന്ദാ’’തി ദസ്സേത്വാ.
508. Pañcame apaññatte sikkhāpadeti gaṇamhā ohīyanasikkhāpade apaññatte. Vihāravāranti vihārapaṭijagganavāraṃ. Koṭṭhāsasampattīti sakalā aṅgapaccaṅgasampatti. Sabbapariyantanti chaṭṭhassa aññacīvarassa abhāvā pañcannaṃ cīvarānaṃ ekamekaṃ sabbesaṃ pariyantanti sabbapariyantaṃ. Antaravāsakādīsu hi pañcasu ekamekaṃ aññassa chaṭṭhassa abhāvā pañcannaṃ antameva hoti. Athavā pañcasu cīvaresu ekamekaṃ attano aññassa dutiyassa abhāvā antameva hotīti sabbameva pariyantanti sabbapariyantaṃ, sabbaso vā pariyantanti sabbapariyantaṃ. Tenāha – ‘‘aññaṃ…pe… natthī’’ti. Yathā tassa manoratho na pūratīti ‘‘sarīrapāripūriṃ passissāmī’’ti tassa uppanno manoratho yathā na pūrati. Evaṃ hatthataleyeva dassetvāti sarīraṃ adassetvāva dātabbacīvaraṃ hatthatale ‘‘handā’’ti dassetvā.
൫൧൦. വിഹത്ഥതായാതി വിഹതഹത്ഥതായ, അഗണതായ അപ്പച്ചയതായ അപ്പടിസരണതായാതി വുത്തം ഹോതി. സമഭിതുന്നത്താതി പീളിതത്താ. പരിവത്തേതബ്ബം പരിവത്തം, പരിവത്തമേവ പാരിവത്തകം, പരിവത്തേത്വാ ദീയമാനന്തി അത്ഥോ.
510.Vihatthatāyāti vihatahatthatāya, agaṇatāya appaccayatāya appaṭisaraṇatāyāti vuttaṃ hoti. Samabhitunnattāti pīḷitattā. Parivattetabbaṃ parivattaṃ, parivattameva pārivattakaṃ, parivattetvā dīyamānanti attho.
൫൧൨. ഉപചാരേതി ദ്വാദസഹത്ഥൂപചാരം സന്ധായ വദതി. ഉപചാരം വാ മുഞ്ചിത്വാ ഖിപന്തീതി ദ്വാദസഹത്ഥം മുഞ്ചിത്വാ ഓരതോ ഠപേന്തി, ന പുരിമസിക്ഖാപദേ വിയ ദ്വാദസഹത്ഥബ്ഭന്തരേയേവാതി അധിപ്പായോ. അഞ്ഞത്ര പാരിവത്തകാതി യം അന്തമസോ ഹരീതകഖണ്ഡമ്പി ദത്വാ വാ ദസ്സാമീതി ആഭോഗം കത്വാ വാ പാരിവത്തകം ഗണ്ഹാതി, തം ഠപേത്വാ. അചിത്തകഭാവേന ന സമേതീതി യഥാ അഞ്ഞാതികായ ഞാതികസഞ്ഞിസ്സ വേമതികസ്സ ച ഗണ്ഹതോ അചിത്തകത്താ ആപത്തി , ഏവമിധാപി ‘‘ഭിക്ഖുനിയാ സന്തകം ഇദ’’ന്തി അജാനിത്വാ ഗണ്ഹതോപി ആപത്തിയേവാതി അധിപ്പായോ. വസ്സാവാസികം ദേതീതി പുഗ്ഗലികം കത്വാ ദേതി. പംസുകൂലം അത്തനോ അത്ഥായ ഠപിതഭാവം ജാനിത്വാ ഗണ്ഹന്തേനപി അഞ്ഞസ്സ സന്തകം ഗഹിതം നാമ ന ഹോതീതി ആഹ – ‘‘സചേ പന സങ്കാരകൂടാദീസൂ’’തിആദി. അസാമികഞ്ഹി പംസുകൂലന്തി വുച്ചതി. പംസുകൂലം അധിട്ഠഹിത്വാതി ‘‘അസാമികം ഇദ’’ന്തി സഞ്ഞം ഉപ്പാദേത്വാ. ഏവം പന പംസുകൂലസഞ്ഞം അനുപ്പാദേത്വാ ഗണ്ഹിതും ന വട്ടതി.
512.Upacāreti dvādasahatthūpacāraṃ sandhāya vadati. Upacāraṃ vā muñcitvā khipantīti dvādasahatthaṃ muñcitvā orato ṭhapenti, na purimasikkhāpade viya dvādasahatthabbhantareyevāti adhippāyo. Aññatra pārivattakāti yaṃ antamaso harītakakhaṇḍampi datvā vā dassāmīti ābhogaṃ katvā vā pārivattakaṃ gaṇhāti, taṃ ṭhapetvā. Acittakabhāvena na sametīti yathā aññātikāya ñātikasaññissa vematikassa ca gaṇhato acittakattā āpatti , evamidhāpi ‘‘bhikkhuniyā santakaṃ ida’’nti ajānitvā gaṇhatopi āpattiyevāti adhippāyo. Vassāvāsikaṃ detīti puggalikaṃ katvā deti. Paṃsukūlaṃ attano atthāya ṭhapitabhāvaṃ jānitvā gaṇhantenapi aññassa santakaṃ gahitaṃ nāma na hotīti āha – ‘‘sace pana saṅkārakūṭādīsū’’tiādi. Asāmikañhi paṃsukūlanti vuccati. Paṃsukūlaṃ adhiṭṭhahitvāti ‘‘asāmikaṃ ida’’nti saññaṃ uppādetvā. Evaṃ pana paṃsukūlasaññaṃ anuppādetvā gaṇhituṃ na vaṭṭati.
൫൧൩. അഞ്ഞാതികായ അഞ്ഞാതികസഞ്ഞീതി തികപാചിത്തിയന്തി ഏത്ഥ ഇതി-സദ്ദോ ആദിഅത്ഥോ. തീണി പരിമാണമസ്സാതി തികം, തികഞ്ച തം പാചിത്തിയഞ്ചാതി തികപാചിത്തിയം, തീണി പാചിത്തിയാനീതി അത്ഥോ.
513.Aññātikāya aññātikasaññīti tikapācittiyanti ettha iti-saddo ādiattho. Tīṇi parimāṇamassāti tikaṃ, tikañca taṃ pācittiyañcāti tikapācittiyaṃ, tīṇi pācittiyānīti attho.
൫൧൪. പത്തത്ഥവികാദിം യംകിഞ്ചീതി അനധിട്ഠാനുപഗം സന്ധായ വദതി. ‘‘ചീവരം നാമ ഛന്നം ചീവരാനം അഞ്ഞതരം ചീവരം വികപ്പനുപഗം പച്ഛിമ’’ന്തി ഹി വുത്തത്താ അധിട്ഠാനുപഗം യംകിഞ്ചി ന വട്ടതി. തേനേവാഹ – ‘‘വികപ്പനുപഗപച്ഛിമചീവരപ്പമാണ’’ന്തിആദി. യസ്മാ ഭിസിച്ഛവി മഹന്താപി സേനാസനസങ്ഗഹിതത്താ ചീവരസങ്ഖ്യം ന ഗച്ഛതീതി നേവ അധിട്ഠാനുപഗാ ന വികപ്പനുപഗാ ച, തസ്മാ അനധിട്ഠാനുപഗസാമഞ്ഞതോ വുത്തം. സചേപി മഞ്ചപ്പമാണാ ഭിസിച്ഛവി ഹോതി, വട്ടതിയേവാതി. കോ പന വാദോ പത്തത്ഥവികാദീസൂതി മഹതിയാപി താവ ഭിസിച്ഛവിയാ അനധിട്ഠാനുപഗത്താ അനാപത്തി, തതോ ഖുദ്ദകതരേസു അനധിട്ഠാനുപഗേസു പത്തത്ഥവികാദീസു കിമേവ വത്തബ്ബന്തി അധിപ്പായോ. പടിഗ്ഗഹണം കിരിയാ, അപരിവത്തനം അകിരിയാ. വികപ്പനുപഗചീവരതാ, പാരിവത്തകാഭാവോ, അഞ്ഞാതികായ ഹത്ഥതോ ഗഹണന്തി ഇമാനേത്ഥ തീണി അങ്ഗാനി.
514.Pattatthavikādiṃ yaṃkiñcīti anadhiṭṭhānupagaṃ sandhāya vadati. ‘‘Cīvaraṃ nāma channaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ vikappanupagaṃ pacchima’’nti hi vuttattā adhiṭṭhānupagaṃ yaṃkiñci na vaṭṭati. Tenevāha – ‘‘vikappanupagapacchimacīvarappamāṇa’’ntiādi. Yasmā bhisicchavi mahantāpi senāsanasaṅgahitattā cīvarasaṅkhyaṃ na gacchatīti neva adhiṭṭhānupagā na vikappanupagā ca, tasmā anadhiṭṭhānupagasāmaññato vuttaṃ. Sacepi mañcappamāṇā bhisicchavi hoti, vaṭṭatiyevāti. Ko pana vādo pattatthavikādīsūti mahatiyāpi tāva bhisicchaviyā anadhiṭṭhānupagattā anāpatti, tato khuddakataresu anadhiṭṭhānupagesu pattatthavikādīsu kimeva vattabbanti adhippāyo. Paṭiggahaṇaṃ kiriyā, aparivattanaṃ akiriyā. Vikappanupagacīvaratā, pārivattakābhāvo, aññātikāya hatthato gahaṇanti imānettha tīṇi aṅgāni.
ചീവരപടിഗ്ഗഹണസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൫. ചീവരപടിഗ്ഗഹണസിക്ഖാപദം • 5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൫. ചീവരപടിഗ്ഗഹണസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൫. ചീവരപടിഗ്ഗഹണസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൫. ചീവരപടിഗ്ഗഹണസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 5. Cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā