| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
२१५. चीवररजनकथा
215. Cīvararajanakathā
३४४. गिहिपरिभुत्तं पनाति गिहिना परिभुत्तं वत्थं पन, किञ्चि फलन्ति सम्बन्धो।
344.Gihiparibhuttaṃ panāti gihinā paribhuttaṃ vatthaṃ pana, kiñci phalanti sambandho.
सीतुदकाति सीतं उदकं। लिङ्गविपल्लासो हि अयं। उत्तराळुम्पन्ति एत्थ उत्तर उळुम्पन्ति पदच्छेदं कत्वा अकारतो उकारस्स लोपं कत्वा, पुब्बसरस्स च दीघं कत्वा ‘‘उत्तराळुम्प’’न्ति वुच्चति। उत्तराळूति उत्तरउदकं। उळुसद्दो हि उदकवाचको, तं पाति रक्खतीति उत्तराळुम्पं। तस्स सरूपं दस्सेन्तो आह ‘‘वट्टाधारक’’न्ति। रजनन्ति रजनछल्लिं। हीति फलजोतको। रजनन्ति रजनुदकं। हीति वित्थारो। थेवोति रजनबिन्दु। न विसरतीति न पग्घरति। रजनाळुङ्कन्ति एत्थापि पुरिमनयेनेव पदसिद्धि वेदितब्बा। रजनउळुङ्कन्ति रजनसङ्खातस्स उदकस्स गहणत्थाय करियतीति रजनउळुङ्कं। दण्डकेन नियुत्तं थालकं दण्डकथालकन्ति दस्सेन्तो आह ‘‘तमेव सदण्डक’’न्ति। रजनकुण्डन्ति रजनपक्खिपनं महाघटं। अञ्ञत्राति अञ्ञं ठानं। पत्थिन्नसद्दो थद्धपरियायोति आह ‘‘थद्ध’’न्ति। दन्तकासावानीति एत्थ दन्तसद्देन तस्स वण्णो गहेतब्बो, सो एतेसमत्थीति दन्तानि, दन्तानि च तानि कासावानि चेति दन्तकासावानि, तमत्थं दस्सेन्तो आह ‘‘दन्तवण्णानी’’ति। दन्तवण्णानि कासावानि धारेन्तीति सम्बन्धो।
Sītudakāti sītaṃ udakaṃ. Liṅgavipallāso hi ayaṃ. Uttarāḷumpanti ettha uttara uḷumpanti padacchedaṃ katvā akārato ukārassa lopaṃ katvā, pubbasarassa ca dīghaṃ katvā ‘‘uttarāḷumpa’’nti vuccati. Uttarāḷūti uttaraudakaṃ. Uḷusaddo hi udakavācako, taṃ pāti rakkhatīti uttarāḷumpaṃ. Tassa sarūpaṃ dassento āha ‘‘vaṭṭādhāraka’’nti. Rajananti rajanachalliṃ. Hīti phalajotako. Rajananti rajanudakaṃ. Hīti vitthāro. Thevoti rajanabindu. Na visaratīti na paggharati. Rajanāḷuṅkanti etthāpi purimanayeneva padasiddhi veditabbā. Rajanauḷuṅkanti rajanasaṅkhātassa udakassa gahaṇatthāya kariyatīti rajanauḷuṅkaṃ. Daṇḍakena niyuttaṃ thālakaṃ daṇḍakathālakanti dassento āha ‘‘tameva sadaṇḍaka’’nti. Rajanakuṇḍanti rajanapakkhipanaṃ mahāghaṭaṃ. Aññatrāti aññaṃ ṭhānaṃ. Patthinnasaddo thaddhapariyāyoti āha ‘‘thaddha’’nti. Dantakāsāvānīti ettha dantasaddena tassa vaṇṇo gahetabbo, so etesamatthīti dantāni, dantāni ca tāni kāsāvāni ceti dantakāsāvāni, tamatthaṃ dassento āha ‘‘dantavaṇṇānī’’ti. Dantavaṇṇāni kāsāvāni dhārentīti sambandho.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / २१५. चीवररजनकथा • 215. Cīvararajanakathā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / चीवररजनकथा • Cīvararajanakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / चीवररजनकथावण्णना • Cīvararajanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / चीवररजनकथावण्णना • Cīvararajanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / चीवररजनकथादिवण्णना • Cīvararajanakathādivaṇṇanā
