| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
១១. ចីវរសុត្តវណ្ណនា
11. Cīvarasuttavaṇṇanā
១៥៤. រាជគហស្ស ទក្ខិណភាគេ គិរិ ទក្ខិណាគិរិ ណ-ការេ អ-ការស្ស ទីឃំ កត្វា, តស្ស ទក្ខិណភាគេ ជនបទោបិ ‘‘ទក្ខិណាគិរី’’តិ វុច្ចតិ, ‘‘គិរិតោ ទក្ខិណភាគោ’’តិ កត្វា។ ឯកទិវសេនាតិ ឯកេន ទិវសេន ឧប្បព្ពាជេសុំ តេសំ សទ្ធាបព្ពជិតាភាវតោ។
154. Rājagahassa dakkhiṇabhāge giri dakkhiṇāgiri ṇa-kāre a-kārassa dīghaṃ katvā, tassa dakkhiṇabhāge janapadopi ‘‘dakkhiṇāgirī’’ti vuccati, ‘‘girito dakkhiṇabhāgo’’ti katvā. Ekadivasenāti ekena divasena uppabbājesuṃ tesaṃ saddhāpabbajitābhāvato.
យត្ថ ចត្តារោ វា ឧត្តរិ វា ភិក្ខូ អកប្បិយនិមន្តនំ សាទិយិត្វា បញ្ចន្នំ ភោជនានំ អញ្ញតរំ ភោជនំ ឯកតោ បដិគ្គណ្ហិត្វា ភុញ្ជន្តិ, ឯតំ គណភោជនំ នាម, តំ តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ ភុញ្ជិតុំ វដ្ដតីតិ ‘‘តិកភោជនំ បញ្ញត្ត’’ន្តិ វចនេន គណភោជនំ បដិក្ខិត្តន្តិ វុត្តំ ហោតិ។ តយោ អត្ថវសេ បដិច្ច អនុញ្ញាតត្តាបិ ‘‘តិកភោជន’’ន្តិ វទន្តិ។
Yattha cattāro vā uttari vā bhikkhū akappiyanimantanaṃ sādiyitvā pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojanaṃ ekato paṭiggaṇhitvā bhuñjanti, etaṃ gaṇabhojanaṃ nāma, taṃ tiṇṇaṃ bhikkhūnaṃ bhuñjituṃ vaṭṭatīti ‘‘tikabhojanaṃ paññatta’’nti vacanena gaṇabhojanaṃ paṭikkhittanti vuttaṃ hoti. Tayo atthavase paṭicca anuññātattāpi ‘‘tikabhojana’’nti vadanti.
‘‘ទុម្មង្កូនំ និគ្គហោ ឯវ បេសលានំ ផាសុវិហារោ’’តិ ឥទំ ឯកំ អង្គំ។ តេនេវាហ ‘‘ទុម្មង្កូនំ និគ្គហេនេវា’’តិអាទិ។ ‘‘យថា ទេវទត្តោ…បេ.… សង្ឃំ ភិន្ទេយ្យុ’’ន្តិ ឥមិនា ការណេន តិកភោជនំ បញ្ញត្តំ។
‘‘Dummaṅkūnaṃ niggaho eva pesalānaṃ phāsuvihāro’’ti idaṃ ekaṃ aṅgaṃ. Tenevāha ‘‘dummaṅkūnaṃ niggahenevā’’tiādi. ‘‘Yathā devadatto…pe… saṅghaṃ bhindeyyu’’nti iminā kāraṇena tikabhojanaṃ paññattaṃ.
អថ កិញ្ចរហីតិ អថ កស្មា ត្វំ អសម្បន្នគណំ ពន្ធិត្វា ចរសីតិ អធិប្បាយោ។ អសម្បន្នាយ បរិសាយ ចារិកាចរណំ កុលានុទ្ទយាយ ន ហោតិ, កុលានំ ឃាតិតត្តាតិ អធិប្បាយេន ថេរោ ‘‘សស្សឃាតំ មញ្ញេ ចរសី’’តិអាទិមវោច។
Atha kiñcarahīti atha kasmā tvaṃ asampannagaṇaṃ bandhitvā carasīti adhippāyo. Asampannāya parisāya cārikācaraṇaṃ kulānuddayāya na hoti, kulānaṃ ghātitattāti adhippāyena thero ‘‘sassaghātaṃ maññe carasī’’tiādimavoca.
សោធេន្តោ តស្សា អតិវិយ បរិសុទ្ធភាវទស្សនេន។ ឧទ្ទិសិតុំ ន ជានាមិ តថា ចិត្តស្សេវ អនុប្បន្នបុព្ពត្តា។ កិញ្ចនំ កិលេសវត្ថុ។ សង្គហេតព្ពខេត្តវត្ថុ បលិពោធោ, អាលយោ អបេក្ខា។ ឱកាសាភាវតោតិ ពហុកិច្ចករណីយតាយ កុសលកិរិយាយ ឱកាសាភាវតោ។ សន្និបាតដ្ឋានតោតិ សង្កេតំ កត្វា វិយ កិលេសរជានំ តត្ថ សន្និជ្ឈបវត្តនតោ។
Sodhento tassā ativiya parisuddhabhāvadassanena. Uddisituṃ na jānāmi tathā cittasseva anuppannapubbattā. Kiñcanaṃ kilesavatthu. Saṅgahetabbakhettavatthu palibodho, ālayo apekkhā. Okāsābhāvatoti bahukiccakaraṇīyatāya kusalakiriyāya okāsābhāvato. Sannipātaṭṭhānatoti saṅketaṃ katvā viya kilesarajānaṃ tattha sannijjhapavattanato.
សិក្ខត្តយព្រហ្មចរិយន្តិ អធិសីលសិក្ខាទិសិក្ខត្តយសង្គហំ ព្រហ្មំ សេដ្ឋំ ចរិយំ។ ខណ្ឌាទិភាវាបាទនេន អខណ្ឌំ កត្វា។ លក្ខណវចនញ្ហេតំ។ កិញ្ចិ សិក្ខេកទេសំ អសេសេត្វា ឯកន្តេនេវ បរិបូរេតព្ពតាយ ឯកន្តបរិបុណ្ណំ។ ចិត្តុប្បាទមត្តម្បិ សំកិលេសមលំ អនុប្បាទេត្វា អច្ចន្តមេវ វិសុទ្ធំ កត្វា បរិហរិតព្ពតាយ ឯកន្តបរិសុទ្ធំ។ តតោ ឯវ សង្ខំ វិយ លិខិតន្តិ សង្ខលិខិតំ។ តេនាហ ‘‘លិខិតសង្ខសទិស’’ន្តិ។ ទាឋិកាបិ តគ្គហណេនេវ គហេត្វា ‘‘មស្សុ’’ត្វេវ វុត្តំ, ន ឯត្ថ កេវលំ មស្សុយេវាតិ អត្ថោ។ កសាយេន រត្តានិ កាសាយានិ។
Sikkhattayabrahmacariyanti adhisīlasikkhādisikkhattayasaṅgahaṃ brahmaṃ seṭṭhaṃ cariyaṃ. Khaṇḍādibhāvāpādanena akhaṇḍaṃ katvā. Lakkhaṇavacanañhetaṃ. Kiñci sikkhekadesaṃ asesetvā ekanteneva paripūretabbatāya ekantaparipuṇṇaṃ. Cittuppādamattampi saṃkilesamalaṃ anuppādetvā accantameva visuddhaṃ katvā pariharitabbatāya ekantaparisuddhaṃ. Tato eva saṅkhaṃ viya likhitanti saṅkhalikhitaṃ. Tenāha ‘‘likhitasaṅkhasadisa’’nti. Dāṭhikāpi taggahaṇeneva gahetvā ‘‘massu’’tveva vuttaṃ, na ettha kevalaṃ massuyevāti attho. Kasāyena rattāni kāsāyāni.
វង្គសាដកោតិ វង្គទេសេ ឧប្បន្នសាដកោ។ ឯសាតិ មហាកស្សបត្ថេរោ។ អភិនីហារតោ បដ្ឋាយ បណិធានតោ បភុតិ, អយំ ឥទានិ វុច្ចមានា។ អគ្គសាវកទ្វយំ ឧបាទាយ តតិយត្តា ‘‘តតិយសាវក’’ន្តិ វុត្តំ។ អដ្ឋសដ្ឋិភិក្ខុសតសហស្សន្តិ ភិក្ខូនំ សតសហស្សញ្ចេវ សដ្ឋិសហស្សានិ ច អដ្ឋ ច សហស្សានិ។
Vaṅgasāṭakoti vaṅgadese uppannasāṭako. Esāti mahākassapatthero. Abhinīhārato paṭṭhāya paṇidhānato pabhuti, ayaṃ idāni vuccamānā. Aggasāvakadvayaṃ upādāya tatiyattā ‘‘tatiyasāvaka’’nti vuttaṃ. Aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassanti bhikkhūnaṃ satasahassañceva saṭṭhisahassāni ca aṭṭha ca sahassāni.
អយញ្ច អយញ្ច គុណោតិ សីលតោ បដ្ឋាយ យាវ អគ្គផលា គុណោតិ កិត្តេន្តោ មហាសមុទ្ទំ បូរយមានោ វិយ កថេសិ។
Ayañca ayañca guṇoti sīlato paṭṭhāya yāva aggaphalā guṇoti kittento mahāsamuddaṃ pūrayamāno viya kathesi.
កោលាហលន្តិ ទេវតាហិ និព្ពត្តិតោ កោលាហលោ។
Kolāhalanti devatāhi nibbattito kolāhalo.
ខុទ្ទកាទិវសេន បញ្ចវណ្ណា។ តរណំ វា ហោតុ មរណំ វាតិ មហោឃំ ឱគាហន្តោ បុរិសោ វិយ មច្ឆេរសមុទ្ទំ ឧត្តរន្តោ បច្ឆាបិ…បេ.… បាទមូលេ ឋបេសិ ភគវតោ ធម្មទេសនាយ មច្ឆេរបហានស្ស កថិតត្តា។
Khuddakādivasena pañcavaṇṇā. Taraṇaṃ vā hotu maraṇaṃ vāti mahoghaṃ ogāhanto puriso viya maccherasamuddaṃ uttaranto pacchāpi…pe… pādamūle ṭhapesi bhagavato dhammadesanāya maccherapahānassa kathitattā.
សត្ថុ គុណា កថិតា នាម ហោន្តីតិ វុត្តំ ‘‘សត្ថុ គុណេ កថេន្តស្សា’’តិ។ តតោ បដ្ឋាយាតិ តទា សត្ថុ សម្មុខា ធម្មស្សវនតោ បដ្ឋាយ។
Satthu guṇā kathitā nāma hontīti vuttaṃ ‘‘satthu guṇe kathentassā’’ti. Tato paṭṭhāyāti tadā satthu sammukhā dhammassavanato paṭṭhāya.
តថាគតមញ្ចស្សាតិ តថាគតស្ស បរិភោគមញ្ចស្ស។ ទានំ ទត្វា ព្រាហ្មណស្ស បុរោហិតដ្ឋានេ ឋបេសិ។ តាទិសស្សេវ សេដ្ឋិនោ ធីតា ហុត្វា។
Tathāgatamañcassāti tathāgatassa paribhogamañcassa. Dānaṃ datvā brāhmaṇassa purohitaṭṭhāne ṭhapesi. Tādisasseva seṭṭhino dhītā hutvā.
អទិន្នវិបាកស្សាតិ បុព្ពេ កតូបចិតស្ស សព្ពសោ ន ទិន្នវិបាកស្ស។ តស្ស កម្មស្សាតិ តស្ស បច្ចេកពុទ្ធស្ស បត្តេ បិណ្ឌបាតំ ឆិន្ទិត្វា កលលបូរណកម្មស្ស។ តស្មិំយេវ អត្តភាវេ សត្តសុ ឋានេសុ ទុគ្គន្ធសរីរតាយ បដិនិវត្តិតា។ ឥដ្ឋកបន្តីតិ សុវណ្ណិដ្ឋកបន្តិ។ ឃដនិដ្ឋកាយាតិ តស្ស បន្តិយំ បឋមំ ឋបិតឥដ្ឋកាយ សទ្ធិំ ឃដេតព្ពឥដ្ឋកាយ ឩនា ហោតិ។ ភទ្ទកេ កាលេតិ ឦទិសិយា ឥដ្ឋកាយ ឥច្ឆិតកាលេយេវ អាគតាសិ។ តេន ពន្ធនេនាតិ តេន សិលេសសម្ពន្ធេន។
Adinnavipākassāti pubbe katūpacitassa sabbaso na dinnavipākassa. Tassa kammassāti tassa paccekabuddhassa patte piṇḍapātaṃ chinditvā kalalapūraṇakammassa. Tasmiṃyeva attabhāve sattasu ṭhānesu duggandhasarīratāya paṭinivattitā. Iṭṭhakapantīti suvaṇṇiṭṭhakapanti. Ghaṭaniṭṭhakāyāti tassa pantiyaṃ paṭhamaṃ ṭhapitaiṭṭhakāya saddhiṃ ghaṭetabbaiṭṭhakāya ūnā hoti. Bhaddake kāleti īdisiyā iṭṭhakāya icchitakāleyeva āgatāsi. Tena bandhanenāti tena silesasambandhena.
ឱលម្ពកាតិ មុត្តាមណិមយា ឱលម្ពកា។ បុញ្ញន្តិ នត្ថិ នោ បុញ្ញំ តំ, យំ និមិត្តំ យំ ការណា ឥតោ សុខុមតរស្ស បដិលាភោ សិយាតិ អត្ថោ។ បុញ្ញនិយាមេនាតិ បុញ្ញានុភាវសិទ្ធេន និយាមេន។ សោ ច អស្ស ពារាណសិរជ្ជំ ទាតុំ កតោកាសោ។
Olambakāti muttāmaṇimayā olambakā. Puññanti natthi no puññaṃ taṃ, yaṃ nimittaṃ yaṃ kāraṇā ito sukhumatarassa paṭilābho siyāti attho. Puññaniyāmenāti puññānubhāvasiddhena niyāmena. So ca assa bārāṇasirajjaṃ dātuṃ katokāso.
ផុស្សរថន្តិ មង្គលរថំ។ ឧណ្ហីសំ វាលពីជនី ខគ្គោ មណិបាទុកា សេតច្ឆត្តន្តិ បញ្ចវិធំ រាជកកុធភណ្ឌំ ។ សេតច្ឆត្តំ វិសុំ គហិតំ។ ទិព្ពវត្ថំ សាទិយិតុំ បុញ្ញានុភាវចោទិតោ ‘‘ននុ តាតា ថូល’’ន្តិអាទិមាហ។
Phussarathanti maṅgalarathaṃ. Uṇhīsaṃ vālabījanī khaggo maṇipādukā setacchattanti pañcavidhaṃ rājakakudhabhaṇḍaṃ. Setacchattaṃ visuṃ gahitaṃ. Dibbavatthaṃ sādiyituṃ puññānubhāvacodito ‘‘nanu tātā thūla’’ntiādimāha.
បញ្ច ចង្កមនសតានីតិ ឯត្ថ ឥតិ-សទ្ទេន អាទិអត្ថេន អគ្គិសាលាទីនិ បព្ពជិតសារុប្បដ្ឋានានិ សង្គណ្ហាតិ។
Pañca caṅkamanasatānīti ettha iti-saddena ādiatthena aggisālādīni pabbajitasāruppaṭṭhānāni saṅgaṇhāti.
សាធុកីឡិតន្តិ អរិយានំ បរិនិព្ពុតដ្ឋានេ កាតព្ពសក្ការំ វទតិ។
Sādhukīḷitanti ariyānaṃ parinibbutaṭṭhāne kātabbasakkāraṃ vadati.
នប្បមជ្ជិ និរោគា អយ្យាតិ បុច្ឆិតាការទស្សនំ។ បរិនិព្ពុតា ទេវាតិ ទេវី បដិវចនំ អទាសិ។ បដិយាទេត្វាតិ និយ្យាតេត្វា។ សមណកបព្ពជ្ជន្តិ សមិតបាបេហិ អរិយេហិ អនុដ្ឋាតព្ពបព្ពជ្ជំ។ សោ ហិ រាជា បច្ចេកពុទ្ធានំ វេសស្ស ទិដ្ឋត្តា ‘‘ឥទមេវ ភទ្ទក’’ន្តិ តាទិសំយេវ លិង្គំ គណ្ហិ។
Nappamajji nirogā ayyāti pucchitākāradassanaṃ. Parinibbutā devāti devī paṭivacanaṃ adāsi. Paṭiyādetvāti niyyātetvā. Samaṇakapabbajjanti samitapāpehi ariyehi anuṭṭhātabbapabbajjaṃ. So hi rājā paccekabuddhānaṃ vesassa diṭṭhattā ‘‘idameva bhaddaka’’nti tādisaṃyeva liṅgaṃ gaṇhi.
តត្ថេវាតិ ព្រហ្មលោកេយេវ។ វីសតិមេ វស្សេ សម្បត្តេតិ អាហរិត្វា សម្ពន្ធោ។ ព្រហ្មលោកតោ អាគន្ត្វា និព្ពត្តត្តា ព្រហ្មចរិយាធិការស្ស ចិរកាលំ សង្គហិតត្តា ‘‘ឯវរូបំ កថំ មា កថេថា’’តិអាទិមាហ។
Tatthevāti brahmalokeyeva. Vīsatime vasse sampatteti āharitvā sambandho. Brahmalokato āgantvā nibbattattā brahmacariyādhikārassa cirakālaṃ saṅgahitattā ‘‘evarūpaṃ kathaṃ mā kathethā’’tiādimāha.
វីសតិ ធរណានិ ‘‘និក្ខ’’ន្តិ វទន្តិ។ អលភន្តោ ន វសាមីតិ សញ្ញាបេស្សាមីតិ សម្ពន្ធោ។
Vīsati dharaṇāni ‘‘nikkha’’nti vadanti. Alabhanto na vasāmīti saññāpessāmīti sambandho.
ឥត្ថាករោតិ ឥត្ថិរតនស្ស ឧប្បត្តិដ្ឋានំ។ អយ្យធីតាតិ អម្ហាកំ អយ្យស្ស ធីតា, ភទ្ទកាបិលានីតិ អត្ថោ។ បសាទរូបេន និព្ពិសិដ្ឋតាយ ‘‘មហាគីវ’’ន្តិ បដិមាយ សទិសភាវមាហ។ តេនាហ ‘‘អយ្យធីតាយា’’តិអាទិ។
Itthākaroti itthiratanassa uppattiṭṭhānaṃ. Ayyadhītāti amhākaṃ ayyassa dhītā, bhaddakāpilānīti attho. Pasādarūpena nibbisiṭṭhatāya ‘‘mahāgīva’’nti paṭimāya sadisabhāvamāha. Tenāha ‘‘ayyadhītāyā’’tiādi.
សមានបណ្ណន្តិ សទិសបណ្ណំ, កុមារស្ស កុមារិយា ច វុត្តន្តបណ្ណំ។ ឥតោ ច ឯត្តោ ចាតិ តេ បុរិសា សមាគមដ្ឋានតោ មគធរដ្ឋេ មហាតិត្ថគាមំ មទ្ទរដ្ឋេ សាគលនគរញ្ច ឧទ្ទិស្ស បក្កមន្តា អញ្ញមញ្ញំ វិស្សជ្ជេន្តា នាម ហោន្តីតិ ‘‘ឥតោ ច ឯត្តោ ច បេសេសុ’’ន្តិ វុត្តា។
Samānapaṇṇanti sadisapaṇṇaṃ, kumārassa kumāriyā ca vuttantapaṇṇaṃ. Ito ca etto cāti te purisā samāgamaṭṭhānato magadharaṭṭhe mahātitthagāmaṃ maddaraṭṭhe sāgalanagarañca uddissa pakkamantā aññamaññaṃ vissajjentā nāma hontīti ‘‘ito ca etto ca pesesu’’nti vuttā.
បុប្ផទាមន្តិ ហត្ថិហត្ថប្បមាណំ បុប្ផទាមំ។ តានិ បុប្ផទាមានិ។ តេតិ ឧភោ ភទ្ទា ចេវ បិប្បលិកុមារោ ច។ លោកាមិសេនាតិ គេហស្សិតបេមេន, កាមស្សាទេនាតិ អត្ថោ។ អសំសដ្ឋាតិ ន សំសដ្ឋា ។ វិចារយិំសុ ឃដេ ជលន្តេន វិយ បទីបេន អជ្ឈាសយេន សមុជ្ជលន្តេន វិមោក្ខពីជេន សមុស្សាហិតចិត្តា។ យន្តពទ្ធានីតិ សស្សសម្បាទនត្ថំ តត្ថ តត្ថ ឥដ្ឋកទ្វារកវាដយោជនវសេន យន្តពទ្ធឧទកនិក្ខមនតុម្ពានិ។ កម្មន្តោតិ កសិកម្មករណដ្ឋានំ។ ទាសគាមាតិ ទាសានំ វសនគាមា។
Pupphadāmanti hatthihatthappamāṇaṃ pupphadāmaṃ. Tāni pupphadāmāni. Teti ubho bhaddā ceva pippalikumāro ca. Lokāmisenāti gehassitapemena, kāmassādenāti attho. Asaṃsaṭṭhāti na saṃsaṭṭhā . Vicārayiṃsu ghaṭe jalantena viya padīpena ajjhāsayena samujjalantena vimokkhabījena samussāhitacittā. Yantabaddhānīti sassasampādanatthaṃ tattha tattha iṭṭhakadvārakavāṭayojanavasena yantabaddhaudakanikkhamanatumbāni. Kammantoti kasikammakaraṇaṭṭhānaṃ. Dāsagāmāti dāsānaṃ vasanagāmā.
ឱសាបេត្វាតិ បក្ខិបិត្វា។ អាកប្បកុត្តវសេនាតិ អាការវសេន កិរិយាវសេន ច។ អននុច្ឆវិកន្តិ បព្ពជិតវេសស្ស អននុរូបំ។ តស្ស មត្ថកេតិ ទ្វេធាបថស្ស ទ្វិធាភូតដ្ឋានេ។
Osāpetvāti pakkhipitvā. Ākappakuttavasenāti ākāravasena kiriyāvasena ca. Ananucchavikanti pabbajitavesassa ananurūpaṃ. Tassa matthaketi dvedhāpathassa dvidhābhūtaṭṭhāne.
ឯតេសំ សង្គហំ កាតុំ វដ្ដតីតិ និសីទីតិ សម្ពន្ធោ។ សា បន សត្ថុ តត្ថ និសជ្ជា ឯទិសីតិ ទស្សេតុំ ‘‘និសីទន្តោ បនា’’តិអាទិ វុត្តំ។ តត្ថ យា ពុទ្ធានំ អបរិមិតកាលសង្គហិតា អចិន្តេយ្យាបរិមេយ្យបុញ្ញសម្ភារូបចយនិព្ពត្តា និរូបិតសភាវពុទ្ធគុណវិជ្ជោតិតា លក្ខណានុព្យញ្ជនសមុជ្ជលា ព្យាមប្បភាកេតុមាលាលង្កតា សភាវសិទ្ធតាយ អកិត្តិមា រូបកាយសិរី, តំយេវ មហាកស្សបស្ស អទិដ្ឋបុព្ពំ បសាទសំវឌ្ឍនត្ថំ អនិគ្គហេត្វា និសិន្នោ ភគវា ‘‘ពុទ្ធវេសំ គហេត្វា…បេ.… និសីទី’’តិ វុត្តោ។ អសីតិហត្ថំ បទេសំ ព្យាបេត្វា បវត្តិយា ‘‘អសីតិហត្ថា’’តិ វុត្តា។ សតសាខោតិ ពហុសាខោ អនេកសាខោ។ សុវណ្ណវណ្ណោ អហោសិ និរន្តរំ ពុទ្ធរស្មីហិ សមន្តតោ សមោកិណ្ណត្តា។ ឯវំ វុត្តប្បការេន វេទិតព្ពា។
Etesaṃ saṅgahaṃ kātuṃ vaṭṭatīti nisīdīti sambandho. Sā pana satthu tattha nisajjā edisīti dassetuṃ ‘‘nisīdanto panā’’tiādi vuttaṃ. Tattha yā buddhānaṃ aparimitakālasaṅgahitā acinteyyāparimeyyapuññasambhārūpacayanibbattā nirūpitasabhāvabuddhaguṇavijjotitā lakkhaṇānubyañjanasamujjalā byāmappabhāketumālālaṅkatā sabhāvasiddhatāya akittimā rūpakāyasirī, taṃyeva mahākassapassa adiṭṭhapubbaṃ pasādasaṃvaḍḍhanatthaṃ aniggahetvā nisinno bhagavā ‘‘buddhavesaṃ gahetvā…pe… nisīdī’’ti vutto. Asītihatthaṃ padesaṃ byāpetvā pavattiyā ‘‘asītihatthā’’ti vuttā. Satasākhoti bahusākho anekasākho. Suvaṇṇavaṇṇo ahosi nirantaraṃ buddharasmīhi samantato samokiṇṇattā. Evaṃ vuttappakārena veditabbā.
រាជគហំ នាឡន្ទន្តិ ច សាមិអត្ថេ ឧបយោគវចនំ អន្តរាសទ្ទយោគតោតិ អាហ ‘‘រាជគហស្ស នាឡន្ទាយ ចា’’តិ។ ន ហិ មេ ឥតោ អញ្ញេន សត្ថារា ភវិតុំ សក្កា ទិដ្ឋធម្មិកសម្បរាយិកបរមត្ថេហិ សត្តានំ យថារហំ អនុសាសនសមត្ថស្ស អញ្ញស្ស សទេវកេ អភាវតោ។ ន ហិ មេ ឥតោ អញ្ញេន សុគតេន ភវិតុំ សក្កា សោភនគមនគុណគណយុត្តស្ស អញ្ញស្ស អភាវតោ។ ន ហិ មេ ឥតោ អញ្ញេន សម្មាសម្ពុទ្ធេន ភវិតុំ សក្កា សម្មា សព្ពធម្មានំ សយម្ភុញាណេន អភិសម្ពុទ្ធស្ស អភាវតោ។ ឥមិនាតិ ‘‘សត្ថា មេ, ភន្តេ’’តិ ឥមិនា វចនេន។
Rājagahaṃ nāḷandanti ca sāmiatthe upayogavacanaṃ antarāsaddayogatoti āha ‘‘rājagahassa nāḷandāya cā’’ti. Na hi me ito aññena satthārā bhavituṃ sakkā diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi sattānaṃ yathārahaṃ anusāsanasamatthassa aññassa sadevake abhāvato. Na hi me ito aññena sugatena bhavituṃ sakkā sobhanagamanaguṇagaṇayuttassa aññassa abhāvato. Na hi me ito aññena sammāsambuddhena bhavituṃ sakkā sammā sabbadhammānaṃ sayambhuñāṇena abhisambuddhassa abhāvato. Imināti ‘‘satthā me, bhante’’ti iminā vacanena.
អជានមានោវ សព្ពញ្ញេយ្យន្តិ អធិប្បាយោ។ សព្ពចេតសាតិ សព្ពអជ្ឈត្តិកង្គបរិបុណ្ណចេតសា។ សមន្នាគតន្តិ សម្បន្នំ សម្មទេវ អនុ អនុ អាគតំ ឧបគតំ។ ផលេយ្យាតិ វិទាលេយ្យ។ វិលយន្តិ វិនាសំ។
Ajānamānova sabbaññeyyanti adhippāyo. Sabbacetasāti sabbaajjhattikaṅgaparipuṇṇacetasā. Samannāgatanti sampannaṃ sammadeva anu anu āgataṃ upagataṃ. Phaleyyāti vidāleyya. Vilayanti vināsaṃ.
ឯវំ សិក្ខិតព្ពន្តិ ឥទានិ វុច្ចមានាការេន។ ហិរោត្តប្បស្ស ពហលតា នាម វិបុលតាតិ អាហ ‘‘មហន្ត’’ន្តិ។ បឋមតរមេវាតិ បគេវ ឧបសង្កមនតោ។ តថា អតិមានបហីនោ អស្ស, ហិរិឱត្តប្បំ យថា សណ្ឋាតិ។ កុសលសន្និស្សិតន្តិ អនវជ្ជធម្មនិស្សិតំ។ អដ្ឋិកន្តិ តេន ធម្មេន អដ្ឋិកំ។ អាទិតោ បដ្ឋាយ យាវ បរិយោសានា សវនចិត្តំ ‘‘សព្ពចេតោ’’តិ អធិប្បេតន្តិ អាហ ‘‘ចិត្តស្ស ថោកម្បិ ពហិ គន្តុំ អទេន្តោ’’តិ។ តេន សមោធានំ ទស្សេតិ។ សព្ពេន…បេ.… សមន្នាហរិត្វា អារម្ភតោ បភុតិ យាវ ទេសនា និប្ផន្នា, តាវ អន្តរន្តរា បវត្តេន សព្ពេន សមន្នាហារចិត្តេន ធម្មំយេវ សមន្នាហរិត្វា។ ឋបិតសោតោតិ ធម្មេ និហិតសោតោ។ ឱទហិត្វាតិ អបិហិតំ កត្វា។ បឋមជ្ឈានវសេនាតិ ឥទំ អសុភេសុ តស្សេវ ឥជ្ឈតោ, ឥតរត្ថញ្ច សុខសម្បយុត្តតា វុត្តា។
Evaṃ sikkhitabbanti idāni vuccamānākārena. Hirottappassa bahalatā nāma vipulatāti āha ‘‘mahanta’’nti. Paṭhamataramevāti pageva upasaṅkamanato. Tathā atimānapahīno assa, hiriottappaṃ yathā saṇṭhāti. Kusalasannissitanti anavajjadhammanissitaṃ. Aṭṭhikanti tena dhammena aṭṭhikaṃ. Ādito paṭṭhāya yāva pariyosānā savanacittaṃ ‘‘sabbaceto’’ti adhippetanti āha ‘‘cittassa thokampi bahi gantuṃ adento’’ti. Tena samodhānaṃ dasseti. Sabbena…pe… samannāharitvā ārambhato pabhuti yāva desanā nipphannā, tāva antarantarā pavattena sabbena samannāhāracittena dhammaṃyeva samannāharitvā. Ṭhapitasototi dhamme nihitasoto. Odahitvāti apihitaṃ katvā. Paṭhamajjhānavasenāti idaṃ asubhesu tasseva ijjhato, itaratthañca sukhasampayuttatā vuttā.
សំសារសាគរេ បរិព្ភមន្តស្ស ឥណដ្ឋានេ តិដ្ឋន្តិ កិលេសា អាសវសភាវាបាទនតោតិ អាហ ‘‘សរណោតិ សកិលេសោ’’តិ។ ចត្តារោ ហិ បរិភោគាតិអាទីសុ យំ វត្តព្ពំ, តំ វិសុទ្ធិមគ្គត្តំ សំវណ្ណនាសុ វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពំ។ ឯត្ថ ច ភគវា បឋមំ ឱវាទំ ថេរស្ស ព្រាហ្មណជាតិកត្តា ជាតិមានបហានត្ថមភាសិ, ទុតិយំ ពាហុសច្ចំ និស្សាយ ឧប្បជ្ជនកអហំការបហានត្ថំ, តតិយំ ឧបធិសម្បត្តិំ និស្សាយ ឧប្បជ្ជនកអត្តសិនេហបហានត្ថំ។ អដ្ឋមេ ទិវសេតិ ភគវតា សមាគតទិវសតោ អដ្ឋមេ ទិវសេ។
Saṃsārasāgare paribbhamantassa iṇaṭṭhāne tiṭṭhanti kilesā āsavasabhāvāpādanatoti āha ‘‘saraṇoti sakileso’’ti. Cattāro hi paribhogātiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ visuddhimaggattaṃ saṃvaṇṇanāsu vuttanayeneva veditabbaṃ. Ettha ca bhagavā paṭhamaṃ ovādaṃ therassa brāhmaṇajātikattā jātimānapahānatthamabhāsi, dutiyaṃ bāhusaccaṃ nissāya uppajjanakaahaṃkārapahānatthaṃ, tatiyaṃ upadhisampattiṃ nissāya uppajjanakaattasinehapahānatthaṃ. Aṭṭhame divaseti bhagavatā samāgatadivasato aṭṭhame divase.
មគ្គតោ ឱក្កមនំ បឋមតរំ ភគវតា សមាគតទិវសេយេវ អហោសិ។ យទិ អរហត្តាធិគមោ បច្ឆា, អថ កស្មា បាឡិយំ បគេវ សិទ្ធំ វិយ វុត្តន្តិ អាហ ‘‘ទេសនាវារស្សា’’តិអាទិ។ ‘‘សត្តាហមេវ ខ្វាហំ, អាវុសោ សរណោ, រដ្ឋបិណ្ឌំ ភុញ្ជិ’’ន្តិ វត្វា អវសរប្បត្តំ អរហត្តំ បវេទេន្តោ ‘‘អដ្ឋមិយា អញ្ញា ឧទបាទី’’តិ អាហ។ អយមេត្ថ ទេសនាវារស្ស អាគមោ។ តតោ បរំ ភគវតា អត្តនោ កតំ អនុគ្គហំ ចីវរបរិវត្តនំ ទស្សេន្តោ ‘‘អថ ខោ, អាវុសោ’’តិអាទិមាហ។
Maggato okkamanaṃ paṭhamataraṃ bhagavatā samāgatadivaseyeva ahosi. Yadi arahattādhigamo pacchā, atha kasmā pāḷiyaṃ pageva siddhaṃ viya vuttanti āha ‘‘desanāvārassā’’tiādi. ‘‘Sattāhameva khvāhaṃ, āvuso saraṇo, raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñji’’nti vatvā avasarappattaṃ arahattaṃ pavedento ‘‘aṭṭhamiyā aññā udapādī’’ti āha. Ayamettha desanāvārassa āgamo. Tato paraṃ bhagavatā attano kataṃ anuggahaṃ cīvaraparivattanaṃ dassento ‘‘atha kho, āvuso’’tiādimāha.
អន្តន្តេនាតិ ចតុគ្គុណំ កត្វា បញ្ញត្តាយ សង្ឃាដិយា អន្តន្តេន។ ជាតិបំសុកូលិកេន…បេ.… ភវិតុំ វដ្ដតីតិ ឯតេន បុព្ពេ ជាតិអារញ្ញកគ្គហណេន ច តេរស ធុតង្គា គហិតា ឯវាតិ ទដ្ឋព្ពំ។ អនុច្ឆវិកំ កាតុន្តិ អនុរូបំ បដិបត្តិំ បដិបជ្ជិតុំ។ ថេរោ បារុបីតិ សម្ពន្ធោ។
Antantenāti catugguṇaṃ katvā paññattāya saṅghāṭiyā antantena. Jātipaṃsukūlikena…pe… bhavituṃ vaṭṭatīti etena pubbe jātiāraññakaggahaṇena ca terasa dhutaṅgā gahitā evāti daṭṭhabbaṃ. Anucchavikaṃ kātunti anurūpaṃ paṭipattiṃ paṭipajjituṃ. Thero pārupīti sambandho.
ភគវតោ ឱវាទំ ភគវតោ វា ធម្មកាយំ និស្សាយ ឧរស្ស វសេន ជាតោតិ ឱរសោ។ ភគវតោ វា ធម្មសរីរស្ស មុខតោ សត្តតិំសពោធិបក្ខិយតោ ជាតោ។ តេនេវ ធម្មជាតធម្មនិម្មិតភាវោបិ សំវណ្ណិតោតិ ទដ្ឋព្ពោ។ ឱវាទធម្មោ ឯវ សត្ថារា ទាតព្ពតោ ថេរេន អាទាតព្ពតោ ឱវាទធម្មទាយាទោ, ឱវាទធម្មទាយជ្ជោតិ អត្ថោ, តំ អរហតីតិ។ ឯស នយោ សេសបទេសុបិ។
Bhagavato ovādaṃ bhagavato vā dhammakāyaṃ nissāya urassa vasena jātoti oraso. Bhagavato vā dhammasarīrassa mukhato sattatiṃsabodhipakkhiyato jāto. Teneva dhammajātadhammanimmitabhāvopi saṃvaṇṇitoti daṭṭhabbo. Ovādadhammo eva satthārā dātabbato therena ādātabbato ovādadhammadāyādo, ovādadhammadāyajjoti attho, taṃ arahatīti. Esa nayo sesapadesupi.
‘‘បព្ពជ្ជា ច បរិសោធិតា’’តិ វត្វា តស្សា សម្មទេវ សោធិតភាវំ ព្យតិរេកមុខេន ទស្សេតុំ, ‘‘អាវុសោ, យស្សា’’តិអាទិ វុត្តំ។ តត្ថ ឯវន្តិ យថា អហំ លភិំ, ឯវំ សោ សត្ថុ សន្តិកា លភតីតិ យោជនា។ សីហនាទំ នទិតុន្តិ ឯត្ថាបិ សីហនាទនទនា នាម ទេសនាវ, ថេរោ សត្ថារា អត្តនោ កតានុគ្គហមេវ អនន្តរសុត្តេ វុត្តនយេន ឧល្លិង្គេតិ, ន អញ្ញថា។ ន ហិ មហាថេរោ កេវលំ អត្តនោ គុណានុភាវំ វិភាវេតិ។ សេសន្តិ យំ ឥធ អសំវណ្ណិតំ។ បុរិមនយេនេវាតិ អនន្តរសុត្តេ វុត្តនយេនេវ។
‘‘Pabbajjā ca parisodhitā’’ti vatvā tassā sammadeva sodhitabhāvaṃ byatirekamukhena dassetuṃ, ‘‘āvuso, yassā’’tiādi vuttaṃ. Tattha evanti yathā ahaṃ labhiṃ, evaṃ so satthu santikā labhatīti yojanā. Sīhanādaṃ naditunti etthāpi sīhanādanadanā nāma desanāva, thero satthārā attano katānuggahameva anantarasutte vuttanayena ulliṅgeti, na aññathā. Na hi mahāthero kevalaṃ attano guṇānubhāvaṃ vibhāveti. Sesanti yaṃ idha asaṃvaṇṇitaṃ. Purimanayenevāti anantarasutte vuttanayeneva.
ចីវរសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Cīvarasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១១. ចីវរសុត្តំ • 11. Cīvarasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១១. ចីវរសុត្តវណ្ណនា • 11. Cīvarasuttavaṇṇanā
