| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
१०. चोदकचुदितकपटिसंयुत्तकथा
10. Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathā
४०१. अज्झत्तन्ति एत्थ अत्तसद्दस्स चित्तवाचकभावञ्च सत्तमीविभत्तियापि अमादेसभावञ्च दस्सेन्तो आह ‘‘अत्तनो चित्ते’’ति। उप्पादेत्वाति इमिना ‘‘मनसिकरित्वा’’ति पदस्स अधिप्पायत्थं दस्सेति। कारुञ्ञताति एत्थ द्वीसु ण्यपच्चयतापच्चयेसु एकस्सेव भाववाचकत्ता एको स्वत्थोति दस्सेन्तो आह ‘‘करुणभावो’’ति। तत्थ करुणस्स पुग्गलस्स भावो कारुञ्ञं, तदेव कारुञ्ञता। अथ वा करुणो एव पुग्गलो कारुञ्ञं, तस्स भावो कारुञ्ञताति वचनत्थो कातब्बो। इमिनाति ‘‘कारुञ्ञता’’ति पदेन। करुणञ्चाति अप्पनापत्तं करुणञ्च। करुणापुब्बभागञ्चाति अप्पनापत्ताय करुणाय पुब्बभागे परिकम्मूपचारवसेन पवत्तं कामावचरकरुणञ्च। द्वीहिपीति ‘‘हितेसिता, अनुकम्पिता’’ति द्वीहिपि पदेहि। मेत्तञ्चाति अप्पनापत्तमेत्तञ्च। मेत्तापुब्बभागञ्चाति अप्पनापत्ताय मेत्ताय पुब्बभागे परिकम्मूपचारवसेन पवत्तं कामावचरमेत्तञ्च। सुद्धन्तेति सुद्धे कोट्ठासे। पटिञ्ञं आरोपेत्वाति चुदितकं पटिञ्ञं आरोपेत्वा। ये एतेति ‘‘कारुञ्ञता’’तिआदिना नयेन ये एते पञ्च धम्मा वुत्ताति योजना। इमिना इमे पञ्च धम्मेति एत्थ इमसद्दस्स अनियमनिद्देसभावं दस्सेति।
401.Ajjhattanti ettha attasaddassa cittavācakabhāvañca sattamīvibhattiyāpi amādesabhāvañca dassento āha ‘‘attano citte’’ti. Uppādetvāti iminā ‘‘manasikaritvā’’ti padassa adhippāyatthaṃ dasseti. Kāruññatāti ettha dvīsu ṇyapaccayatāpaccayesu ekasseva bhāvavācakattā eko svatthoti dassento āha ‘‘karuṇabhāvo’’ti. Tattha karuṇassa puggalassa bhāvo kāruññaṃ, tadeva kāruññatā. Atha vā karuṇo eva puggalo kāruññaṃ, tassa bhāvo kāruññatāti vacanattho kātabbo. Imināti ‘‘kāruññatā’’ti padena. Karuṇañcāti appanāpattaṃ karuṇañca. Karuṇāpubbabhāgañcāti appanāpattāya karuṇāya pubbabhāge parikammūpacāravasena pavattaṃ kāmāvacarakaruṇañca. Dvīhipīti ‘‘hitesitā, anukampitā’’ti dvīhipi padehi. Mettañcāti appanāpattamettañca. Mettāpubbabhāgañcāti appanāpattāya mettāya pubbabhāge parikammūpacāravasena pavattaṃ kāmāvacaramettañca. Suddhanteti suddhe koṭṭhāse. Paṭiññaṃ āropetvāti cuditakaṃ paṭiññaṃ āropetvā. Ye eteti ‘‘kāruññatā’’tiādinā nayena ye ete pañca dhammā vuttāti yojanā. Iminā ime pañca dhammeti ettha imasaddassa aniyamaniddesabhāvaṃ dasseti.
सच्चे च अकुप्पे चाति एत्थ सच्चसद्दस्स विरतिसच्चपरमत्थसच्चानि पटिक्खिपन्तो आह ‘‘वचीसच्चे चा’’ति। ‘‘अकुप्पनताया’’ति इमिना नकुपस्स भावो अकुप्पन्ति कत्वा ण्यपच्चयस्स भावत्थं दस्सेति। हीति सच्चं, वित्थारो वा। न परो घट्टेतब्बोति न परो कुज्झापेतब्बो। सब्बत्थाति सब्बस्मिं पातिमोक्खट्ठपनक्खन्धके।
Sacceca akuppe cāti ettha saccasaddassa viratisaccaparamatthasaccāni paṭikkhipanto āha ‘‘vacīsacce cā’’ti. ‘‘Akuppanatāyā’’ti iminā nakupassa bhāvo akuppanti katvā ṇyapaccayassa bhāvatthaṃ dasseti. Hīti saccaṃ, vitthāro vā. Na paro ghaṭṭetabboti na paro kujjhāpetabbo. Sabbatthāti sabbasmiṃ pātimokkhaṭṭhapanakkhandhake.
इति पातिमोक्खट्ठपनक्खन्धकवण्णनाय योजना समत्ता।
Iti pātimokkhaṭṭhapanakkhandhakavaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi / १०. चोदकचुदितकपटिसंयुत्तकथा • 10. Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / चूळवग्ग-अट्ठकथा • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / चोदकचुदितकपटिसंयुत्तकथा • Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / चोदकचुदितकपटिसंयुत्तकथावण्णना • Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathāvaṇṇanā
