| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi |
๑๐. โจทกจุทิตกปฎิสํยุตฺตกถา
10. Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathā
๔๐๑. ‘‘อธมฺมโจทกสฺส, ภเนฺต, ภิกฺขุโน กตีหากาเรหิ วิปฺปฎิสาโร อุปทหาตโพฺพ’’ติ? ‘‘อธมฺมโจทกสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน ปญฺจหากาเรหิ วิปฺปฎิสาโร อุปทหาตโพฺพ – อกาเลนายสฺมา โจเทสิ, โน กาเลน, อลํ เต วิปฺปฎิสาราย; อภูเตนายสฺมา โจเทสิ, โน ภูเตน, อลํ เต วิปฺปฎิสาราย; ผรุเสนายสฺมา โจเทสิ, โน สเณฺหน, อลํ เต วิปฺปฎิสาราย; อนตฺถสํหิเตนายสฺมา โจเทสิ, โน อตฺถสํหิเตน, อลํ เต วิปฺปฎิสาราย; โทสนฺตโร อายสฺมา โจเทสิ, โน เมตฺตจิโตฺต, อลํ เต วิปฺปฎิสารายาติฯ อธมฺมโจทกสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ วิปฺปฎิสาโร อุปทหาตโพฺพฯ ตํ กิสฺส เหตุ? ยถา น อโญฺญปิ ภิกฺขุ อภูเตน โจเทตพฺพํ มเญฺญยฺยา’’ติฯ
401. ‘‘Adhammacodakassa, bhante, bhikkhuno katīhākārehi vippaṭisāro upadahātabbo’’ti? ‘‘Adhammacodakassa, upāli, bhikkhuno pañcahākārehi vippaṭisāro upadahātabbo – akālenāyasmā codesi, no kālena, alaṃ te vippaṭisārāya; abhūtenāyasmā codesi, no bhūtena, alaṃ te vippaṭisārāya; pharusenāyasmā codesi, no saṇhena, alaṃ te vippaṭisārāya; anatthasaṃhitenāyasmā codesi, no atthasaṃhitena, alaṃ te vippaṭisārāya; dosantaro āyasmā codesi, no mettacitto, alaṃ te vippaṭisārāyāti. Adhammacodakassa, upāli, bhikkhuno imehi pañcahākārehi vippaṭisāro upadahātabbo. Taṃ kissa hetu? Yathā na aññopi bhikkhu abhūtena codetabbaṃ maññeyyā’’ti.
‘‘อธมฺมจุทิตสฺส ปน, ภเนฺต, ภิกฺขุโน กติหากาเรหิ อวิปฺปฎิสาโร อุปทหาตโพฺพ’’ติ? ‘‘อธมฺมจุทิตสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน ปญฺจหากาเรหิ อวิปฺปฎิสาโร อุปทหาตโพฺพ – อกาเลนายสฺมา จุทิโต, โน กาเลน, อลํ เต อวิปฺปฎิสาราย; อภูเตนายสฺมา จุทิโต, โน ภูเตน, อลํ เต อวิปฺปฎิสาราย; ผรุเสนายสฺมา จุทิโต , โน สเณฺหน, อลํ เต อวิปฺปฎิสาราย; อนตฺถสํหิเตนายสฺมา จุทิโต, โน อตฺถสํหิเตน, อลํ เต อวิปฺปฎิสาราย; โทสนฺตเรนายสฺมา จุทิโต, โน เมตฺตจิเตฺตน, อลํ เต อวิปฺปฎิสารายาติฯ อธมฺมจุทิตสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อวิปฺปฎิสาโร อุปทหาตโพฺพ’’ติฯ
‘‘Adhammacuditassa pana, bhante, bhikkhuno katihākārehi avippaṭisāro upadahātabbo’’ti? ‘‘Adhammacuditassa, upāli, bhikkhuno pañcahākārehi avippaṭisāro upadahātabbo – akālenāyasmā cudito, no kālena, alaṃ te avippaṭisārāya; abhūtenāyasmā cudito, no bhūtena, alaṃ te avippaṭisārāya; pharusenāyasmā cudito , no saṇhena, alaṃ te avippaṭisārāya; anatthasaṃhitenāyasmā cudito, no atthasaṃhitena, alaṃ te avippaṭisārāya; dosantarenāyasmā cudito, no mettacittena, alaṃ te avippaṭisārāyāti. Adhammacuditassa, upāli, bhikkhuno imehi pañcahākārehi avippaṭisāro upadahātabbo’’ti.
‘‘ธมฺมโจทกสฺส, ภเนฺต, ภิกฺขุโน กติหากาเรหิ อวิปฺปฎิสาโร อุปทหาตโพฺพ’’ติ? ‘‘ธมฺมโจทกสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน ปญฺจหากาเรหิ อวิปฺปฎิสาโร อุปทหาตโพฺพ – กาเลนายสฺมา โจเทสิ, โน อกาเลน, อลํ เต อวิปฺปฎิสาราย; ภูเตนายสฺมา โจเทสิ, โน อภูเตน , อลํ เต อวิปฺปฎิสาราย; สเณฺหนายสฺมา โจเทสิ, โน ผรุเสน, อลํ เต อวิปฺปฎิสาราย; อตฺถสํหิเตนายสฺมา โจเทสิ, โน อนตฺถสํหิเตน, อลํ เต อวิปฺปฎิสาราย; เมตฺตจิโตฺต อายสฺมา โจเทสิ, โน โทสนฺตโร, อลํ เต อวิปฺปฎิสารายาติฯ ธมฺมโจทกสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อวิปฺปฎิสาโร อุปทหาตโพฺพฯ ตํ กิสฺส เหตุ? ยถา อโญฺญปิ ภิกฺขุ ภูเตน โจเทตพฺพํ มเญฺญยฺยา’’ติฯ
‘‘Dhammacodakassa, bhante, bhikkhuno katihākārehi avippaṭisāro upadahātabbo’’ti? ‘‘Dhammacodakassa, upāli, bhikkhuno pañcahākārehi avippaṭisāro upadahātabbo – kālenāyasmā codesi, no akālena, alaṃ te avippaṭisārāya; bhūtenāyasmā codesi, no abhūtena , alaṃ te avippaṭisārāya; saṇhenāyasmā codesi, no pharusena, alaṃ te avippaṭisārāya; atthasaṃhitenāyasmā codesi, no anatthasaṃhitena, alaṃ te avippaṭisārāya; mettacitto āyasmā codesi, no dosantaro, alaṃ te avippaṭisārāyāti. Dhammacodakassa, upāli, bhikkhuno imehi pañcahākārehi avippaṭisāro upadahātabbo. Taṃ kissa hetu? Yathā aññopi bhikkhu bhūtena codetabbaṃ maññeyyā’’ti.
‘‘ธมฺมจุทิตสฺส ปน, ภเนฺต, ภิกฺขุโน กติหากาเรหิ วิปฺปฎิสาโร อุปทหาตโพฺพ’’ติ? ‘‘ธมฺมจุทิตสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน ปญฺจหากาเรหิ วิปฺปฎิสาโร อุปทหาตโพฺพ – กาเลนายสฺมา จุทิโต, โน อกาเลน, อลํ เต วิปฺปฎิสาราย; ภูเตนายสฺมา จุทิโต, โน อภูเตน , อลํ เต วิปฺปฎิสาราย; สเณฺหนายสฺมา จุทิโต, โน ผรุเสน, อลํ เต วิปฺปฎิสาราย; อตฺถสํหิเตนายสฺมา จุทิโต, โน อนตฺถสํหิเตน, อลํ เต วิปฺปฎิสาราย; เมตฺตจิเตฺตนายสฺมา จุทิโต, โน โทสนฺตเรน, อลํ เต วิปฺปฎิสารายาติฯ ธมฺมจุทิตสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ วิปฺปฎิสาโร อุปทหาตโพฺพ’’ติฯ
‘‘Dhammacuditassa pana, bhante, bhikkhuno katihākārehi vippaṭisāro upadahātabbo’’ti? ‘‘Dhammacuditassa, upāli, bhikkhuno pañcahākārehi vippaṭisāro upadahātabbo – kālenāyasmā cudito, no akālena, alaṃ te vippaṭisārāya; bhūtenāyasmā cudito, no abhūtena , alaṃ te vippaṭisārāya; saṇhenāyasmā cudito, no pharusena, alaṃ te vippaṭisārāya; atthasaṃhitenāyasmā cudito, no anatthasaṃhitena, alaṃ te vippaṭisārāya; mettacittenāyasmā cudito, no dosantarena, alaṃ te vippaṭisārāyāti. Dhammacuditassa, upāli, bhikkhuno imehi pañcahākārehi vippaṭisāro upadahātabbo’’ti.
1 ‘‘โจทเกน, ภเนฺต, ภิกฺขุนา ปรํ โจเทตุกาเมน กติ ธเมฺม อชฺฌตฺตํ มนสิ กริตฺวา ปโร โจเทตโพฺพ’’ติ? ‘‘โจทเกนุปาลิ, ภิกฺขุนา ปรํ โจเทตุกาเมน ปญฺจ ธเมฺม อชฺฌตฺตํ มนสิ กริตฺวา ปโร โจเทตโพฺพ – การุญฺญตา, หิเตสิตา, อนุกมฺปิตา, 2 อาปตฺติวุฎฺฐานตา, วินยปุเรกฺขารตาติฯ โจทเกนุปาลิ, ภิกฺขุนา ปรํ โจเทตุกาเมน อิเม ปญฺจ ธเมฺม อชฺฌตฺตํ มนสิ กริตฺวา ปโร โจเทตโพฺพ’’ติฯ
3 ‘‘Codakena, bhante, bhikkhunā paraṃ codetukāmena kati dhamme ajjhattaṃ manasi karitvā paro codetabbo’’ti? ‘‘Codakenupāli, bhikkhunā paraṃ codetukāmena pañca dhamme ajjhattaṃ manasi karitvā paro codetabbo – kāruññatā, hitesitā, anukampitā, 4 āpattivuṭṭhānatā, vinayapurekkhāratāti. Codakenupāli, bhikkhunā paraṃ codetukāmena ime pañca dhamme ajjhattaṃ manasi karitvā paro codetabbo’’ti.
‘‘จุทิเตน ปน, ภเนฺต, ภิกฺขุนา กติสุ ธเมฺมสุ ปติฎฺฐาตพฺพ’’นฺติ? ‘‘จุทิเตนุปาลิ, ภิกฺขุนา ทฺวีสุ ธเมฺมสุ ปติฎฺฐาตพฺพํ – สเจฺจ จ อกุเปฺป จา’’ติฯ
‘‘Cuditena pana, bhante, bhikkhunā katisu dhammesu patiṭṭhātabba’’nti? ‘‘Cuditenupāli, bhikkhunā dvīsu dhammesu patiṭṭhātabbaṃ – sacce ca akuppe cā’’ti.
ทุติยภาณวาโร นิฎฺฐิโตฯ
Dutiyabhāṇavāro niṭṭhito.
ปาติโมกฺขฎฺฐปนกฺขนฺธโก นวโมฯ
Pātimokkhaṭṭhapanakkhandhako navamo.
อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถู ติํสฯ
Imamhi khandhake vatthū tiṃsa.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
อุโปสเถ ยาวติกํ, ปาปภิกฺขุ น นิกฺขมิ;
Uposathe yāvatikaṃ, pāpabhikkhu na nikkhami;
โมคฺคลฺลาเนน นิจฺฉุโทฺธ, อเจฺฉรา ชินสาสเนฯ
Moggallānena nicchuddho, accherā jinasāsane.
นิโนฺนนุปุพฺพสิกฺขา จ, ฐิตธโมฺม นาติกฺกมฺม;
Ninnonupubbasikkhā ca, ṭhitadhammo nātikkamma;
กุณปุกฺขิปติ สโงฺฆ, สวนฺติโย ชหนฺติ จฯ
Kuṇapukkhipati saṅgho, savantiyo jahanti ca.
สวนฺติ ปรินิพฺพนฺติ, เอกรส วิมุตฺติ จ;
Savanti parinibbanti, ekarasa vimutti ca;
พหุ ธมฺมวินโยปิ, ภูตฎฺฐาริยปุคฺคลาฯ
Bahu dhammavinayopi, bhūtaṭṭhāriyapuggalā.
อุโปสเถ ปาติโมกฺขํ, น อเมฺห โกจิ ชานาติฯ
Uposathe pātimokkhaṃ, na amhe koci jānāti.
ปฎิกเจฺจว อุชฺฌนฺติ, เอโก เทฺว ตีณิ จตฺตาริ;
Paṭikacceva ujjhanti, eko dve tīṇi cattāri;
ปญฺจ ฉ สตฺต อฎฺฐานิ, นวา จ ทสมานิ จฯ
Pañca cha satta aṭṭhāni, navā ca dasamāni ca.
สีล-อาจาร-ทิฎฺฐิ จ, อาชีวํ จตุภาคิเก;
Sīla-ācāra-diṭṭhi ca, ājīvaṃ catubhāgike;
ปาราชิกญฺจ สงฺฆาทิ, ปาจิตฺติ ปาฎิเทสนิฯ
Pārājikañca saṅghādi, pācitti pāṭidesani.
ทุกฺกฎํ ปญฺจภาเคสุ, สีลาจารวิปตฺติ จ;
Dukkaṭaṃ pañcabhāgesu, sīlācāravipatti ca;
อกตาย กตาย จ, ฉภาเคสุ ยถาวิธิฯ
Akatāya katāya ca, chabhāgesu yathāvidhi.
ปาราชิกญฺจ สงฺฆาทิ, ถุลฺลํ ปาจิตฺติเยน จ;
Pārājikañca saṅghādi, thullaṃ pācittiyena ca;
ปาฎิเทสนิยเญฺจว , ทุกฺกฎญฺจ ทุพฺภาสิตํฯ
Pāṭidesaniyañceva , dukkaṭañca dubbhāsitaṃ.
สีลาจารวิปตฺติ จ, ทิฎฺฐิอาชีววิปตฺติ;
Sīlācāravipatti ca, diṭṭhiājīvavipatti;
ยา จ อฎฺฐา กตากเต, เตเนตา สีลาจารทิฎฺฐิยาฯ
Yā ca aṭṭhā katākate, tenetā sīlācāradiṭṭhiyā.
อกตาย กตายาปิ, กตากตายเมว จ;
Akatāya katāyāpi, katākatāyameva ca;
เอวํ นววิธา วุตฺตา, ยถาภูเตน ญายโตฯ
Evaṃ navavidhā vuttā, yathābhūtena ñāyato.
ปาราชิโก วิปฺปกตา, ปจฺจกฺขาโต ตเถว จ;
Pārājiko vippakatā, paccakkhāto tatheva ca;
อุเปติ ปจฺจาทิยติ, ปจฺจาทานกถา จ ยาฯ
Upeti paccādiyati, paccādānakathā ca yā.
สีลาจารวิปตฺติ จ, ตถา ทิฎฺฐิวิปตฺติยา;
Sīlācāravipatti ca, tathā diṭṭhivipattiyā;
ทิฎฺฐสุตปริสงฺกิตํ, ทสธา ตํ วิชานาถฯ
Diṭṭhasutaparisaṅkitaṃ, dasadhā taṃ vijānātha.
ภิกฺขุ วิปสฺสติ ภิกฺขุํ, อโญฺญ จาโรจยาติ ตํ;
Bhikkhu vipassati bhikkhuṃ, añño cārocayāti taṃ;
วุฎฺฐาติ อนฺตราเยน, ราชโจรคฺคุทกา จ;
Vuṭṭhāti antarāyena, rājacoraggudakā ca;
มนุสฺสอมนุสฺสา จ, วาฬสรีสปา ชีวิพฺรหฺมํฯ
Manussaamanussā ca, vāḷasarīsapā jīvibrahmaṃ.
ทสนฺนมญฺญตเรน, ตสฺมิํ อญฺญตเรสุ วา;
Dasannamaññatarena, tasmiṃ aññataresu vā;
ธมฺมิกาธมฺมิกา เจว, ยถา มเคฺคน ชานาถฯ
Dhammikādhammikā ceva, yathā maggena jānātha.
กาลภูตตฺถสํหิตํ , ลภิสฺสามิ ภวิสฺสติ;
Kālabhūtatthasaṃhitaṃ , labhissāmi bhavissati;
กายวาจสิกา เมตฺตา, พาหุสจฺจํ อุภยานิฯ
Kāyavācasikā mettā, bāhusaccaṃ ubhayāni.
กาลภูเตน สเณฺหน, อตฺถเมเตฺตน โจทเย;
Kālabhūtena saṇhena, atthamettena codaye;
ธมฺมโจทจุทิตสฺส, วิโนเทติ วิปฺปฎิสาโร;
Dhammacodacuditassa, vinodeti vippaṭisāro;
กรุณา หิตานุกมฺปิ, วุฎฺฐานปุเรกฺขารโตฯ
Karuṇā hitānukampi, vuṭṭhānapurekkhārato.
โจทกสฺส ปฎิปตฺติ, สมฺพุเทฺธน ปกาสิตา;
Codakassa paṭipatti, sambuddhena pakāsitā;
สเจฺจ เจว อกุเปฺป จ, จุทิตเสฺสว ธมฺมตาติฯ
Sacce ceva akuppe ca, cuditasseva dhammatāti.
ปาติโมกฺขฎฺฐปนกฺขนฺธกํ นิฎฺฐิตํฯ
Pātimokkhaṭṭhapanakkhandhakaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / จูฬวคฺค-อฎฺฐกถา • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / โจทกจุทิตกปฎิสํยุตฺตกถา • Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / โจทกจุทิตกปฎิสํยุตฺตกถาวณฺณนา • Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อตฺตาทานองฺคกถาวณฺณนา • Attādānaaṅgakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / อตฺตาทานองฺคกถาทิวณฺณนา • Attādānaaṅgakathādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๑๐. โจทกจุทิตกปฎิสํยุตฺตกถา • 10. Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathā
