| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๑๐. โจทกจุทิตกปฎิสํยุตฺตกถา
10. Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathā
๔๐๑. อชฺฌตฺตนฺติ เอตฺถ อตฺตสทฺทสฺส จิตฺตวาจกภาวญฺจ สตฺตมีวิภตฺติยาปิ อมาเทสภาวญฺจ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘อตฺตโน จิเตฺต’’ติฯ อุปฺปาเทตฺวาติ อิมินา ‘‘มนสิกริตฺวา’’ติ ปทสฺส อธิปฺปายตฺถํ ทเสฺสติฯ การุญฺญตาติ เอตฺถ ทฺวีสุ ณฺยปจฺจยตาปจฺจเยสุ เอกเสฺสว ภาววาจกตฺตา เอโก สฺวโตฺถติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘กรุณภาโว’’ติฯ ตตฺถ กรุณสฺส ปุคฺคลสฺส ภาโว การุญฺญํ, ตเทว การุญฺญตาฯ อถ วา กรุโณ เอว ปุคฺคโล การุญฺญํ, ตสฺส ภาโว การุญฺญตาติ วจนโตฺถ กาตโพฺพฯ อิมินาติ ‘‘การุญฺญตา’’ติ ปเทนฯ กรุณญฺจาติ อปฺปนาปตฺตํ กรุณญฺจฯ กรุณาปุพฺพภาคญฺจาติ อปฺปนาปตฺตาย กรุณาย ปุพฺพภาเค ปริกมฺมูปจารวเสน ปวตฺตํ กามาวจรกรุณญฺจฯ ทฺวีหิปีติ ‘‘หิเตสิตา, อนุกมฺปิตา’’ติ ทฺวีหิปิ ปเทหิฯ เมตฺตญฺจาติ อปฺปนาปตฺตเมตฺตญฺจฯ เมตฺตาปุพฺพภาคญฺจาติ อปฺปนาปตฺตาย เมตฺตาย ปุพฺพภาเค ปริกมฺมูปจารวเสน ปวตฺตํ กามาวจรเมตฺตญฺจฯ สุทฺธเนฺตติ สุเทฺธ โกฎฺฐาเสฯ ปฎิญฺญํ อาโรเปตฺวาติ จุทิตกํ ปฎิญฺญํ อาโรเปตฺวาฯ เย เอเตติ ‘‘การุญฺญตา’’ติอาทินา นเยน เย เอเต ปญฺจ ธมฺมา วุตฺตาติ โยชนาฯ อิมินา อิเม ปญฺจ ธเมฺมติ เอตฺถ อิมสทฺทสฺส อนิยมนิเทฺทสภาวํ ทเสฺสติฯ
401.Ajjhattanti ettha attasaddassa cittavācakabhāvañca sattamīvibhattiyāpi amādesabhāvañca dassento āha ‘‘attano citte’’ti. Uppādetvāti iminā ‘‘manasikaritvā’’ti padassa adhippāyatthaṃ dasseti. Kāruññatāti ettha dvīsu ṇyapaccayatāpaccayesu ekasseva bhāvavācakattā eko svatthoti dassento āha ‘‘karuṇabhāvo’’ti. Tattha karuṇassa puggalassa bhāvo kāruññaṃ, tadeva kāruññatā. Atha vā karuṇo eva puggalo kāruññaṃ, tassa bhāvo kāruññatāti vacanattho kātabbo. Imināti ‘‘kāruññatā’’ti padena. Karuṇañcāti appanāpattaṃ karuṇañca. Karuṇāpubbabhāgañcāti appanāpattāya karuṇāya pubbabhāge parikammūpacāravasena pavattaṃ kāmāvacarakaruṇañca. Dvīhipīti ‘‘hitesitā, anukampitā’’ti dvīhipi padehi. Mettañcāti appanāpattamettañca. Mettāpubbabhāgañcāti appanāpattāya mettāya pubbabhāge parikammūpacāravasena pavattaṃ kāmāvacaramettañca. Suddhanteti suddhe koṭṭhāse. Paṭiññaṃ āropetvāti cuditakaṃ paṭiññaṃ āropetvā. Ye eteti ‘‘kāruññatā’’tiādinā nayena ye ete pañca dhammā vuttāti yojanā. Iminā ime pañca dhammeti ettha imasaddassa aniyamaniddesabhāvaṃ dasseti.
สเจฺจ จ อกุเปฺป จาติ เอตฺถ สจฺจสทฺทสฺส วิรติสจฺจปรมตฺถสจฺจานิ ปฎิกฺขิปโนฺต อาห ‘‘วจีสเจฺจ จา’’ติฯ ‘‘อกุปฺปนตายา’’ติ อิมินา นกุปสฺส ภาโว อกุปฺปนฺติ กตฺวา ณฺยปจฺจยสฺส ภาวตฺถํ ทเสฺสติฯ หีติ สจฺจํ, วิตฺถาโร วาฯ น ปโร ฆเฎฺฎตโพฺพติ น ปโร กุชฺฌาเปตโพฺพฯ สพฺพตฺถาติ สพฺพสฺมิํ ปาติโมกฺขฎฺฐปนกฺขนฺธเกฯ
Sacceca akuppe cāti ettha saccasaddassa viratisaccaparamatthasaccāni paṭikkhipanto āha ‘‘vacīsacce cā’’ti. ‘‘Akuppanatāyā’’ti iminā nakupassa bhāvo akuppanti katvā ṇyapaccayassa bhāvatthaṃ dasseti. Hīti saccaṃ, vitthāro vā. Na paro ghaṭṭetabboti na paro kujjhāpetabbo. Sabbatthāti sabbasmiṃ pātimokkhaṭṭhapanakkhandhake.
อิติ ปาติโมกฺขฎฺฐปนกฺขนฺธกวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ
Iti pātimokkhaṭṭhapanakkhandhakavaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi / ๑๐. โจทกจุทิตกปฎิสํยุตฺตกถา • 10. Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / จูฬวคฺค-อฎฺฐกถา • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / โจทกจุทิตกปฎิสํยุตฺตกถา • Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / โจทกจุทิตกปฎิสํยุตฺตกถาวณฺณนา • Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathāvaṇṇanā
