| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
โจทกปุจฺฉาวิสฺสชฺชนา
Codakapucchāvissajjanā
๓๖๒-๓. สเจฺจ จ อกุเปฺป จาติ ปธานํ สมฺพนฺธฎฺฐานํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ปติฎฺฐาตพฺพ’’นฺติฯ ‘‘ย’’นฺติอาทินา สเจฺจ ปติฎฺฐาตพฺพภาวํ ทเสฺสติฯ ยนฺติ กมฺมํฯ ‘‘น จา’’ติอาทินา อกุเปฺป ปติฎฺฐาตพฺพภาวํ ทเสฺสติฯ โอติณฺณญฺจาติ วินิจฺฉยํ โอติณฺณญฺจฯ ‘‘วจน’’นฺติ อิมินา โอติณฺณาโนติณฺณสรูปํ ทเสฺสติฯ ตตฺราติ ปุริมวจนาเปกฺขํฯ ‘‘โอติณฺณาโนติณฺณํ ชานิตพฺพ’’นฺติ วจเนติ หิ อโตฺถฯ โจทกสฺส ปมาณนฺติ ‘‘ธโมฺม’’ติ วา ‘‘อธโมฺม’’ติ วา ‘‘พาโล’’ติ วา ‘‘ปณฺฑิโต’’ติ วา โจทกสฺส ปมาณํฯ จุทิตกสฺส ปมาณนฺติ ธมฺมจุทิตโก นุ โข, โนติ จุทิตกสฺส ปมาณํฯ อนุวิชฺชกสฺส ปมาณนฺติ สกฺกา นุ โข วินิจฺฉิตุํ, โนติ อนุวิชฺชกสฺส ปมาณํฯ อนุวิชฺชโก วตฺตโพฺพติ สมฺพโนฺธฯ เยน ธเมฺมนาติอาทีสุ ธมฺมาทีนํ สรูปํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ธโมฺมติ ภูตํ วตฺถู’’ติอาทิฯ เอเตน ธเมฺมน จ เอเตน วินเยน จ เอเตน สตฺถุสาสเนน จาติ โยชนาฯ ตสฺมา อนุวิชฺชเกน วูปสเมตพฺพนฺติ สมฺพโนฺธฯ เอตฺถาติ อนุวิชฺชกสฺส ปฎิปชฺชิตพฺพฎฺฐาเนฯ
362-3.Sacce ca akuppe cāti padhānaṃ sambandhaṭṭhānaṃ dassento āha ‘‘patiṭṭhātabba’’nti. ‘‘Ya’’ntiādinā sacce patiṭṭhātabbabhāvaṃ dasseti. Yanti kammaṃ. ‘‘Na cā’’tiādinā akuppe patiṭṭhātabbabhāvaṃ dasseti. Otiṇṇañcāti vinicchayaṃ otiṇṇañca. ‘‘Vacana’’nti iminā otiṇṇānotiṇṇasarūpaṃ dasseti. Tatrāti purimavacanāpekkhaṃ. ‘‘Otiṇṇānotiṇṇaṃ jānitabba’’nti vacaneti hi attho. Codakassa pamāṇanti ‘‘dhammo’’ti vā ‘‘adhammo’’ti vā ‘‘bālo’’ti vā ‘‘paṇḍito’’ti vā codakassa pamāṇaṃ. Cuditakassa pamāṇanti dhammacuditako nu kho, noti cuditakassa pamāṇaṃ. Anuvijjakassa pamāṇanti sakkā nu kho vinicchituṃ, noti anuvijjakassa pamāṇaṃ. Anuvijjako vattabboti sambandho. Yena dhammenātiādīsu dhammādīnaṃ sarūpaṃ dassento āha ‘‘dhammoti bhūtaṃ vatthū’’tiādi. Etena dhammena ca etena vinayena ca etena satthusāsanena cāti yojanā. Tasmā anuvijjakena vūpasametabbanti sambandho. Etthāti anuvijjakassa paṭipajjitabbaṭṭhāne.
อวญฺญนฺติ อวชานนํฯ อิเมติ เถราฯ ‘‘ขตตฺตา’’ติ อิมินา อตฺตนาว อตฺตา ขญฺญตีติ ขโตติ วจนตฺถํ ทเสฺสติฯ อุปหนิยนฺตีติ อุปหตานิ, อุปหตานิ อินฺทฺริยานิ อเนนาติ อุปหตินฺทฺริโยฯ ‘‘ปญฺญาย อภาวโต’’ติ อิมินา ทุเมฺมโธติ เอตฺถ ทุสโทฺท อภาวโตฺถ, เมธาสโทฺท ปญฺญาปริยาโยติ ทเสฺสติฯ นตฺถิ เมธา เอตสฺสาติ ทุเมฺมโธติ นิพฺพจนํ กาตพฺพํฯ ขโต…เป.… ทุเมฺมโธ โส อนุวิชฺชโก อุปคจฺฉตีติ โยชนาฯ ตสฺมาติ ยสฺมา อุปคจฺฉติ, ตสฺมา วุตฺตนฺติ สมฺพโนฺธฯ ตสฺสาติ ปาฐสฺส, คาถาย วาฯ วิตฺถารํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘จุทิตกโจทเกสุ หี’’ติอาทิฯ อุโภเปเตติ อุโภปิ เอเต อามิสปุคฺคลนิสฺสเยฯ ธโมฺมติ สาสนธโมฺมฯ อิตีติ อยมโตฺถฯ
Avaññanti avajānanaṃ. Imeti therā. ‘‘Khatattā’’ti iminā attanāva attā khaññatīti khatoti vacanatthaṃ dasseti. Upahaniyantīti upahatāni, upahatāni indriyāni anenāti upahatindriyo. ‘‘Paññāya abhāvato’’ti iminā dummedhoti ettha dusaddo abhāvattho, medhāsaddo paññāpariyāyoti dasseti. Natthi medhā etassāti dummedhoti nibbacanaṃ kātabbaṃ. Khato…pe… dummedho so anuvijjako upagacchatīti yojanā. Tasmāti yasmā upagacchati, tasmā vuttanti sambandho. Tassāti pāṭhassa, gāthāya vā. Vitthāraṃ dassento āha ‘‘cuditakacodakesu hī’’tiādi. Ubhopeteti ubhopi ete āmisapuggalanissaye. Dhammoti sāsanadhammo. Itīti ayamattho.
อุปกณฺณกํ ชปฺปตีติ เอตฺถ กณฺณสฺส สมีปํ อุปกณฺณํ, ตเทว อุปกณฺณกนฺติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘เอวํ กเถหี’’ติอาทิฯ ‘‘กณฺณมูเล’’ติ อิมินา อุปกณฺณกนฺติ เอตฺถ อุปสทฺทสฺส สมีปตฺถํ ทเสฺสติฯ มเนฺตตีติ กเถติฯ อิมินา ชปฺปธาตุยา กถนตฺถํ ทเสฺสติฯ ชิมฺหํ เปกฺขตีติ เอตฺถ ชิมฺหสโทฺท กุฎิลวาจโก, กุฎิลํ นาม อตฺถโต อิธ โทโสติ อาห ‘‘โทสเมวา’’ติฯ
Upakaṇṇakaṃ jappatīti ettha kaṇṇassa samīpaṃ upakaṇṇaṃ, tadeva upakaṇṇakanti dassento āha ‘‘evaṃ kathehī’’tiādi. ‘‘Kaṇṇamūle’’ti iminā upakaṇṇakanti ettha upasaddassa samīpatthaṃ dasseti. Mantetīti katheti. Iminā jappadhātuyā kathanatthaṃ dasseti. Jimhaṃ pekkhatīti ettha jimhasaddo kuṭilavācako, kuṭilaṃ nāma atthato idha dosoti āha ‘‘dosamevā’’ti.
กถานุสนฺธีติ จุทิตกอนุวิชฺชกานํ กถาย อนุสนฺธิฯ วินิจฺฉยานุสนฺธีติ อนุวิชฺชเกน กตสฺส อาปตฺตานาปตฺติวินิจฺฉยสฺส อนุสนฺธิฯ สพฺพตฺถาติ โจทนากเณฺฑฯ
Kathānusandhīti cuditakaanuvijjakānaṃ kathāya anusandhi. Vinicchayānusandhīti anuvijjakena katassa āpattānāpattivinicchayassa anusandhi. Sabbatthāti codanākaṇḍe.
อิติ โจทนากณฺฑวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ
Iti codanākaṇḍavaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi
๑. อนุวิชฺชกอนุโยโค • 1. Anuvijjakaanuyogo
๒. โจทกาทิปฎิปตฺติ • 2. Codakādipaṭipatti
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / โจทกปุจฺฉาวิสฺสชฺชนาวณฺณนา • Codakapucchāvissajjanāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อนุวิชฺชกกิจฺจวณฺณนา • Anuvijjakakiccavaṇṇanā
