Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi |
၉. စောဒကေန ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗကထာ
9. Codakena upaṭṭhāpetabbakathā
၄၀၀. ‘‘ကာလေန ဝက္ခာမီ’’တိအာဒီသု စောဒနာယ ကာလအကာလာဒိံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘ဧကော ဧက’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧကောတိ ဧကကော စောဒကော။ ဧကန္တိ ဧကကံ စုဒိတကံ။ သင္ဃမဇ္ဈ။ပေ.။ အသနသာလာဒီသု ဝာ ပရိဝာရိတက္ခဏေ ဝာတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ ‘‘သင္ဃမဇ္ဈ။ပေ.။ အသနသာလာဒီသူ’’တိ ဣမိနာ ဌာနာဘာဝံ ဒသ္သေတိ, ‘‘ဥပဋ္ဌာကေဟိ ပရိဝာရိတက္ခဏေ’’တိ ဣမိနာ ကာလာဘာဝံ ဒသ္သေတိ။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ ဌာနမ္ပိ ကာလေန သင္ဂဟေတ္ဝာ ‘‘ကာလေန ဝက္ခာမီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဒသ္သေတိ။ တစ္ဆေနာတိ သစ္စေန။ ဟမ္ဘောတိ နိပာတော ပစ္ဆိမပဒေသု ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဟမ္ဘော မဟလ္လက, ဟမ္ဘော ပရိသာဝစရ, ဟမ္ဘော ပံသုကူလိက, ဟမ္ဘော ဓမ္မကထိကာတိ ဟိ အတ္ထော။ ဣဒန္တိ ကမ္မံ။ ကာရဏနိသ္သိတန္တိ မဟလ္လကဘာဝကာရဏာဒီသု နိသ္သိတံ။ ‘‘ဘန္တေ’’တိ နိပာတောပိ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဟမ္ဘော’’တိ နိပာတေန လောကဝောဟာရဝသေန အနာဒရသ္သ ပကာသကတ္တာ ဖရုသေန ဝဒတိ နာမ, ‘‘ဘန္တေ’’တိ နိပာတေန သာဒရသ္သ ပကာသကတ္တာ သဏ္ဟေန ဝဒတိ နာမ။ ကာရဏနိသ္သိတံ ကတ္ဝာတိ ဣမသ္မိံ ဝီတိက္ကမေ အယံ နာမ ဒောသောတိ ကာရဏနိသ္သိတံ ကတ္ဝာ။ ‘‘မေတ္တစိတ္တံ ဥပဋ္ဌပေတ္ဝာ’’တိ ဣမိနာ မေတ္တစိတ္တောတိ ပဒသ္သ ‘‘ဝက္ခာမီ’’တိ ပဒေ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ ဒသ္သေတိ။ နော ဒောသန္တရောတိ ဧတ္ထ အန္တရသဒ္ဒသ္သ စိတ္တဝာစကဘာဝံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘န ဒုဋ္ဌစိတ္တော’’တိ။ ‘‘ဟုတ္ဝာ’’တိ ဣမိနာ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ ဒသ္သေတိ။
400.‘‘Kālena vakkhāmī’’tiādīsu codanāya kālaakālādiṃ dassento āha ‘‘eko eka’’ntiādi. Tattha ekoti ekako codako. Ekanti ekakaṃ cuditakaṃ. Saṅghamajjha…pe… asanasālādīsu vā parivāritakkhaṇe vāti yojanā. Tattha ‘‘saṅghamajjha…pe… asanasālādīsū’’ti iminā ṭhānābhāvaṃ dasseti, ‘‘upaṭṭhākehi parivāritakkhaṇe’’ti iminā kālābhāvaṃ dasseti. Imehi padehi ṭhānampi kālena saṅgahetvā ‘‘kālena vakkhāmī’’ti vuttanti dasseti. Tacchenāti saccena. Hambhoti nipāto pacchimapadesu paccekaṃ yojetabbo. Hambho mahallaka, hambho parisāvacara, hambho paṃsukūlika, hambho dhammakathikāti hi attho. Idanti kammaṃ. Kāraṇanissitanti mahallakabhāvakāraṇādīsu nissitaṃ. ‘‘Bhante’’ti nipātopi paccekaṃ yojetabbo. Ettha ca ‘‘hambho’’ti nipātena lokavohāravasena anādarassa pakāsakattā pharusena vadati nāma, ‘‘bhante’’ti nipātena sādarassa pakāsakattā saṇhena vadati nāma. Kāraṇanissitaṃ katvāti imasmiṃ vītikkame ayaṃ nāma dosoti kāraṇanissitaṃ katvā. ‘‘Mettacittaṃ upaṭṭhapetvā’’ti iminā mettacittoti padassa ‘‘vakkhāmī’’ti pade kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti. No dosantaroti ettha antarasaddassa cittavācakabhāvaṃ dassento āha ‘‘na duṭṭhacitto’’ti. ‘‘Hutvā’’ti iminā kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / စူဠဝဂ္ဂပာဠိ • Cūḷavaggapāḷi / ၉. စောဒကေနဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗဓမ္မာ • 9. Codakenaupaṭṭhāpetabbadhammā
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / စူဠဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / စောဒကေနဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗကထာ • Codakenaupaṭṭhāpetabbakathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / စောဒကေန ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗဓမ္မကထာဝဏ္ဏနာ • Codakena upaṭṭhāpetabbadhammakathāvaṇṇanā