Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / པཱཙིཏྱཱདིཡོཛནཱཔཱལི༹ • Pācityādiyojanāpāḷi |
༩. ཙོདཀེན ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཀཐཱ
9. Codakena upaṭṭhāpetabbakathā
༤༠༠. ‘‘ཀཱལེན ཝཀྑཱམཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ཙོདནཱཡ ཀཱལཨཀཱལཱདིཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཨེཀོ ཨེཀ’’ནྟིཨཱདི། ཏཏྠ ཨེཀོཏི ཨེཀཀོ ཙོདཀོ། ཨེཀནྟི ཨེཀཀཾ ཙུདིཏཀཾ། སངྒྷམཛ྄ཛྷ…པེ॰… ཨསནསཱལཱདཱིསུ ཝཱ པརིཝཱརིཏཀྑཎེ ཝཱཏི ཡོཛནཱ། ཏཏྠ ‘‘སངྒྷམཛ྄ཛྷ…པེ॰… ཨསནསཱལཱདཱིསཱུ’’ཏི ཨིམིནཱ ཋཱནཱབྷཱཝཾ དསྶེཏི, ‘‘ཨུཔཊྛཱཀེཧི པརིཝཱརིཏཀྑཎེ’’ཏི ཨིམིནཱ ཀཱལཱབྷཱཝཾ དསྶེཏི། ཨིམེཧི པདེཧི ཋཱནམྤི ཀཱལེན སངྒཧེཏྭཱ ‘‘ཀཱལེན ཝཀྑཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟནྟི དསྶེཏི། ཏཙྪེནཱཏི སཙྩེན། ཧམྦྷོཏི ནིཔཱཏོ པཙྪིམཔདེསུ པཙྩེཀཾ ཡོཛེཏབྦོ། ཧམྦྷོ མཧལླཀ, ཧམྦྷོ པརིསཱཝཙར, ཧམྦྷོ པཾསུཀཱུལིཀ, ཧམྦྷོ དྷམྨཀཐིཀཱཏི ཧི ཨཏྠོ། ཨིདནྟི ཀམྨཾ། ཀཱརཎནིསྶིཏནྟི མཧལླཀབྷཱཝཀཱརཎཱདཱིསུ ནིསྶིཏཾ། ‘‘བྷནྟེ’’ཏི ནིཔཱཏོཔི པཙྩེཀཾ ཡོཛེཏབྦོ། ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཧམྦྷོ’’ཏི ནིཔཱཏེན ལོཀཝོཧཱརཝསེན ཨནཱདརསྶ པཀཱསཀཏྟཱ ཕརུསེན ཝདཏི ནཱམ, ‘‘བྷནྟེ’’ཏི ནིཔཱཏེན སཱདརསྶ པཀཱསཀཏྟཱ སཎྷེན ཝདཏི ནཱམ། ཀཱརཎནིསྶིཏཾ ཀཏྭཱཏི ཨིམསྨིཾ ཝཱིཏིཀྐམེ ཨཡཾ ནཱམ དོསོཏི ཀཱརཎནིསྶིཏཾ ཀཏྭཱ། ‘‘མེཏྟཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ’’ཏི ཨིམིནཱ མེཏྟཙིཏྟོཏི པདསྶ ‘‘ཝཀྑཱམཱི’’ཏི པདེ ཀིརིཡཱཝིསེསནབྷཱཝཾ དསྶེཏི། ནོ དོསནྟརོཏི ཨེཏྠ ཨནྟརསདྡསྶ ཙིཏྟཝཱཙཀབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ན དུཊྛཙིཏྟོ’’ཏི། ‘‘ཧུཏྭཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཀིརིཡཱཝིསེསནབྷཱཝཾ དསྶེཏི།
400.‘‘Kālena vakkhāmī’’tiādīsu codanāya kālaakālādiṃ dassento āha ‘‘eko eka’’ntiādi. Tattha ekoti ekako codako. Ekanti ekakaṃ cuditakaṃ. Saṅghamajjha…pe… asanasālādīsu vā parivāritakkhaṇe vāti yojanā. Tattha ‘‘saṅghamajjha…pe… asanasālādīsū’’ti iminā ṭhānābhāvaṃ dasseti, ‘‘upaṭṭhākehi parivāritakkhaṇe’’ti iminā kālābhāvaṃ dasseti. Imehi padehi ṭhānampi kālena saṅgahetvā ‘‘kālena vakkhāmī’’ti vuttanti dasseti. Tacchenāti saccena. Hambhoti nipāto pacchimapadesu paccekaṃ yojetabbo. Hambho mahallaka, hambho parisāvacara, hambho paṃsukūlika, hambho dhammakathikāti hi attho. Idanti kammaṃ. Kāraṇanissitanti mahallakabhāvakāraṇādīsu nissitaṃ. ‘‘Bhante’’ti nipātopi paccekaṃ yojetabbo. Ettha ca ‘‘hambho’’ti nipātena lokavohāravasena anādarassa pakāsakattā pharusena vadati nāma, ‘‘bhante’’ti nipātena sādarassa pakāsakattā saṇhena vadati nāma. Kāraṇanissitaṃ katvāti imasmiṃ vītikkame ayaṃ nāma dosoti kāraṇanissitaṃ katvā. ‘‘Mettacittaṃ upaṭṭhapetvā’’ti iminā mettacittoti padassa ‘‘vakkhāmī’’ti pade kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti. No dosantaroti ettha antarasaddassa cittavācakabhāvaṃ dassento āha ‘‘na duṭṭhacitto’’ti. ‘‘Hutvā’’ti iminā kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཝིནཡཔིཊཀ • Vinayapiṭaka / ཙཱུལ༹ཝགྒཔཱལི༹ • Cūḷavaggapāḷi / ༩. ཙོདཀེནཨུཔཊྛཱཔེཏབྦདྷམྨཱ • 9. Codakenaupaṭṭhāpetabbadhammā
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ཙཱུལ༹ཝགྒ-ཨཊྛཀཐཱ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ཙོདཀེནཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཀཐཱ • Codakenaupaṭṭhāpetabbakathā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ཙོདཀེན ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦདྷམྨཀཐཱཝཎྞནཱ • Codakena upaṭṭhāpetabbadhammakathāvaṇṇanā