Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi

    ൯. ചോദകേന ഉപട്ഠാപേതബ്ബകഥാ

    9. Codakena upaṭṭhāpetabbakathā

    ൪൦൦. ‘‘കാലേന വക്ഖാമീ’’തിആദീസു ചോദനായ കാലഅകാലാദിം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘ഏകോ ഏക’’ന്തിആദി. തത്ഥ ഏകോതി ഏകകോ ചോദകോ. ഏകന്തി ഏകകം ചുദിതകം. സങ്ഘമജ്ഝ…പേ॰… അസനസാലാദീസു വാ പരിവാരിതക്ഖണേ വാതി യോജനാ. തത്ഥ ‘‘സങ്ഘമജ്ഝ…പേ॰… അസനസാലാദീസൂ’’തി ഇമിനാ ഠാനാഭാവം ദസ്സേതി, ‘‘ഉപട്ഠാകേഹി പരിവാരിതക്ഖണേ’’തി ഇമിനാ കാലാഭാവം ദസ്സേതി. ഇമേഹി പദേഹി ഠാനമ്പി കാലേന സങ്ഗഹേത്വാ ‘‘കാലേന വക്ഖാമീ’’തി വുത്തന്തി ദസ്സേതി. തച്ഛേനാതി സച്ചേന. ഹമ്ഭോതി നിപാതോ പച്ഛിമപദേസു പച്ചേകം യോജേതബ്ബോ. ഹമ്ഭോ മഹല്ലക, ഹമ്ഭോ പരിസാവചര, ഹമ്ഭോ പംസുകൂലിക, ഹമ്ഭോ ധമ്മകഥികാതി ഹി അത്ഥോ. ഇദന്തി കമ്മം. കാരണനിസ്സിതന്തി മഹല്ലകഭാവകാരണാദീസു നിസ്സിതം. ‘‘ഭന്തേ’’തി നിപാതോപി പച്ചേകം യോജേതബ്ബോ. ഏത്ഥ ച ‘‘ഹമ്ഭോ’’തി നിപാതേന ലോകവോഹാരവസേന അനാദരസ്സ പകാസകത്താ ഫരുസേന വദതി നാമ, ‘‘ഭന്തേ’’തി നിപാതേന സാദരസ്സ പകാസകത്താ സണ്ഹേന വദതി നാമ. കാരണനിസ്സിതം കത്വാതി ഇമസ്മിം വീതിക്കമേ അയം നാമ ദോസോതി കാരണനിസ്സിതം കത്വാ. ‘‘മേത്തചിത്തം ഉപട്ഠപേത്വാ’’തി ഇമിനാ മേത്തചിത്തോതി പദസ്സ ‘‘വക്ഖാമീ’’തി പദേ കിരിയാവിസേസനഭാവം ദസ്സേതി. നോ ദോസന്തരോതി ഏത്ഥ അന്തരസദ്ദസ്സ ചിത്തവാചകഭാവം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘ന ദുട്ഠചിത്തോ’’തി. ‘‘ഹുത്വാ’’തി ഇമിനാ കിരിയാവിസേസനഭാവം ദസ്സേതി.

    400.‘‘Kālena vakkhāmī’’tiādīsu codanāya kālaakālādiṃ dassento āha ‘‘eko eka’’ntiādi. Tattha ekoti ekako codako. Ekanti ekakaṃ cuditakaṃ. Saṅghamajjha…pe… asanasālādīsu vā parivāritakkhaṇe vāti yojanā. Tattha ‘‘saṅghamajjha…pe… asanasālādīsū’’ti iminā ṭhānābhāvaṃ dasseti, ‘‘upaṭṭhākehi parivāritakkhaṇe’’ti iminā kālābhāvaṃ dasseti. Imehi padehi ṭhānampi kālena saṅgahetvā ‘‘kālena vakkhāmī’’ti vuttanti dasseti. Tacchenāti saccena. Hambhoti nipāto pacchimapadesu paccekaṃ yojetabbo. Hambho mahallaka, hambho parisāvacara, hambho paṃsukūlika, hambho dhammakathikāti hi attho. Idanti kammaṃ. Kāraṇanissitanti mahallakabhāvakāraṇādīsu nissitaṃ. ‘‘Bhante’’ti nipātopi paccekaṃ yojetabbo. Ettha ca ‘‘hambho’’ti nipātena lokavohāravasena anādarassa pakāsakattā pharusena vadati nāma, ‘‘bhante’’ti nipātena sādarassa pakāsakattā saṇhena vadati nāma. Kāraṇanissitaṃ katvāti imasmiṃ vītikkame ayaṃ nāma dosoti kāraṇanissitaṃ katvā. ‘‘Mettacittaṃ upaṭṭhapetvā’’ti iminā mettacittoti padassa ‘‘vakkhāmī’’ti pade kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti. No dosantaroti ettha antarasaddassa cittavācakabhāvaṃ dassento āha ‘‘na duṭṭhacitto’’ti. ‘‘Hutvā’’ti iminā kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / ചൂളവഗ്ഗപാളി • Cūḷavaggapāḷi / ൯. ചോദകേനഉപട്ഠാപേതബ്ബധമ്മാ • 9. Codakenaupaṭṭhāpetabbadhammā

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ചൂളവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ചോദകേനഉപട്ഠാപേതബ്ബകഥാ • Codakenaupaṭṭhāpetabbakathā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ചോദകേന ഉപട്ഠാപേതബ്ബധമ്മകഥാവണ്ണനാ • Codakena upaṭṭhāpetabbadhammakathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact