| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi |
ទុតិយគាថាសង្គណិកំ
Dutiyagāthāsaṅgaṇikaṃ
ចោទនាទិបុច្ឆាវិស្សជ្ជនាវណ្ណនា
Codanādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
៣៥៩. ទុតិយគាថាសង្គណិយំ ចោទនា នាម កិំ ទស្សេត្វា ចោទនាតិ អាហ ‘‘វត្ថុញ្ច អាបត្តិញ្ច ទស្សេត្វា ចោទនា’’តិ។ ទោសំ សរាបេតីតិ ទោសសារណា។ សង្ឃសន្និបាតោតិ សង្ឃស្ស សន្និបតនំ។ ឥមិនា សង្ឃោតិ ឯត្ថ ឧត្តរបទលោបំ ទស្សេតិ។ មតិកម្មន្តិ ឯត្ថ មតិសទ្ទោ ឥច្ឆត្ថោតិ អាហ ‘‘វុច្ចតិ មន្តគ្គហណ’’ន្តិ។ តន្តិ មតិកម្មំ។
359. Dutiyagāthāsaṅgaṇiyaṃ codanā nāma kiṃ dassetvā codanāti āha ‘‘vatthuñca āpattiñca dassetvā codanā’’ti. Dosaṃ sarāpetīti dosasāraṇā. Saṅghasannipātoti saṅghassa sannipatanaṃ. Iminā saṅghoti ettha uttarapadalopaṃ dasseti. Matikammanti ettha matisaddo icchatthoti āha ‘‘vuccati mantaggahaṇa’’nti. Tanti matikammaṃ.
‘‘តេន ចុទិតកបុគ្គលេនា’’តិ បទំ ‘‘សារណត្ថាយា’’តិ បទេ ការិតកម្មំ។ តស្ស បុគ្គលស្សាតិ តស្ស ចុទិតកស្ស បុគ្គលស្ស, ឥមិនា ‘‘និគ្គហត្ថាយា’’តិ បទស្ស កម្មំ ទស្សេតិ។ តត្ថាតិ តស្មិំ អធិករណវិនិច្ឆយដ្ឋានេ។ បរិគ្គហណត្ថាយាតិ បរិ វីមំសិត្វា គហណត្ថាយ។ ធម្មា-ធម្មន្តិ ភូតាភូតំ។ ‘‘វិនិច្ឆយសន្និដ្ឋាបនត្ថ’’ន្តិ ឥមិនា បាឡិយំ បាឋសេសំ ទស្សេតិ។
‘‘Tena cuditakapuggalenā’’ti padaṃ ‘‘sāraṇatthāyā’’ti pade kāritakammaṃ. Tassa puggalassāti tassa cuditakassa puggalassa, iminā ‘‘niggahatthāyā’’ti padassa kammaṃ dasseti. Tatthāti tasmiṃ adhikaraṇavinicchayaṭṭhāne. Pariggahaṇatthāyāti pari vīmaṃsitvā gahaṇatthāya. Dhammā-dhammanti bhūtābhūtaṃ. ‘‘Vinicchayasanniṭṭhāpanattha’’nti iminā pāḷiyaṃ pāṭhasesaṃ dasseti.
មា ខោ បដិឃន្តិ ឯត្ថ បដិឃសទ្ទោ កោបបរិយាយោតិ អាហ ‘‘កោបំ មា ជនយី’’តិ។ ‘‘ចុទិតកេ វា ចោទកេ វា’’តិ ឥមិនា ‘‘សង្ឃេ’’តិ អាធារំ បដិក្ខិបតិ។ សចេ អនុវិជ្ជកោ តុវន្តិ ឯត្ថ អនុវិជ្ជកសទ្ទោ វិនយធរបរិយាយោតិ អាហ ‘‘វិនយធរោ’’តិ។ វិនយធរោ ហិ យស្មា ចោទកចុទិតកានំ វចនំ អនុមិនិត្វា វត្ថុអាបត្តាទិវសេន វិទតិ, តស្មា អនុវិជ្ជកោតិ វុច្ចតិ។
Mā kho paṭighanti ettha paṭighasaddo kopapariyāyoti āha ‘‘kopaṃ mā janayī’’ti. ‘‘Cuditake vā codake vā’’ti iminā ‘‘saṅghe’’ti ādhāraṃ paṭikkhipati. Sace anuvijjako tuvanti ettha anuvijjakasaddo vinayadharapariyāyoti āha ‘‘vinayadharo’’ti. Vinayadharo hi yasmā codakacuditakānaṃ vacanaṃ anuminitvā vatthuāpattādivasena vidati, tasmā anuvijjakoti vuccati.
វិរុទ្ធំ គាហំ សំវត្តេតីតិ វិគ្គាហិកំ។ ‘‘ន ត្វ’’ន្តិអាទិនា ណិកបច្ចយស្ស សរូបំ ទស្សេតិ។ យាយាតិ កថាយ។ សុត្តាទីនំ សរូបំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘សុត្តំ នាមា’’តិអាទិ។
Viruddhaṃ gāhaṃ saṃvattetīti viggāhikaṃ. ‘‘Na tva’’ntiādinā ṇikapaccayassa sarūpaṃ dasseti. Yāyāti kathāya. Suttādīnaṃ sarūpaṃ dassento āha ‘‘suttaṃ nāmā’’tiādi.
អនុយុញ្ជនវត្តន្តិ អនុយុញ្ជនស្ស, អនុយុញ្ជនេ វា វត្តំ។ កុសលេន ពុទ្ធិមតាតិ ឯត្ថ កុសលសទ្ទោ ឆេកបរិយាយោ, ពុទ្ធិមន្តុសទ្ទោ បណ្ឌិតបរិយាយោតិ អាហ ‘‘ឆេកេន បណ្ឌិតេនា’’តិ។ ‘‘ញាណបារមិប្បត្តេនា’’តិ ឥមិនា ពុទ្ធិមតាតិ ឯត្ថ ន កេវលំ ញាណសាមញ្ញំ, អថ ខោ សព្ពញ្ញុតញ្ញាណន្តិ ទស្សេតិ។ អយន្តិ ឯសោ យថាវុត្តោ អត្ថោ។ អយំ បនាតិ ឯសោ វក្ខមានោ បន។ ឯត្ថាតិ ឥមាសុ គាថាសុ។ សចេ ត្វំ អនុវិជ្ជកោ ហោសីតិ យោជនា។ យំ បន អនុយោគវត្តំ កតំ សុបញ្ញត្តំ សព្ពសិក្ខាបទានំ អនុលោមន្តិ យោជនា។ តន្តិ អនុយោគវត្តំ។ ឥតីតិ អយំ សាធិប្បាយសង្ខេបវណ្ណនា។ អត្តនោតិ អនុវិជ្ជកស្ស។ សម្បរាយេតិ បរលោកេ។ យោតិ អនុវិជ្ជកោ។ តន្តិ អនុយោគវត្តំ ។ គតិន្តិ សុគតិំ។ ហិតន្តិ ចោទកចុទិតកានំ ហិតំ។ គវេសន្តោតិ ញាណេន ឯសន្តោ។ ឥមិនា ហិតំ ឯសន្តោតិ ហិតេសីតិ វចនត្ថំ ទស្សេតិ។ មេត្តញ្ចាតិ អប្បនាបត្តំ មេត្តញ្ច។ មេត្តាបុព្ពភាគញ្ចាតិ អប្បនាមេត្តាយ បុព្ពភាគេ បវត្តំ បរិកម្មឧបចារមេត្តញ្ច។ តវ ភារេ សង្ឃេន កតេ ឯវាតិ យោជនា។
Anuyuñjanavattanti anuyuñjanassa, anuyuñjane vā vattaṃ. Kusalena buddhimatāti ettha kusalasaddo chekapariyāyo, buddhimantusaddo paṇḍitapariyāyoti āha ‘‘chekena paṇḍitenā’’ti. ‘‘Ñāṇapāramippattenā’’ti iminā buddhimatāti ettha na kevalaṃ ñāṇasāmaññaṃ, atha kho sabbaññutaññāṇanti dasseti. Ayanti eso yathāvutto attho. Ayaṃ panāti eso vakkhamāno pana. Etthāti imāsu gāthāsu. Sace tvaṃ anuvijjako hosīti yojanā. Yaṃ pana anuyogavattaṃ kataṃ supaññattaṃ sabbasikkhāpadānaṃ anulomanti yojanā. Tanti anuyogavattaṃ. Itīti ayaṃ sādhippāyasaṅkhepavaṇṇanā. Attanoti anuvijjakassa. Samparāyeti paraloke. Yoti anuvijjako. Tanti anuyogavattaṃ . Gatinti sugatiṃ. Hitanti codakacuditakānaṃ hitaṃ. Gavesantoti ñāṇena esanto. Iminā hitaṃ esantoti hitesīti vacanatthaṃ dasseti. Mettañcāti appanāpattaṃ mettañca. Mettāpubbabhāgañcāti appanāmettāya pubbabhāge pavattaṃ parikammaupacāramettañca. Tava bhāre saṅghena kate evāti yojanā.
យោតិ អនុវិជ្ជកោ។ ឯតេសន្តិ ចោទកចុទិតកានំ។ ‘‘ភាសិត’’ន្តិ ឥមិនា វោហារសទ្ទោ ភាសិតបរិយាយោតិ ទស្សេតិ។ តន្តិ សហសា វោហារំ។
Yoti anuvijjako. Etesanti codakacuditakānaṃ. ‘‘Bhāsita’’nti iminā vohārasaddo bhāsitapariyāyoti dasseti. Tanti sahasā vohāraṃ.
អនុសន្ធិតន្តិ ឯត្ថ វិនិច្ឆយានុសន្ធិំ បដិក្ខិបន្តោ អាហ ‘‘កថានុសន្ធិ វុច្ចតី’’តិ។ កថាយ អនុរូបំ សន្ទហនំ កថានុសន្ធិ។ បដិញ្ញានុសន្ធិតេនាតិ ឯត្ថ បដិញ្ញាសទ្ទអនុសន្ធិសទ្ទានំ តុល្យាធិករណតោ អញ្ញំ ភិន្នាធិករណំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘អថវា’’តិអាទិ។ លជ្ជិំ បុគ្គលន្តិ សម្ពន្ធោ។ តត្ថាតិ គាថាយំ។ វត្តានុសន្ធិនាតិ អាចារសង្ខាតេន វត្តេន អនុសន្ធិនា អស្ស អលជ្ជីស្ស វត្តេន សទ្ធិំ យា បដិញ្ញា សន្ធិយតីតិ យោជនា។
Anusandhitanti ettha vinicchayānusandhiṃ paṭikkhipanto āha ‘‘kathānusandhi vuccatī’’ti. Kathāya anurūpaṃ sandahanaṃ kathānusandhi. Paṭiññānusandhitenāti ettha paṭiññāsaddaanusandhisaddānaṃ tulyādhikaraṇato aññaṃ bhinnādhikaraṇaṃ dassento āha ‘‘athavā’’tiādi. Lajjiṃ puggalanti sambandho. Tatthāti gāthāyaṃ. Vattānusandhināti ācārasaṅkhātena vattena anusandhinā assa alajjīssa vattena saddhiṃ yā paṭiññā sandhiyatīti yojanā.
ជានន្តោ អាបជ្ជតីតិ ជានន្តោ ហុត្វា អាបជ្ជតិ។ ឥមិនា សញ្ចិច្ចាតិ បទស្ស សញ្ចេតេត្វាតិ អត្ថំ ទស្សេតិ។ វីតិក្កមចេតនាយ សទ្ធិំ ចេតេត្វាតិ អត្ថោ។ ‘‘ន ទេសេតិ ន វុដ្ឋាតី’’តិ ឥមិនា បរិគូហតីតិ ឯត្ថ បរិគូហនំ នាម អត្ថតោ ន ទេសនំ ន វុដ្ឋានន្តិ ទស្សេតិ។
Jānanto āpajjatīti jānanto hutvā āpajjati. Iminā sañciccāti padassa sañcetetvāti atthaṃ dasseti. Vītikkamacetanāya saddhiṃ cetetvāti attho. ‘‘Na deseti na vuṭṭhātī’’ti iminā parigūhatīti ettha parigūhanaṃ nāma atthato na desanaṃ na vuṭṭhānanti dasseti.
យន្តិ ‘‘សញ្ចិច្ច អាបត្តិំ អាបជ្ជតី’’តិ វចនំ។ តុម្ហេហីតិ បរិហារការកេហិ។ សច្ចន្តិ តថំ អវិតថំ។ អហម្បីតិ ចោទកោបិ។ បិសទ្ទេន បរិហារកំ សម្បិណ្ឌេតិ។ នន្តិ ‘‘សញ្ចិច្ចា’’តិអាទិវចនំ។ តន្តិ តុវំ, ត្វំ វា។
Yanti ‘‘sañcicca āpattiṃ āpajjatī’’ti vacanaṃ. Tumhehīti parihārakārakehi. Saccanti tathaṃ avitathaṃ. Ahampīti codakopi. Pisaddena parihārakaṃ sampiṇḍeti. Nanti ‘‘sañciccā’’tiādivacanaṃ. Tanti tuvaṃ, tvaṃ vā.
បុព្ពាបរន្តិ ឯត្ថ បុព្ពេ កថេតព្ពំ បុព្ពំ, អបរម្ហិ កថេតព្ពំ អបរំ, បុព្ពញ្ច អបរញ្ច បុព្ពាបរន្តិ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘បុរេ’’តិអាទិ។ ‘‘តស្មិំ បុព្ពាបរេ’’តិ ឥមិនា បាឡិយំ បុព្ពបរស្សាតិ ឯត្ថ ភុម្មត្ថេ សាមិវចនន្តិ ទស្សេតិ។
Pubbāparanti ettha pubbe kathetabbaṃ pubbaṃ, aparamhi kathetabbaṃ aparaṃ, pubbañca aparañca pubbāparanti dassento āha ‘‘pure’’tiādi. ‘‘Tasmiṃ pubbāpare’’ti iminā pāḷiyaṃ pubbaparassāti ettha bhummatthe sāmivacananti dasseti.
ទ្វីហីតិ បារាជិកសង្ឃាទិសេសវសេន ទ្វីហិ។ បញ្ចហីតិ ថុល្លច្ចយាទិវសេន បញ្ចហិ។ មិច្ឆាទិដ្ឋិយាតិ ‘‘នត្ថិ ទិន្ន’’ន្តិអាទិនា (ធ. ស. ១២២១) ទសវត្ថុកាយ មិច្ឆាទិដ្ឋិយា។ អន្តគ្គាហិកទិដ្ឋិយាតិ ‘‘សស្សតោ លោកោ’’តិអាទិនា (ទី. និ. ១.៣១; ម. និ. ១.២៦៩) ទសវត្ថុកាយ អន្តគ្គាហិកទិដ្ឋិយា។ សព្ពត្ថាតិ សព្ពេសុ ទុតិយគាថាសង្គណិកេសុ។
Dvīhīti pārājikasaṅghādisesavasena dvīhi. Pañcahīti thullaccayādivasena pañcahi. Micchādiṭṭhiyāti ‘‘natthi dinna’’ntiādinā (dha. sa. 1221) dasavatthukāya micchādiṭṭhiyā. Antaggāhikadiṭṭhiyāti ‘‘sassato loko’’tiādinā (dī. ni. 1.31; ma. ni. 1.269) dasavatthukāya antaggāhikadiṭṭhiyā. Sabbatthāti sabbesu dutiyagāthāsaṅgaṇikesu.
ឥតិ ទុតិយគាថាសង្គណិកវណ្ណនាយ យោជនា សមត្តា។
Iti dutiyagāthāsaṅgaṇikavaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / បរិវារបាឡិ • Parivārapāḷi / ១. ចោទនាទិបុច្ឆាវិស្សជ្ជនា • 1. Codanādipucchāvissajjanā
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / បរិវារ-អដ្ឋកថា • Parivāra-aṭṭhakathā / ចោទនាទិបុច្ឆាវិស្សជ្ជនាវណ្ណនា • Codanādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ទុតិយគាថាសង្គណិកវណ្ណនា • Dutiyagāthāsaṅgaṇikavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / ចោទនាទិបុច្ឆាវិស្សជ្ជនាវណ្ណនា • Codanādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / ចោទនាទិបុច្ឆាវិស្សជ្ជនាវណ្ណនា • Codanādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
