| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
ದುತಿಯಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕಂ
Dutiyagāthāsaṅgaṇikaṃ
ಚೋದನಾದಿಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾವಣ್ಣನಾ
Codanādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
೩೫೯. ದುತಿಯಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಯಂ ಚೋದನಾ ನಾಮ ಕಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಚೋದನಾತಿ ಆಹ ‘‘ವತ್ಥುಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಚೋದನಾ’’ತಿ। ದೋಸಂ ಸರಾಪೇತೀತಿ ದೋಸಸಾರಣಾ। ಸಙ್ಘಸನ್ನಿಪಾತೋತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ನಿಪತನಂ। ಇಮಿನಾ ಸಙ್ಘೋತಿ ಏತ್ಥ ಉತ್ತರಪದಲೋಪಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಮತಿಕಮ್ಮನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಮತಿಸದ್ದೋ ಇಚ್ಛತ್ಥೋತಿ ಆಹ ‘‘ವುಚ್ಚತಿ ಮನ್ತಗ್ಗಹಣ’’ನ್ತಿ। ತನ್ತಿ ಮತಿಕಮ್ಮಂ।
359. Dutiyagāthāsaṅgaṇiyaṃ codanā nāma kiṃ dassetvā codanāti āha ‘‘vatthuñca āpattiñca dassetvā codanā’’ti. Dosaṃ sarāpetīti dosasāraṇā. Saṅghasannipātoti saṅghassa sannipatanaṃ. Iminā saṅghoti ettha uttarapadalopaṃ dasseti. Matikammanti ettha matisaddo icchatthoti āha ‘‘vuccati mantaggahaṇa’’nti. Tanti matikammaṃ.
‘‘ತೇನ ಚುದಿತಕಪುಗ್ಗಲೇನಾ’’ತಿ ಪದಂ ‘‘ಸಾರಣತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ ಪದೇ ಕಾರಿತಕಮ್ಮಂ। ತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಚುದಿತಕಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ, ಇಮಿನಾ ‘‘ನಿಗ್ಗಹತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ ಪದಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅಧಿಕರಣವಿನಿಚ್ಛಯಟ್ಠಾನೇ। ಪರಿಗ್ಗಹಣತ್ಥಾಯಾತಿ ಪರಿ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ಗಹಣತ್ಥಾಯ। ಧಮ್ಮಾ-ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಭೂತಾಭೂತಂ। ‘‘ವಿನಿಚ್ಛಯಸನ್ನಿಟ್ಠಾಪನತ್ಥ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಪಾಳಿಯಂ ಪಾಠಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
‘‘Tena cuditakapuggalenā’’ti padaṃ ‘‘sāraṇatthāyā’’ti pade kāritakammaṃ. Tassa puggalassāti tassa cuditakassa puggalassa, iminā ‘‘niggahatthāyā’’ti padassa kammaṃ dasseti. Tatthāti tasmiṃ adhikaraṇavinicchayaṭṭhāne. Pariggahaṇatthāyāti pari vīmaṃsitvā gahaṇatthāya. Dhammā-dhammanti bhūtābhūtaṃ. ‘‘Vinicchayasanniṭṭhāpanattha’’nti iminā pāḷiyaṃ pāṭhasesaṃ dasseti.
ಮಾ ಖೋ ಪಟಿಘನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪಟಿಘಸದ್ದೋ ಕೋಪಪರಿಯಾಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ಕೋಪಂ ಮಾ ಜನಯೀ’’ತಿ। ‘‘ಚುದಿತಕೇ ವಾ ಚೋದಕೇ ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಸಙ್ಘೇ’’ತಿ ಆಧಾರಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಸಚೇ ಅನುವಿಜ್ಜಕೋ ತುವನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅನುವಿಜ್ಜಕಸದ್ದೋ ವಿನಯಧರಪರಿಯಾಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ವಿನಯಧರೋ’’ತಿ। ವಿನಯಧರೋ ಹಿ ಯಸ್ಮಾ ಚೋದಕಚುದಿತಕಾನಂ ವಚನಂ ಅನುಮಿನಿತ್ವಾ ವತ್ಥುಆಪತ್ತಾದಿವಸೇನ ವಿದತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅನುವಿಜ್ಜಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
Mā kho paṭighanti ettha paṭighasaddo kopapariyāyoti āha ‘‘kopaṃ mā janayī’’ti. ‘‘Cuditake vā codake vā’’ti iminā ‘‘saṅghe’’ti ādhāraṃ paṭikkhipati. Sace anuvijjako tuvanti ettha anuvijjakasaddo vinayadharapariyāyoti āha ‘‘vinayadharo’’ti. Vinayadharo hi yasmā codakacuditakānaṃ vacanaṃ anuminitvā vatthuāpattādivasena vidati, tasmā anuvijjakoti vuccati.
ವಿರುದ್ಧಂ ಗಾಹಂ ಸಂವತ್ತೇತೀತಿ ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಂ। ‘‘ನ ತ್ವ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಣಿಕಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಸರೂಪಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಯಾಯಾತಿ ಕಥಾಯ। ಸುತ್ತಾದೀನಂ ಸರೂಪಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಸುತ್ತಂ ನಾಮಾ’’ತಿಆದಿ।
Viruddhaṃ gāhaṃ saṃvattetīti viggāhikaṃ. ‘‘Na tva’’ntiādinā ṇikapaccayassa sarūpaṃ dasseti. Yāyāti kathāya. Suttādīnaṃ sarūpaṃ dassento āha ‘‘suttaṃ nāmā’’tiādi.
ಅನುಯುಞ್ಜನವತ್ತನ್ತಿ ಅನುಯುಞ್ಜನಸ್ಸ, ಅನುಯುಞ್ಜನೇ ವಾ ವತ್ತಂ। ಕುಸಲೇನ ಬುದ್ಧಿಮತಾತಿ ಏತ್ಥ ಕುಸಲಸದ್ದೋ ಛೇಕಪರಿಯಾಯೋ, ಬುದ್ಧಿಮನ್ತುಸದ್ದೋ ಪಣ್ಡಿತಪರಿಯಾಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ಛೇಕೇನ ಪಣ್ಡಿತೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ಞಾಣಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೇನಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಬುದ್ಧಿಮತಾತಿ ಏತ್ಥ ನ ಕೇವಲಂ ಞಾಣಸಾಮಞ್ಞಂ, ಅಥ ಖೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅಯನ್ತಿ ಏಸೋ ಯಥಾವುತ್ತೋ ಅತ್ಥೋ। ಅಯಂ ಪನಾತಿ ಏಸೋ ವಕ್ಖಮಾನೋ ಪನ। ಏತ್ಥಾತಿ ಇಮಾಸು ಗಾಥಾಸು। ಸಚೇ ತ್ವಂ ಅನುವಿಜ್ಜಕೋ ಹೋಸೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಯಂ ಪನ ಅನುಯೋಗವತ್ತಂ ಕತಂ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಂ ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಂ ಅನುಲೋಮನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ತನ್ತಿ ಅನುಯೋಗವತ್ತಂ। ಇತೀತಿ ಅಯಂ ಸಾಧಿಪ್ಪಾಯಸಙ್ಖೇಪವಣ್ಣನಾ। ಅತ್ತನೋತಿ ಅನುವಿಜ್ಜಕಸ್ಸ। ಸಮ್ಪರಾಯೇತಿ ಪರಲೋಕೇ। ಯೋತಿ ಅನುವಿಜ್ಜಕೋ। ತನ್ತಿ ಅನುಯೋಗವತ್ತಂ । ಗತಿನ್ತಿ ಸುಗತಿಂ। ಹಿತನ್ತಿ ಚೋದಕಚುದಿತಕಾನಂ ಹಿತಂ। ಗವೇಸನ್ತೋತಿ ಞಾಣೇನ ಏಸನ್ತೋ। ಇಮಿನಾ ಹಿತಂ ಏಸನ್ತೋತಿ ಹಿತೇಸೀತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಮೇತ್ತಞ್ಚಾತಿ ಅಪ್ಪನಾಪತ್ತಂ ಮೇತ್ತಞ್ಚ। ಮೇತ್ತಾಪುಬ್ಬಭಾಗಞ್ಚಾತಿ ಅಪ್ಪನಾಮೇತ್ತಾಯ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಪವತ್ತಂ ಪರಿಕಮ್ಮಉಪಚಾರಮೇತ್ತಞ್ಚ। ತವ ಭಾರೇ ಸಙ್ಘೇನ ಕತೇ ಏವಾತಿ ಯೋಜನಾ।
Anuyuñjanavattanti anuyuñjanassa, anuyuñjane vā vattaṃ. Kusalena buddhimatāti ettha kusalasaddo chekapariyāyo, buddhimantusaddo paṇḍitapariyāyoti āha ‘‘chekena paṇḍitenā’’ti. ‘‘Ñāṇapāramippattenā’’ti iminā buddhimatāti ettha na kevalaṃ ñāṇasāmaññaṃ, atha kho sabbaññutaññāṇanti dasseti. Ayanti eso yathāvutto attho. Ayaṃ panāti eso vakkhamāno pana. Etthāti imāsu gāthāsu. Sace tvaṃ anuvijjako hosīti yojanā. Yaṃ pana anuyogavattaṃ kataṃ supaññattaṃ sabbasikkhāpadānaṃ anulomanti yojanā. Tanti anuyogavattaṃ. Itīti ayaṃ sādhippāyasaṅkhepavaṇṇanā. Attanoti anuvijjakassa. Samparāyeti paraloke. Yoti anuvijjako. Tanti anuyogavattaṃ . Gatinti sugatiṃ. Hitanti codakacuditakānaṃ hitaṃ. Gavesantoti ñāṇena esanto. Iminā hitaṃ esantoti hitesīti vacanatthaṃ dasseti. Mettañcāti appanāpattaṃ mettañca. Mettāpubbabhāgañcāti appanāmettāya pubbabhāge pavattaṃ parikammaupacāramettañca. Tava bhāre saṅghena kate evāti yojanā.
ಯೋತಿ ಅನುವಿಜ್ಜಕೋ। ಏತೇಸನ್ತಿ ಚೋದಕಚುದಿತಕಾನಂ। ‘‘ಭಾಸಿತ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ವೋಹಾರಸದ್ದೋ ಭಾಸಿತಪರಿಯಾಯೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತನ್ತಿ ಸಹಸಾ ವೋಹಾರಂ।
Yoti anuvijjako. Etesanti codakacuditakānaṃ. ‘‘Bhāsita’’nti iminā vohārasaddo bhāsitapariyāyoti dasseti. Tanti sahasā vohāraṃ.
ಅನುಸನ್ಧಿತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯಾನುಸನ್ಧಿಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಕಥಾನುಸನ್ಧಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ। ಕಥಾಯ ಅನುರೂಪಂ ಸನ್ದಹನಂ ಕಥಾನುಸನ್ಧಿ। ಪಟಿಞ್ಞಾನುಸನ್ಧಿತೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಪಟಿಞ್ಞಾಸದ್ದಅನುಸನ್ಧಿಸದ್ದಾನಂ ತುಲ್ಯಾಧಿಕರಣತೋ ಅಞ್ಞಂ ಭಿನ್ನಾಧಿಕರಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಅಥವಾ’’ತಿಆದಿ। ಲಜ್ಜಿಂ ಪುಗ್ಗಲನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತತ್ಥಾತಿ ಗಾಥಾಯಂ। ವತ್ತಾನುಸನ್ಧಿನಾತಿ ಆಚಾರಸಙ್ಖಾತೇನ ವತ್ತೇನ ಅನುಸನ್ಧಿನಾ ಅಸ್ಸ ಅಲಜ್ಜೀಸ್ಸ ವತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯಾ ಪಟಿಞ್ಞಾ ಸನ್ಧಿಯತೀತಿ ಯೋಜನಾ।
Anusandhitanti ettha vinicchayānusandhiṃ paṭikkhipanto āha ‘‘kathānusandhi vuccatī’’ti. Kathāya anurūpaṃ sandahanaṃ kathānusandhi. Paṭiññānusandhitenāti ettha paṭiññāsaddaanusandhisaddānaṃ tulyādhikaraṇato aññaṃ bhinnādhikaraṇaṃ dassento āha ‘‘athavā’’tiādi. Lajjiṃ puggalanti sambandho. Tatthāti gāthāyaṃ. Vattānusandhināti ācārasaṅkhātena vattena anusandhinā assa alajjīssa vattena saddhiṃ yā paṭiññā sandhiyatīti yojanā.
ಜಾನನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ಜಾನನ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಇಮಿನಾ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚಾತಿ ಪದಸ್ಸ ಸಞ್ಚೇತೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ವೀತಿಕ್ಕಮಚೇತನಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಚೇತೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ನ ದೇಸೇತಿ ನ ವುಟ್ಠಾತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪರಿಗೂಹತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪರಿಗೂಹನಂ ನಾಮ ಅತ್ಥತೋ ನ ದೇಸನಂ ನ ವುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
Jānanto āpajjatīti jānanto hutvā āpajjati. Iminā sañciccāti padassa sañcetetvāti atthaṃ dasseti. Vītikkamacetanāya saddhiṃ cetetvāti attho. ‘‘Na deseti na vuṭṭhātī’’ti iminā parigūhatīti ettha parigūhanaṃ nāma atthato na desanaṃ na vuṭṭhānanti dasseti.
ಯನ್ತಿ ‘‘ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ ವಚನಂ। ತುಮ್ಹೇಹೀತಿ ಪರಿಹಾರಕಾರಕೇಹಿ। ಸಚ್ಚನ್ತಿ ತಥಂ ಅವಿತಥಂ। ಅಹಮ್ಪೀತಿ ಚೋದಕೋಪಿ। ಪಿಸದ್ದೇನ ಪರಿಹಾರಕಂ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತಿ। ನನ್ತಿ ‘‘ಸಞ್ಚಿಚ್ಚಾ’’ತಿಆದಿವಚನಂ। ತನ್ತಿ ತುವಂ, ತ್ವಂ ವಾ।
Yanti ‘‘sañcicca āpattiṃ āpajjatī’’ti vacanaṃ. Tumhehīti parihārakārakehi. Saccanti tathaṃ avitathaṃ. Ahampīti codakopi. Pisaddena parihārakaṃ sampiṇḍeti. Nanti ‘‘sañciccā’’tiādivacanaṃ. Tanti tuvaṃ, tvaṃ vā.
ಪುಬ್ಬಾಪರನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪುಬ್ಬೇ ಕಥೇತಬ್ಬಂ ಪುಬ್ಬಂ, ಅಪರಮ್ಹಿ ಕಥೇತಬ್ಬಂ ಅಪರಂ, ಪುಬ್ಬಞ್ಚ ಅಪರಞ್ಚ ಪುಬ್ಬಾಪರನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಪುರೇ’’ತಿಆದಿ। ‘‘ತಸ್ಮಿಂ ಪುಬ್ಬಾಪರೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪಾಳಿಯಂ ಪುಬ್ಬಪರಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಸಾಮಿವಚನನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
Pubbāparanti ettha pubbe kathetabbaṃ pubbaṃ, aparamhi kathetabbaṃ aparaṃ, pubbañca aparañca pubbāparanti dassento āha ‘‘pure’’tiādi. ‘‘Tasmiṃ pubbāpare’’ti iminā pāḷiyaṃ pubbaparassāti ettha bhummatthe sāmivacananti dasseti.
ದ್ವೀಹೀತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸವಸೇನ ದ್ವೀಹಿ। ಪಞ್ಚಹೀತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಾದಿವಸೇನ ಪಞ್ಚಹಿ। ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಯಾತಿ ‘‘ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಧ॰ ಸ॰ ೧೨೨೧) ದಸವತ್ಥುಕಾಯ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಯಾ। ಅನ್ತಗ್ಗಾಹಿಕದಿಟ್ಠಿಯಾತಿ ‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’’ತಿಆದಿನಾ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೩೧; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೬೯) ದಸವತ್ಥುಕಾಯ ಅನ್ತಗ್ಗಾಹಿಕದಿಟ್ಠಿಯಾ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ದುತಿಯಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕೇಸು।
Dvīhīti pārājikasaṅghādisesavasena dvīhi. Pañcahīti thullaccayādivasena pañcahi. Micchādiṭṭhiyāti ‘‘natthi dinna’’ntiādinā (dha. sa. 1221) dasavatthukāya micchādiṭṭhiyā. Antaggāhikadiṭṭhiyāti ‘‘sassato loko’’tiādinā (dī. ni. 1.31; ma. ni. 1.269) dasavatthukāya antaggāhikadiṭṭhiyā. Sabbatthāti sabbesu dutiyagāthāsaṅgaṇikesu.
ಇತಿ ದುತಿಯಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕವಣ್ಣನಾಯ ಯೋಜನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Iti dutiyagāthāsaṅgaṇikavaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಪರಿವಾರಪಾಳಿ • Parivārapāḷi / ೧. ಚೋದನಾದಿಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾ • 1. Codanādipucchāvissajjanā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Parivāra-aṭṭhakathā / ಚೋದನಾದಿಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾವಣ್ಣನಾ • Codanādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ದುತಿಯಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕವಣ್ಣನಾ • Dutiyagāthāsaṅgaṇikavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಚೋದನಾದಿಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾವಣ್ಣನಾ • Codanādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಚೋದನಾದಿಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾವಣ್ಣನಾ • Codanādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
