Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi

    ४४३. चूळबोधिजातकं (५)

    443. Cūḷabodhijātakaṃ (5)

    ४९.

    49.

    यो ते इमं विसालक्खिं, पियं सम्हितभासिनिं 1

    Yo te imaṃ visālakkhiṃ, piyaṃ samhitabhāsiniṃ 2;

    आदाय बला गच्छेय्य, किं नु कयिरासि ब्राह्मण॥

    Ādāya balā gaccheyya, kiṃ nu kayirāsi brāhmaṇa.

    ५०.

    50.

    उप्पज्‍जे 3 मे न मुच्‍चेय्य, न मे मुच्‍चेय्य जीवतो।

    Uppajje 4 me na mucceyya, na me mucceyya jīvato;

    रजंव विपुला वुट्ठि, खिप्पमेव निवारये 5

    Rajaṃva vipulā vuṭṭhi, khippameva nivāraye 6.

    ५१.

    51.

    यं नु पुब्बे विकत्थित्थो 7, बलम्हिव अपस्सितो।

    Yaṃ nu pubbe vikatthittho 8, balamhiva apassito;

    स्वज्‍ज तुण्हिकतो 9 दानि, सङ्घाटिं सिब्बमच्छसि॥

    Svajja tuṇhikato 10 dāni, saṅghāṭiṃ sibbamacchasi.

    ५२.

    52.

    उप्पज्‍जि मे न मुच्‍चित्थ, न मे मुच्‍चित्थ जीवतो।

    Uppajji me na muccittha, na me muccittha jīvato;

    रजंव विपुला वुट्ठि, खिप्पमेव निवारयिं॥

    Rajaṃva vipulā vuṭṭhi, khippameva nivārayiṃ.

    ५३.

    53.

    किं ते उप्पज्‍जि नो मुच्‍चि, किं ते न मुच्‍चि जीवतो।

    Kiṃ te uppajji no mucci, kiṃ te na mucci jīvato;

    रजंव विपुला वुट्ठि, कतमं त्वं निवारयि॥

    Rajaṃva vipulā vuṭṭhi, katamaṃ tvaṃ nivārayi.

    ५४.

    54.

    यम्हि जाते न पस्सति, अजाते साधु पस्सति।

    Yamhi jāte na passati, ajāte sādhu passati;

    सो मे उप्पज्‍जि नो मुच्‍चि, कोधो दुम्मेधगोचरो॥

    So me uppajji no mucci, kodho dummedhagocaro.

    ५५.

    55.

    येन जातेन नन्दन्ति, अमित्ता दुक्खमेसिनो।

    Yena jātena nandanti, amittā dukkhamesino;

    सो मे उप्पज्‍जि नो मुच्‍चि, कोधो दुम्मेधगोचरो॥

    So me uppajji no mucci, kodho dummedhagocaro.

    ५६.

    56.

    यस्मिञ्‍च जायमानम्हि, सदत्थं नावबुज्झति।

    Yasmiñca jāyamānamhi, sadatthaṃ nāvabujjhati;

    सो मे उप्पज्‍जि नो मुच्‍चि, कोधो दुम्मेधगोचरो॥

    So me uppajji no mucci, kodho dummedhagocaro.

    ५७.

    57.

    येनाभिभूतो कुसलं जहाति, परक्‍करे विपुलञ्‍चापि अत्थं।

    Yenābhibhūto kusalaṃ jahāti, parakkare vipulañcāpi atthaṃ;

    स भीमसेनो बलवा पमद्दी, कोधो महाराज न मे अमुच्‍चथ॥

    Sa bhīmaseno balavā pamaddī, kodho mahārāja na me amuccatha.

    ५८.

    58.

    कट्ठस्मिं मत्थमानस्मिं 11, पावको नाम जायति।

    Kaṭṭhasmiṃ matthamānasmiṃ 12, pāvako nāma jāyati;

    तमेव कट्ठं डहति, यस्मा सो जायते गिनि॥

    Tameva kaṭṭhaṃ ḍahati, yasmā so jāyate gini.

    ५९.

    59.

    एवं मन्दस्स पोसस्स, बालस्स अविजानतो।

    Evaṃ mandassa posassa, bālassa avijānato;

    सारम्भा 13 जायते कोधो, सोपि तेनेव डय्हति॥

    Sārambhā 14 jāyate kodho, sopi teneva ḍayhati.

    ६०.

    60.

    अग्गीव तिणकट्ठस्मिं, कोधो यस्स पवड्ढति।

    Aggīva tiṇakaṭṭhasmiṃ, kodho yassa pavaḍḍhati;

    निहीयति तस्स यसो, काळपक्खेव चन्दिमा॥

    Nihīyati tassa yaso, kāḷapakkheva candimā.

    ६१.

    61.

    अनेधो 15 धूमकेतूव, कोधो यस्सूपसम्मति।

    Anedho 16 dhūmaketūva, kodho yassūpasammati;

    आपूरति तस्स यसो, सुक्‍कपक्खेव चन्दिमाति॥

    Āpūrati tassa yaso, sukkapakkheva candimāti.

    चूळबोधिजातकं पञ्‍चमं।

    Cūḷabodhijātakaṃ pañcamaṃ.







    Footnotes:
    1. सम्मिल्‍लभासिनिं (सी॰ पी॰), सम्मिल्‍लहासिनिं (स्या॰)
    2. sammillabhāsiniṃ (sī. pī.), sammillahāsiniṃ (syā.)
    3. उप्पज्‍ज (सी॰ पी॰)
    4. uppajja (sī. pī.)
    5. निवारयिं (क॰)
    6. nivārayiṃ (ka.)
    7. विकत्थितो (क॰ सी॰ स्या॰ क॰)
    8. vikatthito (ka. sī. syā. ka.)
    9. तुण्हिकतो (सी॰), तुण्हिक्खको (पी॰)
    10. tuṇhikato (sī.), tuṇhikkhako (pī.)
    11. मन्थमानस्मिं (पी॰), मद्दमानस्मिं (क॰)
    12. manthamānasmiṃ (pī.), maddamānasmiṃ (ka.)
    13. सारब्भा (क॰)
    14. sārabbhā (ka.)
    15. अनिन्धो (सी॰ क॰), अनिन्दो (स्या॰)
    16. anindho (sī. ka.), anindo (syā.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [४४३] ५. चूळबोधिजातकवण्णना • [443] 5. Cūḷabodhijātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact