Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi

๔๔๓. จูฬโพธิชาตกํ (๕)

443. Cūḷabodhijātakaṃ (5)

๔๙.

49.

โย เต อิมํ วิสาลกฺขิํ, ปิยํ สมฺหิตภาสินิํ ¹;

Yo te imaṃ visālakkhiṃ, piyaṃ samhitabhāsiniṃ ²;

อาทาย พลา คเจฺฉยฺย, กิํ นุ กยิราสิ พฺราหฺมณฯ

Ādāya balā gaccheyya, kiṃ nu kayirāsi brāhmaṇa.

๕๐.

50.

อุปฺปเชฺช ³ เม น มุเจฺจยฺย, น เม มุเจฺจยฺย ชีวโต;

Uppajje ⁴ me na mucceyya, na me mucceyya jīvato;

รชํว วิปุลา วุฎฺฐิ, ขิปฺปเมว นิวารเย ⁵ฯ

Rajaṃva vipulā vuṭṭhi, khippameva nivāraye ⁶.

๕๑.

51.

ยํ นุ ปุเพฺพ วิกตฺถิโตฺถ ⁷, พลมฺหิว อปสฺสิโต;

Yaṃ nu pubbe vikatthittho ⁸, balamhiva apassito;

สฺวชฺช ตุณฺหิกโต ⁹ ทานิ, สงฺฆาฎิํ สิพฺพมจฺฉสิฯ

Svajja tuṇhikato ¹⁰ dāni, saṅghāṭiṃ sibbamacchasi.

๕๒.

52.

อุปฺปชฺชิ เม น มุจฺจิตฺถ, น เม มุจฺจิตฺถ ชีวโต;

Uppajji me na muccittha, na me muccittha jīvato;

รชํว วิปุลา วุฎฺฐิ, ขิปฺปเมว นิวารยิํฯ

Rajaṃva vipulā vuṭṭhi, khippameva nivārayiṃ.

๕๓.

53.

กิํ เต อุปฺปชฺชิ โน มุจฺจิ, กิํ เต น มุจฺจิ ชีวโต;

Kiṃ te uppajji no mucci, kiṃ te na mucci jīvato;

รชํว วิปุลา วุฎฺฐิ, กตมํ ตฺวํ นิวารยิฯ

Rajaṃva vipulā vuṭṭhi, katamaṃ tvaṃ nivārayi.

๕๔.

54.

ยมฺหิ ชาเต น ปสฺสติ, อชาเต สาธุ ปสฺสติ;

Yamhi jāte na passati, ajāte sādhu passati;

โส เม อุปฺปชฺชิ โน มุจฺจิ, โกโธ ทุเมฺมธโคจโรฯ

So me uppajji no mucci, kodho dummedhagocaro.

๕๕.

55.

เยน ชาเตน นนฺทนฺติ, อมิตฺตา ทุกฺขเมสิโน;

Yena jātena nandanti, amittā dukkhamesino;

โส เม อุปฺปชฺชิ โน มุจฺจิ, โกโธ ทุเมฺมธโคจโรฯ

So me uppajji no mucci, kodho dummedhagocaro.

๕๖.

56.

ยสฺมิญฺจ ชายมานมฺหิ, สทตฺถํ นาวพุชฺฌติ;

Yasmiñca jāyamānamhi, sadatthaṃ nāvabujjhati;

โส เม อุปฺปชฺชิ โน มุจฺจิ, โกโธ ทุเมฺมธโคจโรฯ

So me uppajji no mucci, kodho dummedhagocaro.

๕๗.

57.

เยนาภิภูโต กุสลํ ชหาติ, ปรกฺกเร วิปุลญฺจาปิ อตฺถํ;

Yenābhibhūto kusalaṃ jahāti, parakkare vipulañcāpi atthaṃ;

ส ภีมเสโน พลวา ปมทฺที, โกโธ มหาราช น เม อมุจฺจถฯ

Sa bhīmaseno balavā pamaddī, kodho mahārāja na me amuccatha.

๕๘.

58.

กฎฺฐสฺมิํ มตฺถมานสฺมิํ ¹¹, ปาวโก นาม ชายติ;

Kaṭṭhasmiṃ matthamānasmiṃ ¹², pāvako nāma jāyati;

ตเมว กฎฺฐํ ฑหติ, ยสฺมา โส ชายเต คินิฯ

Tameva kaṭṭhaṃ ḍahati, yasmā so jāyate gini.

๕๙.

59.

เอวํ มนฺทสฺส โปสสฺส, พาลสฺส อวิชานโต;

Evaṃ mandassa posassa, bālassa avijānato;

สารมฺภา ¹³ ชายเต โกโธ, โสปิ เตเนว ฑยฺหติฯ

Sārambhā ¹⁴ jāyate kodho, sopi teneva ḍayhati.

๖๐.

60.

อคฺคีว ติณกฎฺฐสฺมิํ, โกโธ ยสฺส ปวฑฺฒติ;

Aggīva tiṇakaṭṭhasmiṃ, kodho yassa pavaḍḍhati;

นิหียติ ตสฺส ยโส, กาฬปเกฺขว จนฺทิมาฯ

Nihīyati tassa yaso, kāḷapakkheva candimā.

๖๑.

61.

อเนโธ ¹⁵ ธูมเกตูว, โกโธ ยสฺสูปสมฺมติ;

Anedho ¹⁶ dhūmaketūva, kodho yassūpasammati;

อาปูรติ ตสฺส ยโส, สุกฺกปเกฺขว จนฺทิมาติฯ

Āpūrati tassa yaso, sukkapakkheva candimāti.

จูฬโพธิชาตกํ ปญฺจมํฯ

Cūḷabodhijātakaṃ pañcamaṃ.

Next: ๔๔๔. กณฺหทีปายนชาตกํ • 444. Kaṇhadīpāyanajātakaṃ

Footnotes:

1. สมฺมิลฺลภาสินิํ (สี. ปี.), สมฺมิลฺลหาสินิํ (สฺยา.)

2. sammillabhāsiniṃ (sī. pī.), sammillahāsiniṃ (syā.)

3. อุปฺปชฺช (สี. ปี.)

4. uppajja (sī. pī.)

5. นิวารยิํ (ก.)

6. nivārayiṃ (ka.)

7. วิกตฺถิโต (ก. สี. สฺยา. ก.)

8. vikatthito (ka. sī. syā. ka.)

9. ตุณฺหิกโต (สี.), ตุณฺหิกฺขโก (ปี.)

10. tuṇhikato (sī.), tuṇhikkhako (pī.)

11. มนฺถมานสฺมิํ (ปี.), มทฺทมานสฺมิํ (ก.)

12. manthamānasmiṃ (pī.), maddamānasmiṃ (ka.)

13. สารพฺภา (ก.)

14. sārabbhā (ka.)

15. อนิโนฺธ (สี. ก.), อนิโนฺท (สฺยา.)

16. anindho (sī. ka.), anindo (syā.)

Related texts:

อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā / [๔๔๓] ๕. จูฬโพธิชาตกวณฺณนา • [443] 5. Cūḷabodhijātakavaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact