Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൪൪൩] ൫. ചൂളബോധിജാതകവണ്ണനാ

    [443] 5. Cūḷabodhijātakavaṇṇanā

    യോ തേ ഇമം വിസാലക്ഖിന്തി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ ഏകം കോധനം ഭിക്ഖും ആരബ്ഭ കഥേസി. സോ കിര ഭിക്ഖു നിയ്യാനികേ ബുദ്ധസാസനേ പബ്ബജിത്വാപി കോധം നിഗ്ഗഹേതും നാസക്ഖി, കോധനോ അഹോസി ഉപായാസബഹുലോ, അപ്പമ്പി വുത്തോ സമാനോ അഭിസജ്ജി കുപ്പി ബ്യാപജ്ജി പതിട്ഠയി. സത്ഥാ തസ്സ കോധനഭാവം സുത്വാ പക്കോസാപേത്വാ ‘‘സച്ചം കിര ത്വം കോധനോ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘സച്ചം ഭന്തേ’’തി വുത്തേ ‘‘ഭിക്ഖു കോധോ നാമ വാരേതബ്ബോ, ഏവരൂപോ ഹി ഇധലോകേ ച പരലോകേ ച അനത്ഥകാരകോ, ത്വം നിക്കോധസ്സ ബുദ്ധസ്സ സാസനേ പബ്ബജിത്വാ കസ്മാ കുജ്ഝസി, പോരാണകപണ്ഡിതാ ബാഹിരസാസനേ പബ്ബജിത്വാപി കോധം ന കരിംസൂ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.

    Yo te imaṃ visālakkhinti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ kodhanaṃ bhikkhuṃ ārabbha kathesi. So kira bhikkhu niyyānike buddhasāsane pabbajitvāpi kodhaṃ niggahetuṃ nāsakkhi, kodhano ahosi upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajji kuppi byāpajji patiṭṭhayi. Satthā tassa kodhanabhāvaṃ sutvā pakkosāpetvā ‘‘saccaṃ kira tvaṃ kodhano’’ti pucchitvā ‘‘saccaṃ bhante’’ti vutte ‘‘bhikkhu kodho nāma vāretabbo, evarūpo hi idhaloke ca paraloke ca anatthakārako, tvaṃ nikkodhassa buddhassa sāsane pabbajitvā kasmā kujjhasi, porāṇakapaṇḍitā bāhirasāsane pabbajitvāpi kodhaṃ na kariṃsū’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ അഞ്ഞതരസ്മിം കാസിനിഗമേ ഏകോ ബ്രാഹ്മണോ അഡ്ഢോ മഹദ്ധനോ മഹാഭോഗോ അപുത്തകോ അഹോസി, തസ്സ ബ്രാഹ്മണീ പുത്തം പത്ഥേസി. തദാ ബോധിസത്തോ ബ്രഹ്മലോകാ ചവിത്വാ തസ്സാ കുച്ഛിയം നിബ്ബത്തി, തസ്സ നാമഗ്ഗഹണദിവസേ ‘‘ബോധികുമാരോ’’തി നാമം കരിംസു. തസ്സ വയപ്പത്തകാലേ തക്കസിലം ഗന്ത്വാ സബ്ബസിപ്പാനി ഉഗ്ഗണ്ഹിത്വാ പച്ചാഗതസ്സ അനിച്ഛന്തസ്സേവ മാതാപിതരോ സമാനജാതികാ കുലാ കുമാരികം ആനേസും. സാപി ബ്രഹ്മലോകാ ചുതാവ ഉത്തമരൂപധരാ ദേവച്ഛരപടിഭാഗാ. തേസം അനിച്ഛമാനാനഞ്ഞേവ അഞ്ഞമഞ്ഞം ആവാഹവിവാഹം കരിംസു. ഉഭിന്നം പനേതേസം കിലേസസമുദാചാരോ നാമ ന ഭൂതപുബ്ബോ, സംരാഗവസേന അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ ഓലോകനം നാമ നാഹോസി, സുപിനേപി മേഥുനധമ്മോ നാമ ന ദിട്ഠപുബ്ബോ, ഏവം പരിസുദ്ധസീലാ അഹേസും.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente aññatarasmiṃ kāsinigame eko brāhmaṇo aḍḍho mahaddhano mahābhogo aputtako ahosi, tassa brāhmaṇī puttaṃ patthesi. Tadā bodhisatto brahmalokā cavitvā tassā kucchiyaṃ nibbatti, tassa nāmaggahaṇadivase ‘‘bodhikumāro’’ti nāmaṃ kariṃsu. Tassa vayappattakāle takkasilaṃ gantvā sabbasippāni uggaṇhitvā paccāgatassa anicchantasseva mātāpitaro samānajātikā kulā kumārikaṃ ānesuṃ. Sāpi brahmalokā cutāva uttamarūpadharā devaccharapaṭibhāgā. Tesaṃ anicchamānānaññeva aññamaññaṃ āvāhavivāhaṃ kariṃsu. Ubhinnaṃ panetesaṃ kilesasamudācāro nāma na bhūtapubbo, saṃrāgavasena aññamaññassa olokanaṃ nāma nāhosi, supinepi methunadhammo nāma na diṭṭhapubbo, evaṃ parisuddhasīlā ahesuṃ.

    അഥാപരഭാഗേ മഹാസത്തോ മാതാപിതൂസു കാലകതേസു തേസം സരീരകിച്ചം കത്വാ തം പക്കോസിത്വാ ‘‘ഭദ്ദേ, ത്വം ഇമം അസീതികോടിധനം ഗഹേത്വാ സുഖേന ജീവാഹീ’’തി ആഹ. ‘‘കിം കരിസ്സഥ തുമ്ഹേ പന, അയ്യപുത്താ’’തി? ‘‘മയ്ഹം ധനേന കിച്ചം നത്ഥി, ഹിമവന്തപദേസം പവിസിത്വാ ഇസിപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ അത്തനോ പതിട്ഠം കരിസ്സാമീ’’തി. ‘‘കിം പന അയ്യപുത്ത പബ്ബജ്ജാ നാമ പുരിസാനഞ്ഞേവ വട്ടതീ’’തി? ‘‘ഇത്ഥീനമ്പി വട്ടതി, ഭദ്ദേ’’തി. ‘‘തേന ഹി അഹം തുമ്ഹേഹി ഛട്ടിതഖേളം ന ഗണ്ഹിസ്സാമി, മയ്ഹമ്പി ധനേന കിച്ചം നത്ഥി, അഹമ്പി പബ്ബജിസ്സാമീ’’തി. ‘‘സാധു, ഭദ്ദേ’’തി. തേ ഉഭോപി മഹാദാനം ദത്വാ നിക്ഖമിത്വാ രമണീയേ ഭൂമിഭാഗേ അസ്സമം കത്വാ പബ്ബജിത്വാ ഉഞ്ഛാചരിയായ ഫലാഫലേഹി യാപേന്താ തത്ഥ ദസമത്താനി സംവച്ഛരാനി വസിംസു, ഝാനം പന നേസം ന താവ ഉപ്പജ്ജതി. തേ തത്ഥ പബ്ബജ്ജാസുഖേനേവ ദസ സംവച്ഛരേ വസിത്വാ ലോണമ്ബിലസേവനത്ഥായ ജനപദചാരികം ചരന്താ അനുപുബ്ബേന ബാരാണസിം പത്വാ രാജുയ്യാനേ വസിംസു.

    Athāparabhāge mahāsatto mātāpitūsu kālakatesu tesaṃ sarīrakiccaṃ katvā taṃ pakkositvā ‘‘bhadde, tvaṃ imaṃ asītikoṭidhanaṃ gahetvā sukhena jīvāhī’’ti āha. ‘‘Kiṃ karissatha tumhe pana, ayyaputtā’’ti? ‘‘Mayhaṃ dhanena kiccaṃ natthi, himavantapadesaṃ pavisitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā attano patiṭṭhaṃ karissāmī’’ti. ‘‘Kiṃ pana ayyaputta pabbajjā nāma purisānaññeva vaṭṭatī’’ti? ‘‘Itthīnampi vaṭṭati, bhadde’’ti. ‘‘Tena hi ahaṃ tumhehi chaṭṭitakheḷaṃ na gaṇhissāmi, mayhampi dhanena kiccaṃ natthi, ahampi pabbajissāmī’’ti. ‘‘Sādhu, bhadde’’ti. Te ubhopi mahādānaṃ datvā nikkhamitvā ramaṇīye bhūmibhāge assamaṃ katvā pabbajitvā uñchācariyāya phalāphalehi yāpentā tattha dasamattāni saṃvaccharāni vasiṃsu, jhānaṃ pana nesaṃ na tāva uppajjati. Te tattha pabbajjāsukheneva dasa saṃvacchare vasitvā loṇambilasevanatthāya janapadacārikaṃ carantā anupubbena bārāṇasiṃ patvā rājuyyāne vasiṃsu.

    അഥേകദിവസം രാജാ ഉയ്യാനപാലം പണ്ണാകാരം ആദായ ആഗതം ദിസ്വാ ‘‘ഉയ്യാനകീളികം കീളിസ്സാമ, ഉയ്യാനം സോധേഹീ’’തി വത്വാ തേന സോധിതം സജ്ജിതം ഉയ്യാനം മഹന്തേന പരിവാരേന അഗമാസി. തസ്മിം ഖണേ തേ ഉഭോപി ജനാ ഉയ്യാനസ്സ ഏകപസ്സേ പബ്ബജ്ജാസുഖേന വീതിനാമേത്വാ നിസിന്നാ ഹോന്തി. അഥ രാജാ ഉയ്യാനേ വിചരന്തോ തേ ഉഭോപി നിസിന്നകേ ദിസ്വാ പരമപാസാദികം ഉത്തമരൂപധരം പരിബ്ബാജികം ഓലോകേന്തോ പടിബദ്ധചിത്തോ അഹോസി. സോ കിലേസവസേന കമ്പന്തോ ‘‘പുച്ഛിസ്സാമി താവ, അയം പരിബ്ബാജികാ ഇമസ്സ കിം ഹോതീ’’തി ബോധിസത്തം ഉപസങ്കമിത്വാ ‘‘പബ്ബജിത അയം തേ പരിബ്ബാജികാ കിം ഹോതീ’’തി പുച്ഛി. മഹാരാജ, കിഞ്ചി ന ഹോതി, കേവലം ഏകപബ്ബജ്ജായ പബ്ബജിതാ, അപിച ഖോ പന മേ ഗിഹികാലേ പാദപരിചാരികാ അഹോസീതി. തം സുത്വാ രാജാ ‘‘അയം കിരേതസ്സ കിഞ്ചി ന ഹോതി, അപിച ഖോ പന ഗിഹികാലേ പാദപരിചാരികാ കിരസ്സ അഹോസി , സചേ പനാഹം ഇസ്സരിയബലേന ഗഹേത്വാ ഗച്ഛേയ്യം, കിം നു ഖോ ഏസ കരിസ്സതി, പരിഗ്ഗണ്ഹിസ്സാമി താവ ന’’ന്തി ചിന്തേത്വാ ഉപസങ്കമിത്വാ പഠമം ഗാഥമാഹ –

    Athekadivasaṃ rājā uyyānapālaṃ paṇṇākāraṃ ādāya āgataṃ disvā ‘‘uyyānakīḷikaṃ kīḷissāma, uyyānaṃ sodhehī’’ti vatvā tena sodhitaṃ sajjitaṃ uyyānaṃ mahantena parivārena agamāsi. Tasmiṃ khaṇe te ubhopi janā uyyānassa ekapasse pabbajjāsukhena vītināmetvā nisinnā honti. Atha rājā uyyāne vicaranto te ubhopi nisinnake disvā paramapāsādikaṃ uttamarūpadharaṃ paribbājikaṃ olokento paṭibaddhacitto ahosi. So kilesavasena kampanto ‘‘pucchissāmi tāva, ayaṃ paribbājikā imassa kiṃ hotī’’ti bodhisattaṃ upasaṅkamitvā ‘‘pabbajita ayaṃ te paribbājikā kiṃ hotī’’ti pucchi. Mahārāja, kiñci na hoti, kevalaṃ ekapabbajjāya pabbajitā, apica kho pana me gihikāle pādaparicārikā ahosīti. Taṃ sutvā rājā ‘‘ayaṃ kiretassa kiñci na hoti, apica kho pana gihikāle pādaparicārikā kirassa ahosi , sace panāhaṃ issariyabalena gahetvā gaccheyyaṃ, kiṃ nu kho esa karissati, pariggaṇhissāmi tāva na’’nti cintetvā upasaṅkamitvā paṭhamaṃ gāthamāha –

    ൪൯.

    49.

    ‘‘യോ തേ ഇമം വിസാലക്ഖിം, പിയം സംമ്ഹിതഭാസിനിം;

    ‘‘Yo te imaṃ visālakkhiṃ, piyaṃ saṃmhitabhāsiniṃ;

    ആദായ ബലാ ഗച്ഛേയ്യ, കിം നു കയിരാസി ബ്രാഹ്മണാ’’തി.

    Ādāya balā gaccheyya, kiṃ nu kayirāsi brāhmaṇā’’ti.

    തത്ഥ സംമ്ഹിതഭാസിനിന്തി മന്ദഹസിതഭാസിനിം. ബലാ ഗച്ഛേയ്യാതി ബലക്കാരേന ആദായ ഗച്ഛേയ്യ. കിം നു കയിരാസീതി തസ്സ ത്വം ബ്രാഹ്മണ കിം കരേയ്യാസീതി?

    Tattha saṃmhitabhāsininti mandahasitabhāsiniṃ. Balā gaccheyyāti balakkārena ādāya gaccheyya. Kiṃ nu kayirāsīti tassa tvaṃ brāhmaṇa kiṃ kareyyāsīti?

    അഥസ്സ കഥം സുത്വാ മഹാസത്തോ ദുതിയം ഗാഥമാഹ –

    Athassa kathaṃ sutvā mahāsatto dutiyaṃ gāthamāha –

    ൫൦.

    50.

    ‘‘ഉപ്പജ്ജേ മേ ന മുച്ചേയ്യ, ന മേ മുച്ചേയ്യ ജീവതോ;

    ‘‘Uppajje me na mucceyya, na me mucceyya jīvato;

    രജംവ വിപുലാ വുട്ഠി, ഖിപ്പമേവ നിവാരയേ’’തി.

    Rajaṃva vipulā vuṭṭhi, khippameva nivāraye’’ti.

    തസ്സത്ഥോ – മഹാരാജ, സചേ ഇമം ഗഹേത്വാ ഗച്ഛന്തേ കിസ്മിഞ്ചി മമ അബ്ഭന്തരേ കോപോ ഉപ്പജ്ജേയ്യ, സോ മേ അന്തോ ഉപ്പജ്ജിത്വാ ന മുച്ചേയ്യ, യാവാഹം ജീവാമി, താവ മേ ന മുച്ചേയ്യ. നാസ്സ അന്തോ ഘനസന്നിവാസേന പതിട്ഠാതും ദസ്സാമി, അഥ ഖോ യഥാ ഉപ്പന്നം രജം വിപുലാ മേഘവുട്ഠി ഖിപ്പം നിവാരേതി, തഥാ ഖിപ്പമേവ നം മേത്താഭാവനായ നിഗ്ഗഹേത്വാ വാരേസ്സാമീതി.

    Tassattho – mahārāja, sace imaṃ gahetvā gacchante kismiñci mama abbhantare kopo uppajjeyya, so me anto uppajjitvā na mucceyya, yāvāhaṃ jīvāmi, tāva me na mucceyya. Nāssa anto ghanasannivāsena patiṭṭhātuṃ dassāmi, atha kho yathā uppannaṃ rajaṃ vipulā meghavuṭṭhi khippaṃ nivāreti, tathā khippameva naṃ mettābhāvanāya niggahetvā vāressāmīti.

    ഏവം മഹാസത്തോ സീഹനാദം നദി. രാജാ പനസ്സ കഥം സുത്വാപി അന്ധബാലതായ പടിബദ്ധം അത്തനോ ചിത്തം നിവാരേതും അസക്കോന്തോ അഞ്ഞതരം അമച്ചം ആണാപേസി ‘‘ഇമം പരിബ്ബാജികം രാജനിവേസനം നേഹീ’’തി. സോ ‘‘സാധൂ’’തി പടിസ്സുണിത്വാ ‘‘അധമ്മോ ലോകേ വത്തതി, അയുത്ത’’ന്തിആദീനി വത്വാ പരിദേവമാനംയേവ നം ആദായ പായാസി. ബോധിസത്തോ തസ്സാ പരിദേവനസദ്ദം സുത്വാ ഏകവാരം ഓലോകേത്വാ പുന ന ഓലോകേസി. തം രോദന്തിം പരിദേവന്തിം രാജനിവേസനമേവ നയിംസു. സോപി ബാരാണസിരാജാ ഉയ്യാനേ പപഞ്ചം അകത്വാവ സീഘതരം ഗന്ത്വാ തം പരിബ്ബാജികം പക്കോസാപേത്വാ മഹന്തേന യസേന നിമന്തേസി. സാ യസസ്സ അഗുണം പബ്ബജായ ഏവ ഗുണം കഥേസി. രാജാ കേനചി പരിയായേന തസ്സാ മനം അലഭന്തോ തം ഏകസ്മിം ഗബ്ഭേ കാരേത്വാ ചിന്തേസി ‘‘അയം പരിബ്ബാജികാ ഏവരൂപം യസം ന ഇച്ഛതി, സോപി താപസോ ഏവരൂപം മാതുഗാമം ഗഹേത്വാ ഗച്ഛന്തേ കുജ്ഝിത്വാ ഓലോകിതമത്തമ്പി ന അകാസി, പബ്ബജിതാ ഖോ പന ബഹുമായാ ഹോന്തി, കിഞ്ചി പയോജേത്വാ അനത്ഥമ്പി മേ കരേയ്യ, ഗച്ഛാമി താവ ജാനാമി കിം കരോന്തോ നിസിന്നോ’’തി സണ്ഠാതും അസക്കോന്തോ ഉയ്യാനം അഗമാസി. ബോധിസത്തോപി ചീവരം സിബ്ബന്തോ നിസീദി. രാജാ മന്ദപരിവാരോവ പദസദ്ദം അകരോന്തോ സണികം ഉപസങ്കമി. ബോധിസത്തോ രാജാനം അനോലോകേത്വാ ചീവരമേവ സിബ്ബി. രാജാ ‘‘അയം കുജ്ഝിത്വാ മയാ സദ്ധിം ന സല്ലപതീ’’തി മഞ്ഞമാനോ ‘‘അയം കൂടതാപസോ ‘കോധസ്സ ഉപ്പജ്ജിതും ന ദസ്സാമി, ഉപ്പന്നമ്പി നം ഖിപ്പമേവ നിഗ്ഗണ്ഹിസ്സാമീ’തി പഠമമേവ ഗജ്ജിത്വാ ഇദാനി കോധേന ഥദ്ധോ ഹുത്വാ മയാ സദ്ധിം ന സല്ലപതീ’’തി സഞ്ഞായ തതിയം ഗാഥമാഹ –

    Evaṃ mahāsatto sīhanādaṃ nadi. Rājā panassa kathaṃ sutvāpi andhabālatāya paṭibaddhaṃ attano cittaṃ nivāretuṃ asakkonto aññataraṃ amaccaṃ āṇāpesi ‘‘imaṃ paribbājikaṃ rājanivesanaṃ nehī’’ti. So ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā ‘‘adhammo loke vattati, ayutta’’ntiādīni vatvā paridevamānaṃyeva naṃ ādāya pāyāsi. Bodhisatto tassā paridevanasaddaṃ sutvā ekavāraṃ oloketvā puna na olokesi. Taṃ rodantiṃ paridevantiṃ rājanivesanameva nayiṃsu. Sopi bārāṇasirājā uyyāne papañcaṃ akatvāva sīghataraṃ gantvā taṃ paribbājikaṃ pakkosāpetvā mahantena yasena nimantesi. Sā yasassa aguṇaṃ pabbajāya eva guṇaṃ kathesi. Rājā kenaci pariyāyena tassā manaṃ alabhanto taṃ ekasmiṃ gabbhe kāretvā cintesi ‘‘ayaṃ paribbājikā evarūpaṃ yasaṃ na icchati, sopi tāpaso evarūpaṃ mātugāmaṃ gahetvā gacchante kujjhitvā olokitamattampi na akāsi, pabbajitā kho pana bahumāyā honti, kiñci payojetvā anatthampi me kareyya, gacchāmi tāva jānāmi kiṃ karonto nisinno’’ti saṇṭhātuṃ asakkonto uyyānaṃ agamāsi. Bodhisattopi cīvaraṃ sibbanto nisīdi. Rājā mandaparivārova padasaddaṃ akaronto saṇikaṃ upasaṅkami. Bodhisatto rājānaṃ anoloketvā cīvarameva sibbi. Rājā ‘‘ayaṃ kujjhitvā mayā saddhiṃ na sallapatī’’ti maññamāno ‘‘ayaṃ kūṭatāpaso ‘kodhassa uppajjituṃ na dassāmi, uppannampi naṃ khippameva niggaṇhissāmī’ti paṭhamameva gajjitvā idāni kodhena thaddho hutvā mayā saddhiṃ na sallapatī’’ti saññāya tatiyaṃ gāthamāha –

    ൫൧.

    51.

    ‘‘യം നു പുബ്ബേ വികത്ഥിത്ഥോ, ബലമ്ഹിവ അപസ്സിതോ;

    ‘‘Yaṃ nu pubbe vikatthittho, balamhiva apassito;

    സ്വജ്ജ തുണ്ഹികതോ ദാനി, സങ്ഘാടിം സിബ്ബമച്ഛസീ’’തി.

    Svajja tuṇhikato dāni, saṅghāṭiṃ sibbamacchasī’’ti.

    തത്ഥ ബലമ്ഹിവ അപസ്സിതോതി ബലനിസ്സിതോ വിയ ഹുത്വാ. തുണ്ഹികതോതി കിഞ്ചി അവദന്തോ. സിബ്ബമച്ഛസീതി സിബ്ബന്തോ അച്ഛസി.

    Tattha balamhiva apassitoti balanissito viya hutvā. Tuṇhikatoti kiñci avadanto. Sibbamacchasīti sibbanto acchasi.

    തം സുത്വാ മഹാസത്തോ ‘‘അയം രാജാ കോധവസേന മം നാലപതീതി മഞ്ഞതി, കഥേസ്സാമി ദാനിസ്സ ഉപ്പന്നസ്സ കോധസ്സ വസം അഗതഭാവ’’ന്തി ചിന്തേത്വാ ചതുത്ഥം ഗാഥമാഹ –

    Taṃ sutvā mahāsatto ‘‘ayaṃ rājā kodhavasena maṃ nālapatīti maññati, kathessāmi dānissa uppannassa kodhassa vasaṃ agatabhāva’’nti cintetvā catutthaṃ gāthamāha –

    ൫൨.

    52.

    ‘‘ഉപ്പജ്ജി മേ ന മുച്ചിത്ഥ, ന മേ മുച്ചിത്ഥ ജീവതോ;

    ‘‘Uppajji me na muccittha, na me muccittha jīvato;

    രജംവ വിപുലാ വുട്ഠി, ഖിപ്പമേവ നിവാരയി’’ന്തി.

    Rajaṃva vipulā vuṭṭhi, khippameva nivārayi’’nti.

    തസ്സത്ഥോ – മഹാരാജ, ഉപ്പജ്ജി മേ, ന ന ഉപ്പജ്ജി, ന പന മേ മുച്ചിത്ഥ, നാസ്സ പവിസിത്വാ ഹദയേ ഠാതും അദാസിം, ഇതി സോ മമ ജീവതോ ന മുച്ചിത്ഥേവ, രജം വിപുലാ വുട്ഠി വിയ ഖിപ്പമേവ നം നിവാരേസിന്തി.

    Tassattho – mahārāja, uppajji me, na na uppajji, na pana me muccittha, nāssa pavisitvā hadaye ṭhātuṃ adāsiṃ, iti so mama jīvato na muccittheva, rajaṃ vipulā vuṭṭhi viya khippameva naṃ nivāresinti.

    തം സുത്വാ രാജാ ‘‘കിം നു ഖോ ഏസ കോപമേവ സന്ധായ വദതി, ഉദാഹു അഞ്ഞം കിഞ്ചി സിപ്പം സന്ധായ കഥേസി, പുച്ഛിസ്സാമി താവ ന’’ന്തി ചിന്തേത്വാ പുച്ഛന്തോ പഞ്ചമം ഗാഥമാഹ –

    Taṃ sutvā rājā ‘‘kiṃ nu kho esa kopameva sandhāya vadati, udāhu aññaṃ kiñci sippaṃ sandhāya kathesi, pucchissāmi tāva na’’nti cintetvā pucchanto pañcamaṃ gāthamāha –

    ൫൩.

    53.

    ‘‘കിം തേ ഉപ്പജ്ജി നോ മുച്ചി, കിം തേ ന മുച്ചി ജീവതോ;

    ‘‘Kiṃ te uppajji no mucci, kiṃ te na mucci jīvato;

    രജംവ വിപുലാ വുട്ഠി, കതമം തം നിവാരയീ’’തി.

    Rajaṃva vipulā vuṭṭhi, katamaṃ taṃ nivārayī’’ti.

    തത്ഥ കിം തേ ഉപ്പജ്ജി നോ മുച്ചീതി കിം തവ ഉപ്പജ്ജി ചേവ ന മുച്ചി ച.

    Tattha kiṃ te uppajji no muccīti kiṃ tava uppajji ceva na mucci ca.

    തം സുത്വാ ബോധിസത്തോ ‘‘മഹാരാജ, ഏവം കോധോ ബഹുആദീനവോ മഹാവിനാസദായകോ, ഏസോ മമ ഉപ്പജ്ജി, ഉപ്പന്നഞ്ച നം മേത്താഭാവനായ നിവാരേസി’’ന്തി കോധേ ആദീനവം പകാസേന്തോ –

    Taṃ sutvā bodhisatto ‘‘mahārāja, evaṃ kodho bahuādīnavo mahāvināsadāyako, eso mama uppajji, uppannañca naṃ mettābhāvanāya nivāresi’’nti kodhe ādīnavaṃ pakāsento –

    ൫൪.

    54.

    ‘‘യമ്ഹി ജാതേ ന പസ്സതി, അജാതേ സാധു പസ്സതി;

    ‘‘Yamhi jāte na passati, ajāte sādhu passati;

    സോ മേ ഉപ്പജ്ജി നോ മുച്ചി, കോധോ ദുമ്മേധഗോചരോ.

    So me uppajji no mucci, kodho dummedhagocaro.

    ൫൫.

    55.

    ‘‘യേന ജാതേന നന്ദന്തി, അമിത്താ ദുക്ഖമേസിനോ;

    ‘‘Yena jātena nandanti, amittā dukkhamesino;

    സോ മേ ഉപ്പജ്ജി നോ മുച്ചി, കോധോ ദുമ്മേധഗോചരോ.

    So me uppajji no mucci, kodho dummedhagocaro.

    ൫൬.

    56.

    ‘‘യസ്മിഞ്ച ജായമാനമ്ഹി, സദത്ഥം നാവബുജ്ഝതി;

    ‘‘Yasmiñca jāyamānamhi, sadatthaṃ nāvabujjhati;

    സോ മേ ഉപ്പജ്ജി നോ മുച്ചി, കോധോ ദുമ്മേധഗോചരോ.

    So me uppajji no mucci, kodho dummedhagocaro.

    ൫൭.

    57.

    ‘‘യേനാഭിഭൂതോ കുസലം ജഹാതി, പരക്കരേ വിപുലഞ്ചാപി അത്ഥം;

    ‘‘Yenābhibhūto kusalaṃ jahāti, parakkare vipulañcāpi atthaṃ;

    സ ഭീമസേനോ ബലവാ പമദ്ദീ, കോധോ മഹാരാജ ന മേ അമുച്ചഥ.

    Sa bhīmaseno balavā pamaddī, kodho mahārāja na me amuccatha.

    ൫൮.

    58.

    ‘‘കട്ഠസ്മിം മത്ഥമാനസ്മിം, പാവകോ നാമ ജായതി;

    ‘‘Kaṭṭhasmiṃ matthamānasmiṃ, pāvako nāma jāyati;

    തമേവ കട്ഠം ഡഹതി, യസ്മാ സോ ജായതേ ഗിനി.

    Tameva kaṭṭhaṃ ḍahati, yasmā so jāyate gini.

    ൫൯.

    59.

    ‘‘ഏവം മന്ദസ്സ പോസസ്സ, ബാലസ്സ അവിജാനതോ;

    ‘‘Evaṃ mandassa posassa, bālassa avijānato;

    സാരമ്ഭാ ജായതേ കോധോ, സോപി തേനേവ ഡയ്ഹതി.

    Sārambhā jāyate kodho, sopi teneva ḍayhati.

    ൬൦.

    60.

    ‘‘അഗ്ഗീവ തിണകട്ഠസ്മിം, കോധോ യസ്സ പവഡ്ഢതി;

    ‘‘Aggīva tiṇakaṭṭhasmiṃ, kodho yassa pavaḍḍhati;

    നിഹീയതി തസ്സ യസോ, കാളപക്ഖേവ ചന്ദിമാ.

    Nihīyati tassa yaso, kāḷapakkheva candimā.

    ൬൧.

    61.

    ‘‘അനേധോ ധൂമകേതൂവ, കോധോ യസ്സൂപസമ്മതി;

    ‘‘Anedho dhūmaketūva, kodho yassūpasammati;

    ആപൂരതി തസ്സ യസോ, സുക്കപക്ഖേവ ചന്ദിമാ’’തി. – ഇമാ ഗാഥാ ആഹ;

    Āpūrati tassa yaso, sukkapakkheva candimā’’ti. – imā gāthā āha;

    തത്ഥ ന പസ്സതീതി അത്തത്ഥമ്പി ന പസ്സതി, പഗേവ പരത്ഥം. സാധു പസ്സതീതി അത്തത്ഥം പരത്ഥം ഉഭയത്ഥമ്പി സാധു പസ്സതി. ദുമ്മേധഗോചരോതി നിപ്പഞ്ഞാനം ആധാരഭൂതോ ഗോചരോ. ദുക്ഖമേസിനോതി ദുക്ഖം ഇച്ഛന്താ. സദത്ഥന്തി അത്തനോ അത്ഥഭൂതം അത്ഥതോ ചേവ ധമ്മതോ ച വുദ്ധിം. പരക്കരേതി വിപുലമ്പി അത്ഥം ഉപ്പന്നം പരതോ കാരേതി, അപനേഥ, ന മേ ഇമിനാ അത്ഥോതി വദതി. സ ഭീമസേനോതി സോ കോധോ ഭീമായ ഭയജനനിയാ മഹതിയാ കിലേസസേനായ സമന്നാഗതോ. പമദ്ദീതി അത്തനോ ബലവഭാവേന ഉളാരേപി സത്തേ ഗഹേത്വാ അത്തനോ വസേ കരണേന മദ്ദനസമത്ഥോ. ന മേ അമുച്ചഥാതി മമ സന്തികാ മോക്ഖം ന ലഭതി, ഹദയേ വാ പന മേ ഖീരം വിയ മുഹുത്തം ദധിഭാവേന ന പതിട്ഠഹിത്ഥാതിപി അത്ഥോ.

    Tattha na passatīti attatthampi na passati, pageva paratthaṃ. Sādhu passatīti attatthaṃ paratthaṃ ubhayatthampi sādhu passati. Dummedhagocaroti nippaññānaṃ ādhārabhūto gocaro. Dukkhamesinoti dukkhaṃ icchantā. Sadatthanti attano atthabhūtaṃ atthato ceva dhammato ca vuddhiṃ. Parakkareti vipulampi atthaṃ uppannaṃ parato kāreti, apanetha, na me iminā atthoti vadati. Sa bhīmasenoti so kodho bhīmāya bhayajananiyā mahatiyā kilesasenāya samannāgato. Pamaddīti attano balavabhāvena uḷārepi satte gahetvā attano vase karaṇena maddanasamattho. Na me amuccathāti mama santikā mokkhaṃ na labhati, hadaye vā pana me khīraṃ viya muhuttaṃ dadhibhāvena na patiṭṭhahitthātipi attho.

    കട്ഠസ്മിം മത്ഥമാനസ്മിന്തി അരണീസഹിതേന മത്ഥിയമാനേ, ‘‘മദ്ദമാനസ്മി’’ന്തിപി പാഠോ. യസ്മാതി യതോ കട്ഠാ ജായതി, തമേവ ഡഹതി. ഗിനീതി അഗ്ഗി. ബാലസ്സ അവിജാനതോതി ബാലസ്സ അവിജാനന്തസ്സ. സാരമ്ഭാ ജായതേതി അഹം ത്വന്തി ആകഡ്ഢനവികഡ്ഢനം കരോന്തസ്സ കരണുത്തരിയലക്ഖണാ സാരമ്ഭാ അരണീമത്ഥനാ വിയ പാവകോ കോധോ ജായതി. സോപി തേനേവാതി സോപി ബാലോ തേനേവ കോധേന കട്ഠം വിയ അഗ്ഗിനാ ഡയ്ഹതി. അനേധോ ധൂമകേതൂവാതി അനിന്ധനോ അഗ്ഗി വിയ. തസ്സാതി തസ്സ അധിവാസനഖന്തിയാ സമന്നാഗതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ സുക്കപക്ഖേ ചന്ദോ വിയ ലദ്ധോ യസോ അപരാപരം ആപൂരതീതി.

    Kaṭṭhasmiṃ matthamānasminti araṇīsahitena matthiyamāne, ‘‘maddamānasmi’’ntipi pāṭho. Yasmāti yato kaṭṭhā jāyati, tameva ḍahati. Ginīti aggi. Bālassa avijānatoti bālassa avijānantassa. Sārambhā jāyateti ahaṃ tvanti ākaḍḍhanavikaḍḍhanaṃ karontassa karaṇuttariyalakkhaṇā sārambhā araṇīmatthanā viya pāvako kodho jāyati. Sopi tenevāti sopi bālo teneva kodhena kaṭṭhaṃ viya agginā ḍayhati. Anedho dhūmaketūvāti anindhano aggi viya. Tassāti tassa adhivāsanakhantiyā samannāgatassa puggalassa sukkapakkhe cando viya laddho yaso aparāparaṃ āpūratīti.

    രാജാ മഹാസത്തസ്സ ധമ്മകഥം സുത്വാ തുട്ഠോ ഏകം അമച്ചം ആണാപേത്വാ പരിബ്ബാജികം ആഹരാപേത്വാ ‘‘ഭന്തേ നിക്കോധതാപസ, ഉഭോപി തുമ്ഹേ പബ്ബജ്ജാസുഖേന വീതിനാമേന്താ ഇധേവ ഉയ്യാനേ വസഥ, അഹം വോ ധമ്മികം രക്ഖാവരണഗുത്തിം കരിസ്സാമീ’’തി വത്വാ ഖമാപേത്വാ വന്ദിത്വാ പക്കാമി. തേ ഉഭോപി തത്ഥേവ വസിംസു. അപരഭാഗേ പരിബ്ബാജികാ കാലമകാസി. ബോധിസത്തോ തസ്സാ കാലകതായ ഹിമവന്തം പവിസിത്വാ അഭിഞ്ഞാ ച സമാപത്തിയോ ച നിബ്ബത്തേത്വാ ചത്താരോ ബ്രഹ്മവിഹാരേ ഭാവേത്വാ ബ്രഹ്മലോകപരായണോ അഹോസി.

    Rājā mahāsattassa dhammakathaṃ sutvā tuṭṭho ekaṃ amaccaṃ āṇāpetvā paribbājikaṃ āharāpetvā ‘‘bhante nikkodhatāpasa, ubhopi tumhe pabbajjāsukhena vītināmentā idheva uyyāne vasatha, ahaṃ vo dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ karissāmī’’ti vatvā khamāpetvā vanditvā pakkāmi. Te ubhopi tattheva vasiṃsu. Aparabhāge paribbājikā kālamakāsi. Bodhisatto tassā kālakatāya himavantaṃ pavisitvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā cattāro brahmavihāre bhāvetvā brahmalokaparāyaṇo ahosi.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ സച്ചാനി പകാസേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി, സച്ചപരിയോസാനേ കോധനോ ഭിക്ഖു അനാഗാമിഫലേ പതിട്ഠഹി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne kodhano bhikkhu anāgāmiphale patiṭṭhahi.

    തദാ പരിബ്ബാജികാ രാഹുലമാതാ അഹോസി, രാജാ ആനന്ദോ, പരിബ്ബാജകോ പന അഹമേവ അഹോസിന്തി.

    Tadā paribbājikā rāhulamātā ahosi, rājā ānando, paribbājako pana ahameva ahosinti.

    ചൂളബോധിജാതകവണ്ണനാ പഞ്ചമാ.

    Cūḷabodhijātakavaṇṇanā pañcamā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൪൪൩. ചൂളബോധിജാതകം • 443. Cūḷabodhijātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact