| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာနိဒ္ဒေသ-အဋ္ဌကထာ • Mahāniddesa-aṭṭhakathā |
၁၂. စူဠဗ္ယူဟသုတ္တနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
12. Cūḷabyūhasuttaniddesavaṇṇanā
ဒ္ဝာဒသမေ စူဠဗ္ယူဟသုတ္တနိဒ္ဒေသေ သကံသကံဒိဋ္ဌိပရိဗ္ဗသာနာတိ ဣဒမ္ပိ တသ္မိံယေဝ မဟာသမယေ ‘‘သဗ္ဗေပိမေ ဒိဋ္ဌိဂတိကာ ‘သာဓုရူပာမ္ဟာ’တိ ဘဏန္တိ, ကိံ နု ခော သာဓုရူပာဝ ဣမေ အတ္တနော ဧဝ ဒိဋ္ဌိယာ ပတိဋ္ဌဟန္တိ, ဥဒာဟု အညမ္ပိ ဒိဋ္ဌိံ ဂဏ္ဟန္တီ’’တိ ဥပ္ပန္နစိတ္တာနံ ဧကစ္စာနံ ဒေဝတာနံ တမတ္ထံ ပကာသေတုံ ပုရိမနယေနေဝ နိမ္မိတဗုဒ္ဓေန အတ္တာနံ ပုစ္ဆာပေတ္ဝာ ဝုတ္တံ။
Dvādasame cūḷabyūhasuttaniddese sakaṃsakaṃdiṭṭhiparibbasānāti idampi tasmiṃyeva mahāsamaye ‘‘sabbepime diṭṭhigatikā ‘sādhurūpāmhā’ti bhaṇanti, kiṃ nu kho sādhurūpāva ime attano eva diṭṭhiyā patiṭṭhahanti, udāhu aññampi diṭṭhiṃ gaṇhantī’’ti uppannacittānaṃ ekaccānaṃ devatānaṃ tamatthaṃ pakāsetuṃ purimanayeneva nimmitabuddhena attānaṃ pucchāpetvā vuttaṃ.
၁၁၃. တတ္ထ အာဒိတော ဒ္ဝေပိ ဂာထာ ပုစ္ဆာဂာထာယေဝ။ တာသု သကံ သကံ ဒိဋ္ဌိပရိဗ္ဗသာနာတိ အတ္တနော အတ္တနော ဒိဋ္ဌိယာ ဝသမာနာ။ ဝိဂ္ဂယ္ဟ နာနာ ကုသလာ ဝဒန္တီတိ တံ ဒိဋ္ဌိံ ဗလဝဂ္ဂာဟံ ဂဟေတ္ဝာ ‘‘တတ္ထ ကုသလာမ္ဟာ’’တိ ပဋိဇာနမာနာ ပုထု ပုထု ဝဒန္တိ, ဧကံ န ဝဒန္တိ။ ယော ဧဝံ ဇာနာတိ သ ဝေဒိ ဓမ္မံ, ဣဒံ ပဋိက္ကောသမကေဝလီ သောတိ တဉ္စ ဒိဋ္ဌိံ သန္ဓာယ ယော ဧဝံ ဇာနာတိ, သော ဓမ္မံ ဝေဒိယိ။ ဣဒံ ပန ပဋိက္ကောသန္တော ဟီနော ဟောတီတိ စ ဝဒန္တိ။
113. Tattha ādito dvepi gāthā pucchāgāthāyeva. Tāsu sakaṃ sakaṃ diṭṭhiparibbasānāti attano attano diṭṭhiyā vasamānā. Viggayha nānā kusalā vadantīti taṃ diṭṭhiṃ balavaggāhaṃ gahetvā ‘‘tattha kusalāmhā’’ti paṭijānamānā puthu puthu vadanti, ekaṃ na vadanti. Yo evaṃ jānāti sa vedi dhammaṃ, idaṃ paṭikkosamakevalī soti tañca diṭṭhiṃ sandhāya yo evaṃ jānāti, so dhammaṃ vediyi. Idaṃ pana paṭikkosanto hīno hotīti ca vadanti.
နာနာ ဝဒန္တီတိ နာနာကာရဏံ ဘဏန္တိ။ ဝိဝိဓံ ဝဒန္တီတိ နာနာဝိဓံ ဘဏန္တိ။ အညောညံ ဝဒန္တီတိ ဧကံ အဝတ္ဝာ အညံ အညံ ဂဟေတ္ဝာ ဝဒန္တိ။ အကေဝလီ သောတိ ယော အကုသလော အယံ။ အသမတ္တောတိ န ပရိပူရော။ အပရိပုဏ္ဏောတိ န သမ္ပုဏ္ဏော။
Nānā vadantīti nānākāraṇaṃ bhaṇanti. Vividhaṃ vadantīti nānāvidhaṃ bhaṇanti. Aññoññaṃ vadantīti ekaṃ avatvā aññaṃ aññaṃ gahetvā vadanti. Akevalī soti yo akusalo ayaṃ. Asamattoti na paripūro. Aparipuṇṇoti na sampuṇṇo.
၁၁၄. ဗာလောတိ ဟီနော။ အက္ကုသလောတိ အဝိဒ္ဝာ။
114.Bāloti hīno. Akkusaloti avidvā.
၁၁၅. ဣဒာနိ တိသ္သော ဝိသ္သဇ္ဇနဂာထာ ဟောန္တီတိ။ တာ ပုရိမဍ္ဎေန ဝုတ္တမတ္ထံ ပစ္ဆိမဍ္ဎေန ပဋိဗ္ယူဟိတ္ဝာ ဌိတာ။ တေန ဗ္ယူဟေန ဥတ္တရသုတ္တတော စ အပ္ပကတ္တာ ဣဒံ သုတ္တံ ‘‘စူဠဗ္ယူဟ’’န္တိ နာမံ လဘိ။ တတ္ထ ပဌမဂာထာယံ တာဝ ပရသ္သ စေ ဓမ္မန္တိ ပရသ္သ ဒိဋ္ဌိံ။ သဗ္ဗေဝိမေ ဗာလာတိ ဧဝံ သန္တေ သဗ္ဗေဝ ဣမေ ဗာလာ ဟောန္တီတိ အဓိပ္ပာယော။ ကိံကာရဏာ? သဗ္ဗေဝိမေ ဒိဋ္ဌိပရိဗ္ဗသာနာတိ။
115. Idāni tisso vissajjanagāthā hontīti. Tā purimaḍḍhena vuttamatthaṃ pacchimaḍḍhena paṭibyūhitvā ṭhitā. Tena byūhena uttarasuttato ca appakattā idaṃ suttaṃ ‘‘cūḷabyūha’’nti nāmaṃ labhi. Tattha paṭhamagāthāyaṃ tāva parassa ce dhammanti parassa diṭṭhiṃ. Sabbevime bālāti evaṃ sante sabbeva ime bālā hontīti adhippāyo. Kiṃkāraṇā? Sabbevime diṭṭhiparibbasānāti.
၁၁၆. သန္ဒိဋ္ဌိယာ စေဝ န ဝီဝဒာတာ, သံသုဒ္ဓပညာ ကုသလာ မုတီမာတိ သကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အနဝီဝဒာတာ အဝောဒာတာ သံကိလိဋ္ဌာဝ သမာနာ သံသုဒ္ဓပညာ စ ကုသလာ စ မုတိမန္တော စ တေ ဟောန္တိ စေ။ အထ ဝာ ‘‘သန္ဒိဋ္ဌိယာ စေ ဝဒာတာ’’တိ ပာဌော, တသ္သတ္ထော – သကာယ ပန ဒိဋ္ဌိယာ ဝောဒာတာ သံသုဒ္ဓပညာ ကုသလာ မုတိမန္တော ဟောန္တိ စေ, န တေသံ ကောစီတိ ဧဝံ သန္တေ တေသံ ဧကောပိ နိဟီနပညော န ဟောတိ, ကိံကာရဏာ? ဒိဋ္ဌီ ဟိ တေသမ္ပိ တထာ သမတ္တာ, ယထာ ဣတရေသန္တိ။
116.Sandiṭṭhiyāceva na vīvadātā, saṃsuddhapaññā kusalā mutīmāti sakāya diṭṭhiyā anavīvadātā avodātā saṃkiliṭṭhāva samānā saṃsuddhapaññā ca kusalā ca mutimanto ca te honti ce. Atha vā ‘‘sandiṭṭhiyā ce vadātā’’ti pāṭho, tassattho – sakāya pana diṭṭhiyā vodātā saṃsuddhapaññā kusalā mutimanto honti ce, na tesaṃ kocīti evaṃ sante tesaṃ ekopi nihīnapañño na hoti, kiṃkāraṇā? Diṭṭhī hi tesampi tathā samattā, yathā itaresanti.
၁၁၇. န ဝာဟမေတန္တိ ဂာထာယ သင္ခေပတ္ထော – ယံ တေ မိထု ဒ္ဝေ ဒ္ဝေ ဇနာ အညမညံ ‘‘ဗာလော’’တိ အာဟု, အဟံ ဧတံ တထိယန္တိ တစ္ဆန္တိ နေဝ ဗ္ရူမိ။ ကိံကာရဏာ? ယသ္မာ သဗ္ဗေဝ တေ သကံ သကံ ဒိဋ္ဌိံ ‘‘ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ အကံသု, တေန စ ကာရဏေန ပရံ ‘‘ဗာလော’’တိ ဒဟန္တိ။ ဧတ္ထ စ တထိယံ, တထေဝန္တိ (သု. နိ. အဋ္ဌ. ၂.၈၈၉) ဒ္ဝေပိ ပာဌာ။
117.Na vāhametanti gāthāya saṅkhepattho – yaṃ te mithu dve dve janā aññamaññaṃ ‘‘bālo’’ti āhu, ahaṃ etaṃ tathiyanti tacchanti neva brūmi. Kiṃkāraṇā? Yasmā sabbeva te sakaṃ sakaṃ diṭṭhiṃ ‘‘idameva saccaṃ moghamañña’’nti akaṃsu, tena ca kāraṇena paraṃ ‘‘bālo’’ti dahanti. Ettha ca tathiyaṃ, tathevanti (su. ni. aṭṭha. 2.889) dvepi pāṭhā.
တစ္ဆန္တိ အတုစ္ဆံ။ တထန္တိ အဝိပရီတံ, ဘူတန္တိ သန္တံ။ ယာထာဝန္တိ သံဝိဇ္ဇမာနံ။ အဝိပရိတန္တိ န ဝိသင္ကေတံ။
Tacchanti atucchaṃ. Tathanti aviparītaṃ, bhūtanti santaṃ. Yāthāvanti saṃvijjamānaṃ. Aviparitanti na visaṅketaṃ.
၁၁၈. ယမာဟူတိ ပုစ္ဆာဂာထာယ ‘‘ယံ ဒိဋ္ဌိသစ္စံ တထိယ’’န္တိ ဧကေ အာဟု။
118.Yamāhūti pucchāgāthāya ‘‘yaṃ diṭṭhisaccaṃ tathiya’’nti eke āhu.
၁၁၉. ဧကဉ္ဟိ သစ္စန္တိ ဝိသ္သဇ္ဇနဂာထာယ ဧကံ သစ္စံ နိရောဓော မဂ္ဂော ဝာ။ ယသ္မိံ ပဇာ နော ဝိဝဒေ ပဇာနန္တိ ယမ္ဟိ သစ္စေ ပဇာနန္တော ပဇာ နော ဝိဝဒေယ္ယုံ။ သယံ ထုနန္တီတိ အတ္တနာ ဝဒန္တိ။
119.Ekañhi saccanti vissajjanagāthāya ekaṃ saccaṃ nirodho maggo vā. Yasmiṃ pajā no vivade pajānanti yamhi sacce pajānanto pajā no vivadeyyuṃ. Sayaṃ thunantīti attanā vadanti.
၁၂၀. ကသ္မာ နူတိ ပုစ္ဆာဂာထာယ ပဝာဒိယာသေတိ ဝာဒိနော။ ဥဒာဟု တေ တက္ကမနုသ္သရန္တီတိ တေ ဝာဒိနော ဥဒာဟု အတ္တနော တက္ကမတ္တံ အနုဂစ္ဆန္တိ။
120.Kasmā nūti pucchāgāthāya pavādiyāseti vādino. Udāhu te takkamanussarantīti te vādino udāhu attano takkamattaṃ anugacchanti.
တက္ကပရိယာဟတန္တိ ဝိတက္ကေန သမန္တတော အာဟတံ။ ဝီမံသာနုစရိတန္တိ အတ္တနော ဥပဋ္ဌိတပညာယ ဝိစရိတံ။ သယံပဋိဘာနန္တိ အတ္တနော ပဋိဘာနံ။
Takkapariyāhatanti vitakkena samantato āhataṃ. Vīmaṃsānucaritanti attano upaṭṭhitapaññāya vicaritaṃ. Sayaṃpaṭibhānanti attano paṭibhānaṃ.
၁၂၁. န ဟေဝာတိ ဝိသ္သဇ္ဇနဂာထာယ အညတ္ရ သညာယ နိစ္စာနီတိ ဌပေတ္ဝာ သညာမတ္တေန နိစ္စန္တိ ဂဟိတဂ္ဂဟဏာနိ။ တက္ကဉ္စ ဒိဋ္ဌီသု ပကပ္ပယိတ္ဝာတိ အတ္တနော နိစ္စသင္ကပ္ပမတ္တံ ဒိဋ္ဌီသု ဇနေတ္ဝာ။
121.Nahevāti vissajjanagāthāya aññatra saññāya niccānīti ṭhapetvā saññāmattena niccanti gahitaggahaṇāni. Takkañca diṭṭhīsu pakappayitvāti attano niccasaṅkappamattaṃ diṭṭhīsu janetvā.
ယသ္မာ ပန ဒိဋ္ဌီသု ဝိတက္ကံ ဇနေန္တာ ဒိဋ္ဌိယော သဉ္ဇနေန္တိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ဇနေန္တိ သဉ္ဇနေန္တီ’’တိအာဒိ။ ဇနေန္တီတိ ဥပရူပရိ ဒိဋ္ဌိံ ဥပ္ပာဒေန္တာ ဇနေန္တိ။ သဉ္ဇနေန္တီတိအာဒီနိ ဥပသဂ္ဂဝသေန ပဒံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ ဝုတ္တာနိ။ မယ္ဟံ သစ္စန္တိ မမ ဝစနံ တစ္ဆံ။
Yasmā pana diṭṭhīsu vitakkaṃ janentā diṭṭhiyo sañjanenti, tasmā vuttaṃ ‘‘diṭṭhigatāni janenti sañjanentī’’tiādi. Janentīti uparūpari diṭṭhiṃ uppādentā janenti. Sañjanentītiādīni upasaggavasena padaṃ vaḍḍhetvā vuttāni. Mayhaṃ saccanti mama vacanaṃ tacchaṃ.
၁၂၂. ဣဒာနိ ဧဝံ နာနာသစ္စေသု အသန္တေသု တက္ကမတ္တံ အနုသ္သရန္တာနံ ဒိဋ္ဌိဂတိကာနံ ဝိပ္ပဋိပတ္တိံ ဒသ္သေတုံ ‘‘ဒိဋ္ဌေ သုတေ’’တိအာဒိကာ ဂာထာယော အဘာသိ။ တတ္ထ ဒိဋ္ဌေတိ ဒိဋ္ဌံ, ဒိဋ္ဌသုဒ္ဓိန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ဧသ နယော သုတာဒီသု။ ဧတေ စ နိသ္သာယ ဝိမာနဒသ္သီတိ ဧတေ ဒိဋ္ဌိဓမ္မေ နိသ္သယိတ္ဝာ သုဒ္ဓိဘာဝသင္ခာတံ ဝိမာနံ အသမ္မာနံ ပသ္သန္တောပိ။ ဝိနိစ္ဆယေ ဌတ္ဝာ ပဟသ္သမာနော, ဗာလော ပရော အက္ကုသလောတိ စာဟာတိ ဧဝံ ဝိမာနဒသ္သီပိ တသ္မိံ ဒိဋ္ဌိဝိနိစ္ဆယေ ဌတ္ဝာ တုဋ္ဌိဇာတော ဟာသဇာတော ဟုတ္ဝာ ပရော ‘‘ဟီနော စ အဝိဒ္ဝာ စာ’’တိ ဧဝံ ဝဒတိယေဝ။
122. Idāni evaṃ nānāsaccesu asantesu takkamattaṃ anussarantānaṃ diṭṭhigatikānaṃ vippaṭipattiṃ dassetuṃ ‘‘diṭṭhe sute’’tiādikā gāthāyo abhāsi. Tattha diṭṭheti diṭṭhaṃ, diṭṭhasuddhinti adhippāyo. Esa nayo sutādīsu. Ete ca nissāya vimānadassīti ete diṭṭhidhamme nissayitvā suddhibhāvasaṅkhātaṃ vimānaṃ asammānaṃ passantopi. Vinicchaye ṭhatvā pahassamāno, bālo paro akkusaloti cāhāti evaṃ vimānadassīpi tasmiṃ diṭṭhivinicchaye ṭhatvā tuṭṭhijāto hāsajāto hutvā paro ‘‘hīno ca avidvā cā’’ti evaṃ vadatiyeva.
န သမ္မာနေတီတိပိ ဝိမာနဒသ္သီတိ န ဗဟုမာနံ ကရောတီတိ ဧဝမ္ပိ ဝိမာနဒသ္သီ န ဗဟုမာနဒသ္သီ။ ဒောမနသ္သံ ဇနေတီတိ ပဌမံ ဒိဋ္ဌိနိသ္သယံ အလ္လီယိတ္ဝာ ဒောမနသ္သံ ပတ္ဝာ ပစ္ဆာ ဒိဋ္ဌိဝိနိစ္ဆယေ ဌိတကာလေ သောမနသ္သံ ဥပ္ပာဒေတီတိ အတ္ထော။
Na sammānetītipi vimānadassīti na bahumānaṃ karotīti evampi vimānadassī na bahumānadassī. Domanassaṃ janetīti paṭhamaṃ diṭṭhinissayaṃ allīyitvā domanassaṃ patvā pacchā diṭṭhivinicchaye ṭhitakāle somanassaṃ uppādetīti attho.
ဝိနိစ္ဆယဒိဋ္ဌိယာ ဌတ္ဝာတိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတ္ဝာ ဂဟိတဒိဋ္ဌိယာ ဌတ္ဝာ။
Vinicchayadiṭṭhiyā ṭhatvāti sanniṭṭhānaṃ katvā gahitadiṭṭhiyā ṭhatvā.
၁၂၃. ဧဝံ သန္တေ ယေနေဝာတိ ဂာထာ။ တတ္ထ သယမတ္တနာတိ သယမေဝ အတ္တာနံ။ ဝိမာနေတီတိ ဂရဟတိ။ တဒေဝ ပာဝာတိ တဒေဝ ဝစနံ ဒိဋ္ဌိံ ဝဒတိ, တံ ဝာ ပုဂ္ဂလံ။
123. Evaṃ sante yenevāti gāthā. Tattha sayamattanāti sayameva attānaṃ. Vimānetīti garahati. Tadeva pāvāti tadeva vacanaṃ diṭṭhiṃ vadati, taṃ vā puggalaṃ.
၁၂၄. အတိသာရဒိဋ္ဌိယာတိ ဂာထာယတ္ထော – သော ဧဝံ တာယ လက္ခဏာတိသာရိနိယာ အတိသာရဒိဋ္ဌိယာ သမတ္တော ပရိပုဏ္ဏော ဥဒ္ဓုမာတော, တေန စ ဒိဋ္ဌိမာနေန မတ္တော ‘‘ပရိပုဏ္ဏော အဟံ ကေဝလီ’’တိ ဧဝံ ပရိပုဏ္ဏမာနီ။ သယမေဝ အတ္တာနံ မနသာ ‘‘အဟံ ပဏ္ဍိတော’’တိ အဘိသိဉ္စတိ။ ကိံကာရဏာ? ဒိဋ္ဌီ ဟိ သာ တသ္သ တထာ သမတ္တာတိ။
124.Atisāradiṭṭhiyāti gāthāyattho – so evaṃ tāya lakkhaṇātisāriniyā atisāradiṭṭhiyā samatto paripuṇṇo uddhumāto, tena ca diṭṭhimānena matto ‘‘paripuṇṇo ahaṃ kevalī’’ti evaṃ paripuṇṇamānī. Sayameva attānaṃ manasā ‘‘ahaṃ paṇḍito’’ti abhisiñcati. Kiṃkāraṇā? Diṭṭhī hi sā tassa tathā samattāti.
သဗ္ဗာ တာ ဒိဋ္ဌိယော လက္ခဏာတိက္ကန္တာတိ တာ သဗ္ဗာ ဒ္ဝာသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိယော လက္ခဏံ အတီတာ အတိသရန္တီတိ အတိက္ကန္တာ။ အနောမောတိ အနူနော။
Sabbā tā diṭṭhiyo lakkhaṇātikkantāti tā sabbā dvāsaṭṭhidiṭṭhiyo lakkhaṇaṃ atītā atisarantīti atikkantā. Anomoti anūno.
၁၂၅. ပရသ္သ စေတိ ဂာထာယ သမ္ဗန္ဓော အတ္ထော စ – ကိဉ္စ ဘိယ္ယော? ယော သော ဝိနိစ္ဆယေ ဌတ္ဝာ ပဟသ္သမာနော ‘‘ဗာလော ပရော အက္ကုသလော’’တိ စာဟ, တသ္သ ပရသ္သ စေ ဟိ ဝစသာ သော တေန ဝုစ္စမာနော နိဟီနော ဟောတိ, တုမော သဟာ ဟောတိ နိဟီနပညော, သောပိ တေနေဝ သဟ နိဟီနပညော ဟောတိ။ သောပိ ဟိ တံ ‘‘ဗာလော’’တိ ဝဒတိ။ အထ တသ္သ ဝစနံ အပ္ပမာဏံ, သော ပန သယမေဝ ဝေဒဂူ စ ဓီရော စ ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေ န ကောစိ ဗာလော သမဏေသု အတ္ထိ။ သဗ္ဗေပိ ဟိ တေ အတ္တနော ဣစ္ဆာယ ပဏ္ဍိတာ။
125.Parassa ceti gāthāya sambandho attho ca – kiñca bhiyyo? Yo so vinicchaye ṭhatvā pahassamāno ‘‘bālo paro akkusalo’’ti cāha, tassa parassa ce hi vacasā so tena vuccamāno nihīno hoti, tumo sahā hoti nihīnapañño, sopi teneva saha nihīnapañño hoti. Sopi hi taṃ ‘‘bālo’’ti vadati. Atha tassa vacanaṃ appamāṇaṃ, so pana sayameva vedagū ca dhīro ca hoti. Evaṃ sante na koci bālo samaṇesu atthi. Sabbepi hi te attano icchāya paṇḍitā.
ဝာစာယာတိ ကထနေန။ ဝစနေနာတိ ဘာသိတေန။ နိန္ဒိတကာရဏာတိ ဂရဟဟေတုနာ။ ဂရဟိတကာရဏာတိ အဝညာတဟေတုနာ။ ဥပဝဒိတကာရဏာတိ ဥပဝာဒဟေတုနာ။
Vācāyāti kathanena. Vacanenāti bhāsitena. Ninditakāraṇāti garahahetunā. Garahitakāraṇāti avaññātahetunā. Upavaditakāraṇāti upavādahetunā.
၁၂၆. အညံ ဣတောတိ ဂာထာယ သမ္ဗန္ဓော အတ္ထော စ – ‘‘အထ စေ သယံ ဝေဒဂူ ဟောတိ ဓီရော။ န ကောစိ ဗာလော သမဏေသု အတ္ထီ’’တိ ဧဝဉ္ဟိ ဝုတ္တေပိ သိယာ ကသ္သစိ ‘‘ကသ္မာ’’တိ။ တတ္ထ ဝုစ္စတေ – ယသ္မာ အညံ ဣတော ယာဘိဝဒန္တိ ဓမ္မံ, အပရဒ္ဓာ သုဒ္ဓိမကေဝလီ တေ။ ဧဝမ္ပိ တိတ္ထ္ယာ ပုထုသော ဝဒန္တိ, ယေ ဣတော အညံ ဒိဋ္ဌိံ အဘိဝဒန္တိ, တေ အပရဒ္ဓာ ဝိရဒ္ဓာ သုဒ္ဓိမဂ္ဂံ, အကေဝလိနော စ တေတိ ဧဝံ ပုထုတိတ္ထိယာ ယသ္မာ ဝဒန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကသ္မာ ပနေဝံ ဝဒန္တီတိ စေ? သန္ဒိဋ္ဌိရာဂေန ဟိ တေဘိရတ္တာ, ယသ္မာ သကေန ဒိဋ္ဌိရာဂေန တေ အဘိရတ္တာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
126.Aññaṃ itoti gāthāya sambandho attho ca – ‘‘atha ce sayaṃ vedagū hoti dhīro. Na koci bālo samaṇesu atthī’’ti evañhi vuttepi siyā kassaci ‘‘kasmā’’ti. Tattha vuccate – yasmā aññaṃ ito yābhivadanti dhammaṃ, aparaddhā suddhimakevalī te. Evampi titthyā puthuso vadanti, ye ito aññaṃ diṭṭhiṃ abhivadanti, te aparaddhā viraddhā suddhimaggaṃ, akevalino ca teti evaṃ puthutitthiyā yasmā vadantīti vuttaṃ hoti. Kasmā panevaṃ vadantīti ce? Sandiṭṭhirāgena hi tebhirattā, yasmā sakena diṭṭhirāgena te abhirattāti vuttaṃ hoti.
တေ သုဒ္ဓိမဂ္ဂန္တိ တေ အညတိတ္ထိယာ အကိလိဋ္ဌမဂ္ဂံ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂန္တိ နိဒ္ဒောသမဂ္ဂံ။ ပရိသုဒ္ဓိမဂ္ဂန္တိ သုက္ကမဂ္ဂံ။ ဝောဒာတမဂ္ဂန္တိ ပဏ္ဍရမဂ္ဂံ။ ပရိယောဒာတမဂ္ဂန္တိ ပဘာဝန္တမဂ္ဂံ။ ဝိရဒ္ဓာတိ ဝုတ္တဝိဓိနာ မဂ္ဂေန ဝိရဇ္ဈိတ္ဝာ ဌိတာ။ အပရဒ္ဓာတိ အပရဇ္ဈိတ္ဝာ ဌိတာ။ ခလိတာတိ ပရိဟီနာ။ ဂလိတာတိ တတော ဘဋ္ဌာ။ အညာယာတိ အညာဏေန။ အပရဒ္ဓာတိ ပရာဇယမာပန္နာ။ အထ ဝာ ‘‘ဉာယာပရဒ္ဓာ’’တိပိ ပာဌော။ ဉာယေန မဂ္ဂေန ဝိရဒ္ဓာတိ အတ္ထော။
Te suddhimagganti te aññatitthiyā akiliṭṭhamaggaṃ. Visuddhimagganti niddosamaggaṃ. Parisuddhimagganti sukkamaggaṃ. Vodātamagganti paṇḍaramaggaṃ. Pariyodātamagganti pabhāvantamaggaṃ. Viraddhāti vuttavidhinā maggena virajjhitvā ṭhitā. Aparaddhāti aparajjhitvā ṭhitā. Khalitāti parihīnā. Galitāti tato bhaṭṭhā. Aññāyāti aññāṇena. Aparaddhāti parājayamāpannā. Atha vā ‘‘ñāyāparaddhā’’tipi pāṭho. Ñāyena maggena viraddhāti attho.
၁၂၇. ဧဝံ အဘိရတ္တာ စ – ဣဓေဝ သုဒ္ဓိန္တိ ဂာထာ။ တတ္ထ သကာယနေတိ သကမဂ္ဂေ။ ဒဠ္ဟံ ဝဒာနာတိ ဒဠ္ဟဝာဒာ။
127. Evaṃ abhirattā ca – idheva suddhinti gāthā. Tattha sakāyaneti sakamagge. Daḷhaṃ vadānāti daḷhavādā.
ထိရဝာဒာတိ သန္နိဋ္ဌာနဝာဒာ။ ဗလိကဝာဒာတိ ဗလဝန္တဝာဒာ။ အဝဋ္ဌိတဝာဒာတိ ပတိဋ္ဌဟိတ္ဝာ ကထိတဝာဒာ။
Thiravādāti sanniṭṭhānavādā. Balikavādāti balavantavādā. Avaṭṭhitavādāti patiṭṭhahitvā kathitavādā.
၁၂၈. ယေ ဧဝဉ္စ ဒဠ္ဟဝာဒာ, တေသု ယော ကောစိ တိတ္ထိယော သကာယနေ ဝာပိ ဒဠ္ဟံ ဝဒာနော ကမေတ္ထ ဗာလောတိ ပရံ ဒဟေယ္ယ, သင္ခေပတော တတ္ထ သသ္သတုစ္ဆေဒသင္ခာတေ ဝိတ္ထာရတော နတ္ထိကဣသ္သရကာရကနိယတိအာဒိဘေဒေ သကေ အယနေ ‘‘ဣဒမေဝ သစ္စ’’န္တိ ဒဠ္ဟံ ဝဒာနော ကံ ပရံ ဧတ္ထ ဒိဋ္ဌိဂတေ ‘‘ဗာလော’’တိ သဟ ဓမ္မေန ပသ္သေယ္ယ, နနု သဗ္ဗောပိ တသ္သ မတေန ပဏ္ဍိတော ဧဝ သုပ္ပဋိပန္နော ဧဝ စ။ ဧဝံ သန္တေ သယမေဝ သော မေဓဂမာဝဟေယ္ယ, ပရံ ဝဒံ ဗာလမသုဒ္ဓိဓမ္မံ။ သောပိ ပရံ ‘‘ဗာလော စ အသုဒ္ဓိဓမ္မော စ အယ’’န္တိ ဝဒန္တော အတ္တနာဝ ကလဟံ အာဝဟေယ္ယ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ သဗ္ဗောပိ တသ္သ မတေန ပဏ္ဍိတောယေဝ သုပ္ပဋိပန္နောယေဝ စ။
128. Ye evañca daḷhavādā, tesu yo koci titthiyo sakāyane vāpi daḷhaṃ vadāno kamettha bāloti paraṃ daheyya, saṅkhepato tattha sassatucchedasaṅkhāte vitthārato natthikaissarakārakaniyatiādibhede sake ayane ‘‘idameva sacca’’nti daḷhaṃ vadāno kaṃ paraṃ ettha diṭṭhigate ‘‘bālo’’ti saha dhammena passeyya, nanu sabbopi tassa matena paṇḍito eva suppaṭipanno eva ca. Evaṃ sante sayameva so medhagamāvaheyya, paraṃ vadaṃ bālamasuddhidhammaṃ. Sopi paraṃ ‘‘bālo ca asuddhidhammo ca aya’’nti vadanto attanāva kalahaṃ āvaheyya. Kasmā? Yasmā sabbopi tassa matena paṇḍitoyeva suppaṭipannoyeva ca.
၁၂၉. ဧဝံ သဗ္ဗထာပိ ဝိနိစ္ဆယေ ဌတ္ဝာ သယံ ပမာယ, ဥဒ္ဓံ သ လောကသ္မိံ ဝိဝာဒမေတီတိ ဒိဋ္ဌိယာ ဌတ္ဝာ သယဉ္စ သတ္ထာရာဒိံ မိနိတ္ဝာ သော ဘိယ္ယော ဝိဝာဒမေတီတိ။ ဧဝံ ပန ဝိနိစ္ဆယေသု အာဒီနဝံ ဉတ္ဝာ အရိယမဂ္ဂေန ဟိတ္ဝာန သဗ္ဗာနိ ဝိနိစ္ဆယာနိ, န မေဓဂံ ကုဗ္ဗတိ ဇန္တု လောကေတိ အရဟတ္တနိကူဋေန ဒေသနံ နိဋ္ဌာပေသိ။
129. Evaṃ sabbathāpi vinicchaye ṭhatvā sayaṃ pamāya, uddhaṃ sa lokasmiṃ vivādametīti diṭṭhiyā ṭhatvā sayañca satthārādiṃ minitvā so bhiyyo vivādametīti. Evaṃ pana vinicchayesu ādīnavaṃ ñatvā ariyamaggena hitvāna sabbāni vinicchayāni, na medhagaṃ kubbati jantu loketi arahattanikūṭena desanaṃ niṭṭhāpesi.
သယံ ပမာယာတိ အတ္တနာ မိနိတ္ဝာ။ ပမိနိတ္ဝာတိ ပမာဏံ ကတ္ဝာ။ ‘‘ပဝိနေတ္ဝာ’’တိပိ ပာဌော, တံ န သုန္ဒရံ။ ဥဒ္ဓံ ဝာဒေန သဒ္ဓိန္တိ အတ္တနော ဥပရိ ကထေန္တေန သဟ။ ဒေသနာပရိယောသာနေ ပုရာဘေဒသုတ္တေ (မဟာနိ. ၈၃) ဝုတ္တသဒိသော ဧဝ အဘိသမယော အဟောသီတိ။
Sayaṃ pamāyāti attanā minitvā. Paminitvāti pamāṇaṃ katvā. ‘‘Pavinetvā’’tipi pāṭho, taṃ na sundaraṃ. Uddhaṃ vādena saddhinti attano upari kathentena saha. Desanāpariyosāne purābhedasutte (mahāni. 83) vuttasadiso eva abhisamayo ahosīti.
သဒ္ဓမ္မပ္ပဇ္ဇောတိကာယ မဟာနိဒ္ဒေသဋ္ဌကထာယ
Saddhammappajjotikāya mahāniddesaṭṭhakathāya
စူဠဗ္ယူဟသုတ္တနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Cūḷabyūhasuttaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / မဟာနိဒ္ဒေသပာဠိ • Mahāniddesapāḷi / ၁၂. စူဠဝိယူဟသုတ္တနိဒ္ဒေသော • 12. Cūḷaviyūhasuttaniddeso
