| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya |
4. චූළදුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධසුත්‌තං
4. Cūḷadukkhakkhandhasuttaṃ
175. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සක්‌කෙසු විහරති කපිලවත්‌ථුස්‌මිං නිග්‍රොධාරාමෙ. අථ ඛො මහානාමො සක්‌කො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො මහානාමො සක්‌කො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘දීඝරත්‌තාහං, භන්‌තෙ, භගවතා එවං ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි – ‘ලොභො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, දොසො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, මොහො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති. එවඤ්‌චාහං 1, භන්‌තෙ, භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි – ‘ලොභො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, දොසො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, මොහො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති. අථ ච පන මෙ එකදා ලොභධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති, දොසධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති, මොහධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති. තස්‌ස මය්‌හං, භන්‌තෙ, එවං හොති – ‘කොසු නාම මෙ ධම්‌මො අජ්‌ඣත්‌තං අප්‌පහීනො යෙන මෙ එකදා ලොභධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති, දොසධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති, මොහධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌තී’’’ති.
175. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dīgharattāhaṃ, bhante, bhagavatā evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānāmi – ‘lobho cittassa upakkileso, doso cittassa upakkileso, moho cittassa upakkileso’ti. Evañcāhaṃ 2, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi – ‘lobho cittassa upakkileso, doso cittassa upakkileso, moho cittassa upakkileso’ti. Atha ca pana me ekadā lobhadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, dosadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, mohadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Tassa mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘kosu nāma me dhammo ajjhattaṃ appahīno yena me ekadā lobhadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, dosadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, mohadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhantī’’’ti.
176. ‘‘සො එව ඛො තෙ, මහානාම, ධම්‌මො අජ්‌ඣත්‌තං අප්‌පහීනො යෙන තෙ එකදා ලොභධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති, දොසධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති, මොහධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති. සො ච හි තෙ, මහානාම, ධම්‌මො අජ්‌ඣත්‌තං පහීනො අභවිස්‌ස, න ත්‌වං අගාරං අජ්‌ඣාවසෙය්‍යාසි, න කාමෙ පරිභුඤ්‌ජෙය්‍යාසි. යස්‌මා ච ඛො තෙ, මහානාම, සො එව ධම්‌මො අජ්‌ඣත්‌තං අප්‌පහීනො තස්‌මා ත්‌වං අගාරං අජ්‌ඣාවසසි, කාමෙ පරිභුඤ්‌ජසි.
176. ‘‘So eva kho te, mahānāma, dhammo ajjhattaṃ appahīno yena te ekadā lobhadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, dosadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, mohadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. So ca hi te, mahānāma, dhammo ajjhattaṃ pahīno abhavissa, na tvaṃ agāraṃ ajjhāvaseyyāsi, na kāme paribhuñjeyyāsi. Yasmā ca kho te, mahānāma, so eva dhammo ajjhattaṃ appahīno tasmā tvaṃ agāraṃ ajjhāvasasi, kāme paribhuñjasi.
177. ‘‘‘අප්‌පස්‌සාදා කාමා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො 3 එත්‌ථ භිය්‍යො’ති – ඉති චෙපි, මහානාම, අරියසාවකස්‌ස යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය සුදිට්‌ඨං හොති, සො ච 4 අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි පීතිසුඛං නාධිගච්‌ඡති, අඤ්‌ඤං වා තතො සන්‌තතරං; අථ ඛො සො නෙව තාව අනාවට්‌ටී කාමෙසු හොති. යතො ච ඛො, මහානාම, අරියසාවකස්‌ස ‘අප්‌පස්‌සාදා කාමා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො’ති – එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය සුදිට්‌ඨං හොති, සො ච අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි පීතිසුඛං අධිගච්‌ඡති අඤ්‌ඤං වා තතො සන්‌තතරං; අථ ඛො සො අනාවට්‌ටී කාමෙසු හොති.
177. ‘‘‘Appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo 5 ettha bhiyyo’ti – iti cepi, mahānāma, ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ hoti, so ca 6 aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi pītisukhaṃ nādhigacchati, aññaṃ vā tato santataraṃ; atha kho so neva tāva anāvaṭṭī kāmesu hoti. Yato ca kho, mahānāma, ariyasāvakassa ‘appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ hoti, so ca aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi pītisukhaṃ adhigacchati aññaṃ vā tato santataraṃ; atha kho so anāvaṭṭī kāmesu hoti.
‘‘මය්‌හම්‌පි ඛො, මහානාම , පුබ්‌බෙව සම්‌බොධා, අනභිසම්‌බුද්‌ධස්‌ස බොධිසත්‌තස්‌සෙව සතො, ‘අප්‌පස්‌සාදා කාමා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො’ති – එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය සුදිට්‌ඨං හොති, සො ච අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි පීතිසුඛං නාජ්‌ඣගමං, අඤ්‌ඤං වා තතො සන්‌තතරං; අථ ඛ්‌වාහං නෙව තාව අනාවට්‌ටී කාමෙසු පච්‌චඤ්‌ඤාසිං. යතො ච ඛො මෙ, මහානාම, ‘අප්‌පස්‌සාදා කාමා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො’ති – එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය සුදිට්‌ඨං අහොසි, සො ච 7 අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි පීතිසුඛං අජ්‌ඣගමං, අඤ්‌ඤං වා තතො සන්‌තතරං; අථාහං අනාවට්‌ටී කාමෙසු පච්‌චඤ්‌ඤාසිං.
‘‘Mayhampi kho, mahānāma , pubbeva sambodhā, anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato, ‘appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ hoti, so ca aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi pītisukhaṃ nājjhagamaṃ, aññaṃ vā tato santataraṃ; atha khvāhaṃ neva tāva anāvaṭṭī kāmesu paccaññāsiṃ. Yato ca kho me, mahānāma, ‘appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ ahosi, so ca 8 aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi pītisukhaṃ ajjhagamaṃ, aññaṃ vā tato santataraṃ; athāhaṃ anāvaṭṭī kāmesu paccaññāsiṃ.
178. ‘‘කො ච, මහානාම, කාමානං අස්‌සාදො? පඤ්‌චිමෙ, මහානාම, කාමගුණා. කතමෙ පඤ්‌ච? චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා; සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යා සද්‌දා…පෙ.… ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ගන්‌ධා… ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රසා… කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ඵොට්‌ඨබ්‌බා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා – ඉමෙ ඛො, මහානාම, පඤ්‌ච කාමගුණා. යං ඛො, මහානාම, ඉමෙ පඤ්‌ච කාමගුණෙ පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති සුඛං සොමනස්‌සං – අයං කාමානං අස්‌සාදො.
178. ‘‘Ko ca, mahānāma, kāmānaṃ assādo? Pañcime, mahānāma, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā; sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, mahānāma, pañca kāmaguṇā. Yaṃ kho, mahānāma, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ – ayaṃ kāmānaṃ assādo.
‘‘කො ච, මහානාම, කාමානං ආදීනවො? ඉධ, මහානාම, කුලපුත්‌තො යෙන සිප්‌පට්‌ඨානෙන ජීවිකං කප්‌පෙති – යදි මුද්‌දාය යදි ගණනාය යදි සඞ්‌ඛානෙන යදි කසියා යදි වණිජ්‌ජාය යදි ගොරක්‌ඛෙන යදි ඉස්‌සත්‌ථෙන යදි රාජපොරිසෙන යදි සිප්‌පඤ්‌ඤතරෙන, සීතස්‌ස පුරක්‌ඛතො උණ්‌හස්‌ස පුරක්‌ඛතො ඩංසමකසවාතාතපසරීංසපසම්‌ඵස්‌සෙහි රිස්‌සමානො ඛුප්‌පිපාසාය මීයමානො; අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘Ko ca, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo? Idha, mahānāma, kulaputto yena sippaṭṭhānena jīvikaṃ kappeti – yadi muddāya yadi gaṇanāya yadi saṅkhānena yadi kasiyā yadi vaṇijjāya yadi gorakkhena yadi issatthena yadi rājaporisena yadi sippaññatarena, sītassa purakkhato uṇhassa purakkhato ḍaṃsamakasavātātapasarīṃsapasamphassehi rissamāno khuppipāsāya mīyamāno; ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
‘‘තස්‌ස චෙ මහානාම කුලපුත්‌තස්‌ස එවං උට්‌ඨහතො ඝටතො වායමතො තෙ භොගා නාභිනිප්‌ඵජ්‌ජන්‌ති, සො සොචති කිලමති පරිදෙවති උරත්‌තාළිං කන්‌දති සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති ‘මොඝං වත මෙ උට්‌ඨානං, අඵලො වත මෙ වායාමො’ති. අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘Tassa ce mahānāma kulaputtassa evaṃ uṭṭhahato ghaṭato vāyamato te bhogā nābhinipphajjanti, so socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati ‘moghaṃ vata me uṭṭhānaṃ, aphalo vata me vāyāmo’ti. Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
‘‘තස්‌ස චෙ, මහානාම, කුලපුත්‌තස්‌ස එවං උට්‌ඨහතො ඝටතො වායමතො තෙ භොගා අභිනිප්‌ඵජ්‌ජන්‌ති. සො තෙසං භොගානං ආරක්‌ඛාධිකරණං දුක්‌ඛං දොමනස්‌සං පටිසංවෙදෙති – ‘කින්‌ති මෙ භොගෙ නෙව රාජානො හරෙය්‍යුං, න චොරා හරෙය්‍යුං, න අග්‌ගි දහෙය්‍ය, න උදකං වහෙය්‍ය, න අප්‌පියා වා දායාදා හරෙය්‍යු’න්‌ති. තස්‌ස එවං ආරක්‌ඛතො ගොපයතො තෙ භොගෙ රාජානො වා හරන්‌ති, චොරා වා හරන්‌ති, අග්‌ගි වා දහති, උදකං වා වහති, අප්‌පියා වා දායාදා හරන්‌ති. සො සොචති කිලමති පරිදෙවති උරත්‌තාළිං කන්‌දති සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති – ‘යම්‌පි මෙ අහොසි තම්‌පි නො නත්‌ථී’ති. අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘Tassa ce, mahānāma, kulaputtassa evaṃ uṭṭhahato ghaṭato vāyamato te bhogā abhinipphajjanti. So tesaṃ bhogānaṃ ārakkhādhikaraṇaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti – ‘kinti me bhoge neva rājāno hareyyuṃ, na corā hareyyuṃ, na aggi daheyya, na udakaṃ vaheyya, na appiyā vā dāyādā hareyyu’nti. Tassa evaṃ ārakkhato gopayato te bhoge rājāno vā haranti, corā vā haranti, aggi vā dahati, udakaṃ vā vahati, appiyā vā dāyādā haranti. So socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati – ‘yampi me ahosi tampi no natthī’ti. Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
‘‘පුන චපරං, මහානාම, කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු රාජානොපි රාජූහි විවදන්‌ති, ඛත්‌තියාපි ඛත්‌තියෙහි විවදන්‌ති, බ්‍රාහ්‌මණාපි බ්‍රාහ්‌මණෙහි විවදන්‌ති, ගහපතීපි ගහපතීහි විවදන්‌ති, මාතාපි පුත්‌තෙන විවදති, පුත්‌තොපි මාතරා විවදති, පිතාපි පුත්‌තෙන විවදති, පුත්‌තොපි පිතරා විවදති, භාතාපි භාතරා විවදති, භාතාපි භගිනියා විවදති, භගිනීපි භාතරා විවදති, සහායොපි සහායෙන විවදති. තෙ තත්‌ථ කලහවිග්‌ගහවිවාදාපන්‌නා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පාණීහිපි උපක්‌කමන්‌ති, ලෙඩ්‌ඩූහිපි උපක්‌කමන්‌ති, දණ්‌ඩෙහිපි උපක්‌කමන්‌ති, සත්‌ථෙහිපි උපක්‌කමන්‌ති. තෙ තත්‌ථ මරණම්‌පි නිගච්‌ඡන්‌ති, මරණමත්‌තම්‌පි දුක්‌ඛං . අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu rājānopi rājūhi vivadanti, khattiyāpi khattiyehi vivadanti, brāhmaṇāpi brāhmaṇehi vivadanti, gahapatīpi gahapatīhi vivadanti, mātāpi puttena vivadati, puttopi mātarā vivadati, pitāpi puttena vivadati, puttopi pitarā vivadati, bhātāpi bhātarā vivadati, bhātāpi bhaginiyā vivadati, bhaginīpi bhātarā vivadati, sahāyopi sahāyena vivadati. Te tattha kalahaviggahavivādāpannā aññamaññaṃ pāṇīhipi upakkamanti, leḍḍūhipi upakkamanti, daṇḍehipi upakkamanti, satthehipi upakkamanti. Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ . Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
‘‘පුන චපරං, මහානාම, කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු අසිචම්‌මං ගහෙත්‌වා, ධනුකලාපං සන්‌නය්‌හිත්‌වා, උභතොබ්‍යූළ්‌හං සඞ්‌ගාමං පක්‌ඛන්‌දන්‌ති උසූසුපි ඛිප්‌පමානෙසු, සත්‌තීසුපි ඛිප්‌පමානාසු, අසීසුපි විජ්‌ජොතලන්‌තෙසු. තෙ තත්‌ථ උසූහිපි විජ්‌ඣන්‌ති, සත්‌තියාපි විජ්‌ඣන්‌ති, අසිනාපි සීසං ඡින්‌දන්‌ති. තෙ තත්‌ථ මරණම්‌පි නිගච්‌ඡන්‌ති, මරණමත්‌තම්‌පි දුක්‌ඛං. අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu asicammaṃ gahetvā, dhanukalāpaṃ sannayhitvā, ubhatobyūḷhaṃ saṅgāmaṃ pakkhandanti usūsupi khippamānesu, sattīsupi khippamānāsu, asīsupi vijjotalantesu. Te tattha usūhipi vijjhanti, sattiyāpi vijjhanti, asināpi sīsaṃ chindanti. Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ. Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
‘‘පුන චපරං, මහානාම, කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු අසිචම්‌මං ගහෙත්‌වා, ධනුකලාපං සන්‌නය්‌හිත්‌වා, අද්‌දාවලෙපනා උපකාරියො පක්‌ඛන්‌දන්‌ති උසූසුපි ඛිප්‌පමානෙසු, සත්‌තීසුපි ඛිප්‌පමානාසු, අසීසුපි විජ්‌ජොතලන්‌තෙසු. තෙ තත්‌ථ උසූහිපි විජ්‌ඣන්‌ති, සත්‌තියාපි විජ්‌ඣන්‌ති, ඡකණකායපි ඔසිඤ්‌චන්‌ති, අභිවග්‌ගෙනපි ඔමද්‌දන්‌ති, අසිනාපි සීසං ඡින්‌දන්‌ති. තෙ තත්‌ථ මරණම්‌පි නිගච්‌ඡන්‌ති, මරණමත්‌තම්‌පි දුක්‌ඛං. අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu asicammaṃ gahetvā, dhanukalāpaṃ sannayhitvā, addāvalepanā upakāriyo pakkhandanti usūsupi khippamānesu, sattīsupi khippamānāsu, asīsupi vijjotalantesu. Te tattha usūhipi vijjhanti, sattiyāpi vijjhanti, chakaṇakāyapi osiñcanti, abhivaggenapi omaddanti, asināpi sīsaṃ chindanti. Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ. Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
‘‘පුන චපරං, මහානාම, කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු සන්‌ධිම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති, නිල්‌ලොපම්‌පි හරන්‌ති, එකාගාරිකම්‌පි කරොන්‌ති, පරිපන්‌ථෙපි තිට්‌ඨන්‌ති, පරදාරම්‌පි ගච්‌ඡන්‌ති. තමෙනං රාජානො ගහෙත්‌වා විවිධා කම්‌මකාරණා කාරෙන්‌ති – කසාහිපි තාළෙන්‌ති, වෙත්‌තෙහිපි තාළෙන්‌ති, අඩ්‌ඪදණ්‌ඩකෙහිපි තාළෙන්‌ති; හත්‌ථම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති, පාදම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති, හත්‌ථපාදම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති, කණ්‌ණම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති, නාසම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති, කණ්‌ණනාසම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති; බිලඞ්‌ගථාලිකම්‌පි කරොන්‌ති, සඞ්‌ඛමුණ්‌ඩිකම්‌පි කරොන්‌ති, රාහුමුඛම්‌පි කරොන්‌ති, ජොතිමාලිකම්‌පි කරොන්‌ති, හත්‌ථපජ්‌ජොතිකම්‌පි කරොන්‌ති, එරකවත්‌තිකම්‌පි කරොන්‌ති, චීරකවාසිකම්‌පි කරොන්‌ති, එණෙය්‍යකම්‌පි කරොන්‌ති, බළිසමංසිකම්‌පි කරොන්‌ති, කහාපණිකම්‌පි කරොන්‌ති, ඛාරාපතච්‌ඡිකම්‌පි කරොන්‌ති, පලිඝපරිවත්‌තිකම්‌පි කරොන්‌ති, පලාලපීඨකම්‌පි කරොන්‌ති, තත්‌තෙනපි තෙලෙන ඔසිඤ්‌චන්‌ති, සුනඛෙහිපි ඛාදාපෙන්‌ති, ජීවන්‌තම්‌පි සූලෙ උත්‌තාසෙන්‌ති, අසිනාපි සීසං ඡින්‌දන්‌ති. තෙ තත්‌ථ මරණම්‌පි නිගච්‌ඡන්‌ති, මරණමත්‌තම්‌පි දුක්‌ඛං. අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu sandhimpi chindanti, nillopampi haranti, ekāgārikampi karonti, paripanthepi tiṭṭhanti, paradārampi gacchanti. Tamenaṃ rājāno gahetvā vividhā kammakāraṇā kārenti – kasāhipi tāḷenti, vettehipi tāḷenti, aḍḍhadaṇḍakehipi tāḷenti; hatthampi chindanti, pādampi chindanti, hatthapādampi chindanti, kaṇṇampi chindanti, nāsampi chindanti, kaṇṇanāsampi chindanti; bilaṅgathālikampi karonti, saṅkhamuṇḍikampi karonti, rāhumukhampi karonti, jotimālikampi karonti, hatthapajjotikampi karonti, erakavattikampi karonti, cīrakavāsikampi karonti, eṇeyyakampi karonti, baḷisamaṃsikampi karonti, kahāpaṇikampi karonti, khārāpatacchikampi karonti, palighaparivattikampi karonti, palālapīṭhakampi karonti, tattenapi telena osiñcanti, sunakhehipi khādāpenti, jīvantampi sūle uttāsenti, asināpi sīsaṃ chindanti. Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ. Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
‘‘පුන චපරං, මහානාම, කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු කායෙන දුච්‌චරිතං චරන්‌ති, වාචාය දුච්‌චරිතං චරන්‌ති, මනසා දුච්‌චරිතං චරන්‌ති. තෙ කායෙන දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා, වාචාය දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා, මනසා දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා, අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජන්‌ති. අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සම්‌පරායිකො , දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu kāyena duccaritaṃ caranti, vācāya duccaritaṃ caranti, manasā duccaritaṃ caranti. Te kāyena duccaritaṃ caritvā, vācāya duccaritaṃ caritvā, manasā duccaritaṃ caritvā, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā, apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti. Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo samparāyiko , dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
179. ‘‘එකමිදාහං, මහානාම, සමයං රාජගහෙ විහරාමි ගිජ්‌ඣකූටෙ පබ්‌බතෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සම්‌බහුලා නිගණ්‌ඨා 9 ඉසිගිලිපස්‌සෙ කාළසිලායං උබ්‌භට්‌ඨකා හොන්‌ති ආසනපටික්‌ඛිත්‌තා, ඔපක්‌කමිකා දුක්‌ඛා තිබ්‌බා ඛරා කටුකා වෙදනා වෙදයන්‌ති. අථ ඛ්‌වාහං, මහානාම, සායන්‌හසමයං පටිසල්‌ලානා වුට්‌ඨිතො යෙන ඉසිගිලිපස්‌සෙ කාළසිලා යෙන තෙ නිගණ්‌ඨා තෙනුපසඞ්‌කමිං; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තෙ නිගණ්‌ඨෙ එතදවොචං – ‘කින්‌නු තුම්‌හෙ, ආවුසො, නිගණ්‌ඨා උබ්‌භට්‌ඨකා ආසනපටික්‌ඛිත්‌තා, ඔපක්‌කමිකා දුක්‌ඛා තිබ්‌බා ඛරා කටුකා වෙදනා වෙදයථා’ති? එවං වුත්‌තෙ, මහානාම, තෙ නිගණ්‌ඨා මං එතදවොචුං – ‘නිගණ්‌ඨො, ආවුසො, නාටපුත්‌තො 10 සබ්‌බඤ්‌ඤූ සබ්‌බදස්‌සාවී අපරිසෙසං ඤාණදස්‌සනං පටිජානාති – ‘‘චරතො ච මෙ තිට්‌ඨතො ච සුත්‌තස්‌ස ච ජාගරස්‌ස ච සතතං සමිතං ඤාණදස්‌සනං පච්‌චුපට්‌ඨිත’’න්‌ති. සො එවමාහ – ‘‘අත්‌ථි ඛො වො 11, නිගණ්‌ඨා, පුබ්‌බෙ පාපකම්‌මං කතං, තං ඉමාය කටුකාය දුක්‌කරකාරිකාය නිජ්‌ජීරෙථ 12; යං පනෙත්‌ථ 13 එතරහි කායෙන සංවුතා වාචාය සංවුතා මනසා සංවුතා තං ආයතිං පාපස්‌ස කම්‌මස්‌ස අකරණං; ඉති පුරාණානං කම්‌මානං තපසා බ්‍යන්‌තිභාවා, නවානං කම්‌මානං අකරණා, ආයතිං අනවස්‌සවො; ආයතිං අනවස්‌සවා කම්‌මක්‌ඛයො, කම්‌මක්‌ඛයා දුක්‌ඛක්‌ඛයො, දුක්‌ඛක්‌ඛයා වෙදනාක්‌ඛයො, වෙදනාක්‌ඛයා සබ්‌බං දුක්‌ඛං නිජ්‌ජිණ්‌ණං භවිස්‌සතී’’ති. තඤ්‌ච පනම්‌හාකං රුච්‌චති චෙව ඛමති ච, තෙන චම්‌හ අත්‌තමනා’ති.
179. ‘‘Ekamidāhaṃ, mahānāma, samayaṃ rājagahe viharāmi gijjhakūṭe pabbate. Tena kho pana samayena sambahulā nigaṇṭhā 14 isigilipasse kāḷasilāyaṃ ubbhaṭṭhakā honti āsanapaṭikkhittā, opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti. Atha khvāhaṃ, mahānāma, sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena isigilipasse kāḷasilā yena te nigaṇṭhā tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā te nigaṇṭhe etadavocaṃ – ‘kinnu tumhe, āvuso, nigaṇṭhā ubbhaṭṭhakā āsanapaṭikkhittā, opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayathā’ti? Evaṃ vutte, mahānāma, te nigaṇṭhā maṃ etadavocuṃ – ‘nigaṇṭho, āvuso, nāṭaputto 15 sabbaññū sabbadassāvī aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānāti – ‘‘carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhita’’nti. So evamāha – ‘‘atthi kho vo 16, nigaṇṭhā, pubbe pāpakammaṃ kataṃ, taṃ imāya kaṭukāya dukkarakārikāya nijjīretha 17; yaṃ panettha 18 etarahi kāyena saṃvutā vācāya saṃvutā manasā saṃvutā taṃ āyatiṃ pāpassa kammassa akaraṇaṃ; iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantibhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo, kammakkhayā dukkhakkhayo, dukkhakkhayā vedanākkhayo, vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’’ti. Tañca panamhākaṃ ruccati ceva khamati ca, tena camha attamanā’ti.
180. ‘‘එවං වුත්‌තෙ, අහං, මහානාම, තෙ නිගණ්‌ඨෙ එතදවොචං – ‘කිං පන තුම්‌හෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, ජානාථ – අහුවම්‌හෙව මයං පුබ්‌බෙ න නාහුවම්‌හා’ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’. ‘කිං පන තුම්‌හෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, ජානාථ – අකරම්‌හෙව මයං පුබ්‌බෙ පාපකම්‌මං න නාකරම්‌හා’ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’. ‘කිං පන තුම්‌හෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, ජානාථ – එවරූපං වා එවරූපං වා පාපකම්‌මං අකරම්‌හා’ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’. ‘කිං පන තුම්‌හෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, ජානාථ – එත්‌තකං වා දුක්‌ඛං නිජ්‌ජිණ්‌ණං, එත්‌තකං වා දුක්‌ඛං නිජ්‌ජීරෙතබ්‌බං , එත්‌තකම්‌හි වා දුක්‌ඛෙ නිජ්‌ජිණ්‌ණෙ සබ්‌බං දුක්‌ඛං නිජ්‌ජිණ්‌ණං භවිස්‌සතී’ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’. ‘කිං පන තුම්‌හෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, ජානාථ – දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අකුසලානං ධම්‌මානං පහානං, කුසලානං ධම්‌මානං උපසම්‌පද’න්‌ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’.
180. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, mahānāma, te nigaṇṭhe etadavocaṃ – ‘kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe na nāhuvamhā’ti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ na nākaramhā’ti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhā’ti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ , ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’ti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampada’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’.
‘‘‘ඉති කිර තුම්‌හෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, න ජානාථ – අහුවම්‌හෙව මයං පුබ්‌බෙ න නාහුවම්‌හාති, න ජානාථ – අකරම්‌හෙව මයං පුබ්‌බෙ පාපකම්‌මං න නාකරම්‌හාති, න ජානාථ – එවරූපං වා එවරූපං වා පාපකම්‌මං අකරම්‌හාති, න ජානාථ – එත්‌තකං වා දුක්‌ඛං නිජ්‌ජිණ්‌ණං, එත්‌තකං වා දුක්‌ඛං නිජ්‌ජීරෙතබ්‌බං, එත්‌තකම්‌හි වා දුක්‌ඛෙ නිජ්‌ජිණ්‌ණෙ සබ්‌බං දුක්‌ඛං නිජ්‌ජිණ්‌ණං භවිස්‌සතීති. න ජානාථ – දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අකුසලානං ධම්‌මානං පහානං, කුසලානං ධම්‌මානං උපසම්‌පදං. එවං සන්‌තෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, යෙ ලොකෙ ලුද්‌දා ලොහිතපාණිනො කුරූරකම්‌මන්‌තා මනුස්‌සෙසු පච්‌චාජාතා තෙ නිගණ්‌ඨෙසු පබ්‌බජන්‌තී’ති? ‘න ඛො, ආවුසො ගොතම, සුඛෙන සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං, දුක්‌ඛෙන ඛො සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං; සුඛෙන චාවුසො ගොතම, සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං අභවිස්‌ස, රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සුඛං අධිගච්‌ඡෙය්‍ය, රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සුඛවිහාරිතරො ආයස්‌මතා ගොතමෙනා’ති.
‘‘‘Iti kira tumhe, āvuso nigaṇṭhā, na jānātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe na nāhuvamhāti, na jānātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ na nākaramhāti, na jānātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti, na jānātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ, ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti. Na jānātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ. Evaṃ sante, āvuso nigaṇṭhā, ye loke luddā lohitapāṇino kurūrakammantā manussesu paccājātā te nigaṇṭhesu pabbajantī’ti? ‘Na kho, āvuso gotama, sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ, dukkhena kho sukhaṃ adhigantabbaṃ; sukhena cāvuso gotama, sukhaṃ adhigantabbaṃ abhavissa, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhaṃ adhigaccheyya, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhavihāritaro āyasmatā gotamenā’ti.
‘‘‘අද්‌ධායස්‌මන්‌තෙහි නිගණ්‌ඨෙහි සහසා අප්‌පටිසඞ්‌ඛා වාචා භාසිතා – න ඛො, ආවුසො ගොතම, සුඛෙන සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං, දුක්‌ඛෙන ඛො සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං; සුඛෙන චාවුසො ගොතම, සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං අභවිස්‌ස, රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සුඛං අධිගච්‌ඡෙය්‍ය, රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සුඛවිහාරිතරො ආයස්‌මතා ගොතමෙනා’’ති. අපි ච අහමෙව තත්‌ථ පටිපුච්‌ඡිතබ්‌බො – කො නු ඛො ආයස්‌මන්‌තානං සුඛවිහාරිතරො රාජා වා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො ආයස්‌මා වා ගොතමො’ති? අද්‌ධාවුසො ගොතම, අම්‌හෙහි සහසා අප්‌පටිසඞ්‌ඛා වාචා භාසිතා, න ඛො, ආවුසො ගොතම, සුඛෙන සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං, දුක්‌ඛෙන ඛො සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං; සුඛෙන චාවුසො ගොතම, සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං අභවිස්‌ස, රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සුඛං අධිගච්‌ඡෙය්‍ය, රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සුඛවිහාරිතරො ආයස්‌මතා ගොතමෙනාති. අපි ච තිට්‌ඨතෙතං, ඉදානිපි මයං ආයස්‌මන්‌තං ගොතමං පුච්‌ඡාම – කො නු ඛො ආයස්‌මන්‌තානං සුඛවිහාරිතරො රාජා වා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො ආයස්‌මා වා ගොතමො’ති?
‘‘‘Addhāyasmantehi nigaṇṭhehi sahasā appaṭisaṅkhā vācā bhāsitā – na kho, āvuso gotama, sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ, dukkhena kho sukhaṃ adhigantabbaṃ; sukhena cāvuso gotama, sukhaṃ adhigantabbaṃ abhavissa, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhaṃ adhigaccheyya, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhavihāritaro āyasmatā gotamenā’’ti. Api ca ahameva tattha paṭipucchitabbo – ko nu kho āyasmantānaṃ sukhavihāritaro rājā vā māgadho seniyo bimbisāro āyasmā vā gotamo’ti? Addhāvuso gotama, amhehi sahasā appaṭisaṅkhā vācā bhāsitā, na kho, āvuso gotama, sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ, dukkhena kho sukhaṃ adhigantabbaṃ; sukhena cāvuso gotama, sukhaṃ adhigantabbaṃ abhavissa, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhaṃ adhigaccheyya, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhavihāritaro āyasmatā gotamenāti. Api ca tiṭṭhatetaṃ, idānipi mayaṃ āyasmantaṃ gotamaṃ pucchāma – ko nu kho āyasmantānaṃ sukhavihāritaro rājā vā māgadho seniyo bimbisāro āyasmā vā gotamo’ti?
‘‘‘තෙන හාවුසො නිගණ්‌ඨා, තුම්‌හෙව තත්‌ථ පටිපුච්‌ඡිස්‌සාමි, යථා වො ඛමෙය්‍ය තථා නං බ්‍යාකරෙය්‍යාථ. තං කිං මඤ්‌ඤථාවුසො නිගණ්‌ඨා, පහොති රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො, අනිඤ්‌ජමානො කායෙන, අභාසමානො වාචං, සත්‌ත රත්‌තින්‌දිවානි එකන්‌තසුඛං පටිසංවෙදී විහරිතු’න්‌ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’.
‘‘‘Tena hāvuso nigaṇṭhā, tumheva tattha paṭipucchissāmi, yathā vo khameyya tathā naṃ byākareyyātha. Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, pahoti rājā māgadho seniyo bimbisāro, aniñjamāno kāyena, abhāsamāno vācaṃ, satta rattindivāni ekantasukhaṃ paṭisaṃvedī viharitu’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’.
‘‘‘තං කිං මඤ්‌ඤථාවුසො නිගණ්‌ඨා, පහොති රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො, අනිඤ්‌ජමානො කායෙන, අභාසමානො වාචං, ඡ රත්‌තින්‌දිවානි…පෙ.… පඤ්‌ච රත්‌තින්‌දිවානි… චත්‌තාරි රත්‌තින්‌දිවානි… තීණි රත්‌තින්‌දිවානි… ද්‌වෙ රත්‌තින්‌දිවානි… එකං රත්‌තින්‌දිවං එකන්‌තසුඛං පටිසංවෙදී විහරිතු’න්‌ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’.
‘‘‘Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, pahoti rājā māgadho seniyo bimbisāro, aniñjamāno kāyena, abhāsamāno vācaṃ, cha rattindivāni…pe… pañca rattindivāni… cattāri rattindivāni… tīṇi rattindivāni… dve rattindivāni… ekaṃ rattindivaṃ ekantasukhaṃ paṭisaṃvedī viharitu’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’.
‘‘‘අහං ඛො, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, පහොමි අනිඤ්‌ජමානො කායෙන, අභාසමානො වාචං, එකං රත්‌තින්‌දිවං එකන්‌තසුඛං පටිසංවෙදී විහරිතුං. අහං ඛො, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, පහොමි අනිඤ්‌ජමානො කායෙන, අභාසමානො වාචං, ද්‌වෙ රත්‌තින්‌දිවානි… තීණි රත්‌තින්‌දිවානි… චත්‌තාරි රත්‌තින්‌දිවානි… පඤ්‌ච රත්‌තින්‌දිවානි… ඡ රත්‌තින්‌දිවානි… සත්‌ත රත්‌තින්‌දිවානි එකන්‌තසුඛං පටිසංවෙදී විහරිතුං. තං කිං මඤ්‌ඤථාවුසො නිගණ්‌ඨා, එවං සන්‌තෙ කො සුඛවිහාරිතරො රාජා වා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො අහං වා’ති? ‘එවං සන්‌තෙ ආයස්‌මාව ගොතමො සුඛවිහාරිතරො රඤ්‌ඤා මාගධෙන සෙනියෙන බිම්‌බිසාරෙනා’’’ති.
‘‘‘Ahaṃ kho, āvuso nigaṇṭhā, pahomi aniñjamāno kāyena, abhāsamāno vācaṃ, ekaṃ rattindivaṃ ekantasukhaṃ paṭisaṃvedī viharituṃ. Ahaṃ kho, āvuso nigaṇṭhā, pahomi aniñjamāno kāyena, abhāsamāno vācaṃ, dve rattindivāni… tīṇi rattindivāni… cattāri rattindivāni… pañca rattindivāni… cha rattindivāni… satta rattindivāni ekantasukhaṃ paṭisaṃvedī viharituṃ. Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, evaṃ sante ko sukhavihāritaro rājā vā māgadho seniyo bimbisāro ahaṃ vā’ti? ‘Evaṃ sante āyasmāva gotamo sukhavihāritaro raññā māgadhena seniyena bimbisārenā’’’ti.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො මහානාමො සක්‌කො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
Idamavoca bhagavā. Attamano mahānāmo sakko bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
චූළදුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං චතුත්‌ථං.
Cūḷadukkhakkhandhasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 4. චූළදුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Cūḷadukkhakkhandhasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 4. චූළදුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Cūḷadukkhakkhandhasuttavaṇṇanā
