Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
൪. ചൂളദുക്ഖക്ഖന്ധസുത്തവണ്ണനാ
4. Cūḷadukkhakkhandhasuttavaṇṇanā
൧൭൫. സക്കേസൂതി ഏത്ഥ യം വത്തബ്ബം, തം സതിപട്ഠാനസുത്തവണ്ണനായം വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബന്തി തം ഏകദേസേന ദസ്സേന്തോ ‘‘സോ ഹീ’’തി ആഹ. തത്ഥ യേന രാജകുമാരാ സക്യാ നാമ ജാതാ, യതോ തേസം നിവാസട്ഠാനതായ ജനപദോ തഥാ വുച്ചതി, തം വത്തബ്ബന്തി ആഹ ‘‘സക്യാനം പന ഉപ്പത്തി അമ്ബട്ഠസുത്തേ ആഗതാവാ’’തി. കപിലവത്ഥൂതി വുത്തം പുരിമസഞ്ഞാവസേന.
175.Sakkesūti ettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ satipaṭṭhānasuttavaṇṇanāyaṃ vuttanayeneva veditabbanti taṃ ekadesena dassento ‘‘so hī’’ti āha. Tattha yena rājakumārā sakyā nāma jātā, yato tesaṃ nivāsaṭṭhānatāya janapado tathā vuccati, taṃ vattabbanti āha ‘‘sakyānaṃ pana uppatti ambaṭṭhasutte āgatāvā’’ti. Kapilavatthūti vuttaṃ purimasaññāvasena.
നാനപ്പകാരകന്തി ‘‘ലോഭധമ്മാ’’തി ബഹുവചനസ്സ നിമിത്തം വദതി. ലോഭോ ഹി തേന തേന അവത്ഥാവിസേസേന പവത്തിആകാരഭേദേന ‘‘ഛന്ദോ രാഗോതണ്ഹാ ആസത്തി അപേക്ഖാ’’തിആദിനാ അനേകപ്പഭേദോ, ലുബ്ഭനലക്ഖണേന പന ‘‘ലോഭോ’’ത്വേവ വുച്ചതി. തേനാഹ ‘‘നാനപ്പകാരകം ലോഭംയേവാ’’തി. തഥാ ‘‘ദോസോ പടിഘോ കോധോ ഉപനാഹോ വിരോധോ’’തിആദിനാ, ‘‘മുയ്ഹനം അസമപേക്ഖനം അപച്ചവേക്ഖണാ ദുമ്മേജ്ഝം ബാല്യ’’ന്തിആദിനാ (ധ॰ സ॰ ൩൯൦) ച ദോസമോഹാനം നാനപ്പകാരതം സന്ധായാഹ ‘‘ഇതരേസുപി ദ്വീസു ഏസേവ നയോ’’തി. പരിയാദിയിത്വാതി പരിതോ സബ്ബസോ ആദായ. ഗഹേത്വാതി അയമേത്ഥ അത്ഥോതി ആഹ ‘‘ഗഹണേ ആഗത’’ന്തി. പരിയാദിയതീതി പരിക്ഖീണോതി. ദീ-സദ്ദഞ്ഹി സദ്ദവിദൂ ഖയത്ഥം വദന്തി.
Nānappakārakanti ‘‘lobhadhammā’’ti bahuvacanassa nimittaṃ vadati. Lobho hi tena tena avatthāvisesena pavattiākārabhedena ‘‘chando rāgotaṇhā āsatti apekkhā’’tiādinā anekappabhedo, lubbhanalakkhaṇena pana ‘‘lobho’’tveva vuccati. Tenāha ‘‘nānappakārakaṃ lobhaṃyevā’’ti. Tathā ‘‘doso paṭigho kodho upanāho virodho’’tiādinā, ‘‘muyhanaṃ asamapekkhanaṃ apaccavekkhaṇā dummejjhaṃ bālya’’ntiādinā (dha. sa. 390) ca dosamohānaṃ nānappakārataṃ sandhāyāha ‘‘itaresupi dvīsu eseva nayo’’ti. Pariyādiyitvāti parito sabbaso ādāya. Gahetvāti ayamettha atthoti āha ‘‘gahaṇe āgata’’nti. Pariyādiyatīti parikkhīṇoti. Dī-saddañhi saddavidū khayatthaṃ vadanti.
ഏകദാതി ആമേഡിതലോപേന നിദ്ദേസോതി ആഹ ‘‘ഏകേകസ്മിം കാലേ’’തി. ലോഭദോസമോഹാതി പഠമമഗ്ഗേന പഹീനാവസേസാ ലോഭദോസമോഹാ. നിരവസേസാ പഹീയന്തി, അഞ്ഞഥാ ദുതിയമഗ്ഗേന കിം കതം സിയാതി അധിപ്പായോ. സമുദാചാരപ്പത്തം പന ദിസ്വാ ‘‘അപ്പഹീനം മേ അത്ഥീ’’തിപി ജാനാതി. ഏവം കഥം നിരവസേസപ്പഹാനസഞ്ഞാതി ആഹ ‘‘അപ്പഹീനകം…പേ॰… സഞ്ഞീ ഹോതീ’’തി. ഏവം പഠമമഗ്ഗേനേവ സമുച്ഛിന്നസംസയസ്സ ‘‘കോ സു നാമ മേ ധമ്മോ അജ്ഝത്തം അപ്പഹീനോതി ഏവം സന്ധേഹോ കഥം ഉപ്പജ്ജതീ’’തി വത്വാ ‘‘പണ്ണത്തിയാ അകോവിദത്താ’’തി കാരണമാഹ. വിനയകുക്കുച്ചം വിയ ഹി പണ്ണത്തിയം അകുസലതായ അരിയാനമ്പി കത്ഥചി വിമതിമത്തം ഉപ്പജ്ജതി യഥാ തം സബ്ബസോ അപ്പഹീനസമ്മോഹാനന്തി. അത്തനോ അവിസയേ അനഭിജാനനം പണ്ണത്തികോസല്ലേന കിമേത്ഥ പയോജനം, പച്ചവേക്ഖണാമത്തേന അയമത്ഥോ സിജ്ഝതീതി ദസ്സേന്തോ ‘‘കിം തസ്സ പച്ചവേക്ഖണാ നത്ഥീ’’തി ആഹ. ഇതരോ ‘‘നത്ഥീ’’തി ന സക്കാ വത്തുന്തി കത്വാ ‘‘അത്ഥീ’’തി വത്വാ തത്ഥ ലബ്ഭമാനവിഭാഗം ദസ്സേന്തോ ‘‘സാ പനാ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ സാതി പച്ചവേക്ഖണാ. സബ്ബേസന്തി സബ്ബേസം അരിയാനം. യഥാ പരിപുണ്ണാ ന ഹോതി, ന ഏവം സബ്ബസോ ന ഹോതീതി ആഹ ‘‘ഇമാസു പനാ’’തിആദി.
Ekadāti āmeḍitalopena niddesoti āha ‘‘ekekasmiṃ kāle’’ti. Lobhadosamohāti paṭhamamaggena pahīnāvasesā lobhadosamohā. Niravasesā pahīyanti, aññathā dutiyamaggena kiṃ kataṃ siyāti adhippāyo. Samudācārappattaṃ pana disvā ‘‘appahīnaṃ me atthī’’tipi jānāti. Evaṃ kathaṃ niravasesappahānasaññāti āha ‘‘appahīnakaṃ…pe… saññī hotī’’ti. Evaṃ paṭhamamaggeneva samucchinnasaṃsayassa ‘‘ko su nāma me dhammo ajjhattaṃ appahīnoti evaṃ sandheho kathaṃ uppajjatī’’ti vatvā ‘‘paṇṇattiyā akovidattā’’ti kāraṇamāha. Vinayakukkuccaṃ viya hi paṇṇattiyaṃ akusalatāya ariyānampi katthaci vimatimattaṃ uppajjati yathā taṃ sabbaso appahīnasammohānanti. Attano avisaye anabhijānanaṃ paṇṇattikosallena kimettha payojanaṃ, paccavekkhaṇāmattena ayamattho sijjhatīti dassento ‘‘kiṃ tassa paccavekkhaṇā natthī’’ti āha. Itaro ‘‘natthī’’ti na sakkā vattunti katvā ‘‘atthī’’ti vatvā tattha labbhamānavibhāgaṃ dassento ‘‘sā panā’’tiādimāha. Tattha sāti paccavekkhaṇā. Sabbesanti sabbesaṃ ariyānaṃ. Yathā paripuṇṇā na hoti, na evaṃ sabbaso na hotīti āha ‘‘imāsu panā’’tiādi.
൧൭൬. അജ്ഝത്തന്തി നിയകജ്ഝത്തം അധിപ്പേതന്തി ആഹ ‘‘തവ സന്താനേ’’തി. അപ്പഹീനോതി അനവസേസതോ അപ്പഹീനോ. ദുവിധേതി വത്ഥുകാമകിലേസകാമേ. കിലേസകാമോപി ഹി യദഗ്ഗേന അസ്സാദീയതി, തദഗ്ഗേന പരിഭുഞ്ജീയതി.
176.Ajjhattanti niyakajjhattaṃ adhippetanti āha ‘‘tava santāne’’ti. Appahīnoti anavasesato appahīno. Duvidheti vatthukāmakilesakāme. Kilesakāmopi hi yadaggena assādīyati, tadaggena paribhuñjīyati.
൧൭൭. അസ്സാദീയതീതി അസ്സാദോ, സുഖം. അപ്പോ അപ്പമത്തകോ അസ്സാദോ ഏതേസൂതി അപ്പസ്സാദാ. തേനാഹ ‘‘പരിത്തസുഖാ’’തി. പരിയേസനദുക്ഖാദിഹേതുകം ദിട്ഠധമ്മികം തത്ഥ ദുച്ചരിതചരണേന സമ്പരായികഞ്ച ദുക്ഖമേത്ഥ കാമേസു ബഹുകന്തി ബഹുദുക്ഖാ. ബഹുപായാസാതി ബഹുപരിക്കിലേസാ. തേ പന പരിക്കിലേസാ വക്ഖമാനനയേന ബഹൂയേവേത്ഥ ദിട്ഠധമ്മികാപീതി ആഹ ‘‘ദിട്ഠധമ്മിക…പേ॰… ബഹൂ’’തി. തേ ച പരിക്കിലേസാ യസ്മാ തംസമങ്ഗിനോ ഹിതപടിപത്തിയാ അന്തരായകരാ ഇധ ചേവ പരലോകേ ച ആദീനവകാരണഞ്ച പവത്തന്തി, തസ്മാ വുത്തം ‘‘ദിട്ഠധമ്മിക…പേ॰… ബഹൂ’’തി. ഏവം ചേപീതി ഏവം ‘‘അപ്പസ്സാദാ കാമാ’’തിആദിനാ ആകാരേന. നയേനാതി ധമ്മേന. കാരണേനാതി യുത്തിയാ. സുട്ഠു ദിട്ഠം ഹോതീതി സമ്ബന്ധോ. വിപസ്സനാപഞ്ഞായാതി അരിയമഗ്ഗപഞ്ഞായ. സാ ചത്താരിപി സച്ചാനി വിസേസതോ പസ്സതീതി വിപസ്സനാതി അധിപ്പേതാ. തേനാഹ ‘‘ഹേട്ഠാമഗ്ഗദ്വയഞാണേനാതി അത്ഥോ’’തി. പീതിസുഖന്തി പീതിസുഖവന്തം ഝാനദ്വയം. ദ്വേ മഗ്ഗേതി ഹേട്ഠാമഗ്ഗേ. ആവട്ടനസീലോ ആഭുജനസീലോ ന ഹോതീതി അനാവട്ടീ നേവ ഹോതി സബ്ബസോ അപ്പഹീനകാമരാഗഛന്ദോ. തേനാഹ ‘‘കസ്മാ’’തിആദി. ഓരോധനാടകാ പജഹനപഞ്ഞാതി ആദീനവാനുപസ്സനാഞാണമാഹ.
177. Assādīyatīti assādo, sukhaṃ. Appo appamattako assādo etesūti appassādā. Tenāha ‘‘parittasukhā’’ti. Pariyesanadukkhādihetukaṃ diṭṭhadhammikaṃ tattha duccaritacaraṇena samparāyikañca dukkhamettha kāmesu bahukanti bahudukkhā. Bahupāyāsāti bahuparikkilesā. Te pana parikkilesā vakkhamānanayena bahūyevettha diṭṭhadhammikāpīti āha ‘‘diṭṭhadhammika…pe… bahū’’ti. Te ca parikkilesā yasmā taṃsamaṅgino hitapaṭipattiyā antarāyakarā idha ceva paraloke ca ādīnavakāraṇañca pavattanti, tasmā vuttaṃ ‘‘diṭṭhadhammika…pe… bahū’’ti. Evaṃ cepīti evaṃ ‘‘appassādā kāmā’’tiādinā ākārena. Nayenāti dhammena. Kāraṇenāti yuttiyā. Suṭṭhu diṭṭhaṃ hotīti sambandho. Vipassanāpaññāyāti ariyamaggapaññāya. Sā cattāripi saccāni visesato passatīti vipassanāti adhippetā. Tenāha ‘‘heṭṭhāmaggadvayañāṇenāti attho’’ti. Pītisukhanti pītisukhavantaṃ jhānadvayaṃ. Dve maggeti heṭṭhāmagge. Āvaṭṭanasīlo ābhujanasīlo na hotīti anāvaṭṭī neva hoti sabbaso appahīnakāmarāgachando. Tenāha ‘‘kasmā’’tiādi. Orodhanāṭakā pajahanapaññāti ādīnavānupassanāñāṇamāha.
൧൭൯. അസ്സാദോപി കഥിതോ, ‘‘അപ്പസ്സാദാ’’തി ഹി ഇമിനാ യാവതകോ കാമേസു അസ്സാദോ, തം സബ്ബം അനവസേസതോ പരിഗ്ഗഹേത്വാ ചസ്സ പരിത്തഭാവോ ദസ്സിതോതി ആദീനവോപി കഥിതോ സങ്ഖേപേനേവ സേസസ്സആദീനവസ്സ ദസ്സിതത്താ. തം കഥേതുന്തി തം നിസ്സരണം ‘‘ഏകന്തസുഖപടിസംവേദീ’’തി ഇമിനാ കഥേതും. ഇമേഹി അന്തേഹീതി ‘‘പഞ്ചിമേ, മഹാനാമ, കാമഗുണാ’’തിആദിനാ കാമഗുണദസ്സനമുഖേന കാമസുഖല്ലികാനുയോഗം ‘‘ഉബ്ഭട്ഠകാ ഹോന്തി ആസനപടിക്ഖിത്താ’’തിആദിനാ അത്തകിലമഥാനുയോഗഞ്ച ദസ്സേത്വാ ഇമേഹി ദ്വീഹി അന്തേഹി മുത്തം മമ സാസനന്തി, ഫലസമാപത്തിപരിയോസാനത്താ സാസനസമ്പത്തിയാ ‘‘ഉപരിഫലസമാപത്തിസീസേന സകലസാസനം ദസ്സേതു’’ന്തി ആഹ. ഗിജ്ഝസദിസോ കൂടോതി മജ്ഝേപദലോപീസമാസോ യഥാ ‘‘സാകപത്ഥിവോ’’തി (പാണിനി॰ ൨.൧.൬൦). ദുതിയേ പനേത്ഥ ഗിജ്ഝവന്തതായ ഗിജ്ഝാ കൂടേ ഏതസ്സാതി ഗിജ്ഝകൂടോ. ഉദ്ധംയേവ തിട്ഠനകാ നിസജ്ജായ വുട്ഠിതകാലതോ പട്ഠായ ഏകട്ഠാനേനേവ തിട്ഠനകാ. തേനാഹ ‘‘അനിസിന്നാ’’തി. നിഗണ്ഠസ്സാതി നാടപുത്തസ്സ. നത്ഥി ഏതസ്സ പരിസേസന്തി അപരിസേസം. ഏവം സങ്ഖാഭവചനമത്തമസ്സാതി ആഹ ‘‘അപരിസേസസങ്ഖാത’’ന്തി. നിച്ചട്ഠേന സതത-സദ്ദേന അഭിണ്ഹപ്പവത്തി ജോതിതാ സിയാതി ‘‘സമിത’’ന്തി വുത്തം. തേന നിരന്തരപ്പവത്തിം ദസ്സേതീതി ഏവം വാ ഏത്ഥ അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ.
179.Assādopi kathito, ‘‘appassādā’’ti hi iminā yāvatako kāmesu assādo, taṃ sabbaṃ anavasesato pariggahetvā cassa parittabhāvo dassitoti ādīnavopi kathito saṅkhepeneva sesassaādīnavassa dassitattā. Taṃ kathetunti taṃ nissaraṇaṃ ‘‘ekantasukhapaṭisaṃvedī’’ti iminā kathetuṃ. Imehi antehīti ‘‘pañcime, mahānāma, kāmaguṇā’’tiādinā kāmaguṇadassanamukhena kāmasukhallikānuyogaṃ ‘‘ubbhaṭṭhakā honti āsanapaṭikkhittā’’tiādinā attakilamathānuyogañca dassetvā imehi dvīhi antehi muttaṃ mama sāsananti, phalasamāpattipariyosānattā sāsanasampattiyā ‘‘upariphalasamāpattisīsena sakalasāsanaṃ dassetu’’nti āha. Gijjhasadiso kūṭoti majjhepadalopīsamāso yathā ‘‘sākapatthivo’’ti (pāṇini. 2.1.60). Dutiye panettha gijjhavantatāya gijjhā kūṭe etassāti gijjhakūṭo. Uddhaṃyeva tiṭṭhanakā nisajjāya vuṭṭhitakālato paṭṭhāya ekaṭṭhāneneva tiṭṭhanakā. Tenāha ‘‘anisinnā’’ti. Nigaṇṭhassāti nāṭaputtassa. Natthi etassa parisesanti aparisesaṃ. Evaṃ saṅkhābhavacanamattamassāti āha ‘‘aparisesasaṅkhāta’’nti. Niccaṭṭhena satata-saddena abhiṇhappavatti jotitā siyāti ‘‘samita’’nti vuttaṃ. Tena nirantarappavattiṃ dassetīti evaṃ vā ettha attho daṭṭhabbo.
൧൮൦. യം കരോതി, തം ജാനാതീതി ദുക്ഖസ്സ നിജ്ജരണഖേപനം നാമ വിഞ്ഞൂനം കിച്ചം, വിഞ്ഞുനാ ച പുരിസേന കതാകതം ജാനിതബ്ബം, തസ്മാ തുമ്ഹേഹി പുരാണാനം കമ്മാനം ബ്യന്തിഭാവം കരോന്തേഹി പഠമം താവ ഏത്തകാനി പുരാണാനി കമ്മാനീതി ജാനിതബ്ബാനി, തതോ ‘‘ഏത്തകം കാലം കതേന തപസാ ഏത്തകാനി താനി ബ്യന്തികതാനി, ഇദാനി ഏത്തകാനി കാതബ്ബാനീ’’തിആദിനാ അയം വിധി പുരിസേന വിയ അത്തനാ കാതബ്ബകിച്ചം പരിച്ഛിന്ദിതബ്ബന്തി ദസ്സേതി. തേനാഹ ‘‘തുമ്ഹേഹിപി തഥാ ഞാതബ്ബം സിയാ’’തി. സുദ്ധന്തന്തി സുദ്ധകോട്ഠാസം, ആയതിം അനവസ്സവസിദ്ധം കമ്മക്ഖയം, തതോ വാ ദുക്ഖക്ഖയന്തി അത്ഥോ. സുദ്ധന്തം പത്തോ അത്ഥീതി പുച്ഛതീതി ഇമിനാ അകുസലാനം പഹാനം, കുസലാനം ഭാവനാ ച സബ്ബേന സബ്ബം നിഗണ്ഠസമയേ നത്ഥി സബ്ബസോ വിസുദ്ധിഭാവനായ അഭാവതോ, തസ്മാ കുതോ ദുക്ഖക്ഖയസ്സ സമ്ഭവോതി ദസ്സേതി.
180.Yaṃ karoti, taṃ jānātīti dukkhassa nijjaraṇakhepanaṃ nāma viññūnaṃ kiccaṃ, viññunā ca purisena katākataṃ jānitabbaṃ, tasmā tumhehi purāṇānaṃ kammānaṃ byantibhāvaṃ karontehi paṭhamaṃ tāva ettakāni purāṇāni kammānīti jānitabbāni, tato ‘‘ettakaṃ kālaṃ katena tapasā ettakāni tāni byantikatāni, idāni ettakāni kātabbānī’’tiādinā ayaṃ vidhi purisena viya attanā kātabbakiccaṃ paricchinditabbanti dasseti. Tenāha ‘‘tumhehipi tathā ñātabbaṃ siyā’’ti. Suddhantanti suddhakoṭṭhāsaṃ, āyatiṃ anavassavasiddhaṃ kammakkhayaṃ, tato vā dukkhakkhayanti attho. Suddhantaṃ patto atthīti pucchatīti iminā akusalānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ bhāvanā ca sabbena sabbaṃ nigaṇṭhasamaye natthi sabbaso visuddhibhāvanāya abhāvato, tasmā kuto dukkhakkhayassa sambhavoti dasseti.
ഏവം അജാനനഭാവേ സതീതി ‘‘അഹുവമ്ഹേവ മയ’’ന്തിആദിനാ വുത്തപ്പകാരസ്സ അജാനനേ സതി, തസ്മിം തുമ്ഹേഹി അഞ്ഞായമാനേതി അത്ഥോ. ലുദ്ദാതി ഘോരാ. തേ പന യസ്മാ കായവാചാഹി നിഹീനമേവ കരോന്തി, തസ്മാ വുത്തം ‘‘ലുദ്ദാചാരാ’’തി. ലോഹിതപാണിത്വേവ വുച്ചതി തജ്ജാകിരിയാചരണതോ. മാഗവികകേവട്ടചോരഘാതകാദയോ മാഗവികാദയോ. കക്ഖളകമ്മാതി ഫരുസകമ്മാ. തേ നിഗണ്ഠേസു പബ്ബജന്തീതി പുബ്ബേ മഹാദുക്ഖസംവത്തനിയകമ്മസ്സ കതത്താ ഹി തുമ്ഹേ ഏതരഹി ഈദിസം മഹാദുക്ഖം പച്ചനുഭവഥാതി ദസ്സേതി.
Evaṃ ajānanabhāve satīti ‘‘ahuvamheva maya’’ntiādinā vuttappakārassa ajānane sati, tasmiṃ tumhehi aññāyamāneti attho. Luddāti ghorā. Te pana yasmā kāyavācāhi nihīnameva karonti, tasmā vuttaṃ ‘‘luddācārā’’ti. Lohitapāṇitveva vuccati tajjākiriyācaraṇato. Māgavikakevaṭṭacoraghātakādayo māgavikādayo. Kakkhaḷakammāti pharusakammā. Te nigaṇṭhesu pabbajantīti pubbe mahādukkhasaṃvattaniyakammassa katattā hi tumhe etarahi īdisaṃ mahādukkhaṃ paccanubhavathāti dasseti.
വാദേതി ദിട്ഠിയം, സമയേതി അത്ഥോ. സുഖേന സുഖന്തി ഏത്ഥ സുഖേനാതി പടിപത്തിസുഖേന, സുഖായ പടിപത്തിയാതി അത്ഥോ. സുഖന്തി വിമോക്ഖസുഖം, ഇധ ലോകേ സുഖം അധിഗച്ഛന്താ കസിവണിജ്ജാദിദുക്ഖപടിപത്തിയാവ അധിഗച്ഛന്തി, ഏവം മോക്ഖസുഖമ്പീതി അധിപ്പായോ. സരീരാവയവസമ്പത്തിയാപി ബിമ്ബിനോ സാരോതി ബിമ്ബിസാരോ. തേ നിഗണ്ഠാ…പേ॰… സന്ധായ വദന്തി, ന പന ഭഗവതോ അച്ചന്തസന്തപണീതം നിബ്ബാനസുഖപടിവേദനം ജാനന്തി. സഹസാതി രവാ. അപ്പടിസങ്ഖാതി ന പടിസങ്ഖായ അവിചാരേത്വാ. തേനാഹ ‘‘സാഹസം കത്വാ’’തിആദി.
Vādeti diṭṭhiyaṃ, samayeti attho. Sukhena sukhanti ettha sukhenāti paṭipattisukhena, sukhāya paṭipattiyāti attho. Sukhanti vimokkhasukhaṃ, idha loke sukhaṃ adhigacchantā kasivaṇijjādidukkhapaṭipattiyāva adhigacchanti, evaṃ mokkhasukhampīti adhippāyo. Sarīrāvayavasampattiyāpi bimbino sāroti bimbisāro. Te nigaṇṭhā…pe… sandhāya vadanti, na pana bhagavato accantasantapaṇītaṃ nibbānasukhapaṭivedanaṃ jānanti. Sahasāti ravā. Appaṭisaṅkhāti na paṭisaṅkhāya avicāretvā. Tenāha ‘‘sāhasaṃ katvā’’tiādi.
അഞ്ഞാഹി വേദനാഹി അവോമിസ്സം ഏകന്തം സുഖം ഏകന്തസുഖം, തസ്സ പടിസംവേദീ. തേനാഹ ‘‘നിരന്തരസുഖപടിസംവേദീ’’തി. കഥാപതിട്ഠാപനത്ഥന്തി ‘‘ഏകന്തസുഖപടിസംവേദീ’’തി ഏവം ആരദ്ധകഥായ പതിട്ഠാപനത്ഥം. രാജവാരേതി രാജാനം ഉദ്ദിസ്സ ആഗതദേസനാവാരേ. സുഖം പുച്ഛിതും ഹോതീതി ‘‘യദി സത്ത രത്തിന്ദിവാനി നപ്പഹോതി, കിം ഛ രത്തിന്ദിവാനി പഹോതീ’’തിആദിനാ പുച്ഛനസുഖം ഹോതി. ‘‘അഹം ഖോ’’തിആദിനാ പവത്തോ സുദ്ധവാരോ സുദ്ധനിസ്സന്ദസ്സ ഫലസമാപത്തിസുഖസ്സ വസേന ആഗതത്താ. അനച്ഛരിയം ഹോതി, സത്ത രത്തിന്ദിവാനി പഹോന്തസ്സ ഏകസ്മിം രത്തിന്ദിവേ കിം വത്തബ്ബന്തി. ഉത്താനത്ഥമേവ വുത്തനയത്താ സുവിഞ്ഞേയ്യത്താ.
Aññāhi vedanāhi avomissaṃ ekantaṃ sukhaṃ ekantasukhaṃ, tassa paṭisaṃvedī. Tenāha ‘‘nirantarasukhapaṭisaṃvedī’’ti. Kathāpatiṭṭhāpanatthanti ‘‘ekantasukhapaṭisaṃvedī’’ti evaṃ āraddhakathāya patiṭṭhāpanatthaṃ. Rājavāreti rājānaṃ uddissa āgatadesanāvāre. Sukhaṃ pucchituṃ hotīti ‘‘yadi satta rattindivāni nappahoti, kiṃ cha rattindivāni pahotī’’tiādinā pucchanasukhaṃ hoti. ‘‘Ahaṃ kho’’tiādinā pavatto suddhavāro suddhanissandassa phalasamāpattisukhassa vasena āgatattā. Anacchariyaṃ hoti, satta rattindivāni pahontassa ekasmiṃ rattindive kiṃ vattabbanti. Uttānatthameva vuttanayattā suviññeyyattā.
ചൂളദുക്ഖക്ഖന്ധസുത്തവണ്ണനായ ലീനത്ഥപ്പകാസനാ സമത്താ.
Cūḷadukkhakkhandhasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya / ൪. ചൂളദുക്ഖക്ഖന്ധസുത്തം • 4. Cūḷadukkhakkhandhasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൪. ചൂളദുക്ഖക്ഖന്ധസുത്തവണ്ണനാ • 4. Cūḷadukkhakkhandhasuttavaṇṇanā