| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
೪. ಮಹಾಯಮಕವಗ್ಗೋ
4. Mahāyamakavaggo
೧. ಚೂಳಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Cūḷagosiṅgasuttavaṇṇanā
೩೨೫. ಞಾತೀನಂ (ಅ॰ ನಿ॰ ಟೀ॰ ೩.೬.೧೯) ನಿವಾಸಟ್ಠಾನಭೂತೋ ಗಾಮೋ ಞಾತಿಕೋ, ಸೋ ಏವ ನಾತಿಕೋ। ಸೋ ಕಿರ ಗಾಮೋ ಯೇಸಂ ಸನ್ತಕೋ, ತೇಸಂ ಪುಬ್ಬಪುರಿಸೇನ ಅತ್ತನೋ ಞಾತೀನಂ ಸಾಧಾರಣಭಾವೇನ ನಿವೇಸಿತೋ, ತೇನ ‘‘ನಾತಿಕೋ’’ತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ। ಅಥ ಪಚ್ಛಾ ತತ್ಥ ದ್ವೀಹಿ ದಾಯಾದೇಹಿ ದ್ವಿಧಾ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭುತ್ತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ದ್ವಿನ್ನಂ ಚೂಳಪಿತಿಮಹಾಪಿತಿಪುತ್ತಾನಂ ದ್ವೇ ಗಾಮಾ’’ತಿ। ಗಿಞ್ಜಕಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಇಟ್ಠಕಾ, ಗಿಞ್ಜಕಾಹಿಯೇವ ಕತೋ ಆವಸಥೋ ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥೋ। ತಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ಪದೇಸೇ ಮತ್ತಿಕಾ ಸಕ್ಖರಮರುಮ್ಬವಾಲಿಕಾದೀಹಿ ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸಾ ಅಕಠಿನಾ ಸಣ್ಹಾ ಸುಖುಮಾ, ತಾಯ ಕತಾನಿ ಕುಲಾಲಭಾಜನಾನಿಪಿ ಸಿಲಾಮಯಾನಿ ವಿಯ ದಳ್ಹಾನಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇ ಉಪಾಸಕಾ ತಾಯ ಮತ್ತಿಕಾಯ ದೀಘಪುಥುಲಇಟ್ಠಕಾ ಕಾರೇತ್ವಾ ತಾಹಿ ಠಪೇತ್ವಾ ದ್ವಾರಬಾಹವಾತಪಾನಕವಾಟತುಲಾಯೋ ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇನ ವಿನಾ ಇಟ್ಠಕಾಹಿ ಏವ ಪಾಸಾದಂ ಕಾರೇಸುಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಇಟ್ಠಕಾಹೇವಾ’’ತಿಆದಿ।
325. Ñātīnaṃ (a. ni. ṭī. 3.6.19) nivāsaṭṭhānabhūto gāmo ñātiko, so eva nātiko. So kira gāmo yesaṃ santako, tesaṃ pubbapurisena attano ñātīnaṃ sādhāraṇabhāvena nivesito, tena ‘‘nātiko’’ti paññāyittha. Atha pacchā tattha dvīhi dāyādehi dvidhā vibhajitvā paribhutto. Tenāha ‘‘dvinnaṃ cūḷapitimahāpitiputtānaṃ dve gāmā’’ti. Giñjakā vuccanti iṭṭhakā, giñjakāhiyeva kato āvasatho giñjakāvasatho. Tasmiṃ kira padese mattikā sakkharamarumbavālikādīhi asammissā akaṭhinā saṇhā sukhumā, tāya katāni kulālabhājanānipi silāmayāni viya daḷhāni, tasmā te upāsakā tāya mattikāya dīghaputhulaiṭṭhakā kāretvā tāhi ṭhapetvā dvārabāhavātapānakavāṭatulāyo sesaṃ sabbaṃ dabbasambhārena vinā iṭṭhakāhi eva pāsādaṃ kāresuṃ. Tenāha ‘‘iṭṭhakāhevā’’tiādi.
ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನದಾಯನ್ತಿ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ರಕ್ಖಿತಂ ಅರಞ್ಞಂ। ಜೇಟ್ಠಕರುಕ್ಖಸ್ಸಾತಿ ವನಪ್ಪತಿಭೂತಸ್ಸ ಸಾಲರುಕ್ಖಸ್ಸ। ಸಾಮಗ್ಗಿರಸನ್ತಿ ಸಮಗ್ಗಭಾವಾದಿಗುಣಂ ವಿವೇಕಸುಖಂ। ಉಪರಿಪಣ್ಣಾಸಕೇ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೨೩೭-೨೩೮) ಪುಥುಜ್ಜನಕಾಲೋ ಕಥಿತೋ, ಇಧ ಚೂಳಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತೇ ಖೀಣಾಸವಕಾಲೋ ಕಥಿತೋ। ಕತಕಿಚ್ಚಾಪಿ ಹಿ ತೇ ಮಹಾಥೇರಾ ಅತ್ತನೋ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಂ ಪರೇಸಂ ದಿಟ್ಠಾನುಗತಿಂ ಆಪಜ್ಜನಞ್ಚ ಸಮ್ಪಸ್ಸನ್ತಾ ಪರಮಞ್ಚ ವಿವೇಕಂ ಅನುಬ್ರೂಹನ್ತಾ ಸಾಮಗ್ಗಿರಸಂ ಅನುಭವಮಾನಾ ತತ್ಥ ವಿಹರನ್ತಿ। ತದಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತದೇಸನಾಕಾಲೇ। ತೇತಿ ಅನುರುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಾ ಕುಲಪುತ್ತಾ। ಲದ್ಧಸ್ಸಾದಾತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ವೀಥಿಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಅಧಿಗತಸ್ಸಾದಾ। ವಿಪಸ್ಸನಾ ಹಿ ಪುಬ್ಬೇನಾಪರಂ ವಿಸೇಸಂ ಆವಹನ್ತೀ ಪವತ್ತಮಾನಾ ಸಾತಿಸಯಂ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಂ ಆವಹತಿ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Gosiṅgasālavanadāyanti gosiṅgasālavananti laddhanāmaṃ rakkhitaṃ araññaṃ. Jeṭṭhakarukkhassāti vanappatibhūtassa sālarukkhassa. Sāmaggirasanti samaggabhāvādiguṇaṃ vivekasukhaṃ. Uparipaṇṇāsake upakkilesasutte (ma. ni. 3.237-238) puthujjanakālo kathito, idha cūḷagosiṅgasutte khīṇāsavakālo kathito. Katakiccāpi hi te mahātherā attano diṭṭhadhammasukhavihāraṃ paresaṃ diṭṭhānugatiṃ āpajjanañca sampassantā paramañca vivekaṃ anubrūhantā sāmaggirasaṃ anubhavamānā tattha viharanti. Tadāti tasmiṃ upakkilesasuttadesanākāle. Teti anuruddhappamukhā kulaputtā. Laddhassādāti vipassanāya vīthipaṭipattiyā adhigatassādā. Vipassanā hi pubbenāparaṃ visesaṃ āvahantī pavattamānā sātisayaṃ pītisomanassaṃ āvahati. Tenāha bhagavā –
‘‘ಯತೋ ಯತೋ ಸಮ್ಮಸತಿ, ಖನ್ಧಾನಂ ಉದಯಬ್ಬಯಂ।
‘‘Yato yato sammasati, khandhānaṃ udayabbayaṃ;
ಲಭತಿ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಂ, ಅಮತಂ ತಂ ವಿಜಾನತ’’ನ್ತಿ॥ (ಧ॰ ಪ॰ ೩೭೪)।
Labhati pītipāmojjaṃ, amataṃ taṃ vijānata’’nti. (dha. pa. 374);
ಲದ್ಧಪತಿಟ್ಠಾ ಮಗ್ಗಫಲಾಧಿಗಮನೇನ। ಸತಿ ಹಿ ಮಗ್ಗಫಲಾಧಿಗಮೇ ಸಾಸನೇ ಪತಿಟ್ಠಾ ಲದ್ಧಾ ನಾಮ ಹೋತಿ, ನೋ ಅಞ್ಞಥಾ।
Laddhapatiṭṭhā maggaphalādhigamanena. Sati hi maggaphalādhigame sāsane patiṭṭhā laddhā nāma hoti, no aññathā.
ಕಾಮಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಾಪಿ ಮಹಾಸಾವಕಪರಿಯಾಪನ್ನಾವ, ಅಗ್ಗಸಾವಕಭಾವೇನ ಪನ ನೇಸಂ ವಿಸೇಸದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರೇಸು ವಾ’’ತಿ ವಿಸುಂ ಗಹಣಂ। ಸತಿಪಿ ಹಿ ಸಾಮಞ್ಞಯೋಗೇ ವಿಸೇಸವನ್ತೋ ವಿಸುಂ ಗಯ್ಹನ್ತಿ ಯಥಾ ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಆಗತಾ, ವಾಸಿಟ್ಠೋಪಿ ಆಗತೋ’’ತಿ। ತೇಸು ಪನ ವಿಸುಂ ಗಹಿತೇಸುಪಿ ‘‘ಅಸೀತಿಮಹಾಸಾವಕೇಸೂ’’ತಿ ಅಸೀತಿಗ್ಗಹಣಂ ಅಪ್ಪಕಂ ಊನಮಧಿಕಂ ವಾ ಗಣನುಪಗಂ ನ ಹೋತೀತಿ। ಅನ್ತಮಸೋತಿ ಇದಂ ಧಮ್ಮಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾಕಭಾವೇನ ಆಸನ್ನಚಾರಿತಾಯ ವುತ್ತಂ। ಅನೀಕಾತಿ ಹತ್ಥಾನೀಕಾ, ಹತ್ಥಾನೀಕತೋ ಹತ್ಥಿಸಮೂಹತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಾಳಸೀಹೋ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಯೂಥಚರೋತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಯೂಥಾ ನಿಸ್ಸಟೋ ಕಾಳಸೀಹೋ ವಿಯಾ’’ತಿ। ಕೇಸರೀ ಪನ ಏಕಚರೋವ। ವಾತಚ್ಛಿನ್ನೋ ವಲಾಹಕೋ ವಿಯಾತಿ ವಾತಚ್ಛಿನ್ನೋ ಪಬ್ಬತಕೂಟಪ್ಪಮಾಣೋ ವಲಾಹಕಚ್ಛೇದೋ ವಿಯ। ತೇಸಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನತೋತಿ ಯಥಾ ನಾಮ ಜಿಘಚ್ಛಿತಸ್ಸ ಭೋಜನೇ, ಪಿಪಾಸಿತಸ್ಸ ಪಾನೀಯೇ, ಸೀತೇನ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಉಣ್ಹೇ, ಉಣ್ಹೇನ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಸೀತೇ, ದುಕ್ಖಿತಸ್ಸ ಸುಖೇ ಅಭಿರುಚಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಏವಮೇವಂ ಭಗವತೋ ಕೋಸಮ್ಬಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನೇ ದಿಸ್ವಾ ಅಪರೇ ಸಮಗ್ಗಾವಾಸಂ ವಸನ್ತೇ ಆವಜ್ಜಿತಸ್ಸ ಇಮೇ ತಯೋ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಆಪಾಥಂ ಆಗಮಿಂಸು, ಅಥ ನೇ ಪಗ್ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ, ಏವಾಯಂ ಪಟಿಪತ್ತಿಅನುಕ್ಕಮೇನ ಕೋಸಮ್ಬಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಿನಯನುಪಾಯೋ ಹೋತೀತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ತೇಸಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನತೋ’’ತಿ। ಏತೇನೇವ ಪಚ್ಛಿಮಜನತಂ ಅನುಕಮ್ಪನತೋತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಕಾರಣಂ ಏಕದೇಸೇನ ಸಂವಣ್ಣಿತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಉಕ್ಕಂಸಿತ್ವಾತಿ ಯಥಾಭೂತೇಹಿ ಗುಣೇಹಿ ಸಮ್ಪಹಂಸನೇನ ವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ವಿಸಿಟ್ಠೇ ಕತ್ವಾ ಪಸಂಸಾವಸೇನ ಚೇತಂ ಆಮೇಡಿತವಚನಂ।
Kāmaṃ sāriputtamoggallānāpi mahāsāvakapariyāpannāva, aggasāvakabhāvena pana nesaṃ visesadassanatthaṃ ‘‘dhammasenāpatimahāmoggallānattheresu vā’’ti visuṃ gahaṇaṃ. Satipi hi sāmaññayoge visesavanto visuṃ gayhanti yathā ‘‘brāhmaṇā āgatā, vāsiṭṭhopi āgato’’ti. Tesu pana visuṃ gahitesupi ‘‘asītimahāsāvakesū’’ti asītiggahaṇaṃ appakaṃ ūnamadhikaṃ vā gaṇanupagaṃ na hotīti. Antamasoti idaṃ dhammabhaṇḍāgārikassa upaṭṭhākabhāvena āsannacāritāya vuttaṃ. Anīkāti hatthānīkā, hatthānīkato hatthisamūhatoti attho. Kāḷasīho yebhuyyena yūthacaroti katvā vuttaṃ ‘‘yūthā nissaṭo kāḷasīho viyā’’ti. Kesarī pana ekacarova. Vātacchinno valāhako viyāti vātacchinno pabbatakūṭappamāṇo valāhakacchedo viya. Tesaṃ paggaṇhanatoti yathā nāma jighacchitassa bhojane, pipāsitassa pānīye, sītena phuṭṭhassa uṇhe, uṇhena phuṭṭhassa sīte, dukkhitassa sukhe abhiruci uppajjati, evamevaṃ bhagavato kosambake bhikkhū aññamaññaṃ vivādāpanne disvā apare samaggāvāsaṃ vasante āvajjitassa ime tayo kulaputtā āpāthaṃ āgamiṃsu, atha ne paggaṇhitukāmo upasaṅkami, evāyaṃ paṭipattianukkamena kosambakānaṃ bhikkhūnaṃ vinayanupāyo hotīti. Tenāha ‘‘tesaṃ paggaṇhanato’’ti. Eteneva pacchimajanataṃ anukampanatoti idampi kāraṇaṃ ekadesena saṃvaṇṇitanti daṭṭhabbaṃ. Ukkaṃsitvāti yathābhūtehi guṇehi sampahaṃsanena visesetvā visiṭṭhe katvā pasaṃsāvasena cetaṃ āmeḍitavacanaṃ.
ತಂ ಅರಞ್ಞಂ ರಕ್ಖತಿ ವನಸಾಮಿನಾ ಆಣತ್ತೋ। ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತಂ ವನಸಣ್ಡಂ, ನ ಮಹಾವನಾದಿ ವಿಯ ಅಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ। ಸೀಲಾದಿಪ್ಪಭೇದಾಯ ಅತ್ತತ್ಥಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಾ ಅತ್ತಕಾಮಾ, ನ ಅಪರಿಚ್ಚತ್ತಸಿನೇಹಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಹಿತಂ ಕಾಮಯಮಾನಾ’’ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯೋ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಭಿನ್ದೇಯ್ಯಾತಿ ವಿನಾಸೇಯ್ಯ।
Taṃ araññaṃ rakkhati vanasāminā āṇatto. Rakkhitagopitaṃ vanasaṇḍaṃ, na mahāvanādi viya apariggahitaṃ. Sīlādippabhedāya attatthāya paṭipannā attakāmā, na apariccattasinehāti āha ‘‘attano hitaṃ kāmayamānā’’ti. Tenāha ‘‘yo hī’’tiādi. Bhindeyyāti vināseyya.
ದುಬ್ಬಲಮನುಸ್ಸಾತಿ ಪಞ್ಞಾಯ ದುಬ್ಬಲಾ ಅವಿದ್ದಸುನೋ ಮನುಸ್ಸಾ। ತಾನೀತಿ ಅಭಿಜಾತಿಆದೀಸು ಉಪ್ಪನ್ನಪಾಟಿಹಾರಿಯಾನಿ। ಚೀವರಗಬ್ಭೇನ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾತಿ ಚೀವರಸಙ್ಖಾತೇ ಓವರಕೇ ನಿಗೂಹಿತ್ವಾ ವಿಯ। ನ ಹಿ ಚೀವರಪಾರುಪನಮತ್ತೇನ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ಹೋತಿ। ‘‘ಮಾ ಸುಧ ಕೋಚಿಮಂ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವಂ ಅಞ್ಞಾಸೀ’’ತಿ ಪನ ತಥಾರೂಪೇನ ಇದ್ಧಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇನ ತಂ ಛಾದೇತ್ವಾ ಗತೋ ಭಗವಾ ತಥಾ ವುತ್ತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಞ್ಞಾತಕವೇಸೇನ ಅಗಮಾಸೀ’’ತಿ।
Dubbalamanussāti paññāya dubbalā aviddasuno manussā. Tānīti abhijātiādīsu uppannapāṭihāriyāni. Cīvaragabbhena paṭicchādetvāti cīvarasaṅkhāte ovarake nigūhitvā viya. Na hi cīvarapārupanamattena buddhānubhāvo paṭicchanno hoti. ‘‘Mā sudha kocimaṃ buddhānubhāvaṃ aññāsī’’ti pana tathārūpena iddhābhisaṅkhārena taṃ chādetvā gato bhagavā tathā vutto. Tenāha ‘‘aññātakavesena agamāsī’’ti.
ಅಭಿಕ್ಕಮಥಾತಿ ಪದಂ ಅಭಿಮುಖಭಾವೇನ ವಿಧಿಮುಖೇನ ವದತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಇತೋ ಆಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ। ಬುದ್ಧಾನಂ ಕಾಯೋ ನಾಮ ಸುವಿಸುದ್ಧಜಾತಿಮಣಿ ವಿಯ ಸೋಭನೋ, ಕಿಞ್ಚಿ ಮಲಂ ಅಪನೇತಬ್ಬಂ ನತ್ಥಿ, ಕಿಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇಸೀತಿ ಆಹ ‘‘ಬುದ್ಧಾನ’’ನ್ತಿಆದಿ।
Abhikkamathāti padaṃ abhimukhabhāvena vidhimukhena vadatīti āha ‘‘ito āgacchathā’’ti. Buddhānaṃ kāyo nāma suvisuddhajātimaṇi viya sobhano, kiñci malaṃ apanetabbaṃ natthi, kimatthaṃ bhagavā pāde pakkhālesīti āha ‘‘buddhāna’’ntiādi.
೩೨೬. ಅನುರುದ್ಧಾತಿ ವಾ ಏಕಸೇಸನಯೇನ ವುತ್ತಂ ವಿರೂಪೇಕಸೇಸಸ್ಸಪಿ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬತ್ತಾ, ಏವಞ್ಚ ಕತ್ವಾ ಬಹುವಚನನಿದ್ದೇಸೋಪಿ ಸಮತ್ಥಿತೋ ಹೋತಿ। ಇರಿಯಾಪಥೋ ಖಮತೀತಿ ಸರೀರಸ್ಸ ಲಹುಟ್ಠಾನತಾಯ ಚತುಬ್ಬಿಧೋಪಿ ಇರಿಯಾಪಥೋ ಸುಖಪ್ಪವತ್ತಿಕೋ। ಜೀವಿತಂ ಯಾಪೇತೀತಿ ಯಾಪನಾಲಕ್ಖಣಂ ಜೀವಿತಂ ಇಮಂ ಸರೀರಯನ್ತಂ ಯಾಪೇತಿ ಸುಖೇನ ಪವತ್ತೇತಿ। ಉಳುಙ್ಕಯಾಗುಂ ವಾ ಕಟಚ್ಛುಭಿಕ್ಖಂ ವಾತಿ ಇದಂ ಮಕರವುತ್ತಿಯಾ ಮಿಸ್ಸಕಭತ್ತೇನ ಯಾಪನಂ ವತ್ತನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತಂ ಪುಚ್ಛತೀ’’ತಿ।
326.Anuruddhāti vā ekasesanayena vuttaṃ virūpekasesassapi icchitabbattā, evañca katvā bahuvacananiddesopi samatthito hoti. Iriyāpatho khamatīti sarīrassa lahuṭṭhānatāya catubbidhopi iriyāpatho sukhappavattiko. Jīvitaṃ yāpetīti yāpanālakkhaṇaṃ jīvitaṃ imaṃ sarīrayantaṃ yāpeti sukhena pavatteti. Uḷuṅkayāguṃ vā kaṭacchubhikkhaṃ vāti idaṃ makaravuttiyā missakabhattena yāpanaṃ vattanti katvā vuttaṃ. Tenāha ‘‘bhikkhācāravattaṃ pucchatī’’ti.
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಂಸನ್ದತೀತಿ ಸತಿಪಿ ಉಭಯೇಸಂ ಕಲಾಪಾನಂ ಪರಮತ್ಥತೋ ಭೇದೇ ಪಚುರಜನೇಹಿ ದುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯನಾನತ್ತಂ ಖೀರೋದಕಸಮ್ಮೋದಿತಂ ಅಚ್ಚನ್ತಮೇವ ಸಂಸಟ್ಠಂ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ವಿಸುಂ ನ ಹೋತಿ, ಏಕತ್ತಂ ವಿಯ ಉಪೇತೀ’’ತಿ। ಪಿಯಭಾವದೀಪನಾನಿ ಚಕ್ಖೂನಿ ಪಿಯಚಕ್ಖೂನಿ। ಪಿಯಾಯತಿ, ಪಿಯಾಯಿತಬ್ಬೋತಿ ವಾ ಪಿಯೋತಿ। ಸಮಗ್ಗವಾಸಸ್ಸ ಯಂ ಏಕನ್ತಕಾರಣಂ, ತಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಭಗವಾ ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹಾತಿ ‘‘ಕಥನ್ತಿ ಕಾರಣಪುಚ್ಛಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯೋ ನೇಸಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಿತಾನಂಯೇವ ಕಮ್ಮಾದೀನಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾಕಾರೋ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಕಥ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಾ। ತಥಾ ಹಿ ಪರತೋ ‘‘ಏವಂ ಖೋ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿಆದಿನಾ ಥೇರೇಹಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಕಥಿತಂ।
Aññamaññaṃ saṃsandatīti satipi ubhayesaṃ kalāpānaṃ paramatthato bhede pacurajanehi duviññeyyanānattaṃ khīrodakasammoditaṃ accantameva saṃsaṭṭhaṃ viya hutvā tiṭṭhati. Tenāha ‘‘visuṃ na hoti, ekattaṃ viya upetī’’ti. Piyabhāvadīpanāni cakkhūni piyacakkhūni. Piyāyati, piyāyitabboti vā piyoti. Samaggavāsassa yaṃ ekantakāraṇaṃ, taṃ pucchanto bhagavā ‘‘yathā kathaṃ panā’’tiādimāhāti ‘‘kathanti kāraṇapucchā’’ti vuttaṃ. Yo nesaṃ mettāsahitānaṃyeva kammādīnaṃ aññamaññasmiṃ paccupaṭṭhānākāro, taṃ sandhāya ‘‘katha’’nti pucchā. Tathā hi parato ‘‘evaṃ kho mayaṃ, bhante’’tiādinā therehi vissajjanaṃ kathitaṃ.
ಮಿತ್ತಂ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಮೇತ್ತಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮಂ। ಆವೀತಿ ಪಕಾಸಂ। ರಹೋತಿ ಅಪ್ಪಕಾಸಂ। ಯಞ್ಹಿ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಪೇತಿ, ತಂ ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ಚೇ, ಪಕಾಸಂ ಹೋತಿ, ಪರಮ್ಮುಖಾ ಚೇ, ಅಪ್ಪಕಾಸಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚಾತಿ ಸಮ್ಮುಖಾ ಚೇವ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಚಾ’’ತಿ। ಇತರಾನೀತಿ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಕಾಯವಚೀಕಮ್ಮಾನಿ। ‘‘ತತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ವಿವರಿತುಂ ‘‘ಯಂ ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಸಮ್ಮಜ್ಜನಾದಿವಸೇನ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಯುತ್ತಂ ಠಾನಂ ವಾ। ತಥೇವಾತಿ ಯಥಾ ಸಮ್ಮುಖಾ ಕತೇ ಮೇತ್ತಾಕಾಯಕಮ್ಮೇ ವುತ್ತಂ, ತಥೇವ । ‘‘ಕಚ್ಚಿ ಖಮನೀಯ’’ನ್ತಿ ಏವಮಾದಿಕಾ ಕಥಾ ಸಮ್ಮೋದನೀಯಕಥಾ। ಯಥಾ ಪರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅತ್ತನೋ ಛಿದ್ದಂ ನ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರವಸೇನ ಪವತ್ತಾ ಕಥಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಕಥಾ। ‘‘ಅಹೋ ತದಾ ಥೇರೇನ ಮಯ್ಹಂ ದಿನ್ನೋ ಓವಾದೋ, ದಿನ್ನಾ ಅನುಸಾಸನೀ’’ತಿ ಏವಂ ಕಾಲನ್ತರೇ ಸರಿತಬ್ಬಯುತ್ತಾ, ಛಸಾರಣೀಯಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ವಾ ಕಥಾ ಸಾರಣೀಯಕಥಾ। ಸುತ್ತಪದಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥನಿದ್ದೇಸವಸೇನ ಸೀಲಾದಿಧಮ್ಮಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಕಥಾ ಧಮ್ಮೀಕಥಾ। ಸರೇನ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಉಚ್ಚಾರಣಂ ಸರಭಞ್ಞಂ। ಪಞ್ಹಸ್ಸ ಞಾತುಂ ಇಚ್ಛಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಪುಚ್ಛನಂ ಪಞ್ಹಪುಚ್ಛನಂ। ತಸ್ಸ ಯಥಾಪುಚ್ಛಿತಸ್ಸಆದಿಸನಂ ಪಞ್ಹವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ। ಏವಂ ಸಮನ್ನಾಹರತೋತಿ ಏವಂ ಮನಸಿಕರೋತೋ, ಏವಂ ಮೇತ್ತಂ ಉಪಸಂಹರತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
Mittaṃ etassa atthīti mettaṃ, kāyakammaṃ. Āvīti pakāsaṃ. Rahoti appakāsaṃ. Yañhi uddissa mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhapeti, taṃ tassa sammukhā ce, pakāsaṃ hoti, parammukhā ce, appakāsaṃ. Tenāha ‘‘āvi ceva raho cāti sammukhā ceva parammukhā cā’’ti. Itarānīti parammukhā kāyavacīkammāni. ‘‘Tatthā’’tiādinā saṅkhepato vuttamatthaṃ vivarituṃ ‘‘yaṃ hī’’tiādi vuttaṃ. Sammajjanādivasena paṭijaggitabbayuttaṃ ṭhānaṃ vā. Tathevāti yathā sammukhā kate mettākāyakamme vuttaṃ, tatheva . ‘‘Kacci khamanīya’’nti evamādikā kathā sammodanīyakathā. Yathā parehi saddhiṃ attano chiddaṃ na hoti, tathā paṭisanthāravasena pavattā kathā paṭisanthārakathā. ‘‘Aho tadā therena mayhaṃ dinno ovādo, dinnā anusāsanī’’ti evaṃ kālantare saritabbayuttā, chasāraṇīyapaṭisaṃyuttā vā kathā sāraṇīyakathā. Suttapadaṃ nikkhipitvā tassa atthaniddesavasena sīlādidhammapaṭisaṃyuttā kathā dhammīkathā. Sarena suttassa uccāraṇaṃ sarabhaññaṃ. Pañhassa ñātuṃ icchitassa atthassa pucchanaṃ pañhapucchanaṃ. Tassa yathāpucchitassaādisanaṃ pañhavissajjanaṃ. Evaṃ samannāharatoti evaṃ manasikaroto, evaṃ mettaṃ upasaṃharatoti attho.
ಏಕತೋ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ತಸ್ಮಾ ನಾನಾ। ಹಿತಟ್ಠೇನಾತಿ ಅತ್ತನೋ ವಿಯ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಹಿತಭಾವೇನ। ನಿರನ್ತರಟ್ಠೇನಾತಿ ಅನ್ತರಾಭಾವೇನ ಭೇದಾಭಾವೇನ। ಅವಿಗ್ಗಹಟ್ಠೇನಾತಿ ಅವಿರೋಧಭಾವೇನ। ಸಮಗ್ಗಟ್ಠೇನಾತಿ ಸಹಿತಭಾವೇನ। ಪರಿಭಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾತಿ ಬಹಲತನುಮತ್ತಿಕಾಲೇಪೇಹಿ ಲಿಮ್ಪೇತ್ವಾ। ಚೀವರಂ ವಾ ಧೋವನ್ತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರಂ ವಾ ಧೋವನ್ತಿ। ಪರಿಭಣ್ಡಂ ವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯ ಪರಿಭಣ್ಡಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ।
Ekato kātuṃ na sakkā, tasmā nānā. Hitaṭṭhenāti attano viya aññamaññassa hitabhāvena. Nirantaraṭṭhenāti antarābhāvena bhedābhāvena. Aviggahaṭṭhenāti avirodhabhāvena. Samaggaṭṭhenāti sahitabhāvena. Paribhaṇḍaṃ katvāti bahalatanumattikālepehi limpetvā. Cīvaraṃ vā dhovantīti attano cīvaraṃ vā dhovanti. Paribhaṇḍaṃ vāti attano paṇṇasālāya paribhaṇḍaṃ vā karonti.
೩೨೭. ಪಟಿವಿರುದ್ಧಾ ಏವಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ‘‘ಯೇಭುಯ್ಯೇನಾ’’ತಿ ಪದಂ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ। ತೇಸಂ ಅಪ್ಪಮಾದಲಕ್ಖಣನ್ತಿ ತೇಸಂ ಅಪ್ಪಮಜ್ಜನಸಭಾವಂ। ಕಚ್ಚಿ ಪನ ವೋ ಅನುರುದ್ಧಾ ಸಮಗ್ಗಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ವೋತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ ವಾ, ಕಚ್ಚಿ ತುಮ್ಹೇತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸಮುಗ್ಗಪಾತಿನ್ತಿ ಸಮುಗ್ಗಪುಟಸದಿಸಂ ಪಾತಿಂ।
327.Paṭiviruddhā evāti etthāpi ‘‘yebhuyyenā’’ti padaṃ ānetvā sambandhitabbaṃ. Tesaṃ appamādalakkhaṇanti tesaṃ appamajjanasabhāvaṃ. Kacci pana vo anuruddhā samaggāti etthāpi voti nipātamattaṃ, paccattavacanaṃ vā, kacci tumheti evamattho veditabbo. Samuggapātinti samuggapuṭasadisaṃ pātiṃ.
ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯಂ ಅನ್ತೋ ಬಹಿ ಚ ಸಮ್ಮಜ್ಜನೇನ ಸೋಧಿತಙ್ಗಣತಾ ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿ। ಪಟಿವಿಸಮತ್ತಮೇವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಯಾಪನಪಟಿವಿಸಮತ್ತಮೇವ। ಓಸಾಪೇತ್ವಾತಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ। ಪಮಾಣಮೇವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಯಾಪನಪಮಾಣಮೇವ। ವುತ್ತನಯೇನ ಜಹಿತ್ವಾತಿ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತನಯೇನ ಜಹಿತ್ವಾ।
Paṇṇasālāyaṃ anto bahi ca sammajjanena sodhitaṅgaṇatā vattapaṭipatti. Paṭivisamattamevāti attano yāpanapaṭivisamattameva. Osāpetvāti pakkhipitvā. Pamāṇamevāti attano yāpanapamāṇameva. Vuttanayena jahitvāti pāḷiyaṃ vuttanayena jahitvā.
ಹತ್ಥೇನ ಹತ್ಥಂ ಸಂಸಿಬ್ಬನ್ತಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥೇನ ಇತರಸ್ಸ ಹತ್ಥಂ ದಳ್ಹಗ್ಗಹಣವಸೇನ ಬನ್ಧನ್ತಾ। ವಿಲಙ್ಘೇತಿ ದೇಸನ್ತರಂ ಪಾಪೇತಿ ಏತೇನಾತಿ ವಿಲಙ್ಘಕೋ, ಹತ್ಥೋ। ಹತ್ಥೋ ಏವ ವಿಲಙ್ಘಕೋ ಹತ್ಥವಿಲಙ್ಘಕೋ, ತೇನ ಹತ್ಥವಿಲಙ್ಘಕೇನ।
Hatthena hatthaṃ saṃsibbantāti attano hatthena itarassa hatthaṃ daḷhaggahaṇavasena bandhantā. Vilaṅgheti desantaraṃ pāpeti etenāti vilaṅghako, hattho. Hattho eva vilaṅghako hatthavilaṅghako, tena hatthavilaṅghakena.
ತಂ ಅಖಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾತಿ ತಂ ತೀಸುಪಿ ದಿವಸೇಸು ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ಪವತ್ತನವಸೇನ ಅಖಣ್ಡಿಕಂ ಕತ್ವಾ। ಏತನ್ತಿ ‘‘ಪಞ್ಚಾಹಿಕಂ ಖೋ ಪನಾ’’ತಿಆದಿವಚನಂ। ಪಞ್ಚಮೇ ಪಞ್ಚಮೇ ಅಹನಿ ಭವತೀತಿ ಪಞ್ಚಾಹಿಕಂ। ಭಗವತಾ ಪುಚ್ಛಿತೇನ ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರೇನ। ಪಮಾದಟ್ಠಾನೇಸುಯೇವಾತಿ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಪಮಾದಟ್ಠಾನೇಸುಯೇವ। ‘‘ಪಮಾದಟ್ಠಾನೇಸುಯೇವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಮೇವತ್ಥಂ ಪಾಕಟತರಂ ಕಾತುಂ ‘‘ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಪಪಞ್ಚಕರಣಟ್ಠಾನಾನೀತಿ ಕಥಾಪಪಞ್ಚಸ್ಸ ಕರಣಟ್ಠಾನಾನಿ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಕಥಾಪವತ್ತನೇನ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ಪಮಜ್ಜನಟ್ಠಾನಾನಿ। ತತ್ಥಾಪಿ ‘‘ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನವಿರುದ್ಧಂ ನ ಪಟಿಪಜ್ಜಾಮಾ’’ತಿ ಸಿಖಾಪ್ಪತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಅಪ್ಪಮಾದಲಕ್ಖಣಂ ಥೇರೋ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏತ್ತಕಂ ಠಾನಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾತಿ ಪನ ಇದಂ ತದಾ ವಿಹಾರಸಮಾಪತ್ತೀನಂ ವಳಞ್ಜಾಭಾವೇನ ವುತ್ತಂ।
Taṃ akhaṇḍaṃ katvāti taṃ tīsupi divasesu dhammassavanaṃ pavattanavasena akhaṇḍikaṃ katvā. Etanti ‘‘pañcāhikaṃ kho panā’’tiādivacanaṃ. Pañcame pañcame ahani bhavatīti pañcāhikaṃ. Bhagavatā pucchitena anuruddhattherena. Pamādaṭṭhānesuyevāti aññesaṃ pamādaṭṭhānesuyeva. ‘‘Pamādaṭṭhānesuyevā’’ti vuttamevatthaṃ pākaṭataraṃ kātuṃ ‘‘aññesañhī’’tiādi vuttaṃ. Papañcakaraṇaṭṭhānānīti kathāpapañcassa karaṇaṭṭhānāni vissaṭṭhakathāpavattanena kammaṭṭhāne pamajjanaṭṭhānāni. Tatthāpi ‘‘mayaṃ, bhante, kammaṭṭhānaviruddhaṃ na paṭipajjāmā’’ti sikhāppattaṃ attano appamādalakkhaṇaṃ thero dasseti. Ettakaṃ ṭhānaṃ muñcitvāti pana idaṃ tadā vihārasamāpattīnaṃ vaḷañjābhāvena vuttaṃ.
೩೨೮. ಝಾನಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ ‘‘ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋ’’ಇಚ್ಚೇವ ವುತ್ತಂ। ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನತಾಯ ಸತ್ಥು ಚಿತ್ತಾರಾಧನತ್ಥಂ ತಸ್ಸ ಚ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮಸ್ಸ ಸತ್ಥು ಪಚ್ಚಕ್ಖಭಾವತೋ ಥೇರೋ ‘‘ಕಿಞ್ಹಿ ನೋ ಸಿಯಾ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಆಹ। ಯಾವದೇವಾತಿ ಯತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಏಕಂ ದಿವಸಭಾಗಂ ವಾ ಸಕಲರತ್ತಿಂ ವಾ ಯಾವ ಸತ್ತ ವಾ ದಿವಸೇ।
328. Jhānassa adhippetattā ‘‘alamariyañāṇadassanaviseso’’icceva vuttaṃ. Attano sammāpaṭipannatāya satthu cittārādhanatthaṃ tassa ca visesādhigamassa satthu paccakkhabhāvato thero ‘‘kiñhi no siyā, bhante’’ti āha. Yāvadevāti yattakaṃ kālaṃ ekaṃ divasabhāgaṃ vā sakalarattiṃ vā yāva satta vā divase.
೩೨೯. ಸಮತಿಕ್ಕಮಾಯಾತಿ ಸಮ್ಮದೇವ ಅತಿಕ್ಕಮನಾಯ। ಸತಿ ಹಿ ಉಪರಿ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮೇ ಹೇಟ್ಠಿಮಜ್ಝಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕನ್ತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ಚ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ’’ತಿ। ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋತಿ ಕಾರಣೂಪಚಾರೇನ ವುತ್ತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ವೇದಯಿತಸುಖತೋತಿ ವೇದನಾಸಹಿತಜ್ಝಾನಸುಖತೋ ವಾ ಫಲಸುಖತೋ ವಾ। ಅವೇದಯಿತಸುಖನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನಸುಖಂ ವಿಯ ವೇದನಾರಹಿತಂ ಸುಖಂ। ಅವೇದಯಿತಸುಖನ್ತಿ ಚ ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಮೇತಂ, ತಂ ಪನ ಅಫಸ್ಸಂ ಅಸಞ್ಞಂ ಅಚೇತನನ್ತಿ ಸಬ್ಬಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕರಹಿತಮೇವ। ತತೋ ಚ ಸತಿಪಿ ರೂಪಧಮ್ಮಪ್ಪವತ್ತಿಯಂ ತಸ್ಸ ಅಚೇತನತ್ತಾ ಸಬ್ಬಸೋ ಸಙ್ಖಾರದುಕ್ಖವಿರಹಿತತಾಯ ಸನ್ತತರಾ ಪಣೀತತರಾ ಚ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತೀತಿ ವುಚ್ಚತೇ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅವೇದಯಿತಸುಖಂ ಸನ್ತತರಂ ಪಣೀತತರಂ ಹೋತೀ’’ತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಇಮಮ್ಹಾ ಚಾ’’ತಿಆದಿ।
329.Samatikkamāyāti sammadeva atikkamanāya. Sati hi upari visesādhigame heṭṭhimajjhānaṃ samatikkantaṃ nāma hoti paṭippassaddhi ca. Tenāha ‘‘paṭippassaddhiyā’’ti. Ñāṇadassanavisesoti kāraṇūpacārena vuttoti veditabbo. Vedayitasukhatoti vedanāsahitajjhānasukhato vā phalasukhato vā. Avedayitasukhanti nibbānasukhaṃ viya vedanārahitaṃ sukhaṃ. Avedayitasukhanti ca nidassanamattametaṃ, taṃ pana aphassaṃ asaññaṃ acetananti sabbacittacetasikarahitameva. Tato ca satipi rūpadhammappavattiyaṃ tassa acetanattā sabbaso saṅkhāradukkhavirahitatāya santatarā paṇītatarā ca nirodhasamāpattīti vuccate. Tenāha ‘‘avedayitasukhaṃ santataraṃ paṇītataraṃ hotī’’ti. Tena vuttaṃ ‘‘imamhā cā’’tiādi.
೩೩೦. ಸಾಮಗ್ಗಿರಸಾನಿಸಂಸಮೇವ ನೇಸಂ ಭಗವಾ ಕಥೇಸಿ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುಕೂಲತ್ತಾ ತಸ್ಸ। ಅನುಸಾವೇತ್ವಾತಿ ಅನುಪಗಮನವಸೇನ ಸಮ್ಮದೇವ ಆರೋಚೇತ್ವಾ। ‘‘ಅನುಸಂಸಾವೇತ್ವಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಸೋ ಏವತ್ಥೋ। ತತೋ ಪಟಿನಿವತ್ತಿತ್ವಾತಿ ಏತರಹಿ ಭಗವತೋ ಏಕವಿಹಾರೇ ಅಜ್ಝಾಸಯೋತಿ ಸತ್ಥು ಮನಂ ಗಣ್ಹನ್ತಾ ‘‘ಇಧೇವ ತಿಟ್ಠಥಾ’’ತಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಟ್ಠಾನತೋ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ । ಪಬ್ಬಜ್ಜಾದೀನೀತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಉಪಸಮ್ಪದಾ-ವಿಸುದ್ಧಿ-ಧುತಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನುಯೋಗ-ಝಾನವಿಮೋಕ್ಖ-ಸಮಾಪತ್ತಿ-ಞಾಣದಸ್ಸನ-ಮಗ್ಗಭಾವನಾ-ಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾದಿಕೇ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಅಧಿಗನ್ತ್ವಾಪೀತಿ ಪಿ-ಸದ್ದೇನ ಯಥಾಧಿಗತಾನಮ್ಪಿ। ಅತ್ತನೋ ಗುಣಕಥಾಯ ಅಟ್ಟಿಯಮಾನಾತಿ ಭಗವನ್ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಧಿಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಧಮ್ಮಾಧಿಕರಣಂ ಸತ್ಥುವಿಹೇಸಾಭಾವದೀಪನೇ ಭಗವತೋ ಪಾಕಟಗುಣಾನಂ ಕಥಾಯ ಅಟ್ಟಿಯಮಾನಾಪೀತಿ ಯೋಜನಾ। ದೇವತಾತಿ ತಂತಂಸಮಾಪತ್ತಿಲಾಭಿನಿಯೋ ದೇವತಾ। ಮುಖಂ ಮೇ ಸಜ್ಜನ್ತಿ ಮುಖಂ ಮೇ ಕಥನೇ ಸಮತ್ಥಂ, ಕಥನೇ ಯೋಗ್ಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
330.Sāmaggirasānisaṃsameva nesaṃ bhagavā kathesi ajjhāsayānukūlattā tassa. Anusāvetvāti anupagamanavasena sammadeva ārocetvā. ‘‘Anusaṃsāvetvā’’ti vā pāṭho, so evattho. Tato paṭinivattitvāti etarahi bhagavato ekavihāre ajjhāsayoti satthu manaṃ gaṇhantā ‘‘idheva tiṭṭhathā’’ti vissajjitaṭṭhānato nivattitvā . Pabbajjādīnīti ādi-saddena upasampadā-visuddhi-dhutakammaṭṭhānānuyoga-jhānavimokkha-samāpatti-ñāṇadassana-maggabhāvanā-phalasacchikiriyādike saṅgaṇhāti. Adhigantvāpīti pi-saddena yathādhigatānampi. Attano guṇakathāya aṭṭiyamānāti bhagavantaṃ nissāya adhigantvāpi dhammādhikaraṇaṃ satthuvihesābhāvadīpane bhagavato pākaṭaguṇānaṃ kathāya aṭṭiyamānāpīti yojanā. Devatāti taṃtaṃsamāpattilābhiniyo devatā. Mukhaṃ me sajjanti mukhaṃ me kathane samatthaṃ, kathane yogyanti attho.
೩೩೧. ಏವಂ ಆಗತೋತಿ ಏವಂ ಆಟಾನಾಟಿಯಸುತ್ತೇ ಆಗತೋ। ಪಲಿವೇಠೇನ್ತೇತಿ ಚೋದೇನ್ತೇ। ಮಚ್ಛರಾಯನ್ತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಗುಣಾನಂ ಭಗವತೋಪಿ ಆರೋಚನಂ ಅಸಹಮಾನಾ ಮಚ್ಛರಾಯನ್ತೀತಿ ಸೋ ಚಿನ್ತೇತೀತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ।
331.Evaṃ āgatoti evaṃ āṭānāṭiyasutte āgato. Paliveṭhenteti codente. Maccharāyantīti attano guṇānaṃ bhagavatopi ārocanaṃ asahamānā maccharāyantīti so cintetīti katvā vuttaṃ.
೦೧ ತೇಸಂ ಲಾಭಾತಿ ತೇಸಂ ವಜ್ಜಿರಾಜೂನಂ ವಜ್ಜಿರಟ್ಠವಾಸೀನಞ್ಚ ಮನುಸ್ಸತ್ತಂ, ಪತಿರೂಪದೇಸವಾಸಾದಿಕೋ, ಭಗವತೋ ತಿಣ್ಣಞ್ಚ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸನವನ್ದನದಾನಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾದಯೋ ಲಾಭಾ। ಸುಲದ್ಧಾ ಲಾಭಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಂ ಅನುಸ್ಸರೇಯ್ಯಾತಿ ತಂ ಕುಲಞ್ಹೇತಂ ಸೀಲಾದಿಗುಣೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ಅನುಸ್ಸರೇಯ್ಯ। ವುತ್ತಂ ತೇಸಂ ‘‘ಅನುಸ್ಸರಣಮ್ಪಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬಹೂಪಕಾರಂ ವದಾಮೀ’’ತಿ (ಇತಿವು॰ ೧೦೪; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೫.೧೮೪)।
01Tesaṃlābhāti tesaṃ vajjirājūnaṃ vajjiraṭṭhavāsīnañca manussattaṃ, patirūpadesavāsādiko, bhagavato tiṇṇañca kulaputtānaṃ dassanavandanadānadhammassavanādayo lābhā. Suladdhā lābhāti yojanā. Pasannacittaṃ anussareyyāti taṃ kulañhetaṃ sīlādiguṇe cittaṃ pasādetvā anussareyya. Vuttaṃ tesaṃ ‘‘anussaraṇampāhaṃ, bhikkhave, tesaṃ bhikkhūnaṃ bahūpakāraṃ vadāmī’’ti (itivu. 104; saṃ. ni. 5.184).
ಚೂಳಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Cūḷagosiṅgasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೧. ಚೂಳಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತಂ • 1. Cūḷagosiṅgasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೧. ಚೂಳಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Cūḷagosiṅgasuttavaṇṇanā
