Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi

    ๕๐๒. จูฬหํสชาตกํ (๖)

    502. Cūḷahaṃsajātakaṃ (6)

    ๑๓๓.

    133.

    เอเต หํสา ปกฺกมนฺติ, วกฺกงฺคา ภยเมริตา;

    Ete haṃsā pakkamanti, vakkaṅgā bhayameritā;

    หริตฺตจ เหมวณฺณ, กามํ สุมุข ปกฺกมฯ

    Harittaca hemavaṇṇa, kāmaṃ sumukha pakkama.

    ๑๓๔.

    134.

    โอหาย มํ ญาติคณา, เอกํ ปาสวสํ คตํ;

    Ohāya maṃ ñātigaṇā, ekaṃ pāsavasaṃ gataṃ;

    อนเปกฺขมานา 1 คจฺฉนฺติ, กิํ เอโส อวหิยฺยสิฯ

    Anapekkhamānā 2 gacchanti, kiṃ eso avahiyyasi.

    ๑๓๕.

    135.

    ปเตว ปตตํ เสฎฺฐ, นตฺถิ พเทฺธ สหายตา 3;

    Pateva patataṃ seṭṭha, natthi baddhe sahāyatā 4;

    มา อนีฆาย หาเปสิ, กามํ สุมุข ปกฺกมฯ

    Mā anīghāya hāpesi, kāmaṃ sumukha pakkama.

    ๑๓๖.

    136.

    นาหํ ‘‘ทุกฺขปเรโต’’ติ 5, ธตรฎฺฐ ตุวํ 6 ชเห;

    Nāhaṃ ‘‘dukkhapareto’’ti 7, dhataraṭṭha tuvaṃ 8 jahe;

    ชีวิตํ มรณํ วา เม, ตยา สทฺธิํ ภวิสฺสติฯ

    Jīvitaṃ maraṇaṃ vā me, tayā saddhiṃ bhavissati.

    ๑๓๗.

    137.

    เอตทริยสฺส กลฺยาณํ, ยํ ตฺวํ สุมุข ภาสสิ;

    Etadariyassa kalyāṇaṃ, yaṃ tvaṃ sumukha bhāsasi;

    ตญฺจ วีมํสมาโนหํ, ‘‘ปตเตตํ’’ อวสฺสชิํฯ

    Tañca vīmaṃsamānohaṃ, ‘‘patatetaṃ’’ avassajiṃ.

    ๑๓๘.

    138.

    อปเทน ปทํ ยาติ, อนฺตลิกฺขจโร 9 ทิโช;

    Apadena padaṃ yāti, antalikkhacaro 10 dijo;

    อารา ปาสํ น พุชฺฌิ ตฺวํ, หํสานํ ปวรุตฺตม 11

    Ārā pāsaṃ na bujjhi tvaṃ, haṃsānaṃ pavaruttama 12.

    ๑๓๙.

    139.

    ยทา ปราภโว โหติ, โปโส ชีวิตสงฺขเย;

    Yadā parābhavo hoti, poso jīvitasaṅkhaye;

    อถ ชาลญฺจ ปาสญฺจ, อาสชฺชาปิ น พุชฺฌติฯ

    Atha jālañca pāsañca, āsajjāpi na bujjhati.

    ๑๔๐.

    140.

    เอเต หํสา ปกฺกมนฺติ, วกฺกงฺคา ภยเมริตา;

    Ete haṃsā pakkamanti, vakkaṅgā bhayameritā;

    หริตฺตจ เหมวณฺณ, ตฺวเญฺญว 13 อวหิยฺยสิฯ

    Harittaca hemavaṇṇa, tvaññeva 14 avahiyyasi.

    ๑๔๑.

    141.

    เอเต ภุตฺวา จ ปิตฺวา จ, ปกฺกมนฺติ วิหงฺคมา;

    Ete bhutvā ca pitvā ca, pakkamanti vihaṅgamā;

    อนเปกฺขมานา วกฺกงฺคา, ตฺวเญฺญเวโก อุปาสสิฯ

    Anapekkhamānā vakkaṅgā, tvaññeveko upāsasi.

    ๑๔๒.

    142.

    กินฺนุ ตฺยายํ 15 ทิโช โหติ, มุโตฺต พทฺธํ อุปาสสิ;

    Kinnu tyāyaṃ 16 dijo hoti, mutto baddhaṃ upāsasi;

    โอหาย สกุณา ยนฺติ, กิํ เอโก อวหิยฺยสิฯ

    Ohāya sakuṇā yanti, kiṃ eko avahiyyasi.

    ๑๔๓.

    143.

    ราชา เม โส ทิโช มิโตฺต, สขา ปาณสโม จ เม;

    Rājā me so dijo mitto, sakhā pāṇasamo ca me;

    เนว นํ วิชหิสฺสามิ, ยาว กาลสฺส ปริยายํฯ

    Neva naṃ vijahissāmi, yāva kālassa pariyāyaṃ.

    ๑๔๔.

    144.

    โย จ ตฺวํ สขิโน เหตุ, ปาณํ จชิตุมิจฺฉสิ;

    Yo ca tvaṃ sakhino hetu, pāṇaṃ cajitumicchasi;

    โส เต สหายํ มุญฺจามิ, โหตุ ราชา ตวานุโคฯ

    So te sahāyaṃ muñcāmi, hotu rājā tavānugo.

    ๑๔๕.

    145.

    เอวํ ลุทฺทก นนฺทสฺสุ, สห สเพฺพหิ ญาติภิ;

    Evaṃ luddaka nandassu, saha sabbehi ñātibhi;

    ยถาหมชฺช นนฺทามิ, ทิสฺวา มุตฺตํ ทิชาธิปํฯ

    Yathāhamajja nandāmi, disvā muttaṃ dijādhipaṃ.

    ๑๔๖.

    146.

    กจฺจินฺนุ โภโต กุสลํ, กจฺจิ โภโต อนามยํ;

    Kaccinnu bhoto kusalaṃ, kacci bhoto anāmayaṃ;

    กจฺจิ รฎฺฐมิทํ ผีตํ, ธเมฺมน มนุสาสสิฯ

    Kacci raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammena manusāsasi.

    ๑๔๗.

    147.

    กุสลเญฺจว เม หํส, อโถ หํส อนามยํ;

    Kusalañceva me haṃsa, atho haṃsa anāmayaṃ;

    อโถ รฎฺฐมิทํ ผีตํ, ธเมฺมน มนุสาสหํฯ

    Atho raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammena manusāsahaṃ.

    ๑๔๘.

    148.

    กจฺจิ โภโต อมเจฺจสุ, โทโส โกจิ น วิชฺชติ;

    Kacci bhoto amaccesu, doso koci na vijjati;

    กจฺจิ อารา อมิตฺตา เต, ฉายา ทกฺขิณโตริวฯ

    Kacci ārā amittā te, chāyā dakkhiṇatoriva.

    ๑๔๙.

    149.

    อโถปิ เม อมเจฺจสุ, โทโส โกจิ น วิชฺชติ;

    Athopi me amaccesu, doso koci na vijjati;

    อโถ อารา อมิตฺตา เม, ฉายา ทกฺขิณโตริวฯ

    Atho ārā amittā me, chāyā dakkhiṇatoriva.

    ๑๕๐.

    150.

    กจฺจิ เต สาทิสี ภริยา, อสฺสวา ปิยภาณินี;

    Kacci te sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;

    ปุตฺตรูปยสูเปตา, ตว ฉนฺทวสานุคาฯ

    Puttarūpayasūpetā, tava chandavasānugā.

    ๑๕๑.

    151.

    อโถ เม สาทิสี ภริยา, อสฺสวา ปิยภาณินี;

    Atho me sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;

    ปุตฺตรูปยสูเปตา, มม ฉนฺทวสานุคาฯ

    Puttarūpayasūpetā, mama chandavasānugā.

    ๑๕๒.

    152.

    กจฺจิ เต พหโว ปุตฺตา, สุชาตา รฎฺฐวฑฺฒน;

    Kacci te bahavo puttā, sujātā raṭṭhavaḍḍhana;

    ปญฺญาชเวน สมฺปนฺนา, สโมฺมทนฺติ ตโต ตโตฯ

    Paññājavena sampannā, sammodanti tato tato.

    ๑๕๓.

    153.

    สตเมโก จ เม ปุตฺตา, ธตรฎฺฐ มยา สุตา;

    Satameko ca me puttā, dhataraṭṭha mayā sutā;

    เตสํ ตฺวํ กิจฺจมกฺขาหิ, นาวรุชฺฌนฺติ 17 เต วโจฯ

    Tesaṃ tvaṃ kiccamakkhāhi, nāvarujjhanti 18 te vaco.

    ๑๕๔.

    154.

    อุปปโนฺนปิ เจ โหติ, ชาติยา วินเยน วา;

    Upapannopi ce hoti, jātiyā vinayena vā;

    อถ ปจฺฉา กุรุเต โยคํ, กิเจฺฉ 19 อาปาสุ 20 สีทติฯ

    Atha pacchā kurute yogaṃ, kicche 21 āpāsu 22 sīdati.

    ๑๕๕.

    155.

    ตสฺส สํหีรปญฺญสฺส, วิวโร ชายเต มหา;

    Tassa saṃhīrapaññassa, vivaro jāyate mahā;

    รตฺติมโนฺธว 23 รูปานิ, ถูลานิ มนุปสฺสติฯ

    Rattimandhova 24 rūpāni, thūlāni manupassati.

    ๑๕๖.

    156.

    อสาเร สารโยคญฺญู, มติํ น เตฺวว วินฺทติ;

    Asāre sārayogaññū, matiṃ na tveva vindati;

    สรโภว คิริทุคฺคสฺมิํ, อนฺตราเยว สีทติฯ

    Sarabhova giriduggasmiṃ, antarāyeva sīdati.

    ๑๕๗.

    157.

    หีนชโจฺจปิ เจ โหติ, อุฎฺฐาตา ธิติมา นโร;

    Hīnajaccopi ce hoti, uṭṭhātā dhitimā naro;

    อาจารสีลสมฺปโนฺน, นิเส อคฺคีว ภาสติฯ

    Ācārasīlasampanno, nise aggīva bhāsati.

    ๑๕๘.

    158.

    เอตํ เม อุปมํ กตฺวา, ปุเตฺต วิชฺชาสุ วาจย 25;

    Etaṃ me upamaṃ katvā, putte vijjāsu vācaya 26;

    สํวิรูเฬฺหถ เมธาวี, เขเตฺต พีชํว 27 วุฎฺฐิยาติฯ

    Saṃvirūḷhetha medhāvī, khette bījaṃva 28 vuṭṭhiyāti.

    จูฬหํสชาตกํ ฉฎฺฐํฯ

    Cūḷahaṃsajātakaṃ chaṭṭhaṃ.







    Footnotes:
    1. นาเปกฺขมานา (ก.)
    2. nāpekkhamānā (ka.)
    3. สหายกา (สฺยา.)
    4. sahāyakā (syā.)
    5. ทุกฺขปเรโตปิ (ก.)
    6. ตวํ (สี. ปี.)
    7. dukkhaparetopi (ka.)
    8. tavaṃ (sī. pī.)
    9. อนฺตลิเกฺข จโร (สี. ปี.)
    10. antalikkhe caro (sī. pī.)
    11. ปวรุตฺตโม (ก. สี. ปี.)
    12. pavaruttamo (ka. sī. pī.)
    13. ตฺวญฺจ ตํ (สี.), ตฺวญฺจ (ปี.)
    14. tvañca taṃ (sī.), tvañca (pī.)
    15. ตายํ (สี. สฺยา. ปี.)
    16. tāyaṃ (sī. syā. pī.)
    17. นาวรชฺฌนฺติ (ก. สี. ปี.)
    18. nāvarajjhanti (ka. sī. pī.)
    19. กิเจฺจ (สี. สฺยา. ปี.)
    20. อาวาสุ (สฺยา.), อาปทาสุ (ก.)
    21. kicce (sī. syā. pī.)
    22. āvāsu (syā.), āpadāsu (ka.)
    23. นตฺตมโนฺธว (สี. ปี.)
    24. nattamandhova (sī. pī.)
    25. ฐาปส (สฺยา. ก.)
    26. ṭhāpasa (syā. ka.)
    27. เขตฺตพีชํว (สี. ปี.)
    28. khettabījaṃva (sī. pī.)



    Related texts:



    อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā / [๕๐๒] ๖. จูฬหํสชาตกวณฺณนา • [502] 6. Cūḷahaṃsajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact