Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဇာတကပာဠိ • Jātakapāḷi |
၂၁. အသီတိနိပာတော
21. Asītinipāto
၅၃၃. စူဠဟံသဇာတကံ (၁)
533. Cūḷahaṃsajātakaṃ (1)
၁.
1.
‘‘သုမုခ အနုပစိနန္တာ၊ ပက္ကမန္တိ ဝိဟင္ဂမာ။
‘‘Sumukha anupacinantā, pakkamanti vihaṅgamā;
ဂစ္ဆ တုဝမ္ပိ မာ ကင္ခိ၊ နတ္ထိ ဗဒ္ဓေ 1 သဟာယတာ’’။
Gaccha tuvampi mā kaṅkhi, natthi baddhe 2 sahāyatā’’.
၂.
2.
‘‘ဂစ္ဆေ ဝာဟံ န ဝာ ဂစ္ဆေ၊ န တေန အမရော သိယံ။
‘‘Gacche vāhaṃ na vā gacche, na tena amaro siyaṃ;
သုခိတံ တံ ဥပာသိတ္ဝာ၊ ဒုက္ခိတံ တံ ကထံ ဇဟေ။
Sukhitaṃ taṃ upāsitvā, dukkhitaṃ taṃ kathaṃ jahe.
၃.
3.
‘‘မရဏံ ဝာ တယာ သဒ္ဓိံ၊ ဇီဝိတံ ဝာ တယာ ဝိနာ။
‘‘Maraṇaṃ vā tayā saddhiṃ, jīvitaṃ vā tayā vinā;
တဒေဝ မရဏံ သေယ္ယော၊ ယဉ္စေ ဇီဝေ တယာ ဝိနာ။
Tadeva maraṇaṃ seyyo, yañce jīve tayā vinā.
၄.
4.
‘‘နေသ ဓမ္မော မဟာရာဇ၊ ယံ တံ ဧဝံ ဂတံ ဇဟေ။
‘‘Nesa dhammo mahārāja, yaṃ taṃ evaṃ gataṃ jahe;
ယာ ဂတိ တုယ္ဟံ သာ မယ္ဟံ၊ ရုစ္စတေ ဝိဟဂာဓိပ။
Yā gati tuyhaṃ sā mayhaṃ, ruccate vihagādhipa.
၅.
5.
သာ ကထံ စေတယာနသ္သ၊ မုတ္တသ္သ တဝ ရုစ္စတိ။
Sā kathaṃ cetayānassa, muttassa tava ruccati.
၆.
6.
‘‘ကံ ဝာ တ္ဝံ ပသ္သသေ အတ္ထံ၊ မမ တုယ္ဟဉ္စ ပက္ခိမ။
‘‘Kaṃ vā tvaṃ passase atthaṃ, mama tuyhañca pakkhima;
ဉာတီနံ ဝာဝသိဋ္ဌာနံ၊ ဥဘိန္နံ ဇီဝိတက္ခယေ။
Ñātīnaṃ vāvasiṭṭhānaṃ, ubhinnaṃ jīvitakkhaye.
၇.
7.
တာဒိသေ သဉ္စဇံ ပာဏံ၊ ကမတ္ထမဘိဇောတယေ’’။
Tādise sañcajaṃ pāṇaṃ, kamatthamabhijotaye’’.
၈.
8.
‘‘ကထံ နု ပတတံ သေဋ္ဌ၊ ဓမ္မေ အတ္ထံ န ဗုဇ္ဈသိ 7။
‘‘Kathaṃ nu patataṃ seṭṭha, dhamme atthaṃ na bujjhasi 8;
ဓမ္မော အပစိတော သန္တော၊ အတ္ထံ ဒသ္သေတိ ပာဏိနံ။
Dhammo apacito santo, atthaṃ dasseti pāṇinaṃ.
၉.
9.
‘‘သောဟံ ဓမ္မံ အပေက္ခာနော၊ ဓမ္မာ စတ္ထံ သမုဋ္ဌိတံ။
‘‘Sohaṃ dhammaṃ apekkhāno, dhammā catthaṃ samuṭṭhitaṃ;
ဘတ္တိဉ္စ တယိ သမ္ပသ္သံ၊ နာဝကင္ခာမိ ဇီဝိတံ’’။
Bhattiñca tayi sampassaṃ, nāvakaṅkhāmi jīvitaṃ’’.
၁၀.
10.
‘‘အဒ္ဓာ ဧသော သတံ ဓမ္မော၊ ယော မိတ္တော မိတ္တမာပဒေ။
‘‘Addhā eso sataṃ dhammo, yo mitto mittamāpade;
န စဇေ ဇီဝိတသ္သာပိ၊ ဟေတုဓမ္မမနုသ္သရံ။
Na caje jīvitassāpi, hetudhammamanussaraṃ.
၁၁.
11.
‘‘သ္ဝာယံ ဓမ္မော စ တေ စိဏ္ဏော၊ ဘတ္တိ စ ဝိဒိတာ မယိ။
‘‘Svāyaṃ dhammo ca te ciṇṇo, bhatti ca viditā mayi;
ကာမံ ကရသ္သု မယ္ဟေတံ၊ ဂစ္ဆေဝာနုမတော မယာ’’။
Kāmaṃ karassu mayhetaṃ, gacchevānumato mayā’’.
၁၂.
12.
၁၃.
13.
ပစ္စဒိသ္သထ နေသာဒော၊ အာတုရာနမိဝန္တကော။
Paccadissatha nesādo, āturānamivantako.
၁၄.
14.
‘‘တေ သတ္တုမဘိသဉ္စိက္ခ၊ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာ ဒိဇာ။
‘‘Te sattumabhisañcikkha, dīgharattaṃ hitā dijā;
၁၅.
15.
‘‘ဓတရဋ္ဌေ စ ဒိသ္ဝာန၊ သမုဍ္ဍေန္တေ တတော တတော။
‘‘Dhataraṭṭhe ca disvāna, samuḍḍente tato tato;
အဘိက္ကမထ ဝေဂေန၊ ဒိဇသတ္တု ဒိဇာဓိပေ။
Abhikkamatha vegena, dijasattu dijādhipe.
၁၆.
16.
‘‘သော စ ဝေဂေနဘိက္ကမ္မ၊ အာသဇ္ဇ ပရမေ ဒိဇေ။
‘‘So ca vegenabhikkamma, āsajja parame dije;
၁၇.
17.
‘‘ဧကံဝ ဗဒ္ဓမာသီနံ၊ အဗဒ္ဓဉ္စ ပုနာပရံ။
‘‘Ekaṃva baddhamāsīnaṃ, abaddhañca punāparaṃ;
အာသဇ္ဇ ဗဒ္ဓမာသီနံ၊ ပေက္ခမာနမဒီနဝံ။
Āsajja baddhamāsīnaṃ, pekkhamānamadīnavaṃ.
၁၈.
18.
‘‘တတော သော ဝိမတောယေဝ၊ ပဏ္ဍရေ အဇ္ဈဘာသထ။
‘‘Tato so vimatoyeva, paṇḍare ajjhabhāsatha;
ပဝဍ္ဎကာယေ အာသီနေ၊ ဒိဇသင္ဃဂဏာဓိပေ။
Pavaḍḍhakāye āsīne, dijasaṅghagaṇādhipe.
၁၉.
19.
‘‘ယံ နု ပာသေန မဟတာ၊ ဗဒ္ဓော န ကုရုတေ ဒိသံ။
‘‘Yaṃ nu pāsena mahatā, baddho na kurute disaṃ;
အထ ကသ္မာ အဗဒ္ဓော တ္ဝံ၊ ဗလီ ပက္ခိ န ဂစ္ဆသိ။
Atha kasmā abaddho tvaṃ, balī pakkhi na gacchasi.
၂၀.
20.
‘‘ကိန္နု တ္ယာယံ 19 ဒိဇော ဟောတိ၊ မုတ္တော ဗဒ္ဓံ ဥပာသသိ။
‘‘Kinnu tyāyaṃ 20 dijo hoti, mutto baddhaṃ upāsasi;
ဩဟာယ သကုဏာ ယန္တိ၊ ကိံ ဧကော အဝဟီယသိ’’။
Ohāya sakuṇā yanti, kiṃ eko avahīyasi’’.
၂၁.
21.
‘‘ရာဇာ မေ သော ဒိဇာမိတ္တ၊ သခာ ပာဏသမော စ မေ။
‘‘Rājā me so dijāmitta, sakhā pāṇasamo ca me;
နေဝ နံ ဝိဇဟိသ္သာမိ၊ ယာဝ ကာလသ္သ ပရိယာယံ။
Neva naṃ vijahissāmi, yāva kālassa pariyāyaṃ.
၂၂.
22.
‘‘ကထံ ပနာယံ ဝိဟင္ဂော၊ နာဒ္ဒသ ပာသမောဍ္ဍိတံ။
‘‘Kathaṃ panāyaṃ vihaṅgo, nāddasa pāsamoḍḍitaṃ;
ပဒဉ္ဟေတံ မဟန္တာနံ၊ ဗောဒ္ဓုမရဟန္တိ အာပဒံ။
Padañhetaṃ mahantānaṃ, boddhumarahanti āpadaṃ.
၂၃.
23.
‘‘ယဒာ ပရာဘဝော ဟောတိ၊ ပောသော ဇီဝိတသင္ခယေ။
‘‘Yadā parābhavo hoti, poso jīvitasaṅkhaye;
အထ ဇာလဉ္စ ပာသဉ္စ၊ အာသဇ္ဇာပိ န ဗုဇ္ဈတိ။
Atha jālañca pāsañca, āsajjāpi na bujjhati.
၂၄.
24.
၂၅.
25.
အပိ နော အနုမညာသိ၊ အပိ နော ဇီဝိတံ ဒဒေ’’။
Api no anumaññāsi, api no jīvitaṃ dade’’.
၂၆.
26.
‘‘န စေဝ မေ တ္ဝံ ဗဒ္ဓောသိ၊ နပိ ဣစ္ဆာမိ တေ ဝဓံ။
‘‘Na ceva me tvaṃ baddhosi, napi icchāmi te vadhaṃ;
ကာမံ ခိပ္ပမိတော ဂန္တ္ဝာ၊ ဇီဝ တ္ဝံ အနိဃော စိရံ’’။
Kāmaṃ khippamito gantvā, jīva tvaṃ anigho ciraṃ’’.
၂၇.
27.
‘‘နေဝာဟမေတမိစ္ဆာမိ ၊ အညတ္ရေတသ္သ ဇီဝိတာ။
‘‘Nevāhametamicchāmi , aññatretassa jīvitā;
သစေ ဧကေန တုဋ္ဌောသိ၊ မုဉ္စေတံ မဉ္စ ဘက္ခယ။
Sace ekena tuṭṭhosi, muñcetaṃ mañca bhakkhaya.
၂၈.
28.
၂၉.
29.
မံ ပုဗ္ဗေ ဗန္ဓ ပာသေန၊ ပစ္ဆာ မုဉ္စ ဒိဇာဓိပံ။
Maṃ pubbe bandha pāsena, pacchā muñca dijādhipaṃ.
၃၀.
30.
မိတ္တိ စ ဓတရဋ္ဌေဟိ၊ ယာဝဇီဝာယ တေ သိယာ’’။
Mitti ca dhataraṭṭhehi, yāvajīvāya te siyā’’.
၃၁.
31.
‘‘ပသ္သန္တု နော မဟာသင္ဃာ၊ တယာ မုတ္တံ ဣတော ဂတံ။
‘‘Passantu no mahāsaṅghā, tayā muttaṃ ito gataṃ;
မိတ္တာမစ္စာ စ ဘစ္စာ စ၊ ပုတ္တဒာရာ စ ဗန္ဓဝာ။
Mittāmaccā ca bhaccā ca, puttadārā ca bandhavā.
၃၂.
32.
ယထာ တ္ဝံ ဓတရဋ္ဌသ္သ၊ ပာဏသာဓာရဏော သခာ။
Yathā tvaṃ dhataraṭṭhassa, pāṇasādhāraṇo sakhā.
၃၃.
33.
‘‘သော တေ သဟာယံ မုဉ္စာမိ၊ ဟောတု ရာဇာ တဝာနုဂော။
‘‘So te sahāyaṃ muñcāmi, hotu rājā tavānugo;
ကာမံ ခိပ္ပမိတော ဂန္တ္ဝာ၊ ဉာတိမဇ္ဈေ ဝိရောစထ’’။
Kāmaṃ khippamito gantvā, ñātimajjhe virocatha’’.
၃၄.
34.
၃၅.
35.
‘‘ဧဝံ လုဒ္ဒက နန္ဒသ္သု၊ သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ။
‘‘Evaṃ luddaka nandassu, saha sabbehi ñātibhi;
ယထာဟမဇ္ဇ နန္ဒာမိ၊ မုတ္တံ ဒိသ္ဝာ ဒိဇာဓိပံ’’။
Yathāhamajja nandāmi, muttaṃ disvā dijādhipaṃ’’.
၃၆.
36.
‘‘ဧဟိ တံ အနုသိက္ခာမိ၊ ယထာ တ္ဝမပိ လစ္ဆသေ။
‘‘Ehi taṃ anusikkhāmi, yathā tvamapi lacchase;
၃၇.
37.
‘‘ခိပ္ပမန္တေပုရံ နေတ္ဝာ 47၊ ရညော ဒသ္သေဟိ နော ဥဘော။
‘‘Khippamantepuraṃ netvā 48, rañño dassehi no ubho;
၃၈.
38.
‘‘ဓတရဋ္ဌာ မဟာရာဇ၊ ဟံသာဓိပတိနော ဣမေ။
‘‘Dhataraṭṭhā mahārāja, haṃsādhipatino ime;
အယဉ္ဟိ ရာဇာ ဟံသာနံ၊ အယံ သေနာပတီတရော။
Ayañhi rājā haṃsānaṃ, ayaṃ senāpatītaro.
၃၉.
39.
‘‘အသံသယံ ဣမံ ဒိသ္ဝာ၊ ဟံသရာဇံ နရာဓိပော။
‘‘Asaṃsayaṃ imaṃ disvā, haṃsarājaṃ narādhipo;
၄၀.
40.
‘‘တသ္သ တံ ဝစနံ သုတ္ဝာ၊ ကမ္မုနာ ဥပပာဒယိ။
‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, kammunā upapādayi;
ခိပ္ပမန္တေပုရံ ဂန္တ္ဝာ၊ ရညော ဟံသေ အဒသ္သယိ။
Khippamantepuraṃ gantvā, rañño haṃse adassayi;
အဗဒ္ဓေ ပကတိဘူတေ၊ ကာဇေ ဥဘယတော ဌိတေ။
Abaddhe pakatibhūte, kāje ubhayato ṭhite.
၄၁.
41.
‘‘ဓတရဋ္ဌာ မဟာရာဇ၊ ဟံသာဓိပတိနော ဣမေ။
‘‘Dhataraṭṭhā mahārāja, haṃsādhipatino ime;
အယဉ္ဟိ ရာဇာ ဟံသာနံ၊ အယံ သေနာပတီတရော’’။
Ayañhi rājā haṃsānaṃ, ayaṃ senāpatītaro’’.
၄၂.
42.
ကထံ လုဒ္ဒော မဟန္တာနံ၊ ဣသ္သရေ ဣဓ အဇ္ဈဂာ’’။
Kathaṃ luddo mahantānaṃ, issare idha ajjhagā’’.
၄၃.
43.
‘‘ဝိဟိတာ သန္တိမေ ပာသာ၊ ပလ္လလေသု ဇနာဓိပ။
‘‘Vihitā santime pāsā, pallalesu janādhipa;
ယံ ယဒာယတနံ မညေ၊ ဒိဇာနံ ပာဏရောဓနံ။
Yaṃ yadāyatanaṃ maññe, dijānaṃ pāṇarodhanaṃ.
၄၄.
44.
‘‘တာဒိသံ ပာသမာသဇ္ဇ၊ ဟံသရာဇာ အဗဇ္ဈထ။
‘‘Tādisaṃ pāsamāsajja, haṃsarājā abajjhatha;
တံ အဗဒ္ဓော ဥပာသီနော၊ မမာယံ အဇ္ဈဘာသထ။
Taṃ abaddho upāsīno, mamāyaṃ ajjhabhāsatha.
၄၅.
45.
‘‘သုဒုက္ကရံ အနရိယေဟိ၊ ဒဟတေ ဘာဝမုတ္တမံ။
‘‘Sudukkaraṃ anariyehi, dahate bhāvamuttamaṃ;
၄၆.
46.
အနုတ္ထုနန္တော အာသီနော၊ ဘတ္တု ယာစိတ္ထ ဇီဝိတံ။
Anutthunanto āsīno, bhattu yācittha jīvitaṃ.
၄၇.
47.
‘‘တသ္သ တံ ဝစနံ သုတ္ဝာ၊ ပသာဒမဟမဇ္ဈဂာ။
‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, pasādamahamajjhagā;
၄၈.
48.
‘‘‘သော ပတီတော ပမုတ္တေန၊ ဘတ္တုနာ ဘတ္တုဂာရဝော။
‘‘‘So patīto pamuttena, bhattunā bhattugāravo;
အဇ္ဈဘာသထ ဝက္ကင္ဂော၊ ဝာစံ ကဏ္ဏသုခံ ဘဏံ။
Ajjhabhāsatha vakkaṅgo, vācaṃ kaṇṇasukhaṃ bhaṇaṃ.
၄၉.
49.
‘‘‘ဧဝံ လုဒ္ဒက နန္ဒသ္သု၊ သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ။
‘‘‘Evaṃ luddaka nandassu, saha sabbehi ñātibhi;
ယထာဟမဇ္ဇ နန္ဒာမိ၊ မုတ္တံ ဒိသ္ဝာ ဒိဇာဓိပံ။
Yathāhamajja nandāmi, muttaṃ disvā dijādhipaṃ.
၅၀.
50.
‘‘‘ဧဟိ တံ အနုသိက္ခာမိ၊ ယထာ တ္ဝမပိ လစ္ဆသေ။
‘‘‘Ehi taṃ anusikkhāmi, yathā tvamapi lacchase;
လာဘံ တဝာယံ ဓတရဋ္ဌော၊ ပာပံ ကိဉ္စိ န ဒက္ခတိ။
Lābhaṃ tavāyaṃ dhataraṭṭho, pāpaṃ kiñci na dakkhati.
၅၁.
51.
‘‘‘ခိပ္ပမန္တေပုရံ နေတ္ဝာ 63၊ ရညော ဒသ္သေဟိ နော ဥဘော။
‘‘‘Khippamantepuraṃ netvā 64, rañño dassehi no ubho;
အဗဒ္ဓေ ပကတိဘူတေ၊ ကာဇေ ဥဘယတော ဌိတေ။
Abaddhe pakatibhūte, kāje ubhayato ṭhite.
၅၂.
52.
‘‘‘ဓတရဋ္ဌာ မဟာရာဇ၊ ဟံသာဓိပတိနော ဣမေ။
‘‘‘Dhataraṭṭhā mahārāja, haṃsādhipatino ime;
အယဉ္ဟိ ရာဇာ ဟံသာနံ၊ အယံ သေနာပတီတရော။
Ayañhi rājā haṃsānaṃ, ayaṃ senāpatītaro.
၅၃.
53.
‘‘‘အသံသယံ ဣမံ ဒိသ္ဝာ၊ ဟံသရာဇံ နရာဓိပော။
‘‘‘Asaṃsayaṃ imaṃ disvā, haṃsarājaṃ narādhipo;
ပတီတော သုမနော ဝိတ္တော၊ ဗဟုံ ဒသ္သတိ တေ ဓနံ’။
Patīto sumano vitto, bahuṃ dassati te dhanaṃ’.
၅၄.
54.
‘‘ဧဝမေတသ္သ ဝစနာ၊ အာနီတာမေ ဥဘော မယာ။
‘‘Evametassa vacanā, ānītāme ubho mayā;
၅၅.
55.
‘‘သောယံ ဧဝံ ဂတော ပက္ခီ၊ ဒိဇော ပရမဓမ္မိကော။
‘‘Soyaṃ evaṃ gato pakkhī, dijo paramadhammiko;
မာဒိသသ္သ ဟိ လုဒ္ဒသ္သ၊ ဇနယေယ္ယာထ မဒ္ဒဝံ။
Mādisassa hi luddassa, janayeyyātha maddavaṃ.
၅၆.
56.
‘‘ဥပာယနဉ္စ တေ ဒေဝ၊ နာညံ ပသ္သာမိ ဧဒိသံ။
‘‘Upāyanañca te deva, nāññaṃ passāmi edisaṃ;
သဗ္ဗသာကုဏိကာဂာမေ၊ တံ ပသ္သ မနုဇာဓိပ’’။
Sabbasākuṇikāgāme, taṃ passa manujādhipa’’.
၅၇.
57.
‘‘ဒိသ္ဝာ နိသိန္နံ ရာဇာနံ၊ ပီဌေ သောဝဏ္ဏယေ သုဘေ။
‘‘Disvā nisinnaṃ rājānaṃ, pīṭhe sovaṇṇaye subhe;
အဇ္ဈဘာသထ ဝက္ကင္ဂော၊ ဝာစံ ကဏ္ဏသုခံ ဘဏံ။
Ajjhabhāsatha vakkaṅgo, vācaṃ kaṇṇasukhaṃ bhaṇaṃ.
၅၈.
58.
‘‘ကစ္စိန္နု ဘောတော ကုသလံ၊ ကစ္စိ ဘောတော အနာမယံ။
‘‘Kaccinnu bhoto kusalaṃ, kacci bhoto anāmayaṃ;
ကစ္စိ ရဋ္ဌမိဒံ ဖီတံ၊ ဓမ္မေန မနုသာသသိ’’။
Kacci raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammena manusāsasi’’.
၅၉.
59.
‘‘ကုသလဉ္စေဝ မေ ဟံသ၊ အထော ဟံသ အနာမယံ။
‘‘Kusalañceva me haṃsa, atho haṃsa anāmayaṃ;
၆၀.
60.
‘‘ကစ္စိ ဘောတော အမစ္စေသု၊ ဒောသော ကောစိ န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘Kacci bhoto amaccesu, doso koci na vijjati;
၆၁.
61.
‘‘အထောပိ မေ အမစ္စေသု၊ ဒောသော ကောစိ န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘Athopi me amaccesu, doso koci na vijjati;
၆၂.
62.
‘‘ကစ္စိ တေ သာဒိသီ ဘရိယာ၊ အသ္သဝာ ပိယဘာဏိနီ။
‘‘Kacci te sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;
ပုတ္တရူပယသူပေတာ၊ တဝ ဆန္ဒဝသာနုဂာ’’။
Puttarūpayasūpetā, tava chandavasānugā’’.
၆၃.
63.
‘‘အထော မေ သာဒိသီ ဘရိယာ၊ အသ္သဝာ ပိယဘာဏိနီ။
‘‘Atho me sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;
ပုတ္တရူပယသူပေတာ၊ မမ ဆန္ဒဝသာနုဂာ’’။
Puttarūpayasūpetā, mama chandavasānugā’’.
၆၄.
64.
ဒုက္ခမာပဇ္ဇိ ဝိပုလံ၊ တသ္မိံ ပဌမမာပဒေ။
Dukkhamāpajji vipulaṃ, tasmiṃ paṭhamamāpade.
၆၅.
65.
‘‘ကစ္စိ ယန္တာပတိတ္ဝာန၊ ဒဏ္ဍေန သမပောထယိ။
‘‘Kacci yantāpatitvāna, daṇḍena samapothayi;
၆၆.
66.
န စာယံ ကိဉ္စိ ရသ္မာသု၊ သတ္တူဝ သမပဇ္ဇထ။
Na cāyaṃ kiñci rasmāsu, sattūva samapajjatha.
၆၇.
67.
‘‘ပစ္စဂမိတ္ထ နေသာဒော၊ ပုဗ္ဗေဝ အဇ္ဈဘာသထ။
‘‘Paccagamittha nesādo, pubbeva ajjhabhāsatha;
တဒာယံ သုမုခောယေဝ၊ ပဏ္ဍိတော ပစ္စဘာသထ။
Tadāyaṃ sumukhoyeva, paṇḍito paccabhāsatha.
၆၈.
68.
‘‘တသ္သ တံ ဝစနံ သုတ္ဝာ၊ ပသာဒမယမဇ္ဈဂာ။
‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, pasādamayamajjhagā;
တတော မံ ပာမုစီ ပာသာ၊ အနုညာသိ သုခေန စ။
Tato maṃ pāmucī pāsā, anuññāsi sukhena ca.
၆၉.
69.
‘‘ဣဒဉ္စ သုမုခေနေဝ၊ ဧတဒတ္ထာယ စိန္တိတံ။
‘‘Idañca sumukheneva, etadatthāya cintitaṃ;
၇၀.
70.
‘‘သ္ဝာဂတဉ္စေဝိဒံ ဘဝတံ၊ ပတီတော စသ္မိ ဒသ္သနာ။
‘‘Svāgatañcevidaṃ bhavataṃ, patīto casmi dassanā;
၇၁.
71.
‘‘သန္တပ္ပယိတ္ဝာ နေသာဒံ၊ ဘောဂေဟိ မနုဇာဓိပော။
‘‘Santappayitvā nesādaṃ, bhogehi manujādhipo;
အဇ္ဈဘာသထ ဝက္ကင္ဂံ၊ ဝာစံ ကဏ္ဏသုခံ ဘဏံ’’။
Ajjhabhāsatha vakkaṅgaṃ, vācaṃ kaṇṇasukhaṃ bhaṇaṃ’’.
၇၂.
72.
‘‘ယံ ခလု ဓမ္မမာဓီနံ၊ ဝသော ဝတ္တတိ ကိဉ္စနံ။
‘‘Yaṃ khalu dhammamādhīnaṃ, vaso vattati kiñcanaṃ;
၇၃.
73.
‘‘ဒာနတ္ထံ ဥပဘောတ္တုံ ဝာ၊ ယံ စညံ ဥပကပ္ပတိ။
‘‘Dānatthaṃ upabhottuṃ vā, yaṃ caññaṃ upakappati;
ဧတံ ဒဒာမိ ဝော ဝိတ္တံ၊ ဣသ္သရိယံ 89 ဝိသ္သဇာမိ ဝော’’။
Etaṃ dadāmi vo vittaṃ, issariyaṃ 90 vissajāmi vo’’.
၇၄.
74.
‘‘ယထာ စ မ္ယာယံ သုမုခော၊ အဇ္ဈဘာသေယ္ယ ပဏ္ဍိတော။
‘‘Yathā ca myāyaṃ sumukho, ajjhabhāseyya paṇḍito;
ကာမသာ ဗုဒ္ဓိသမ္ပန္နော၊ တံ မ္ယာသ္သ ပရမပ္ပိယံ’’။
Kāmasā buddhisampanno, taṃ myāssa paramappiyaṃ’’.
၇၅.
75.
‘‘အဟံ ခလု မဟာရာဇ၊ နာဂရာဇာရိဝန္တရံ။
‘‘Ahaṃ khalu mahārāja, nāgarājārivantaraṃ;
ပဋိဝတ္တုံ န သက္ကောမိ၊ န မေ သော ဝိနယော သိယာ။
Paṭivattuṃ na sakkomi, na me so vinayo siyā.
၇၆.
76.
‘‘အမ္ဟာကဉ္စေဝ သော 91 သေဋ္ဌော၊ တ္ဝဉ္စ ဥတ္တမသတ္တဝော။
‘‘Amhākañceva so 92 seṭṭho, tvañca uttamasattavo;
ဘူမိပာလော မနုသ္သိန္ဒော၊ ပူဇာ ဗဟူဟိ ဟေတုဟိ။
Bhūmipālo manussindo, pūjā bahūhi hetuhi.
၇၇.
77.
‘‘တေသံ ဥဘိန္နံ ဘဏတံ၊ ဝတ္တမာနေ ဝိနိစ္ဆယေ။
‘‘Tesaṃ ubhinnaṃ bhaṇataṃ, vattamāne vinicchaye;
၇၈.
78.
‘‘ဓမ္မေန ကိရ နေသာဒော၊ ပဏ္ဍိတော အဏ္ဍဇော ဣတိ။
‘‘Dhammena kira nesādo, paṇḍito aṇḍajo iti;
န ဟေဝ အကတတ္တသ္သ၊ နယော ဧတာဒိသော သိယာ။
Na heva akatattassa, nayo etādiso siyā.
၇၉.
79.
‘‘ဧဝံ အဂ္ဂပကတိမာ၊ ဧဝံ ဥတ္တမသတ္တဝော။
‘‘Evaṃ aggapakatimā, evaṃ uttamasattavo;
ယာဝတတ္ထိ မယာ ဒိဋ္ဌာ၊ နာညံ ပသ္သာမိ ဧဒိသံ။
Yāvatatthi mayā diṭṭhā, nāññaṃ passāmi edisaṃ.
၈၀.
80.
‘‘တုဋ္ဌောသ္မိ ဝော ပကတိယာ၊ ဝာက္ယေန မဓုရေန စ။
‘‘Tuṭṭhosmi vo pakatiyā, vākyena madhurena ca;
ဧသော စာပိ မမစ္ဆန္ဒော၊ စိရံ ပသ္သေယ္ယ ဝော ဥဘော’’။
Eso cāpi mamacchando, ciraṃ passeyya vo ubho’’.
၈၁.
81.
ပတ္တာ နိသ္သံသယံ တ္ယာမ္ဟာ 101၊ ဘတ္တိရသ္မာသု ယာ တဝ။
Pattā nissaṃsayaṃ tyāmhā 102, bhattirasmāsu yā tava.
၈၂.
82.
‘‘အဒုဉ္စ နူန သုမဟာ၊ ဉာတိသင္ဃသ္သ မန္တရံ။
‘‘Aduñca nūna sumahā, ñātisaṅghassa mantaraṃ;
၈၃.
83.
‘‘တေသံ သောကဝိဃာတာယ၊ တယာ အနုမတာ မယံ။
‘‘Tesaṃ sokavighātāya, tayā anumatā mayaṃ;
၈၄.
84.
‘‘အဒ္ဓာဟံ ဝိပုလံ ပီတိံ၊ ဘဝတံ ဝိန္ဒာမိ ဒသ္သနာ။
‘‘Addhāhaṃ vipulaṃ pītiṃ, bhavataṃ vindāmi dassanā;
ဧသော စာပိ မဟာ အတ္ထော၊ ဉာတိဝိသ္သာသနာ သိယာ’’။
Eso cāpi mahā attho, ñātivissāsanā siyā’’.
၈၅.
85.
၈၆.
86.
‘‘တေ အရောဂေ အနုပ္ပတ္တေ၊ ဒိသ္ဝာန ပရမေ ဒိဇေ။
‘‘Te aroge anuppatte, disvāna parame dije;
ကေကာတိ မကရုံ ဟံသာ၊ ပုထုသဒ္ဒော အဇာယထ။
Kekāti makaruṃ haṃsā, puthusaddo ajāyatha.
၈၇.
87.
‘‘တေ ပတီတာ ပမုတ္တေန၊ ဘတ္တုနာ ဘတ္တုဂာရဝာ။
‘‘Te patītā pamuttena, bhattunā bhattugāravā;
၈၈.
88.
‘‘ဧဝံ မိတ္တဝတံ အတ္ထာ၊ သဗ္ဗေ ဟောန္တိ ပဒက္ခိဏာ။
‘‘Evaṃ mittavataṃ atthā, sabbe honti padakkhiṇā;
ဟံသာ ယထာ ဓတရဋ္ဌာ၊ ဉာတိသင္ဃံ ဥပာဂမု’’န္တိ။
Haṃsā yathā dhataraṭṭhā, ñātisaṅghaṃ upāgamu’’nti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ဇာတက-အဋ္ဌကထာ • Jātaka-aṭṭhakathā / [၅၃၃] ၁. စူဠဟံသဇာတကဝဏ္ဏနာ • [533] 1. Cūḷahaṃsajātakavaṇṇanā