Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ජාතකපාළි • Jātakapāḷi

    21. අසීතිනිපාතො

    21. Asītinipāto

    533. චූළහංසජාතකං (1)

    533. Cūḷahaṃsajātakaṃ (1)

    1.

    1.

    ‘‘සුමුඛ අනුපචිනන්‌තා, පක්‌කමන්‌ති විහඞ්‌ගමා;

    ‘‘Sumukha anupacinantā, pakkamanti vihaṅgamā;

    ගච්‌ඡ තුවම්‌පි මා කඞ්‌ඛි, නත්‌ථි බද්‌ධෙ 1 සහායතා’’.

    Gaccha tuvampi mā kaṅkhi, natthi baddhe 2 sahāyatā’’.

    2.

    2.

    ‘‘ගච්‌ඡෙ වාහං න වා ගච්‌ඡෙ, න තෙන අමරො සියං;

    ‘‘Gacche vāhaṃ na vā gacche, na tena amaro siyaṃ;

    සුඛිතං තං උපාසිත්‌වා, දුක්‌ඛිතං තං කථං ජහෙ.

    Sukhitaṃ taṃ upāsitvā, dukkhitaṃ taṃ kathaṃ jahe.

    3.

    3.

    ‘‘මරණං වා තයා සද්‌ධිං, ජීවිතං වා තයා විනා;

    ‘‘Maraṇaṃ vā tayā saddhiṃ, jīvitaṃ vā tayā vinā;

    තදෙව මරණං සෙය්‍යො, යඤ්‌චෙ ජීවෙ තයා විනා.

    Tadeva maraṇaṃ seyyo, yañce jīve tayā vinā.

    4.

    4.

    ‘‘නෙස ධම්‌මො මහාරාජ, යං තං එවං ගතං ජහෙ;

    ‘‘Nesa dhammo mahārāja, yaṃ taṃ evaṃ gataṃ jahe;

    යා ගති තුය්‌හං සා මය්‌හං, රුච්‌චතෙ විහගාධිප.

    Yā gati tuyhaṃ sā mayhaṃ, ruccate vihagādhipa.

    5.

    5.

    ‘‘කා නු පාසෙන බද්‌ධස්‌ස 3, ගති අඤ්‌ඤා මහානසා;

    ‘‘Kā nu pāsena baddhassa 4, gati aññā mahānasā;

    සා කථං චෙතයානස්‌ස, මුත්‌තස්‌ස තව රුච්‌චති.

    Sā kathaṃ cetayānassa, muttassa tava ruccati.

    6.

    6.

    ‘‘කං වා ත්‌වං පස්‌සසෙ අත්‌ථං, මම තුය්‌හඤ්‌ච පක්‌ඛිම;

    ‘‘Kaṃ vā tvaṃ passase atthaṃ, mama tuyhañca pakkhima;

    ඤාතීනං වාවසිට්‌ඨානං, උභින්‌නං ජීවිතක්‌ඛයෙ.

    Ñātīnaṃ vāvasiṭṭhānaṃ, ubhinnaṃ jīvitakkhaye.

    7.

    7.

    ‘‘යං න කඤ්‌චනදෙපිඤ්‌ඡ 5, අන්‌ධෙන තමසා ගතං;

    ‘‘Yaṃ na kañcanadepiñcha 6, andhena tamasā gataṃ;

    තාදිසෙ සඤ්‌චජං පාණං, කමත්‌ථමභිජොතයෙ’’.

    Tādise sañcajaṃ pāṇaṃ, kamatthamabhijotaye’’.

    8.

    8.

    ‘‘කථං නු පතතං සෙට්‌ඨ, ධම්‌මෙ අත්‌ථං න බුජ්‌ඣසි 7;

    ‘‘Kathaṃ nu patataṃ seṭṭha, dhamme atthaṃ na bujjhasi 8;

    ධම්‌මො අපචිතො සන්‌තො, අත්‌ථං දස්‌සෙති පාණිනං.

    Dhammo apacito santo, atthaṃ dasseti pāṇinaṃ.

    9.

    9.

    ‘‘සොහං ධම්‌මං අපෙක්‌ඛානො, ධම්‌මා චත්‌ථං සමුට්‌ඨිතං;

    ‘‘Sohaṃ dhammaṃ apekkhāno, dhammā catthaṃ samuṭṭhitaṃ;

    භත්‌තිඤ්‌ච තයි සම්‌පස්‌සං, නාවකඞ්‌ඛාමි ජීවිතං’’.

    Bhattiñca tayi sampassaṃ, nāvakaṅkhāmi jīvitaṃ’’.

    10.

    10.

    ‘‘අද්‌ධා එසො සතං ධම්‌මො, යො මිත්‌තො මිත්‌තමාපදෙ;

    ‘‘Addhā eso sataṃ dhammo, yo mitto mittamāpade;

    න චජෙ ජීවිතස්‌සාපි, හෙතුධම්‌මමනුස්‌සරං.

    Na caje jīvitassāpi, hetudhammamanussaraṃ.

    11.

    11.

    ‘‘ස්‌වායං ධම්‌මො ච තෙ චිණ්‌ණො, භත්‌ති ච විදිතා මයි;

    ‘‘Svāyaṃ dhammo ca te ciṇṇo, bhatti ca viditā mayi;

    කාමං කරස්‌සු මය්‌හෙතං, ගච්‌ඡෙවානුමතො මයා’’.

    Kāmaṃ karassu mayhetaṃ, gacchevānumato mayā’’.

    12.

    12.

    ‘‘අපි ත්‌වෙවං ගතෙ කාලෙ, යං ඛණ්‌ඩං 9 ඤාතිනං මයා;

    ‘‘Api tvevaṃ gate kāle, yaṃ khaṇḍaṃ 10 ñātinaṃ mayā;

    තයා තං බුද්‌ධිසම්‌පන්‌නං 11, අස්‌ස පරමසංවුතං.

    Tayā taṃ buddhisampannaṃ 12, assa paramasaṃvutaṃ.

    13.

    13.

    ‘‘ඉච්‌චෙවං 13 මන්‌තයන්‌තානං, අරියානං අරියවුත්‌තිනං;

    ‘‘Iccevaṃ 14 mantayantānaṃ, ariyānaṃ ariyavuttinaṃ;

    පච්‌චදිස්‌සථ නෙසාදො, ආතුරානමිවන්‌තකො.

    Paccadissatha nesādo, āturānamivantako.

    14.

    14.

    ‘‘තෙ සත්‌තුමභිසඤ්‌චික්‌ඛ, දීඝරත්‌තං හිතා දිජා;

    ‘‘Te sattumabhisañcikkha, dīgharattaṃ hitā dijā;

    තුණ්‌හීමාසිත්‌ථ උභයො, න සඤ්‌චලෙසුමාසනා 15.

    Tuṇhīmāsittha ubhayo, na sañcalesumāsanā 16.

    15.

    15.

    ‘‘ධතරට්‌ඨෙ ච දිස්‌වාන, සමුඩ්‌ඩෙන්‌තෙ තතො තතො;

    ‘‘Dhataraṭṭhe ca disvāna, samuḍḍente tato tato;

    අභික්‌කමථ වෙගෙන, දිජසත්‌තු දිජාධිපෙ.

    Abhikkamatha vegena, dijasattu dijādhipe.

    16.

    16.

    ‘‘සො ච වෙගෙනභික්‌කම්‌ම, ආසජ්‌ජ පරමෙ දිජෙ;

    ‘‘So ca vegenabhikkamma, āsajja parame dije;

    පච්‌චකමිත්‌ථ 17 නෙසාදො, බද්‌ධා ඉති විචින්‌තයං.

    Paccakamittha 18 nesādo, baddhā iti vicintayaṃ.

    17.

    17.

    ‘‘එකංව බද්‌ධමාසීනං, අබද්‌ධඤ්‌ච පුනාපරං;

    ‘‘Ekaṃva baddhamāsīnaṃ, abaddhañca punāparaṃ;

    ආසජ්‌ජ බද්‌ධමාසීනං, පෙක්‌ඛමානමදීනවං.

    Āsajja baddhamāsīnaṃ, pekkhamānamadīnavaṃ.

    18.

    18.

    ‘‘තතො සො විමතොයෙව, පණ්‌ඩරෙ අජ්‌ඣභාසථ;

    ‘‘Tato so vimatoyeva, paṇḍare ajjhabhāsatha;

    පවඩ්‌ඪකායෙ ආසීනෙ, දිජසඞ්‌ඝගණාධිපෙ.

    Pavaḍḍhakāye āsīne, dijasaṅghagaṇādhipe.

    19.

    19.

    ‘‘යං නු පාසෙන මහතා, බද්‌ධො න කුරුතෙ දිසං;

    ‘‘Yaṃ nu pāsena mahatā, baddho na kurute disaṃ;

    අථ කස්‌මා අබද්‌ධො ත්‌වං, බලී පක්‌ඛි න ගච්‌ඡසි.

    Atha kasmā abaddho tvaṃ, balī pakkhi na gacchasi.

    20.

    20.

    ‘‘කින්‌නු ත්‍යායං 19 දිජො හොති, මුත්‌තො බද්‌ධං උපාසසි;

    ‘‘Kinnu tyāyaṃ 20 dijo hoti, mutto baddhaṃ upāsasi;

    ඔහාය සකුණා යන්‌ති, කිං එකො අවහීයසි’’.

    Ohāya sakuṇā yanti, kiṃ eko avahīyasi’’.

    21.

    21.

    ‘‘රාජා මෙ සො දිජාමිත්‌ත, සඛා පාණසමො ච මෙ;

    ‘‘Rājā me so dijāmitta, sakhā pāṇasamo ca me;

    නෙව නං විජහිස්‌සාමි, යාව කාලස්‌ස පරියායං.

    Neva naṃ vijahissāmi, yāva kālassa pariyāyaṃ.

    22.

    22.

    ‘‘කථං පනායං විහඞ්‌ගො, නාද්‌දස පාසමොඩ්‌ඩිතං;

    ‘‘Kathaṃ panāyaṃ vihaṅgo, nāddasa pāsamoḍḍitaṃ;

    පදඤ්‌හෙතං මහන්‌තානං, බොද්‌ධුමරහන්‌ති ආපදං.

    Padañhetaṃ mahantānaṃ, boddhumarahanti āpadaṃ.

    23.

    23.

    ‘‘යදා පරාභවො හොති, පොසො ජීවිතසඞ්‌ඛයෙ;

    ‘‘Yadā parābhavo hoti, poso jīvitasaṅkhaye;

    අථ ජාලඤ්‌ච පාසඤ්‌ච, ආසජ්‌ජාපි න බුජ්‌ඣති.

    Atha jālañca pāsañca, āsajjāpi na bujjhati.

    24.

    24.

    ‘‘අපි ත්‌වෙව මහාපඤ්‌ඤ, පාසා බහුවිධා තතා 21;

    ‘‘Api tveva mahāpañña, pāsā bahuvidhā tatā 22;

    ගුය්‌හමාසජ්‌ජ 23 බජ්‌ඣන්‌ති, අථෙවං ජීවිතක්‌ඛයෙ’’.

    Guyhamāsajja 24 bajjhanti, athevaṃ jīvitakkhaye’’.

    25.

    25.

    ‘‘අපි නායං තයා සද්‌ධිං, සංවාසස්‌ස 25 සුඛුද්‍රයො;

    ‘‘Api nāyaṃ tayā saddhiṃ, saṃvāsassa 26 sukhudrayo;

    අපි නො අනුමඤ්‌ඤාසි, අපි නො ජීවිතං දදෙ’’.

    Api no anumaññāsi, api no jīvitaṃ dade’’.

    26.

    26.

    ‘‘න චෙව මෙ ත්‌වං බද්‌ධොසි, නපි ඉච්‌ඡාමි තෙ වධං;

    ‘‘Na ceva me tvaṃ baddhosi, napi icchāmi te vadhaṃ;

    කාමං ඛිප්‌පමිතො ගන්‌ත්‌වා, ජීව ත්‌වං අනිඝො චිරං’’.

    Kāmaṃ khippamito gantvā, jīva tvaṃ anigho ciraṃ’’.

    27.

    27.

    ‘‘නෙවාහමෙතමිච්‌ඡාමි , අඤ්‌ඤත්‍රෙතස්‌ස ජීවිතා;

    ‘‘Nevāhametamicchāmi , aññatretassa jīvitā;

    සචෙ එකෙන තුට්‌ඨොසි, මුඤ්‌චෙතං මඤ්‌ච භක්‌ඛය.

    Sace ekena tuṭṭhosi, muñcetaṃ mañca bhakkhaya.

    28.

    28.

    ‘‘ආරොහපරිණාහෙන, තුල්‍යාස්‌මා 27 වයසා උභො;

    ‘‘Ārohapariṇāhena, tulyāsmā 28 vayasā ubho;

    න තෙ ලාභෙන ජීවත්‌ථි 29, එතෙන නිමිනා තුවං.

    Na te lābhena jīvatthi 30, etena niminā tuvaṃ.

    29.

    29.

    ‘‘තදිඞ්‌ඝ සමපෙක්‌ඛස්‌සු 31, හොතු ගිද්‌ධි තවම්‌හසු 32;

    ‘‘Tadiṅgha samapekkhassu 33, hotu giddhi tavamhasu 34;

    මං පුබ්‌බෙ බන්‌ධ පාසෙන, පච්‌ඡා මුඤ්‌ච දිජාධිපං.

    Maṃ pubbe bandha pāsena, pacchā muñca dijādhipaṃ.

    30.

    30.

    ‘‘තාවදෙව ච තෙ ලාභො, කතාස්‌ස 35 යාචනාය ච;

    ‘‘Tāvadeva ca te lābho, katāssa 36 yācanāya ca;

    මිත්‌ති ච ධතරට්‌ඨෙහි, යාවජීවාය තෙ සියා’’.

    Mitti ca dhataraṭṭhehi, yāvajīvāya te siyā’’.

    31.

    31.

    ‘‘පස්‌සන්‌තු නො මහාසඞ්‌ඝා, තයා මුත්‌තං ඉතො ගතං;

    ‘‘Passantu no mahāsaṅghā, tayā muttaṃ ito gataṃ;

    මිත්‌තාමච්‌චා ච භච්‌චා ච, පුත්‌තදාරා ච බන්‌ධවා.

    Mittāmaccā ca bhaccā ca, puttadārā ca bandhavā.

    32.

    32.

    ‘‘න ච තෙ තාදිසා මිත්‌තා, බහූනං 37 ඉධ විජ්‌ජති;

    ‘‘Na ca te tādisā mittā, bahūnaṃ 38 idha vijjati;

    යථා ත්‌වං ධතරට්‌ඨස්‌ස, පාණසාධාරණො සඛා.

    Yathā tvaṃ dhataraṭṭhassa, pāṇasādhāraṇo sakhā.

    33.

    33.

    ‘‘සො තෙ සහායං මුඤ්‌චාමි, හොතු රාජා තවානුගො;

    ‘‘So te sahāyaṃ muñcāmi, hotu rājā tavānugo;

    කාමං ඛිප්‌පමිතො ගන්‌ත්‌වා, ඤාතිමජ්‌ඣෙ විරොචථ’’.

    Kāmaṃ khippamito gantvā, ñātimajjhe virocatha’’.

    34.

    34.

    ‘‘සො පතීතො පමුත්‌තෙන, භත්‌තුනා 39 භත්‌තුගාරවො;

    ‘‘So patīto pamuttena, bhattunā 40 bhattugāravo;

    අජ්‌ඣභාසථ වක්‌කඞ්‌ගො 41, වාචං කණ්‌ණසුඛං භණං.

    Ajjhabhāsatha vakkaṅgo 42, vācaṃ kaṇṇasukhaṃ bhaṇaṃ.

    35.

    35.

    ‘‘එවං ලුද්‌දක නන්‌දස්‌සු, සහ සබ්‌බෙහි ඤාතිභි;

    ‘‘Evaṃ luddaka nandassu, saha sabbehi ñātibhi;

    යථාහමජ්‌ජ නන්‌දාමි, මුත්‌තං දිස්‌වා දිජාධිපං’’.

    Yathāhamajja nandāmi, muttaṃ disvā dijādhipaṃ’’.

    36.

    36.

    ‘‘එහි තං අනුසික්‌ඛාමි, යථා ත්‌වමපි ලච්‌ඡසෙ;

    ‘‘Ehi taṃ anusikkhāmi, yathā tvamapi lacchase;

    ලාභං තවායං 43 ධතරට්‌ඨො, පාපං කිඤ්‌චි 44 න දක්‌ඛති.

    Lābhaṃ tavāyaṃ 45 dhataraṭṭho, pāpaṃ kiñci 46 na dakkhati.

    37.

    37.

    ‘‘ඛිප්‌පමන්‌තෙපුරං නෙත්‌වා 47, රඤ්‌ඤො දස්‌සෙහි නො උභො;

    ‘‘Khippamantepuraṃ netvā 48, rañño dassehi no ubho;

    අබද්‌ධෙ පකතිභූතෙ, කාජෙ 49 උභයතො ඨිතෙ.

    Abaddhe pakatibhūte, kāje 50 ubhayato ṭhite.

    38.

    38.

    ‘‘ධතරට්‌ඨා මහාරාජ, හංසාධිපතිනො ඉමෙ;

    ‘‘Dhataraṭṭhā mahārāja, haṃsādhipatino ime;

    අයඤ්‌හි රාජා හංසානං, අයං සෙනාපතීතරො.

    Ayañhi rājā haṃsānaṃ, ayaṃ senāpatītaro.

    39.

    39.

    ‘‘අසංසයං ඉමං දිස්‌වා, හංසරාජං නරාධිපො;

    ‘‘Asaṃsayaṃ imaṃ disvā, haṃsarājaṃ narādhipo;

    පතීතො සුමනො විත්‌තො 51, බහුං දස්‌සති තෙ ධනං’’.

    Patīto sumano vitto 52, bahuṃ dassati te dhanaṃ’’.

    40.

    40.

    ‘‘තස්‌ස තං වචනං සුත්‌වා, කම්‌මුනා උපපාදයි;

    ‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, kammunā upapādayi;

    ඛිප්‌පමන්‌තෙපුරං ගන්‌ත්‌වා, රඤ්‌ඤො හංසෙ අදස්‌සයි;

    Khippamantepuraṃ gantvā, rañño haṃse adassayi;

    අබද්‌ධෙ පකතිභූතෙ, කාජෙ උභයතො ඨිතෙ.

    Abaddhe pakatibhūte, kāje ubhayato ṭhite.

    41.

    41.

    ‘‘ධතරට්‌ඨා මහාරාජ, හංසාධිපතිනො ඉමෙ;

    ‘‘Dhataraṭṭhā mahārāja, haṃsādhipatino ime;

    අයඤ්‌හි රාජා හංසානං, අයං සෙනාපතීතරො’’.

    Ayañhi rājā haṃsānaṃ, ayaṃ senāpatītaro’’.

    42.

    42.

    ‘‘කථං පනිමෙ විහඞ්‌ගා 53, තව හත්‌ථත්‌තමාගතා 54;

    ‘‘Kathaṃ panime vihaṅgā 55, tava hatthattamāgatā 56;

    කථං ලුද්‌දො මහන්‌තානං, ඉස්‌සරෙ ඉධ අජ්‌ඣගා’’.

    Kathaṃ luddo mahantānaṃ, issare idha ajjhagā’’.

    43.

    43.

    ‘‘විහිතා සන්‌තිමෙ පාසා, පල්‌ලලෙසු ජනාධිප;

    ‘‘Vihitā santime pāsā, pallalesu janādhipa;

    යං යදායතනං මඤ්‌ඤෙ, දිජානං පාණරොධනං.

    Yaṃ yadāyatanaṃ maññe, dijānaṃ pāṇarodhanaṃ.

    44.

    44.

    ‘‘තාදිසං පාසමාසජ්‌ජ, හංසරාජා අබජ්‌ඣථ;

    ‘‘Tādisaṃ pāsamāsajja, haṃsarājā abajjhatha;

    තං අබද්‌ධො උපාසීනො, මමායං අජ්‌ඣභාසථ.

    Taṃ abaddho upāsīno, mamāyaṃ ajjhabhāsatha.

    45.

    45.

    ‘‘සුදුක්‌කරං අනරියෙහි, දහතෙ භාවමුත්‌තමං;

    ‘‘Sudukkaraṃ anariyehi, dahate bhāvamuttamaṃ;

    භත්‌තුරත්‌ථෙ පරක්‌කන්‌තො, ධම්‌මයුත්‌තො 57 විහඞ්‌ගමො.

    Bhatturatthe parakkanto, dhammayutto 58 vihaṅgamo.

    46.

    46.

    ‘‘අත්‌තනායං 59 චජිත්‌වාන, ජීවිතං ජීවිතාරහො;

    ‘‘Attanāyaṃ 60 cajitvāna, jīvitaṃ jīvitāraho;

    අනුත්‌ථුනන්‌තො ආසීනො, භත්‌තු යාචිත්‌ථ ජීවිතං.

    Anutthunanto āsīno, bhattu yācittha jīvitaṃ.

    47.

    47.

    ‘‘තස්‌ස තං වචනං සුත්‌වා, පසාදමහමජ්‌ඣගා;

    ‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, pasādamahamajjhagā;

    තතො නං පාමුචිං 61 පාසා, අනුඤ්‌ඤාසිං සුඛෙන ච.

    Tato naṃ pāmuciṃ 62 pāsā, anuññāsiṃ sukhena ca.

    48.

    48.

    ‘‘‘සො පතීතො පමුත්‌තෙන, භත්‌තුනා භත්‌තුගාරවො;

    ‘‘‘So patīto pamuttena, bhattunā bhattugāravo;

    අජ්‌ඣභාසථ වක්‌කඞ්‌ගො, වාචං කණ්‌ණසුඛං භණං.

    Ajjhabhāsatha vakkaṅgo, vācaṃ kaṇṇasukhaṃ bhaṇaṃ.

    49.

    49.

    ‘‘‘එවං ලුද්‌දක නන්‌දස්‌සු, සහ සබ්‌බෙහි ඤාතිභි;

    ‘‘‘Evaṃ luddaka nandassu, saha sabbehi ñātibhi;

    යථාහමජ්‌ජ නන්‌දාමි, මුත්‌තං දිස්‌වා දිජාධිපං.

    Yathāhamajja nandāmi, muttaṃ disvā dijādhipaṃ.

    50.

    50.

    ‘‘‘එහි තං අනුසික්‌ඛාමි, යථා ත්‌වමපි ලච්‌ඡසෙ;

    ‘‘‘Ehi taṃ anusikkhāmi, yathā tvamapi lacchase;

    ලාභං තවායං ධතරට්‌ඨො, පාපං කිඤ්‌චි න දක්‌ඛති.

    Lābhaṃ tavāyaṃ dhataraṭṭho, pāpaṃ kiñci na dakkhati.

    51.

    51.

    ‘‘‘ඛිප්‌පමන්‌තෙපුරං නෙත්‌වා 63, රඤ්‌ඤො දස්‌සෙහි නො උභො;

    ‘‘‘Khippamantepuraṃ netvā 64, rañño dassehi no ubho;

    අබද්‌ධෙ පකතිභූතෙ, කාජෙ උභයතො ඨිතෙ.

    Abaddhe pakatibhūte, kāje ubhayato ṭhite.

    52.

    52.

    ‘‘‘ධතරට්‌ඨා මහාරාජ, හංසාධිපතිනො ඉමෙ;

    ‘‘‘Dhataraṭṭhā mahārāja, haṃsādhipatino ime;

    අයඤ්‌හි රාජා හංසානං, අයං සෙනාපතීතරො.

    Ayañhi rājā haṃsānaṃ, ayaṃ senāpatītaro.

    53.

    53.

    ‘‘‘අසංසයං ඉමං දිස්‌වා, හංසරාජං නරාධිපො;

    ‘‘‘Asaṃsayaṃ imaṃ disvā, haṃsarājaṃ narādhipo;

    පතීතො සුමනො විත්‌තො, බහුං දස්‌සති තෙ ධනං’.

    Patīto sumano vitto, bahuṃ dassati te dhanaṃ’.

    54.

    54.

    ‘‘එවමෙතස්‌ස වචනා, ආනීතාමෙ උභො මයා;

    ‘‘Evametassa vacanā, ānītāme ubho mayā;

    එත්‌ථෙව හි ඉමෙ ආසුං 65, උභො අනුමතා මයා.

    Ettheva hi ime āsuṃ 66, ubho anumatā mayā.

    55.

    55.

    ‘‘සොයං එවං ගතො පක්‌ඛී, දිජො පරමධම්‌මිකො;

    ‘‘Soyaṃ evaṃ gato pakkhī, dijo paramadhammiko;

    මාදිසස්‌ස හි ලුද්‌දස්‌ස, ජනයෙය්‍යාථ මද්‌දවං.

    Mādisassa hi luddassa, janayeyyātha maddavaṃ.

    56.

    56.

    ‘‘උපායනඤ්‌ච තෙ දෙව, නාඤ්‌ඤං පස්‌සාමි එදිසං;

    ‘‘Upāyanañca te deva, nāññaṃ passāmi edisaṃ;

    සබ්‌බසාකුණිකාගාමෙ, තං පස්‌ස මනුජාධිප’’.

    Sabbasākuṇikāgāme, taṃ passa manujādhipa’’.

    57.

    57.

    ‘‘දිස්‌වා නිසින්‌නං රාජානං, පීඨෙ සොවණ්‌ණයෙ සුභෙ;

    ‘‘Disvā nisinnaṃ rājānaṃ, pīṭhe sovaṇṇaye subhe;

    අජ්‌ඣභාසථ වක්‌කඞ්‌ගො, වාචං කණ්‌ණසුඛං භණං.

    Ajjhabhāsatha vakkaṅgo, vācaṃ kaṇṇasukhaṃ bhaṇaṃ.

    58.

    58.

    ‘‘කච්‌චින්‌නු භොතො කුසලං, කච්‌චි භොතො අනාමයං;

    ‘‘Kaccinnu bhoto kusalaṃ, kacci bhoto anāmayaṃ;

    කච්‌චි රට්‌ඨමිදං ඵීතං, ධම්‌මෙන මනුසාසසි’’.

    Kacci raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammena manusāsasi’’.

    59.

    59.

    ‘‘කුසලඤ්‌චෙව මෙ හංස, අථො හංස අනාමයං;

    ‘‘Kusalañceva me haṃsa, atho haṃsa anāmayaṃ;

    අථො රට්‌ඨමිදං ඵීතං, ධම්‌මෙන මනුසාසහං’’ 67.

    Atho raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammena manusāsahaṃ’’ 68.

    60.

    60.

    ‘‘කච්‌චි භොතො අමච්‌චෙසු, දොසො කොචි න විජ්‌ජති;

    ‘‘Kacci bhoto amaccesu, doso koci na vijjati;

    කච්‌චි ච 69 තෙ තවත්‌ථෙසු, නාවකඞ්‌ඛන්‌ති ජීවිතං’’.

    Kacci ca 70 te tavatthesu, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ’’.

    61.

    61.

    ‘‘අථොපි මෙ අමච්‌චෙසු, දොසො කොචි න විජ්‌ජති;

    ‘‘Athopi me amaccesu, doso koci na vijjati;

    අථොපි තෙ 71 මමත්‌ථෙසු, නාවකඞ්‌ඛන්‌ති ජීවිතං’’.

    Athopi te 72 mamatthesu, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ’’.

    62.

    62.

    ‘‘කච්‌චි තෙ සාදිසී භරියා, අස්‌සවා පියභාණිනී;

    ‘‘Kacci te sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;

    පුත්‌තරූපයසූපෙතා, තව ඡන්‌දවසානුගා’’.

    Puttarūpayasūpetā, tava chandavasānugā’’.

    63.

    63.

    ‘‘අථො මෙ සාදිසී භරියා, අස්‌සවා පියභාණිනී;

    ‘‘Atho me sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;

    පුත්‌තරූපයසූපෙතා, මම ඡන්‌දවසානුගා’’.

    Puttarūpayasūpetā, mama chandavasānugā’’.

    64.

    64.

    ‘‘භවන්‌තං 73 කච්‌චි නු මහා-සත්‌තුහත්‌ථත්‌තතං 74 ගතො;

    ‘‘Bhavantaṃ 75 kacci nu mahā-sattuhatthattataṃ 76 gato;

    දුක්‌ඛමාපජ්‌ජි විපුලං, තස්‌මිං පඨමමාපදෙ.

    Dukkhamāpajji vipulaṃ, tasmiṃ paṭhamamāpade.

    65.

    65.

    ‘‘කච්‌චි යන්‌තාපතිත්‌වාන, දණ්‌ඩෙන සමපොථයි;

    ‘‘Kacci yantāpatitvāna, daṇḍena samapothayi;

    එවමෙතෙසං ජම්‌මානං, පාතිකං 77 භවති තාවදෙ’’.

    Evametesaṃ jammānaṃ, pātikaṃ 78 bhavati tāvade’’.

    66.

    66.

    ‘‘ඛෙමමාසි මහාරාජ, එවමාපදියා සති 79;

    ‘‘Khemamāsi mahārāja, evamāpadiyā sati 80;

    න චායං කිඤ්‌චි රස්‌මාසු, සත්‌තූව සමපජ්‌ජථ.

    Na cāyaṃ kiñci rasmāsu, sattūva samapajjatha.

    67.

    67.

    ‘‘පච්‌චගමිත්‌ථ නෙසාදො, පුබ්‌බෙව අජ්‌ඣභාසථ;

    ‘‘Paccagamittha nesādo, pubbeva ajjhabhāsatha;

    තදායං සුමුඛොයෙව, පණ්‌ඩිතො පච්‌චභාසථ.

    Tadāyaṃ sumukhoyeva, paṇḍito paccabhāsatha.

    68.

    68.

    ‘‘තස්‌ස තං වචනං සුත්‌වා, පසාදමයමජ්‌ඣගා;

    ‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, pasādamayamajjhagā;

    තතො මං පාමුචී පාසා, අනුඤ්‌ඤාසි සුඛෙන ච.

    Tato maṃ pāmucī pāsā, anuññāsi sukhena ca.

    69.

    69.

    ‘‘ඉදඤ්‌ච සුමුඛෙනෙව, එතදත්‌ථාය චින්‌තිතං;

    ‘‘Idañca sumukheneva, etadatthāya cintitaṃ;

    භොතො සකාසෙගමනං 81, එතස්‌ස ධනමිච්‌ඡතා’’.

    Bhoto sakāsegamanaṃ 82, etassa dhanamicchatā’’.

    70.

    70.

    ‘‘ස්‌වාගතඤ්‌චෙවිදං භවතං, පතීතො චස්‌මි දස්‌සනා;

    ‘‘Svāgatañcevidaṃ bhavataṃ, patīto casmi dassanā;

    එසො චාපි බහුං විත්‌තං, ලභතං යාවදිච්‌ඡති’’ 83.

    Eso cāpi bahuṃ vittaṃ, labhataṃ yāvadicchati’’ 84.

    71.

    71.

    ‘‘සන්‌තප්‌පයිත්‌වා නෙසාදං, භොගෙහි මනුජාධිපො;

    ‘‘Santappayitvā nesādaṃ, bhogehi manujādhipo;

    අජ්‌ඣභාසථ වක්‌කඞ්‌ගං, වාචං කණ්‌ණසුඛං භණං’’.

    Ajjhabhāsatha vakkaṅgaṃ, vācaṃ kaṇṇasukhaṃ bhaṇaṃ’’.

    72.

    72.

    ‘‘යං ඛලු ධම්‌මමාධීනං, වසො වත්‌තති කිඤ්‌චනං;

    ‘‘Yaṃ khalu dhammamādhīnaṃ, vaso vattati kiñcanaṃ;

    සබ්‌බත්‌ථිස්‌සරියං තව 85, තං පසාස 86 යදිච්‌ඡථ.

    Sabbatthissariyaṃ tava 87, taṃ pasāsa 88 yadicchatha.

    73.

    73.

    ‘‘දානත්‌ථං උපභොත්‌තුං වා, යං චඤ්‌ඤං උපකප්‌පති;

    ‘‘Dānatthaṃ upabhottuṃ vā, yaṃ caññaṃ upakappati;

    එතං දදාමි වො විත්‌තං, ඉස්‌සරියං 89 විස්‌සජාමි වො’’.

    Etaṃ dadāmi vo vittaṃ, issariyaṃ 90 vissajāmi vo’’.

    74.

    74.

    ‘‘යථා ච ම්‍යායං සුමුඛො, අජ්‌ඣභාසෙය්‍ය පණ්‌ඩිතො;

    ‘‘Yathā ca myāyaṃ sumukho, ajjhabhāseyya paṇḍito;

    කාමසා බුද්‌ධිසම්‌පන්‌නො, තං ම්‍යාස්‌ස පරමප්‌පියං’’.

    Kāmasā buddhisampanno, taṃ myāssa paramappiyaṃ’’.

    75.

    75.

    ‘‘අහං ඛලු මහාරාජ, නාගරාජාරිවන්‌තරං;

    ‘‘Ahaṃ khalu mahārāja, nāgarājārivantaraṃ;

    පටිවත්‌තුං න සක්‌කොමි, න මෙ සො විනයො සියා.

    Paṭivattuṃ na sakkomi, na me so vinayo siyā.

    76.

    76.

    ‘‘අම්‌හාකඤ්‌චෙව සො 91 සෙට්‌ඨො, ත්‌වඤ්‌ච උත්‌තමසත්‌තවො;

    ‘‘Amhākañceva so 92 seṭṭho, tvañca uttamasattavo;

    භූමිපාලො මනුස්‌සින්‌දො, පූජා බහූහි හෙතුහි.

    Bhūmipālo manussindo, pūjā bahūhi hetuhi.

    77.

    77.

    ‘‘තෙසං උභින්‌නං භණතං, වත්‌තමානෙ විනිච්‌ඡයෙ;

    ‘‘Tesaṃ ubhinnaṃ bhaṇataṃ, vattamāne vinicchaye;

    නන්‌තරං 93 පටිවත්‌තබ්‌බං, පෙස්‌සෙන 94 මනුජාධිප’’.

    Nantaraṃ 95 paṭivattabbaṃ, pessena 96 manujādhipa’’.

    78.

    78.

    ‘‘ධම්‌මෙන කිර නෙසාදො, පණ්‌ඩිතො අණ්‌ඩජො ඉති;

    ‘‘Dhammena kira nesādo, paṇḍito aṇḍajo iti;

    න හෙව අකතත්‌තස්‌ස, නයො එතාදිසො සියා.

    Na heva akatattassa, nayo etādiso siyā.

    79.

    79.

    ‘‘එවං අග්‌ගපකතිමා, එවං උත්‌තමසත්‌තවො;

    ‘‘Evaṃ aggapakatimā, evaṃ uttamasattavo;

    යාවතත්‌ථි මයා දිට්‌ඨා, නාඤ්‌ඤං පස්‌සාමි එදිසං.

    Yāvatatthi mayā diṭṭhā, nāññaṃ passāmi edisaṃ.

    80.

    80.

    ‘‘තුට්‌ඨොස්‌මි වො පකතියා, වාක්‍යෙන මධුරෙන ච;

    ‘‘Tuṭṭhosmi vo pakatiyā, vākyena madhurena ca;

    එසො චාපි මමච්‌ඡන්‌දො, චිරං පස්‌සෙය්‍ය වො උභො’’.

    Eso cāpi mamacchando, ciraṃ passeyya vo ubho’’.

    81.

    81.

    ‘‘යං කිච්‌චං 97 පරමෙ මිත්‌තෙ, කතමස්‌මාසු 98 තං තයා;

    ‘‘Yaṃ kiccaṃ 99 parame mitte, katamasmāsu 100 taṃ tayā;

    පත්‌තා නිස්‌සංසයං ත්‍යාම්‌හා 101, භත්‌තිරස්‌මාසු යා තව.

    Pattā nissaṃsayaṃ tyāmhā 102, bhattirasmāsu yā tava.

    82.

    82.

    ‘‘අදුඤ්‌ච නූන සුමහා, ඤාතිසඞ්‌ඝස්‌ස මන්‌තරං;

    ‘‘Aduñca nūna sumahā, ñātisaṅghassa mantaraṃ;

    අදස්‌සනෙන අස්‌මාකං 103, දුක්‌ඛං බහූසු පක්‌ඛිසු.

    Adassanena asmākaṃ 104, dukkhaṃ bahūsu pakkhisu.

    83.

    83.

    ‘‘තෙසං සොකවිඝාතාය, තයා අනුමතා මයං;

    ‘‘Tesaṃ sokavighātāya, tayā anumatā mayaṃ;

    තං පදක්‌ඛිණතො කත්‌වා, ඤාතිං 105 පස්‌සෙමුරින්‌දම 106.

    Taṃ padakkhiṇato katvā, ñātiṃ 107 passemurindama 108.

    84.

    84.

    ‘‘අද්‌ධාහං විපුලං පීතිං, භවතං වින්‌දාමි දස්‌සනා;

    ‘‘Addhāhaṃ vipulaṃ pītiṃ, bhavataṃ vindāmi dassanā;

    එසො චාපි මහා අත්‌ථො, ඤාතිවිස්‌සාසනා සියා’’.

    Eso cāpi mahā attho, ñātivissāsanā siyā’’.

    85.

    85.

    ‘‘ඉදං වත්‌වා ධතරට්‌ඨො 109, හංසරාජා නරාධිපං;

    ‘‘Idaṃ vatvā dhataraṭṭho 110, haṃsarājā narādhipaṃ;

    උත්‌තමං ජවමන්‌වාය 111, ඤාතිසඞ්‌ඝං උපාගමුං.

    Uttamaṃ javamanvāya 112, ñātisaṅghaṃ upāgamuṃ.

    86.

    86.

    ‘‘තෙ අරොගෙ අනුප්‌පත්‌තෙ, දිස්‌වාන පරමෙ දිජෙ;

    ‘‘Te aroge anuppatte, disvāna parame dije;

    කෙකාති මකරුං හංසා, පුථුසද්‌දො අජායථ.

    Kekāti makaruṃ haṃsā, puthusaddo ajāyatha.

    87.

    87.

    ‘‘තෙ පතීතා පමුත්‌තෙන, භත්‌තුනා භත්‌තුගාරවා;

    ‘‘Te patītā pamuttena, bhattunā bhattugāravā;

    සමන්‌තා පරිකිරිංසු 113, අණ්‌ඩජා ලද්‌ධපච්‌චයා’’.

    Samantā parikiriṃsu 114, aṇḍajā laddhapaccayā’’.

    88.

    88.

    ‘‘එවං මිත්‌තවතං අත්‌ථා, සබ්‌බෙ හොන්‌ති පදක්‌ඛිණා;

    ‘‘Evaṃ mittavataṃ atthā, sabbe honti padakkhiṇā;

    හංසා යථා ධතරට්‌ඨා, ඤාතිසඞ්‌ඝං උපාගමු’’න්‌ති.

    Haṃsā yathā dhataraṭṭhā, ñātisaṅghaṃ upāgamu’’nti.

    චූළ 115 හංසජාතකං පඨමං.

    Cūḷa 116 haṃsajātakaṃ paṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. බන්‌ධෙ (ස්‍යා. ක.)
    2. bandhe (syā. ka.)
    3. බන්‌ධස්‌ස (ස්‍යා. ක.)
    4. bandhassa (syā. ka.)
    5. දෙපිච්‌ඡ (සී. පී.), ද්‌වෙපිච්‌ඡ (ස්‍යා.)
    6. depiccha (sī. pī.), dvepiccha (syā.)
    7. බුජ්‌ඣසෙ (සී.)
    8. bujjhase (sī.)
    9. බද්‌ධං (සී.), බන්‌ධං (පී.)
    10. baddhaṃ (sī.), bandhaṃ (pī.)
    11. බුද්‌ධිසම්‌පන්‌න (සී. ස්‍යා. පී.)
    12. buddhisampanna (sī. syā. pī.)
    13. ඉච්‌චෙව (සී. පී.)
    14. icceva (sī. pī.)
    15. න ච සඤ්‌චෙසු’මාසනා (සී. පී.)
    16. na ca sañcesu’māsanā (sī. pī.)
    17. පච්‌චකම්‌පිත්‌ථ (සී. ස්‍යා. පී.)
    18. paccakampittha (sī. syā. pī.)
    19. තා’යං (සී. පී. ක.)
    20. tā’yaṃ (sī. pī. ka.)
    21. තතා (ස්‍යා. ක.)
    22. tatā (syā. ka.)
    23. ගූළ්‌හමාසජ්‌ජ (සී. පී.)
    24. gūḷhamāsajja (sī. pī.)
    25. සම්‌භාසස්‌ස (සී. පී.)
    26. sambhāsassa (sī. pī.)
    27. තුල්‍යාම්‌හා (ක.)
    28. tulyāmhā (ka.)
    29. ජීනත්‌ථි (සී. ස්‍යා. පී.)
    30. jīnatthi (sī. syā. pī.)
    31. සමවෙක්‌ඛසු (සී. පී.)
    32. තවස්‌මසු (සී. ස්‍යා.)
    33. samavekkhasu (sī. pī.)
    34. tavasmasu (sī. syā.)
    35. කතස්‌සා (සී. පී.)
    36. katassā (sī. pī.)
    37. බහුන්‌නං (සී. පී.)
    38. bahunnaṃ (sī. pī.)
    39. භත්‌තුනො (ස්‍යා.)
    40. bhattuno (syā.)
    41. වඞ්‌කඞ්‌ගො (ස්‍යා.)
    42. vaṅkaṅgo (syā.)
    43. යථායං (සී. පී.)
    44. කඤ්‌චි (සී.)
    45. yathāyaṃ (sī. pī.)
    46. kañci (sī.)
    47. ගන්‌ත්‌වා (ස්‍යා. ක.)
    48. gantvā (syā. ka.)
    49. කාචෙ (පී.)
    50. kāce (pī.)
    51. චිත්‌තො (ක.)
    52. citto (ka.)
    53. විහගා (සී. පී.)
    54. හත්‌ථත්‌ථ’මාගතා (සී. ස්‍යා. පී.)
    55. vihagā (sī. pī.)
    56. hatthattha’māgatā (sī. syā. pī.)
    57. ධම්‌මෙ යුත්‌තො (සී. පී.)
    58. dhamme yutto (sī. pī.)
    59. අත්‌තනො යං (ස්‍යා.)
    60. attano yaṃ (syā.)
    61. පාමුඤ්‌චිං (පී. ක.)
    62. pāmuñciṃ (pī. ka.)
    63. ගන්‌ත්‌වා (සබ්‌බත්‌ථ)
    64. gantvā (sabbattha)
    65. අස්‌සු (සී. ස්‍යා. පී.)
    66. assu (sī. syā. pī.)
    67. මනුසිස්‌සති (සී. පී.)
    68. manusissati (sī. pī.)
    69. කච්‌චින්‌නු (සී. පී.)
    70. kaccinnu (sī. pī.)
    71. අථොපිමෙ (සී. පී.)
    72. athopime (sī. pī.)
    73. භවං තු (සී. පී.), භවන්‌නු (ස්‍යා.)
    74. හත්‌ථත්‌ථතං (සී. ස්‍යා. පී.)
    75. bhavaṃ tu (sī. pī.), bhavannu (syā.)
    76. hatthatthataṃ (sī. syā. pī.)
    77. පාකතිකං (සී. පී.)
    78. pākatikaṃ (sī. pī.)
    79. එවමාපදි සංසති (සී. පී.)
    80. evamāpadi saṃsati (sī. pī.)
    81. සකාසෙ + ආගමනං
    82. sakāse + āgamanaṃ
    83. යාවතිච්‌ඡති (සී. පී.)
    84. yāvaticchati (sī. pī.)
    85. සබ්‌බත්‌ථිස්‌සරියං භවතං (සී. ස්‍යා. පී.), සබ්‌බිස්‌සරියං භවතං (ස්‍යා. ක.)
    86. පසාසථ (සී. ස්‍යා. පී.)
    87. sabbatthissariyaṃ bhavataṃ (sī. syā. pī.), sabbissariyaṃ bhavataṃ (syā. ka.)
    88. pasāsatha (sī. syā. pī.)
    89. ඉස්‌සෙරං (සී.), ඉස්‌සරං (පී.)
    90. isseraṃ (sī.), issaraṃ (pī.)
    91. යො (සී. පී.)
    92. yo (sī. pī.)
    93. නාන්‌තරං (සී. පී.)
    94. පෙසෙන (ක.)
    95. nāntaraṃ (sī. pī.)
    96. pesena (ka.)
    97. යංකිඤ්‌චි (පී.)
    98. රස්‌මාසු (සී. පී.)
    99. yaṃkiñci (pī.)
    100. rasmāsu (sī. pī.)
    101. ත්‍යම්‌හා (පී.)
    102. tyamhā (pī.)
    103. අම්‌හාකං (සී. පී.)
    104. amhākaṃ (sī. pī.)
    105. ඤාතී (සී. ස්‍යා. පී.)
    106. පස්‌සෙමරින්‌දම (සී. පී.)
    107. ñātī (sī. syā. pī.)
    108. passemarindama (sī. pī.)
    109. ධතරට්‌ඨා (සී.)
    110. dhataraṭṭhā (sī.)
    111. උත්‌තමජවමත්‌තාය (සී. පී.)
    112. uttamajavamattāya (sī. pī.)
    113. පරිකරිංසු (සී. ස්‍යා. පී.)
    114. parikariṃsu (sī. syā. pī.)
    115. චුල්‌ල (සී. ස්‍යා. පී.)
    116. culla (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ජාතක-අට්‌ඨකථා • Jātaka-aṭṭhakathā / [533] 1. චූළහංසජාතකවණ්‌ණනා • [533] 1. Cūḷahaṃsajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact