Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya |
੨੮੯. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ, ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਅਥ ਖੋ ਸੁਭੋ ਮਾਣવੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੁਭੋ ਮਾਣવੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ –
289. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane, anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho subho māṇavo todeyyaputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho subho māṇavo todeyyaputto bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਹੇਤੁ ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂਯੇવ ਸਤਂ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾਨਂ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਹੀਨਪ੍ਪਣੀਤਤਾ? ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਾ, ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਦੀਘਾਯੁਕਾ; ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਬવ੍ਹਾਬਾਧਾ 3, ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਾ; ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾ, ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਣ੍ਣવਨ੍ਤੋ; ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਾ, ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾ; ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਭੋਗਾ, ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਹਾਭੋਗਾ; ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਨੀਚਕੁਲੀਨਾ, ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਚਾਕੁਲੀਨਾ; ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾ, ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞવਨ੍ਤੋ 4 । ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਹੇਤੁ ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂਯੇવ ਸਤਂ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾਨਂ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਹੀਨਪ੍ਪਣੀਤਤਾ’’ਤਿ?
‘‘Ko nu kho, bho gotama, hetu ko paccayo yena manussānaṃyeva sataṃ manussabhūtānaṃ dissanti hīnappaṇītatā? Dissanti hi, bho gotama, manussā appāyukā, dissanti dīghāyukā; dissanti bavhābādhā 5, dissanti appābādhā; dissanti dubbaṇṇā, dissanti vaṇṇavanto; dissanti appesakkhā, dissanti mahesakkhā; dissanti appabhogā, dissanti mahābhogā; dissanti nīcakulīnā, dissanti uccākulīnā; dissanti duppaññā, dissanti paññavanto 6. Ko nu kho, bho gotama, hetu ko paccayo yena manussānaṃyeva sataṃ manussabhūtānaṃ dissanti hīnappaṇītatā’’ti?
‘‘ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਾ , ਮਾਣવ, ਸਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਕਮ੍ਮਯੋਨੀ ਕਮ੍ਮਬਨ੍ਧੂ 7 ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਰਣਾ। ਕਮ੍ਮਂ ਸਤ੍ਤੇ વਿਭਜਤਿ ਯਦਿਦਂ – ਹੀਨਪ੍ਪਣੀਤਤਾਯਾਤਿ। ਨ ਖੋ ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਸ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਅવਿਭਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਾਮਿ। ਸਾਧੁ ਮੇ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁ ਯਥਾ ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਸ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਅવਿਭਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Kammassakā , māṇava, sattā kammadāyādā kammayonī kammabandhū 8 kammappaṭisaraṇā. Kammaṃ satte vibhajati yadidaṃ – hīnappaṇītatāyāti. Na kho ahaṃ imassa bhoto gotamassa saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ ājānāmi. Sādhu me bhavaṃ gotamo tathā dhammaṃ desetu yathā ahaṃ imassa bhoto gotamassa saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ ājāneyya’’nti.
੨੯੦. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਾਣવ, ਸੁਣਾਹਿ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹਿ; ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭੋ’’ਤਿ ਖੋ ਸੁਭੋ ਮਾਣવੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
290. ‘‘Tena hi, māṇava, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho subho māṇavo todeyyaputto bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘ਇਧ, ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੀ ਹੋਤਿ ਲੁਦ੍ਦੋ ਲੋਹਿਤਪਾਣਿ ਹਤਪਹਤੇ ਨਿવਿਟ੍ਠੋ ਅਦਯਾਪਨ੍ਨੋ ਪਾਣਭੂਤੇਸੁ 9। ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ 10 ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕੋ ਹੋਤਿ। ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ, ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੀ ਹੋਤਿ ਲੁਦ੍ਦੋ ਲੋਹਿਤਪਾਣਿ ਹਤਪਹਤੇ ਨਿવਿਟ੍ਠੋ ਅਦਯਾਪਨ੍ਨੋ ਪਾਣਭੂਤੇਸੁ।
‘‘Idha, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇi hatapahate niviṭṭho adayāpanno pāṇabhūtesu 11. So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena 12 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati appāyuko hoti. Appāyukasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ – pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇi hatapahate niviṭṭho adayāpanno pāṇabhūtesu.
‘‘ਇਧ ਪਨ, ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਪਹਾਯ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿવਿਰਤੋ ਹੋਤਿ ਨਿਹਿਤਦਣ੍ਡੋ ਨਿਹਿਤਸਤ੍ਥੋ, ਲਜ੍ਜੀ ਦਯਾਪਨ੍ਨੋ ਸਬ੍ਬਪਾਣਭੂਤਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਦੀਘਾਯੁਕੋ ਹੋਤਿ। ਦੀਘਾਯੁਕਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ, ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਪਹਾਯ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿવਿਰਤੋ ਹੋਤਿ ਨਿਹਿਤਦਣ੍ਡੋ ਨਿਹਿਤਸਤ੍ਥੋ, ਲਜ੍ਜੀ ਦਯਾਪਨ੍ਨੋ ਸਬ੍ਬਪਾਣਭੂਤਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ વਿਹਰਤਿ।
‘‘Idha pana, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati. So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati dīghāyuko hoti. Dīghāyukasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ – pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.
੨੯੧. ‘‘ਇਧ , ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ વਿਹੇਠਕਜਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਪਾਣਿਨਾ વਾ ਲੇਡ੍ਡੁਨਾ વਾ ਦਣ੍ਡੇਨ વਾ ਸਤ੍ਥੇਨ વਾ। ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਬવ੍ਹਾਬਾਧੋ ਹੋਤਿ। ਬવ੍ਹਾਬਾਧਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ, ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਸਤ੍ਤਾਨਂ વਿਹੇਠਕਜਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ ਪਾਣਿਨਾ વਾ ਲੇਡ੍ਡੁਨਾ વਾ ਦਣ੍ਡੇਨ વਾ ਸਤ੍ਥੇਨ વਾ।
291. ‘‘Idha , māṇava, ekacco itthī vā puriso vā sattānaṃ viheṭhakajātiko hoti, pāṇinā vā leḍḍunā vā daṇḍena vā satthena vā. So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati bavhābādho hoti. Bavhābādhasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ – sattānaṃ viheṭhakajātiko hoti pāṇinā vā leḍḍunā vā daṇḍena vā satthena vā.
‘‘ਇਧ ਪਨ, ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅવਿਹੇਠਕਜਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ ਪਾਣਿਨਾ વਾ ਲੇਡ੍ਡੁਨਾ વਾ ਦਣ੍ਡੇਨ વਾ ਸਤ੍ਥੇਨ વਾ। ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧੋ ਹੋਤਿ। ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ, ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅવਿਹੇਠਕਜਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ ਪਾਣਿਨਾ વਾ ਲੇਡ੍ਡੁਨਾ વਾ ਦਣ੍ਡੇਨ વਾ ਸਤ੍ਥੇਨ વਾ।
‘‘Idha pana, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā sattānaṃ aviheṭhakajātiko hoti pāṇinā vā leḍḍunā vā daṇḍena vā satthena vā. So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati appābādho hoti. Appābādhasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ – sattānaṃ aviheṭhakajātiko hoti pāṇinā vā leḍḍunā vā daṇḍena vā satthena vā.
੨੯੨. ‘‘ਇਧ, ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਕੋਧਨੋ ਹੋਤਿ ਉਪਾਯਾਸਬਹੁਲੋ। ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ વੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਅਭਿਸਜ੍ਜਤਿ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠੀਯਤਿ ਕੋਪਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਞ੍ਚ ਪਾਤੁਕਰੋਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੋ ਹੋਤਿ। ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ, ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਕੋਧਨੋ ਹੋਤਿ ਉਪਾਯਾਸਬਹੁਲੋ; ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ વੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਅਭਿਸਜ੍ਜਤਿ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠੀਯਤਿ ਕੋਪਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਞ੍ਚ ਪਾਤੁਕਰੋਤਿ।
292. ‘‘Idha, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā kodhano hoti upāyāsabahulo. Appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patiṭṭhīyati kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati dubbaṇṇo hoti. Dubbaṇṇasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ – kodhano hoti upāyāsabahulo; appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patiṭṭhīyati kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti.
‘‘ਇਧ ਪਨ, ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਅਕ੍ਕੋਧਨੋ ਹੋਤਿ ਅਨੁਪਾਯਾਸਬਹੁਲੋ; ਬਹੁਮ੍ਪਿ વੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਨਾਭਿਸਜ੍ਜਤਿ ਨ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਨ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠੀਯਤਿ ਨ ਕੋਪਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਞ੍ਚ ਪਾਤੁਕਰੋਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਪਾਸਾਦਿਕੋ ਹੋਤਿ। ਪਾਸਾਦਿਕਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ, ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਅਕ੍ਕੋਧਨੋ ਹੋਤਿ ਅਨੁਪਾਯਾਸਬਹੁਲੋ; ਬਹੁਮ੍ਪਿ વੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਨਾਭਿਸਜ੍ਜਤਿ ਨ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਨ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠੀਯਤਿ ਨ ਕੋਪਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਞ੍ਚ ਪਾਤੁਕਰੋਤਿ।
‘‘Idha pana, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā akkodhano hoti anupāyāsabahulo; bahumpi vutto samāno nābhisajjati na kuppati na byāpajjati na patiṭṭhīyati na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati pāsādiko hoti. Pāsādikasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ – akkodhano hoti anupāyāsabahulo; bahumpi vutto samāno nābhisajjati na kuppati na byāpajjati na patiṭṭhīyati na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti.
੨੯੩. ‘‘ਇਧ, ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਇਸ੍ਸਾਮਨਕੋ ਹੋਤਿ; ਪਰਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਗਰੁਕਾਰਮਾਨਨવਨ੍ਦਨਪੂਜਨਾਸੁ ਇਸ੍ਸਤਿ ਉਪਦੁਸ੍ਸਤਿ ਇਸ੍ਸਂ ਬਨ੍ਧਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ। ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ, ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਇਸ੍ਸਾਮਨਕੋ ਹੋਤਿ; ਪਰਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਗਰੁਕਾਰਮਾਨਨવਨ੍ਦਨਪੂਜਨਾਸੁ ਇਸ੍ਸਤਿ ਉਪਦੁਸ੍ਸਤਿ ਇਸ੍ਸਂ ਬਨ੍ਧਤਿ।
293. ‘‘Idha, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā issāmanako hoti; paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu issati upadussati issaṃ bandhati. So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati appesakkho hoti. Appesakkhasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ – issāmanako hoti; paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu issati upadussati issaṃ bandhati.
‘‘ਇਧ ਪਨ, ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਅਨਿਸ੍ਸਾਮਨਕੋ ਹੋਤਿ; ਪਰਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਗਰੁਕਾਰਮਾਨਨવਨ੍ਦਨਪੂਜਨਾਸੁ ਨ ਇਸ੍ਸਤਿ ਨ ਉਪਦੁਸ੍ਸਤਿ ਨ ਇਸ੍ਸਂ ਬਨ੍ਧਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ। ਮਹੇਸਕ੍ਖਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ , ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਅਨਿਸ੍ਸਾਮਨਕੋ ਹੋਤਿ; ਪਰਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਗਰੁਕਾਰਮਾਨਨવਨ੍ਦਨਪੂਜਨਾਸੁ ਨ ਇਸ੍ਸਤਿ ਨ ਉਪਦੁਸ੍ਸਤਿ ਨ ਇਸ੍ਸਂ ਬਨ੍ਧਤਿ।
‘‘Idha pana, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā anissāmanako hoti; paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu na issati na upadussati na issaṃ bandhati. So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati mahesakkho hoti. Mahesakkhasaṃvattanikā esā, māṇava , paṭipadā yadidaṃ – anissāmanako hoti; paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu na issati na upadussati na issaṃ bandhati.
੨੯੪. ‘‘ਇਧ, ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਨ ਦਾਤਾ ਹੋਤਿ ਸਮਣਸ੍ਸ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વਾ ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਂ વਤ੍ਥਂ ਯਾਨਂ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧવਿਲੇਪਨਂ ਸੇਯ੍ਯਾવਸਥਪਦੀਪੇਯ੍ਯਂ। ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਅਪ੍ਪਭੋਗੋ ਹੋਤਿ। ਅਪ੍ਪਭੋਗਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ, ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਨ ਦਾਤਾ ਹੋਤਿ ਸਮਣਸ੍ਸ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વਾ ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਂ વਤ੍ਥਂ ਯਾਨਂ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧવਿਲੇਪਨਂ ਸੇਯ੍ਯਾવਸਥਪਦੀਪੇਯ੍ਯਂ।
294. ‘‘Idha, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā na dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati appabhogo hoti. Appabhogasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ – na dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ.
‘‘ਇਧ ਪਨ, ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਦਾਤਾ ਹੋਤਿ ਸਮਣਸ੍ਸ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વਾ ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਂ વਤ੍ਥਂ ਯਾਨਂ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧવਿਲੇਪਨਂ ਸੇਯ੍ਯਾવਸਥਪਦੀਪੇਯ੍ਯਂ। ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਮਹਾਭੋਗੋ ਹੋਤਿ। ਮਹਾਭੋਗਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ, ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਦਾਤਾ ਹੋਤਿ ਸਮਣਸ੍ਸ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વਾ ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਂ વਤ੍ਥਂ ਯਾਨਂ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧવਿਲੇਪਨਂ ਸੇਯ੍ਯਾવਸਥਪਦੀਪੇਯ੍ਯਂ।
‘‘Idha pana, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati mahābhogo hoti. Mahābhogasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ – dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ.
੨੯੫. ‘‘ਇਧ, ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਥਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਅਤਿਮਾਨੀ – ਅਭਿવਾਦੇਤਬ੍ਬਂ ਨ ਅਭਿવਾਦੇਤਿ, ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ ਨ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤਿ, ਆਸਨਾਰਹਸ੍ਸ ਨ ਆਸਨਂ ਦੇਤਿ, ਮਗ੍ਗਾਰਹਸ੍ਸ ਨ ਮਗ੍ਗਂ ਦੇਤਿ, ਸਕ੍ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਨ ਸਕ੍ਕਰੋਤਿ, ਗਰੁਕਾਤਬ੍ਬਂ ਨ ਗਰੁਕਰੋਤਿ, ਮਾਨੇਤਬ੍ਬਂ ਨ ਮਾਨੇਤਿ, ਪੂਜੇਤਬ੍ਬਂ ਨ ਪੂਜੇਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਨੀਚਕੁਲੀਨੋ ਹੋਤਿ। ਨੀਚਕੁਲੀਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ, ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਥਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਅਤਿਮਾਨੀ; ਅਭਿવਾਦੇਤਬ੍ਬਂ ਨ ਅਭਿવਾਦੇਤਿ, ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ ਨ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤਿ, ਆਸਨਾਰਹਸ੍ਸ ਨ ਆਸਨਂ ਦੇਤਿ, ਮਗ੍ਗਾਰਹਸ੍ਸ ਨ ਮਗ੍ਗਂ ਦੇਤਿ, ਸਕ੍ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਨ ਸਕ੍ਕਰੋਤਿ, ਗਰੁਕਾਤਬ੍ਬਂ ਨ ਗਰੁਕਰੋਤਿ, ਮਾਨੇਤਬ੍ਬਂ ਨ ਮਾਨੇਤਿ, ਪੂਜੇਤਬ੍ਬਂ ਨ ਪੂਜੇਤਿ।
295. ‘‘Idha, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā thaddho hoti atimānī – abhivādetabbaṃ na abhivādeti, paccuṭṭhātabbaṃ na paccuṭṭheti, āsanārahassa na āsanaṃ deti, maggārahassa na maggaṃ deti, sakkātabbaṃ na sakkaroti, garukātabbaṃ na garukaroti, mānetabbaṃ na māneti, pūjetabbaṃ na pūjeti. So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati nīcakulīno hoti. Nīcakulīnasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ – thaddho hoti atimānī; abhivādetabbaṃ na abhivādeti, paccuṭṭhātabbaṃ na paccuṭṭheti, āsanārahassa na āsanaṃ deti, maggārahassa na maggaṃ deti, sakkātabbaṃ na sakkaroti, garukātabbaṃ na garukaroti, mānetabbaṃ na māneti, pūjetabbaṃ na pūjeti.
‘‘ਇਧ ਪਨ, ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਅਤ੍ਥਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਅਨਤਿਮਾਨੀ; ਅਭਿવਾਦੇਤਬ੍ਬਂ ਅਭਿવਾਦੇਤਿ, ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤਿ, ਆਸਨਾਰਹਸ੍ਸ ਆਸਨਂ ਦੇਤਿ, ਮਗ੍ਗਾਰਹਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਦੇਤਿ, ਸਕ੍ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਕ੍ਕਰੋਤਿ, ਗਰੁਕਾਤਬ੍ਬਂ ਗਰੁਕਰੋਤਿ, ਮਾਨੇਤਬ੍ਬਂ ਮਾਨੇਤਿ, ਪੂਜੇਤਬ੍ਬਂ ਪੂਜੇਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਉਚ੍ਚਾਕੁਲੀਨੋ ਹੋਤਿ। ਉਚ੍ਚਾਕੁਲੀਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ, ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਅਤ੍ਥਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਅਨਤਿਮਾਨੀ; ਅਭਿવਾਦੇਤਬ੍ਬਂ ਅਭਿવਾਦੇਤਿ, ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤਿ, ਆਸਨਾਰਹਸ੍ਸ ਆਸਨਂ ਦੇਤਿ, ਮਗ੍ਗਾਰਹਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਦੇਤਿ, ਸਕ੍ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਕ੍ਕਰੋਤਿ, ਗਰੁਕਾਤਬ੍ਬਂ ਗਰੁਕਰੋਤਿ, ਮਾਨੇਤਬ੍ਬਂ ਮਾਨੇਤਿ, ਪੂਜੇਤਬ੍ਬਂ ਪੂਜੇਤਿ।
‘‘Idha pana, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā atthaddho hoti anatimānī; abhivādetabbaṃ abhivādeti, paccuṭṭhātabbaṃ paccuṭṭheti, āsanārahassa āsanaṃ deti, maggārahassa maggaṃ deti, sakkātabbaṃ sakkaroti, garukātabbaṃ garukaroti, mānetabbaṃ māneti, pūjetabbaṃ pūjeti. So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati uccākulīno hoti. Uccākulīnasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ – atthaddho hoti anatimānī; abhivādetabbaṃ abhivādeti, paccuṭṭhātabbaṃ paccuṭṭheti, āsanārahassa āsanaṃ deti, maggārahassa maggaṃ deti, sakkātabbaṃ sakkaroti, garukātabbaṃ garukaroti, mānetabbaṃ māneti, pūjetabbaṃ pūjeti.
੨੯੬. ‘‘ਇਧ, ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਸਮਣਂ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਹੋਤਿ – ‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਸਲਂ, ਕਿਂ ਅਕੁਸਲਂ; ਕਿਂ ਸਾવਜ੍ਜਂ, ਕਿਂ ਅਨવਜ੍ਜਂ; ਕਿਂ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਂ ਨ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਂ; ਕਿਂ ਮੇ ਕਰੀਯਮਾਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਹੋਤਿ, ਕਿਂ વਾ ਪਨ ਮੇ ਕਰੀਯਮਾਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਹੋਤੀ’ਤਿ? ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਹੋਤਿ। ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ, ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਸਮਣਂ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਹੋਤਿ – ‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਸਲਂ, ਕਿਂ ਅਕੁਸਲਂ; ਕਿਂ ਸਾવਜ੍ਜਂ, ਕਿਂ ਅਨવਜ੍ਜਂ; ਕਿਂ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਂ ਨ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਂ ; ਕਿਂ ਮੇ ਕਰੀਯਮਾਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਹੋਤਿ, ਕਿਂ વਾ ਪਨ ਮੇ ਕਰੀਯਮਾਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਹੋਤੀ’’’ਤਿ?
296. ‘‘Idha, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā upasaṅkamitvā na paripucchitā hoti – ‘kiṃ, bhante, kusalaṃ, kiṃ akusalaṃ; kiṃ sāvajjaṃ, kiṃ anavajjaṃ; kiṃ sevitabbaṃ, kiṃ na sevitabbaṃ; kiṃ me karīyamānaṃ dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya hoti, kiṃ vā pana me karīyamānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya hotī’ti? So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati duppañño hoti. Duppaññasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ – samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā upasaṅkamitvā na paripucchitā hoti – ‘kiṃ, bhante, kusalaṃ, kiṃ akusalaṃ; kiṃ sāvajjaṃ, kiṃ anavajjaṃ; kiṃ sevitabbaṃ, kiṃ na sevitabbaṃ ; kiṃ me karīyamānaṃ dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya hoti, kiṃ vā pana me karīyamānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya hotī’’’ti?
‘‘ਇਧ ਪਨ, ਮਾਣવ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਸਮਣਂ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਹੋਤਿ – ‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਸਲਂ, ਕਿਂ ਅਕੁਸਲਂ; ਕਿਂ ਸਾવਜ੍ਜਂ, ਕਿਂ ਅਨવਜ੍ਜਂ; ਕਿਂ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਂ ਨ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਂ; ਕਿਂ ਮੇ ਕਰੀਯਮਾਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਹੋਤਿ, ਕਿਂ વਾ ਪਨ ਮੇ ਕਰੀਯਮਾਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਹੋਤੀ’ਤਿ? ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏવਂ ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਜਾਯਤਿ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ ਹੋਤਿ। ਮਹਾਪਞ੍ਞਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਏਸਾ, ਮਾਣવ, ਪਟਿਪਦਾ ਯਦਿਦਂ – ਸਮਣਂ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਹੋਤਿ – ‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਸਲਂ, ਕਿਂ ਅਕੁਸਲਂ; ਕਿਂ ਸਾવਜ੍ਜਂ, ਕਿਂ ਅਨવਜ੍ਜਂ; ਕਿਂ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਂ , ਕਿਂ ਨ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਂ; ਕਿਂ ਮੇ ਕਰੀਯਮਾਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਹੋਤਿ, ਕਿਂ વਾ ਪਨ ਮੇ ਕਰੀਯਮਾਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਹੋਤੀ’’’ਤਿ?
‘‘Idha pana, māṇava, ekacco itthī vā puriso vā samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā upasaṅkamitvā paripucchitā hoti – ‘kiṃ, bhante, kusalaṃ, kiṃ akusalaṃ; kiṃ sāvajjaṃ, kiṃ anavajjaṃ; kiṃ sevitabbaṃ, kiṃ na sevitabbaṃ; kiṃ me karīyamānaṃ dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya hoti, kiṃ vā pana me karīyamānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya hotī’ti? So tena kammena evaṃ samattena evaṃ samādinnena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. No ce kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati, sace manussattaṃ āgacchati yattha yattha paccājāyati mahāpañño hoti. Mahāpaññasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ – samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā upasaṅkamitvā paripucchitā hoti – ‘kiṃ, bhante, kusalaṃ, kiṃ akusalaṃ; kiṃ sāvajjaṃ, kiṃ anavajjaṃ; kiṃ sevitabbaṃ , kiṃ na sevitabbaṃ; kiṃ me karīyamānaṃ dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya hoti, kiṃ vā pana me karīyamānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya hotī’’’ti?
੨੯੭. ‘‘ਇਤਿ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ, ਦੀਘਾਯੁਕਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਦੀਘਾਯੁਕਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ; ਬવ੍ਹਾਬਾਧਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਬવ੍ਹਾਬਾਧਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ, ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ; ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ, ਪਾਸਾਦਿਕਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਪਾਸਾਦਿਕਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ; ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ, ਮਹੇਸਕ੍ਖਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਮਹੇਸਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ; ਅਪ੍ਪਭੋਗਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਅਪ੍ਪਭੋਗਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ, ਮਹਾਭੋਗਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਮਹਾਭੋਗਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ; ਨੀਚਕੁਲੀਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਨੀਚਕੁਲੀਨਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ, ਉਚ੍ਚਾਕੁਲੀਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਉਚ੍ਚਾਕੁਲੀਨਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ; ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ, ਮਹਾਪਞ੍ਞਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪਟਿਪਦਾ ਮਹਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ। ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਾ, ਮਾਣવ, ਸਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਕਮ੍ਮਯੋਨੀ ਕਮ੍ਮਬਨ੍ਧੂ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਰਣਾ। ਕਮ੍ਮਂ ਸਤ੍ਤੇ વਿਭਜਤਿ ਯਦਿਦਂ – ਹੀਨਪ੍ਪਣੀਤਤਾਯਾ’’ਤਿ।
297. ‘‘Iti kho, māṇava, appāyukasaṃvattanikā paṭipadā appāyukattaṃ upaneti, dīghāyukasaṃvattanikā paṭipadā dīghāyukattaṃ upaneti; bavhābādhasaṃvattanikā paṭipadā bavhābādhattaṃ upaneti, appābādhasaṃvattanikā paṭipadā appābādhattaṃ upaneti; dubbaṇṇasaṃvattanikā paṭipadā dubbaṇṇattaṃ upaneti, pāsādikasaṃvattanikā paṭipadā pāsādikattaṃ upaneti; appesakkhasaṃvattanikā paṭipadā appesakkhattaṃ upaneti, mahesakkhasaṃvattanikā paṭipadā mahesakkhattaṃ upaneti; appabhogasaṃvattanikā paṭipadā appabhogattaṃ upaneti, mahābhogasaṃvattanikā paṭipadā mahābhogattaṃ upaneti; nīcakulīnasaṃvattanikā paṭipadā nīcakulīnattaṃ upaneti, uccākulīnasaṃvattanikā paṭipadā uccākulīnattaṃ upaneti; duppaññasaṃvattanikā paṭipadā duppaññattaṃ upaneti, mahāpaññasaṃvattanikā paṭipadā mahāpaññattaṃ upaneti. Kammassakā, māṇava, sattā kammadāyādā kammayonī kammabandhū kammappaṭisaraṇā. Kammaṃ satte vibhajati yadidaṃ – hīnappaṇītatāyā’’ti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਸੁਭੋ ਮਾਣવੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ! ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ વਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ વਾ વਿવਰੇਯ੍ਯ, ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ વਾ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ – ‘ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’ਤਿ; ਏવਮੇવਂ ਭੋਤਾ ਗੋਤਮੇਨ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ। ਏਸਾਹਂ ਭવਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ। ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ।
Evaṃ vutte, subho māṇavo todeyyaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
ਚੂਲ਼ਕਮ੍ਮવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਪਞ੍ਚਮਂ।
Cūḷakammavibhaṅgasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੫. ਚੂਲ਼ਕਮ੍ਮવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Cūḷakammavibhaṅgasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੫. ਚੂਲ਼ਕਮ੍ਮવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Cūḷakammavibhaṅgasuttavaṇṇanā