Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
౫. చూళకమ్మవిభఙ్గసుత్తవణ్ణనా
5. Cūḷakammavibhaṅgasuttavaṇṇanā
౨౮౯. ఏవం మే సుతన్తి చూళకమ్మవిభఙ్గసుత్తం. తత్థ సుభోతి సో కిర దస్సనీయో అహోసి పాసాదికో, తేనస్స అఙ్గసుభతాయ సుభోత్వేవ నామం అకంసు. మాణవోతి పన తం తరుణకాలే వోహరింసు, సో మహల్లకకాలేపి తేనేవ వోహారేన వోహరియతి. తోదేయ్యపుత్తోతి తోదేయ్యస్స నామ పసేనదిరఞ్ఞో పురోహితబ్రాహ్మణస్స పుత్తో. సో కిర సావత్థియా అవిదూరే తుదిగామో నామ అత్థి, తస్స అధిపతిత్తా తోదేయ్యోతి సఙ్ఖం గతో. మహాధనో పన హోతి సత్తాసీతికోటివిభవో పరమమచ్ఛరీ, ‘‘దదతో భోగానం అపరిక్ఖయో నామ నత్థీ’’తి చిన్తేత్వా కస్సచి కిఞ్చి న దేతి. వుత్తమ్పి చేతం –
289.Evaṃme sutanti cūḷakammavibhaṅgasuttaṃ. Tattha subhoti so kira dassanīyo ahosi pāsādiko, tenassa aṅgasubhatāya subhotveva nāmaṃ akaṃsu. Māṇavoti pana taṃ taruṇakāle vohariṃsu, so mahallakakālepi teneva vohārena vohariyati. Todeyyaputtoti todeyyassa nāma pasenadirañño purohitabrāhmaṇassa putto. So kira sāvatthiyā avidūre tudigāmo nāma atthi, tassa adhipatittā todeyyoti saṅkhaṃ gato. Mahādhano pana hoti sattāsītikoṭivibhavo paramamaccharī, ‘‘dadato bhogānaṃ aparikkhayo nāma natthī’’ti cintetvā kassaci kiñci na deti. Vuttampi cetaṃ –
‘‘అఞ్జనానం ఖయం దిస్వా, వమ్మికానఞ్చ సఞ్చయం;
‘‘Añjanānaṃ khayaṃ disvā, vammikānañca sañcayaṃ;
మధూనఞ్చ సమాహారం, పణ్డితో ఘరమావసే’’తి.
Madhūnañca samāhāraṃ, paṇḍito gharamāvase’’ti.
ఏవం అదానమేవ సిక్ఖాపేసి. ధురవిహారే వసతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స యాగుఉళుఙ్గమత్తం వా భత్తకటచ్ఛుమత్తం వా అదత్వా ధనలోభేన కాలం కత్వా తస్మింయేవ ఘరే సునఖో హుత్వా నిబ్బత్తో. సుభో తం సునఖం అతివియ పియాయతి , అత్తనో భుఞ్జనకభత్తంయేవ భోజేతి, ఉక్ఖిపిత్వా వరసయనే సయాపేతి. అథ భగవా ఏకదివసం పచ్చూససమయే లోకం వోలోకేన్తో తం సునఖం దిస్వా – ‘‘తోదేయ్యబ్రాహ్మణో ధనలోభేన అత్తనోవ ఘరే సునఖో హుత్వా నిబ్బత్తో, అజ్జ మయి సుభస్స ఘరం గతే మం దిస్వా సునఖో భుక్కారం కరిస్సతి, అథస్సాహం ఏకం వచనం వక్ఖామి, సో ‘జానాతి మం సమణో గోతమో’తి గన్త్వా ఉద్ధనట్ఠానే నిపజ్జిస్సతి. తతోనిదానం సుభస్స మయా సద్ధిం ఏకో కథాసల్లాపో భవిస్సతి, సో ధమ్మం సుత్వా సరణేసు పతిట్ఠహిస్సతి, సునఖో పన కాలం కత్వా నిరయే నిబ్బత్తిస్సతీ’’తి ఇమం మాణవస్స సరణేసు పతిట్ఠానభావం ఞత్వా భగవా తం దివసం సరీరపటిజగ్గనం కత్వా ఏకకోవ గామం పవిసిత్వా నిక్ఖన్తే మాణవే తం ఘరం పిణ్డాయ పావిసి.
Evaṃ adānameva sikkhāpesi. Dhuravihāre vasato sammāsambuddhassa yāguuḷuṅgamattaṃ vā bhattakaṭacchumattaṃ vā adatvā dhanalobhena kālaṃ katvā tasmiṃyeva ghare sunakho hutvā nibbatto. Subho taṃ sunakhaṃ ativiya piyāyati , attano bhuñjanakabhattaṃyeva bhojeti, ukkhipitvā varasayane sayāpeti. Atha bhagavā ekadivasaṃ paccūsasamaye lokaṃ volokento taṃ sunakhaṃ disvā – ‘‘todeyyabrāhmaṇo dhanalobhena attanova ghare sunakho hutvā nibbatto, ajja mayi subhassa gharaṃ gate maṃ disvā sunakho bhukkāraṃ karissati, athassāhaṃ ekaṃ vacanaṃ vakkhāmi, so ‘jānāti maṃ samaṇo gotamo’ti gantvā uddhanaṭṭhāne nipajjissati. Tatonidānaṃ subhassa mayā saddhiṃ eko kathāsallāpo bhavissati, so dhammaṃ sutvā saraṇesu patiṭṭhahissati, sunakho pana kālaṃ katvā niraye nibbattissatī’’ti imaṃ māṇavassa saraṇesu patiṭṭhānabhāvaṃ ñatvā bhagavā taṃ divasaṃ sarīrapaṭijagganaṃ katvā ekakova gāmaṃ pavisitvā nikkhante māṇave taṃ gharaṃ piṇḍāya pāvisi.
సునఖో భగవన్తం దిస్వా భుక్కారం కరోన్తో భగవతో సమీపం గతో. తతో నం భగవా ఏతదవోచ – ‘‘తోదేయ్య త్వం పుబ్బేపి మం భో భోతి పరిభవిత్వా సునఖో జాతో, ఇదానిపి భుక్కారం కత్వా అవీచిం గమిస్ససీ’’తి. సునఖో తం సుత్వా – ‘‘జానాతి మం సమణో గోతమో’’తి విప్పటిసారీ హుత్వా గీవం ఓనామేత్వా ఉద్ధనన్తరే ఛారికాయం నిపన్నో. మనుస్సా ఉక్ఖిపిత్వా సయనే సయాపేతుం నాసక్ఖింసు. సుభో ఆగన్త్వా – ‘‘కేనాయం సునఖో సయనా ఓరోపితో’’తి ఆహ. మనుస్సా న కేనచీతి వత్వా తం పవత్తిం ఆరోచేసుం. మాణవో సుత్వా – ‘‘మమ పితా బ్రహ్మలోకే నిబ్బత్తో, తోదేయ్యో నామ సునఖో నత్థి. సమణో పన గోతమో పితరం సునఖం కరోతి, యంకిఞ్చి ఏస ముఖారుళ్హం భాసతీ’’తి కుజ్ఝిత్వా భగవన్తం ముసావాదేన నిగ్గహేతుకామో విహారం గన్త్వా తం పవత్తిం పుచ్ఛి.
Sunakho bhagavantaṃ disvā bhukkāraṃ karonto bhagavato samīpaṃ gato. Tato naṃ bhagavā etadavoca – ‘‘todeyya tvaṃ pubbepi maṃ bho bhoti paribhavitvā sunakho jāto, idānipi bhukkāraṃ katvā avīciṃ gamissasī’’ti. Sunakho taṃ sutvā – ‘‘jānāti maṃ samaṇo gotamo’’ti vippaṭisārī hutvā gīvaṃ onāmetvā uddhanantare chārikāyaṃ nipanno. Manussā ukkhipitvā sayane sayāpetuṃ nāsakkhiṃsu. Subho āgantvā – ‘‘kenāyaṃ sunakho sayanā oropito’’ti āha. Manussā na kenacīti vatvā taṃ pavattiṃ ārocesuṃ. Māṇavo sutvā – ‘‘mama pitā brahmaloke nibbatto, todeyyo nāma sunakho natthi. Samaṇo pana gotamo pitaraṃ sunakhaṃ karoti, yaṃkiñci esa mukhāruḷhaṃ bhāsatī’’ti kujjhitvā bhagavantaṃ musāvādena niggahetukāmo vihāraṃ gantvā taṃ pavattiṃ pucchi.
భగవాపి తస్స తథేవ వత్వా అవిసంవాదనత్థం ఆహ – ‘‘అత్థి పన తే మాణవ పితరా అనక్ఖాతం ధన’’న్తి . అత్థి, భో గోతమ, సతసహస్సగ్ఘనికా సువణ్ణమాలా సతసహస్సగ్ఘనికా సువణ్ణపాదుకా సతసహస్సగ్ఘనికా సువణ్ణపాతి సతసహస్సఞ్చ కహాపణన్తి. గచ్ఛ తం సునఖం అప్పోదకపాయాసం భోజాపేత్వా సయనే ఆరోపేత్వా ఈసకం నిద్దం ఓక్కన్తకాలే పుచ్ఛ, సబ్బం తే ఆచిక్ఖిస్సతి. అథ నం జానేయ్యాసి ‘‘పితా మే ఏసో’’తి. మాణవో – ‘‘సచే సచ్చం భవిస్సతి, ధనం లచ్ఛామి, నో చే, సమణం గోతమం ముసావాదేన నిగ్గణ్హిస్సామీ’’తి ద్వీహిపి కారణేహి తుట్ఠో గన్త్వా తథా అకాసి. సునఖో – ‘‘ఞాతోమ్హి ఇమినా’’తి రోదిత్వా హుం హున్తి కరోన్తో ధననిధానట్ఠానం గన్త్వా పాదేన పథవిం ఖణిత్వా సఞ్ఞం అదాసి, మాణవో ధనం గహేత్వా – ‘‘భవపటిచ్ఛన్నం నామ ఏవం సుఖుమం పటిసన్ధిఅన్తరం పాకటం సమణస్స గోతమస్స, అద్ధా ఏస సబ్బఞ్ఞూ’’తి భగవతి పసన్నచిత్తో చుద్దస పఞ్హే అభిసఙ్ఖరి. అఙ్గవిజ్జాపాఠకో కిరేస, తేనస్స ఏతదహోసి – ‘‘ఇదం ధమ్మపణ్ణాకారం గహేత్వా సమణం గోతమం పఞ్హే పుచ్ఛిస్సామీ’’తి దుతియగమనేన యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి, తేన పుట్ఠపఞ్హే పన భగవా ఏకప్పహారేనేవ విస్సజ్జేన్తో కమ్మస్సకాతిఆదిమాహ.
Bhagavāpi tassa tatheva vatvā avisaṃvādanatthaṃ āha – ‘‘atthi pana te māṇava pitarā anakkhātaṃ dhana’’nti . Atthi, bho gotama, satasahassagghanikā suvaṇṇamālā satasahassagghanikā suvaṇṇapādukā satasahassagghanikā suvaṇṇapāti satasahassañca kahāpaṇanti. Gaccha taṃ sunakhaṃ appodakapāyāsaṃ bhojāpetvā sayane āropetvā īsakaṃ niddaṃ okkantakāle puccha, sabbaṃ te ācikkhissati. Atha naṃ jāneyyāsi ‘‘pitā me eso’’ti. Māṇavo – ‘‘sace saccaṃ bhavissati, dhanaṃ lacchāmi, no ce, samaṇaṃ gotamaṃ musāvādena niggaṇhissāmī’’ti dvīhipi kāraṇehi tuṭṭho gantvā tathā akāsi. Sunakho – ‘‘ñātomhi iminā’’ti roditvā huṃ hunti karonto dhananidhānaṭṭhānaṃ gantvā pādena pathaviṃ khaṇitvā saññaṃ adāsi, māṇavo dhanaṃ gahetvā – ‘‘bhavapaṭicchannaṃ nāma evaṃ sukhumaṃ paṭisandhiantaraṃ pākaṭaṃ samaṇassa gotamassa, addhā esa sabbaññū’’ti bhagavati pasannacitto cuddasa pañhe abhisaṅkhari. Aṅgavijjāpāṭhako kiresa, tenassa etadahosi – ‘‘idaṃ dhammapaṇṇākāraṃ gahetvā samaṇaṃ gotamaṃ pañhe pucchissāmī’’ti dutiyagamanena yena bhagavā tenupasaṅkami, tena puṭṭhapañhe pana bhagavā ekappahāreneva vissajjento kammassakātiādimāha.
తత్థ కమ్మం ఏతేసం సకం అత్తనో భణ్డకన్తి కమ్మస్సకా. కమ్మస్స దాయాదాతి కమ్మదాయాదా, కమ్మం ఏతేసం దాయజ్జం భణ్డకన్తి అత్థో. కమ్మం ఏతేసం యోని కారణన్తి కమ్మయోనీ. కమ్మం ఏతేసం బన్ధూతి కమ్మబన్ధూ, కమ్మఞాతకాతి అత్థో. కమ్మం ఏతేసం పటిసరణం పతిట్ఠాతి కమ్మపటిసరణా. యదిదం హీనప్పణీతతాయాతి యం ఇదం ‘‘త్వం హీనో భవ, త్వం పణీతో, త్వం అప్పాయుకో, త్వం దీఘాయుకో…పే॰… త్వం దుప్పఞ్ఞో భవ, త్వం పఞ్ఞవా’’తి ఏవం హీనప్పణీతతాయ విభజనం, తం న అఞ్ఞో కోచి కరోతి, కమ్మమేవ ఏవం సత్తే విభజతీతి అత్థో. న మాణవో కథితస్స అత్థం సఞ్జానాసి, ఘనదుస్సపట్టేనస్స ముఖం బన్ధిత్వా మధురం పురతో ఠపితం వియ అహోసి. మాననిస్సితో కిరేస పణ్డితమానీ, అత్తనా సమం న పస్సతి. అథస్స ‘‘కిం సమణో గోతమో కథేతి, యమహం జానామి, తదేవ కథేతీతి అయం మానో మా అహోసీ’’తి మానభఞ్జనత్థం భగవా ‘‘ఆదితోవ దుప్పటివిజ్ఝం కత్వా కథేస్సామి, తతో ‘నాహం భో గోతమ జానామి, విత్థారేన మే పాకటం కత్వా కథేథా’తి మం యాచిస్సతి, అథస్సాహం యాచితకాలే కథేస్సామి, ఏవఞ్చస్స సాత్థకం భవిస్సతీ’’తి దుప్పటివిజ్ఝం కత్వా కథేసి.
Tattha kammaṃ etesaṃ sakaṃ attano bhaṇḍakanti kammassakā. Kammassa dāyādāti kammadāyādā, kammaṃ etesaṃ dāyajjaṃ bhaṇḍakanti attho. Kammaṃ etesaṃ yoni kāraṇanti kammayonī. Kammaṃ etesaṃ bandhūti kammabandhū, kammañātakāti attho. Kammaṃ etesaṃ paṭisaraṇaṃ patiṭṭhāti kammapaṭisaraṇā. Yadidaṃhīnappaṇītatāyāti yaṃ idaṃ ‘‘tvaṃ hīno bhava, tvaṃ paṇīto, tvaṃ appāyuko, tvaṃ dīghāyuko…pe… tvaṃ duppañño bhava, tvaṃ paññavā’’ti evaṃ hīnappaṇītatāya vibhajanaṃ, taṃ na añño koci karoti, kammameva evaṃ satte vibhajatīti attho. Na māṇavo kathitassa atthaṃ sañjānāsi, ghanadussapaṭṭenassa mukhaṃ bandhitvā madhuraṃ purato ṭhapitaṃ viya ahosi. Mānanissito kiresa paṇḍitamānī, attanā samaṃ na passati. Athassa ‘‘kiṃ samaṇo gotamo katheti, yamahaṃ jānāmi, tadeva kathetīti ayaṃ māno mā ahosī’’ti mānabhañjanatthaṃ bhagavā ‘‘āditova duppaṭivijjhaṃ katvā kathessāmi, tato ‘nāhaṃ bho gotama jānāmi, vitthārena me pākaṭaṃ katvā kathethā’ti maṃ yācissati, athassāhaṃ yācitakāle kathessāmi, evañcassa sātthakaṃ bhavissatī’’ti duppaṭivijjhaṃ katvā kathesi.
ఇదాని సో అత్తనో అప్పటివిద్ధభావం పకాసేన్తో న ఖో అహన్తిఆదిమాహ.
Idāni so attano appaṭividdhabhāvaṃ pakāsento na kho ahantiādimāha.
౨౯౦. సమత్తేనాతి పరిపుణ్ణేన. సమాదిన్నేనాతి గహితేన పరామట్ఠేన. అప్పాయుకసంవత్తనికా ఏసా, మాణవ, పటిపదా యదిదం పాణాతిపాతీతి యం ఇదం పాణాతిపాతకమ్మం, ఏసా అప్పాయుకసంవత్తనికా పటిపదాతి.
290.Samattenāti paripuṇṇena. Samādinnenāti gahitena parāmaṭṭhena. Appāyukasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ pāṇātipātīti yaṃ idaṃ pāṇātipātakammaṃ, esā appāyukasaṃvattanikā paṭipadāti.
కథం పనేసా అప్పాయుకతం కరోతి? చత్తారి హి కమ్మాని ఉపపీళకం ఉపచ్ఛేదకం జనకం ఉపత్థమ్భకన్తి. బలవకమ్మేన హి నిబ్బత్తం పవత్తే ఉపపీళకం ఆగన్త్వా అత్థతో ఏవం వదతి నామ – ‘‘సచాహం పఠమతరం జానేయ్యం, న తే ఇధ నిబ్బత్తితుం దదేయ్యం, చతూసుయేవ తం అపాయేసు నిబ్బత్తాపేయ్యం. హోతు, త్వం యత్థ కత్థచి నిబ్బత్త, అహం ఉపపీళకకమ్మం నామ తం పీళేత్వా నిరోజం నియూసం కసటం కరిస్సామీ’’తి. తతో పట్ఠాయ తం తాదిసం కరోతి. కిం కరోతి? పరిస్సయం ఉపనేతి, భోగే వినాసేతి.
Kathaṃ panesā appāyukataṃ karoti? Cattāri hi kammāni upapīḷakaṃ upacchedakaṃ janakaṃ upatthambhakanti. Balavakammena hi nibbattaṃ pavatte upapīḷakaṃ āgantvā atthato evaṃ vadati nāma – ‘‘sacāhaṃ paṭhamataraṃ jāneyyaṃ, na te idha nibbattituṃ dadeyyaṃ, catūsuyeva taṃ apāyesu nibbattāpeyyaṃ. Hotu, tvaṃ yattha katthaci nibbatta, ahaṃ upapīḷakakammaṃ nāma taṃ pīḷetvā nirojaṃ niyūsaṃ kasaṭaṃ karissāmī’’ti. Tato paṭṭhāya taṃ tādisaṃ karoti. Kiṃ karoti? Parissayaṃ upaneti, bhoge vināseti.
తత్థ దారకస్స మాతుకుచ్ఛియం నిబ్బత్తకాలతో పట్ఠాయ మాతు అస్సాదో వా సుఖం వా న హోతి, మాతాపితూనం పీళావ ఉప్పజ్జతి. ఏవం పరిస్సయం ఉపనేతి. దారకస్స పన మాతుకుచ్ఛిమ్హి నిబ్బత్తకాలతో పట్ఠాయ గేహే భోగా ఉదకం పత్వా లోణం వియ రాజాదీనం వసేన నస్సన్తి, కుమ్భదోహనధేనుయో ఖీరం న దేన్తి, సూరతా గోణా చణ్డా హోన్తి, కాణా హోన్తి, ఖుజ్జా హోన్తి, గోమణ్డలే రోగో పతతి, దాసాదయో వచనం న కరోన్తి, వాపితం సస్సం న జాయతి, గేహగతం గేహే, అరఞ్ఞగతం అరఞ్ఞే నస్సతి, అనుపుబ్బేన ఘాసచ్ఛాదనమత్తం దుల్లభం హోతి, గబ్భపరిహారో న హోతి, విజాతకాలే మాతుథఞ్ఞం ఛిజ్జతి, దారకో పరిహారం అలభన్తో పీళితో నిరోజో నియూసో కసటో హోతి, ఇదం ఉపపీళకకమ్మం నామ.
Tattha dārakassa mātukucchiyaṃ nibbattakālato paṭṭhāya mātu assādo vā sukhaṃ vā na hoti, mātāpitūnaṃ pīḷāva uppajjati. Evaṃ parissayaṃ upaneti. Dārakassa pana mātukucchimhi nibbattakālato paṭṭhāya gehe bhogā udakaṃ patvā loṇaṃ viya rājādīnaṃ vasena nassanti, kumbhadohanadhenuyo khīraṃ na denti, sūratā goṇā caṇḍā honti, kāṇā honti, khujjā honti, gomaṇḍale rogo patati, dāsādayo vacanaṃ na karonti, vāpitaṃ sassaṃ na jāyati, gehagataṃ gehe, araññagataṃ araññe nassati, anupubbena ghāsacchādanamattaṃ dullabhaṃ hoti, gabbhaparihāro na hoti, vijātakāle mātuthaññaṃ chijjati, dārako parihāraṃ alabhanto pīḷito nirojo niyūso kasaṭo hoti, idaṃ upapīḷakakammaṃ nāma.
దీఘాయుకకమ్మేన పన నిబ్బత్తస్స ఉపచ్ఛేదకకమ్మం ఆగన్త్వా ఆయుం ఛిన్దతి. యథా హి పురిసో అట్ఠుసభగమనం కత్వా సరం ఖిపేయ్య తమఞ్ఞో ధనుతో విముత్తమత్తం ముగ్గరేన పహరిత్వా తత్థేవ పాతేయ్య, ఏవం దీఘాయుకకమ్మేన నిబ్బత్తస్స ఉపచ్ఛేదకకమ్మం ఆయుం ఛిన్దతి. కిం కరోతి? చోరానం అటవిం పవేసేతి, వాళమచ్ఛోదకం ఓతారేతి, అఞ్ఞతరం వా పన సపరిస్సయట్ఠానం ఉపనేతి, ఇదం ఉపచ్ఛేదకకమ్మం నామ, ‘‘ఉపఘాతక’’న్తిపి ఏతస్సేవ నామం.
Dīghāyukakammena pana nibbattassa upacchedakakammaṃ āgantvā āyuṃ chindati. Yathā hi puriso aṭṭhusabhagamanaṃ katvā saraṃ khipeyya tamañño dhanuto vimuttamattaṃ muggarena paharitvā tattheva pāteyya, evaṃ dīghāyukakammena nibbattassa upacchedakakammaṃ āyuṃ chindati. Kiṃ karoti? Corānaṃ aṭaviṃ paveseti, vāḷamacchodakaṃ otāreti, aññataraṃ vā pana saparissayaṭṭhānaṃ upaneti, idaṃ upacchedakakammaṃ nāma, ‘‘upaghātaka’’ntipi etasseva nāmaṃ.
పటిసన్ధినిబ్బత్తకం పన కమ్మం జనకకమ్మం నామ. అప్పభోగకులాదీసు నిబ్బత్తస్స భోగసమ్పదాదికరణేన ఉపత్థమ్భకకమ్మం ఉపత్థమ్భకకమ్మం నామ.
Paṭisandhinibbattakaṃ pana kammaṃ janakakammaṃ nāma. Appabhogakulādīsu nibbattassa bhogasampadādikaraṇena upatthambhakakammaṃ upatthambhakakammaṃ nāma.
ఇమేసు చతూసు పురిమాని ద్వే అకుసలానేవ, జనకం కుసలమ్పి అకుసలమ్పి, ఉపత్థమ్భకం కుసలమేవ. తత్థ పాణాతిపాతకమ్మం ఉపచ్ఛేదకకమ్మేన అప్పాయుకసంవత్తనికం హోతి. పాణాతిపాతినా వా కతం కుసలకమ్మం ఉళారం న హోతి, దీఘాయుకపటిసన్ధిం జనేతుం న సక్కోతి. ఏవం పాణాతిపాతో అప్పాయుకసంవత్తనికో హోతి. పటిసన్ధిమేవ వా నియామేత్వా అప్పాయుకం కరోతి, సన్నిట్ఠానచేతనాయ వా నిరయే నిబ్బత్తతి, పుబ్బాపరచేతనాహి వుత్తనయేన అప్పాయుకో హోతి.
Imesu catūsu purimāni dve akusalāneva, janakaṃ kusalampi akusalampi, upatthambhakaṃ kusalameva. Tattha pāṇātipātakammaṃ upacchedakakammena appāyukasaṃvattanikaṃ hoti. Pāṇātipātinā vā kataṃ kusalakammaṃ uḷāraṃ na hoti, dīghāyukapaṭisandhiṃ janetuṃ na sakkoti. Evaṃ pāṇātipāto appāyukasaṃvattaniko hoti. Paṭisandhimeva vā niyāmetvā appāyukaṃ karoti, sanniṭṭhānacetanāya vā niraye nibbattati, pubbāparacetanāhi vuttanayena appāyuko hoti.
దీఘాయుకసంవత్తనికా ఏసా మాణవ పటిపదాతి ఏత్థ పరిత్తకమ్మేనపి నిబ్బత్తం పవత్తే ఏతం పాణాతిపాతా విరతికమ్మం ఆగన్త్వా అత్థతో ఏవం వదతి నామ – ‘‘సచాహం పఠమతరం జానేయ్యం, న తే ఇధ నిబ్బత్తితుం దదేయ్యం, దేవలోకేయేవ తం నిబ్బత్తాపేయ్యం. హోతు, త్వం యత్థ కత్థచి నిబ్బత్తి, అహం ఉపత్థమ్భకకమ్మం నామ థమ్భం తే కరిస్సామీ’’తి ఉపత్థమ్భం కరోతి. కిం కరోతి? పరిస్సయం నాసేతి, భోగే ఉప్పాదేతి.
Dīghāyukasaṃvattanikā esā māṇava paṭipadāti ettha parittakammenapi nibbattaṃ pavatte etaṃ pāṇātipātā viratikammaṃ āgantvā atthato evaṃ vadati nāma – ‘‘sacāhaṃ paṭhamataraṃ jāneyyaṃ, na te idha nibbattituṃ dadeyyaṃ, devalokeyeva taṃ nibbattāpeyyaṃ. Hotu, tvaṃ yattha katthaci nibbatti, ahaṃ upatthambhakakammaṃ nāma thambhaṃ te karissāmī’’ti upatthambhaṃ karoti. Kiṃ karoti? Parissayaṃ nāseti, bhoge uppādeti.
తత్థ దారకస్స మాతుకుచ్ఛియం నిబ్బత్తకాలతో పట్ఠాయ మాతాపితూనం సుఖమేవ సాతమేవ హోతి. యేపి పకతియా మనుస్సామనుస్సపరిస్సయా హోన్తి, తే సబ్బే అపగచ్ఛన్తి. ఏవం పరిస్సయం నాసేతి. దారకస్స పన మాతుకుచ్ఛిమ్హి నిబ్బత్తకాలతో పట్ఠాయ గేహే భోగానం పమాణం న హోతి, నిధికుమ్భియో పురతోపి పచ్ఛతోపి గేహం పవట్టమానా పవిసన్తి. మాతాపితరో పరేహి ఠపితధనస్సాపి సమ్ముఖీభావం గచ్ఛన్తి. ధేనుయో బహుఖీరా హోన్తి, గోణా సుఖసీలా హోన్తి, వప్పట్ఠానే సస్సాని సమ్పజ్జన్తి. వడ్ఢియా వా సమ్పయుత్తం, తావకాలికం వా దిన్నం ధనం అచోదితా సయమేవ ఆహరిత్వా దేన్తి, దాసాదయో సువచా హోన్తి, కమ్మన్తా న పరిహాయన్తి. దారకో గబ్భతో పట్ఠాయ పరిహారం లభతి, కోమారికవేజ్జా సన్నిహితావ హోన్తి. గహపతికులే జాతో సేట్ఠిట్ఠానం, అమచ్చకులాదీసు జాతో సేనాపతిట్ఠానాదీని లభతి. ఏవం భోగే ఉప్పాదేతి. సో అపరిస్సయో సభోగో చిరం జీవతీతి. ఏవం అపాణాతిపాతకమ్మం దీఘాయుకసంవత్తనికం హోతి.
Tattha dārakassa mātukucchiyaṃ nibbattakālato paṭṭhāya mātāpitūnaṃ sukhameva sātameva hoti. Yepi pakatiyā manussāmanussaparissayā honti, te sabbe apagacchanti. Evaṃ parissayaṃ nāseti. Dārakassa pana mātukucchimhi nibbattakālato paṭṭhāya gehe bhogānaṃ pamāṇaṃ na hoti, nidhikumbhiyo puratopi pacchatopi gehaṃ pavaṭṭamānā pavisanti. Mātāpitaro parehi ṭhapitadhanassāpi sammukhībhāvaṃ gacchanti. Dhenuyo bahukhīrā honti, goṇā sukhasīlā honti, vappaṭṭhāne sassāni sampajjanti. Vaḍḍhiyā vā sampayuttaṃ, tāvakālikaṃ vā dinnaṃ dhanaṃ acoditā sayameva āharitvā denti, dāsādayo suvacā honti, kammantā na parihāyanti. Dārako gabbhato paṭṭhāya parihāraṃ labhati, komārikavejjā sannihitāva honti. Gahapatikule jāto seṭṭhiṭṭhānaṃ, amaccakulādīsu jāto senāpatiṭṭhānādīni labhati. Evaṃ bhoge uppādeti. So aparissayo sabhogo ciraṃ jīvatīti. Evaṃ apāṇātipātakammaṃ dīghāyukasaṃvattanikaṃ hoti.
అపాణాతిపాతినా వా కతం అఞ్ఞమ్పి కుసలం ఉళారం హోతి, దీఘాయుకపటిసన్ధిం జనేతుం సక్కోతి, ఏవమ్పి దీఘాయుకసంవత్తనికం హోతి. పటిసన్ధిమేవ వా నియామేత్వా దీఘాయుకం కరోతి. సన్నిట్ఠానచేతనాయ వా దేవలోకే నిబ్బత్తతి, పుబ్బాపరచేతనాహి వుత్తనయేన దీఘాయుకో హోతి. ఇమినా నయేన సబ్బపఞ్హవిస్సజ్జనేసు అత్థో వేదితబ్బో.
Apāṇātipātinā vā kataṃ aññampi kusalaṃ uḷāraṃ hoti, dīghāyukapaṭisandhiṃ janetuṃ sakkoti, evampi dīghāyukasaṃvattanikaṃ hoti. Paṭisandhimeva vā niyāmetvā dīghāyukaṃ karoti. Sanniṭṭhānacetanāya vā devaloke nibbattati, pubbāparacetanāhi vuttanayena dīghāyuko hoti. Iminā nayena sabbapañhavissajjanesu attho veditabbo.
విహేఠనకమ్మాదీనిపి హి పవత్తే ఆగన్త్వా అత్థతో తథేవ వదమానాని వియ ఉపపీళనేన నిబ్భోగతం ఆపాదేత్వా పటిజగ్గనం అలభన్తస్స రోగుప్పాదనాదీహి వా, విహేఠకాదీహి కతస్స కుసలస్స అనుళారతాయ వా, ఆదితోవ పటిసన్ధినియామనేన వా, వుత్తనయేనేవ పుబ్బాపరచేతనావసేన వా బహ్వాబాధతాదీని కరోన్తి, అపాణాతిపాతో వియ చ అవిహేఠనాదీనిపి అప్పాబాధతాదీనీతి.
Viheṭhanakammādīnipi hi pavatte āgantvā atthato tatheva vadamānāni viya upapīḷanena nibbhogataṃ āpādetvā paṭijagganaṃ alabhantassa roguppādanādīhi vā, viheṭhakādīhi katassa kusalassa anuḷāratāya vā, āditova paṭisandhiniyāmanena vā, vuttanayeneva pubbāparacetanāvasena vā bahvābādhatādīni karonti, apāṇātipāto viya ca aviheṭhanādīnipi appābādhatādīnīti.
౨౯౩. ఏత్థ పన ఇస్సామనకోతి ఇస్సాసమ్పయుత్తచిత్తో. ఉపదుస్సతీతి ఇస్సావసేనేవ ఉపక్కోసన్తో దుస్సతి. ఇస్సం బన్ధతీతి యవకలాపం బన్ధన్తో వియ యథా న నస్సతి ఏవం బన్ధిత్వా వియ ఠపేతి. అప్పేసక్ఖోతి అప్పపరివారో, రత్తిం ఖిత్తో వియ సరో న పఞ్ఞాయతి, ఉచ్ఛిట్ఠహత్థో నిసీదిత్వా ఉదకదాయకమ్పి న లభతి.
293. Ettha pana issāmanakoti issāsampayuttacitto. Upadussatīti issāvaseneva upakkosanto dussati. Issaṃ bandhatīti yavakalāpaṃ bandhanto viya yathā na nassati evaṃ bandhitvā viya ṭhapeti. Appesakkhoti appaparivāro, rattiṃ khitto viya saro na paññāyati, ucchiṭṭhahattho nisīditvā udakadāyakampi na labhati.
౨౯౪. న దాతా హోతీతి మచ్ఛరియవసేన న దాతా హోతి. తేన కమ్మేనాతి తేన మచ్ఛరియకమ్మేన.
294.Nadātā hotīti macchariyavasena na dātā hoti. Tena kammenāti tena macchariyakammena.
౨౯౫. అభివాదేతబ్బన్తి అభివాదనారహం బుద్ధం వా పచ్చేకబుద్ధం వా అరియసావకం వా. పచ్చుట్ఠాతబ్బాదీసుపి ఏసేవ నయో. ఇమస్మిం పన పఞ్హవిస్సజ్జనే ఉపపీళకఉపత్థమ్భకకమ్మాని న గహేతబ్బాని. న హి పవత్తే నీచకులినం వా ఉచ్చాకులినం వా సక్కా కాతుం, పటిసన్ధిమేవ పన నియామేత్వా నీచకులియం కమ్మం నీచకులే నిబ్బత్తేతి, ఉచ్చాకులియం కమ్మం ఉచ్చాకులే.
295.Abhivādetabbanti abhivādanārahaṃ buddhaṃ vā paccekabuddhaṃ vā ariyasāvakaṃ vā. Paccuṭṭhātabbādīsupi eseva nayo. Imasmiṃ pana pañhavissajjane upapīḷakaupatthambhakakammāni na gahetabbāni. Na hi pavatte nīcakulinaṃ vā uccākulinaṃ vā sakkā kātuṃ, paṭisandhimeva pana niyāmetvā nīcakuliyaṃ kammaṃ nīcakule nibbatteti, uccākuliyaṃ kammaṃ uccākule.
౨౯౬. న పరిపుచ్ఛితా హోతీతి ఏత్థ పన అపరిపుచ్ఛనేన నిరయే న నిబ్బత్తతి. అపరిపుచ్ఛకో పన ‘‘ఇదం కాతబ్బం, ఇదం న కాతబ్బ’’న్తి న జానాతి, అజానన్తో కాతబ్బం న కరోతి, అకాతబ్బం కరోతి. తేన నిరయే నిబ్బత్తతి, ఇతరో సగ్గే. ఇతి ఖో, మాణవ…పే॰… యదిదం హీనప్పణీతతాయాతి సత్థా దేసనం యథానుసన్ధిం పాపేసి. సేసం సబ్బత్థ ఉత్తానమేవాతి.
296.Na paripucchitā hotīti ettha pana aparipucchanena niraye na nibbattati. Aparipucchako pana ‘‘idaṃ kātabbaṃ, idaṃ na kātabba’’nti na jānāti, ajānanto kātabbaṃ na karoti, akātabbaṃ karoti. Tena niraye nibbattati, itaro sagge. Iti kho, māṇava…pe… yadidaṃ hīnappaṇītatāyāti satthā desanaṃ yathānusandhiṃ pāpesi. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
పపఞ్చసూదనియా మజ్ఝిమనికాయట్ఠకథాయ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
చూళకమ్మవిభఙ్గసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Cūḷakammavibhaṅgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
సుభసుత్తన్తిపి వుచ్చతి.
Subhasuttantipi vuccati.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya / ౫. చూళకమ్మవిభఙ్గసుత్తం • 5. Cūḷakammavibhaṅgasuttaṃ
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౫. చూళకమ్మవిభఙ్గసుత్తవణ్ణనా • 5. Cūḷakammavibhaṅgasuttavaṇṇanā