| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೫. ಚೂಳಕಮ್ಮವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
5. Cūḷakammavibhaṅgasuttavaṇṇanā
೨೮೯. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಚೂಳಕಮ್ಮವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಸುಭೋತಿ ಸೋ ಕಿರ ದಸ್ಸನೀಯೋ ಅಹೋಸಿ ಪಾಸಾದಿಕೋ, ತೇನಸ್ಸ ಅಙ್ಗಸುಭತಾಯ ಸುಭೋತ್ವೇವ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಮಾಣವೋತಿ ಪನ ತಂ ತರುಣಕಾಲೇ ವೋಹರಿಂಸು, ಸೋ ಮಹಲ್ಲಕಕಾಲೇಪಿ ತೇನೇವ ವೋಹಾರೇನ ವೋಹರಿಯತಿ। ತೋದೇಯ್ಯಪುತ್ತೋತಿ ತೋದೇಯ್ಯಸ್ಸ ನಾಮ ಪಸೇನದಿರಞ್ಞೋ ಪುರೋಹಿತಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ। ಸೋ ಕಿರ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಅವಿದೂರೇ ತುದಿಗಾಮೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ಅಧಿಪತಿತ್ತಾ ತೋದೇಯ್ಯೋತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತೋ। ಮಹಾಧನೋ ಪನ ಹೋತಿ ಸತ್ತಾಸೀತಿಕೋಟಿವಿಭವೋ ಪರಮಮಚ್ಛರೀ, ‘‘ದದತೋ ಭೋಗಾನಂ ಅಪರಿಕ್ಖಯೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ದೇತಿ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ –
289.Evaṃme sutanti cūḷakammavibhaṅgasuttaṃ. Tattha subhoti so kira dassanīyo ahosi pāsādiko, tenassa aṅgasubhatāya subhotveva nāmaṃ akaṃsu. Māṇavoti pana taṃ taruṇakāle vohariṃsu, so mahallakakālepi teneva vohārena vohariyati. Todeyyaputtoti todeyyassa nāma pasenadirañño purohitabrāhmaṇassa putto. So kira sāvatthiyā avidūre tudigāmo nāma atthi, tassa adhipatittā todeyyoti saṅkhaṃ gato. Mahādhano pana hoti sattāsītikoṭivibhavo paramamaccharī, ‘‘dadato bhogānaṃ aparikkhayo nāma natthī’’ti cintetvā kassaci kiñci na deti. Vuttampi cetaṃ –
‘‘ಅಞ್ಜನಾನಂ ಖಯಂ ದಿಸ್ವಾ, ವಮ್ಮಿಕಾನಞ್ಚ ಸಞ್ಚಯಂ।
‘‘Añjanānaṃ khayaṃ disvā, vammikānañca sañcayaṃ;
ಮಧೂನಞ್ಚ ಸಮಾಹಾರಂ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಘರಮಾವಸೇ’’ತಿ॥
Madhūnañca samāhāraṃ, paṇḍito gharamāvase’’ti.
ಏವಂ ಅದಾನಮೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪೇಸಿ। ಧುರವಿಹಾರೇ ವಸತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಯಾಗುಉಳುಙ್ಗಮತ್ತಂ ವಾ ಭತ್ತಕಟಚ್ಛುಮತ್ತಂ ವಾ ಅದತ್ವಾ ಧನಲೋಭೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಘರೇ ಸುನಖೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ। ಸುಭೋ ತಂ ಸುನಖಂ ಅತಿವಿಯ ಪಿಯಾಯತಿ , ಅತ್ತನೋ ಭುಞ್ಜನಕಭತ್ತಂಯೇವ ಭೋಜೇತಿ, ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವರಸಯನೇ ಸಯಾಪೇತಿ। ಅಥ ಭಗವಾ ಏಕದಿವಸಂ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ತಂ ಸುನಖಂ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ತೋದೇಯ್ಯಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಧನಲೋಭೇನ ಅತ್ತನೋವ ಘರೇ ಸುನಖೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ಅಜ್ಜ ಮಯಿ ಸುಭಸ್ಸ ಘರಂ ಗತೇ ಮಂ ದಿಸ್ವಾ ಸುನಖೋ ಭುಕ್ಕಾರಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಅಥಸ್ಸಾಹಂ ಏಕಂ ವಚನಂ ವಕ್ಖಾಮಿ, ಸೋ ‘ಜಾನಾತಿ ಮಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಉದ್ಧನಟ್ಠಾನೇ ನಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ। ತತೋನಿದಾನಂ ಸುಭಸ್ಸ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕೋ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸರಣೇಸು ಪತಿಟ್ಠಹಿಸ್ಸತಿ, ಸುನಖೋ ಪನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಇಮಂ ಮಾಣವಸ್ಸ ಸರಣೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಭಗವಾ ತಂ ದಿವಸಂ ಸರೀರಪಟಿಜಗ್ಗನಂ ಕತ್ವಾ ಏಕಕೋವ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖನ್ತೇ ಮಾಣವೇ ತಂ ಘರಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ।
Evaṃ adānameva sikkhāpesi. Dhuravihāre vasato sammāsambuddhassa yāguuḷuṅgamattaṃ vā bhattakaṭacchumattaṃ vā adatvā dhanalobhena kālaṃ katvā tasmiṃyeva ghare sunakho hutvā nibbatto. Subho taṃ sunakhaṃ ativiya piyāyati , attano bhuñjanakabhattaṃyeva bhojeti, ukkhipitvā varasayane sayāpeti. Atha bhagavā ekadivasaṃ paccūsasamaye lokaṃ volokento taṃ sunakhaṃ disvā – ‘‘todeyyabrāhmaṇo dhanalobhena attanova ghare sunakho hutvā nibbatto, ajja mayi subhassa gharaṃ gate maṃ disvā sunakho bhukkāraṃ karissati, athassāhaṃ ekaṃ vacanaṃ vakkhāmi, so ‘jānāti maṃ samaṇo gotamo’ti gantvā uddhanaṭṭhāne nipajjissati. Tatonidānaṃ subhassa mayā saddhiṃ eko kathāsallāpo bhavissati, so dhammaṃ sutvā saraṇesu patiṭṭhahissati, sunakho pana kālaṃ katvā niraye nibbattissatī’’ti imaṃ māṇavassa saraṇesu patiṭṭhānabhāvaṃ ñatvā bhagavā taṃ divasaṃ sarīrapaṭijagganaṃ katvā ekakova gāmaṃ pavisitvā nikkhante māṇave taṃ gharaṃ piṇḍāya pāvisi.
ಸುನಖೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಭುಕ್ಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಭಗವತೋ ಸಮೀಪಂ ಗತೋ। ತತೋ ನಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ತೋದೇಯ್ಯ ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಮಂ ಭೋ ಭೋತಿ ಪರಿಭವಿತ್ವಾ ಸುನಖೋ ಜಾತೋ, ಇದಾನಿಪಿ ಭುಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಅವೀಚಿಂ ಗಮಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ। ಸುನಖೋ ತಂ ಸುತ್ವಾ – ‘‘ಜಾನಾತಿ ಮಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’’ತಿ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಹುತ್ವಾ ಗೀವಂ ಓನಾಮೇತ್ವಾ ಉದ್ಧನನ್ತರೇ ಛಾರಿಕಾಯಂ ನಿಪನ್ನೋ। ಮನುಸ್ಸಾ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಯನೇ ಸಯಾಪೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು। ಸುಭೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ – ‘‘ಕೇನಾಯಂ ಸುನಖೋ ಸಯನಾ ಓರೋಪಿತೋ’’ತಿ ಆಹ। ಮನುಸ್ಸಾ ನ ಕೇನಚೀತಿ ವತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಮಾಣವೋ ಸುತ್ವಾ – ‘‘ಮಮ ಪಿತಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ತೋದೇಯ್ಯೋ ನಾಮ ಸುನಖೋ ನತ್ಥಿ। ಸಮಣೋ ಪನ ಗೋತಮೋ ಪಿತರಂ ಸುನಖಂ ಕರೋತಿ, ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಏಸ ಮುಖಾರುಳ್ಹಂ ಭಾಸತೀ’’ತಿ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಮುಸಾವಾದೇನ ನಿಗ್ಗಹೇತುಕಾಮೋ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಪುಚ್ಛಿ।
Sunakho bhagavantaṃ disvā bhukkāraṃ karonto bhagavato samīpaṃ gato. Tato naṃ bhagavā etadavoca – ‘‘todeyya tvaṃ pubbepi maṃ bho bhoti paribhavitvā sunakho jāto, idānipi bhukkāraṃ katvā avīciṃ gamissasī’’ti. Sunakho taṃ sutvā – ‘‘jānāti maṃ samaṇo gotamo’’ti vippaṭisārī hutvā gīvaṃ onāmetvā uddhanantare chārikāyaṃ nipanno. Manussā ukkhipitvā sayane sayāpetuṃ nāsakkhiṃsu. Subho āgantvā – ‘‘kenāyaṃ sunakho sayanā oropito’’ti āha. Manussā na kenacīti vatvā taṃ pavattiṃ ārocesuṃ. Māṇavo sutvā – ‘‘mama pitā brahmaloke nibbatto, todeyyo nāma sunakho natthi. Samaṇo pana gotamo pitaraṃ sunakhaṃ karoti, yaṃkiñci esa mukhāruḷhaṃ bhāsatī’’ti kujjhitvā bhagavantaṃ musāvādena niggahetukāmo vihāraṃ gantvā taṃ pavattiṃ pucchi.
ಭಗವಾಪಿ ತಸ್ಸ ತಥೇವ ವತ್ವಾ ಅವಿಸಂವಾದನತ್ಥಂ ಆಹ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ತೇ ಮಾಣವ ಪಿತರಾ ಅನಕ್ಖಾತಂ ಧನ’’ನ್ತಿ । ಅತ್ಥಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಾ ಸುವಣ್ಣಮಾಲಾ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಾ ಸುವಣ್ಣಪಾದುಕಾ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಾ ಸುವಣ್ಣಪಾತಿ ಸತಸಹಸ್ಸಞ್ಚ ಕಹಾಪಣನ್ತಿ। ಗಚ್ಛ ತಂ ಸುನಖಂ ಅಪ್ಪೋದಕಪಾಯಾಸಂ ಭೋಜಾಪೇತ್ವಾ ಸಯನೇ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಈಸಕಂ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕನ್ತಕಾಲೇ ಪುಚ್ಛ, ಸಬ್ಬಂ ತೇ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ। ಅಥ ನಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ ‘‘ಪಿತಾ ಮೇ ಏಸೋ’’ತಿ। ಮಾಣವೋ – ‘‘ಸಚೇ ಸಚ್ಚಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಧನಂ ಲಚ್ಛಾಮಿ, ನೋ ಚೇ, ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಮುಸಾವಾದೇನ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದ್ವೀಹಿಪಿ ಕಾರಣೇಹಿ ತುಟ್ಠೋ ಗನ್ತ್ವಾ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ। ಸುನಖೋ – ‘‘ಞಾತೋಮ್ಹಿ ಇಮಿನಾ’’ತಿ ರೋದಿತ್ವಾ ಹುಂ ಹುನ್ತಿ ಕರೋನ್ತೋ ಧನನಿಧಾನಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾದೇನ ಪಥವಿಂ ಖಣಿತ್ವಾ ಸಞ್ಞಂ ಅದಾಸಿ, ಮಾಣವೋ ಧನಂ ಗಹೇತ್ವಾ – ‘‘ಭವಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ನಾಮ ಏವಂ ಸುಖುಮಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಅನ್ತರಂ ಪಾಕಟಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ, ಅದ್ಧಾ ಏಸ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ’’ತಿ ಭಗವತಿ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಚುದ್ದಸ ಪಞ್ಹೇ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿ। ಅಙ್ಗವಿಜ್ಜಾಪಾಠಕೋ ಕಿರೇಸ, ತೇನಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಇದಂ ಧಮ್ಮಪಣ್ಣಾಕಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದುತಿಯಗಮನೇನ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ತೇನ ಪುಟ್ಠಪಞ್ಹೇ ಪನ ಭಗವಾ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕಾತಿಆದಿಮಾಹ।
Bhagavāpi tassa tatheva vatvā avisaṃvādanatthaṃ āha – ‘‘atthi pana te māṇava pitarā anakkhātaṃ dhana’’nti . Atthi, bho gotama, satasahassagghanikā suvaṇṇamālā satasahassagghanikā suvaṇṇapādukā satasahassagghanikā suvaṇṇapāti satasahassañca kahāpaṇanti. Gaccha taṃ sunakhaṃ appodakapāyāsaṃ bhojāpetvā sayane āropetvā īsakaṃ niddaṃ okkantakāle puccha, sabbaṃ te ācikkhissati. Atha naṃ jāneyyāsi ‘‘pitā me eso’’ti. Māṇavo – ‘‘sace saccaṃ bhavissati, dhanaṃ lacchāmi, no ce, samaṇaṃ gotamaṃ musāvādena niggaṇhissāmī’’ti dvīhipi kāraṇehi tuṭṭho gantvā tathā akāsi. Sunakho – ‘‘ñātomhi iminā’’ti roditvā huṃ hunti karonto dhananidhānaṭṭhānaṃ gantvā pādena pathaviṃ khaṇitvā saññaṃ adāsi, māṇavo dhanaṃ gahetvā – ‘‘bhavapaṭicchannaṃ nāma evaṃ sukhumaṃ paṭisandhiantaraṃ pākaṭaṃ samaṇassa gotamassa, addhā esa sabbaññū’’ti bhagavati pasannacitto cuddasa pañhe abhisaṅkhari. Aṅgavijjāpāṭhako kiresa, tenassa etadahosi – ‘‘idaṃ dhammapaṇṇākāraṃ gahetvā samaṇaṃ gotamaṃ pañhe pucchissāmī’’ti dutiyagamanena yena bhagavā tenupasaṅkami, tena puṭṭhapañhe pana bhagavā ekappahāreneva vissajjento kammassakātiādimāha.
ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಂ ಏತೇಸಂ ಸಕಂ ಅತ್ತನೋ ಭಣ್ಡಕನ್ತಿ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕಾ। ಕಮ್ಮಸ್ಸ ದಾಯಾದಾತಿ ಕಮ್ಮದಾಯಾದಾ, ಕಮ್ಮಂ ಏತೇಸಂ ದಾಯಜ್ಜಂ ಭಣ್ಡಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಮ್ಮಂ ಏತೇಸಂ ಯೋನಿ ಕಾರಣನ್ತಿ ಕಮ್ಮಯೋನೀ। ಕಮ್ಮಂ ಏತೇಸಂ ಬನ್ಧೂತಿ ಕಮ್ಮಬನ್ಧೂ, ಕಮ್ಮಞಾತಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಮ್ಮಂ ಏತೇಸಂ ಪಟಿಸರಣಂ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ ಕಮ್ಮಪಟಿಸರಣಾ। ಯದಿದಂ ಹೀನಪ್ಪಣೀತತಾಯಾತಿ ಯಂ ಇದಂ ‘‘ತ್ವಂ ಹೀನೋ ಭವ, ತ್ವಂ ಪಣೀತೋ, ತ್ವಂ ಅಪ್ಪಾಯುಕೋ, ತ್ವಂ ದೀಘಾಯುಕೋ…ಪೇ॰… ತ್ವಂ ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ ಭವ, ತ್ವಂ ಪಞ್ಞವಾ’’ತಿ ಏವಂ ಹೀನಪ್ಪಣೀತತಾಯ ವಿಭಜನಂ, ತಂ ನ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಕರೋತಿ, ಕಮ್ಮಮೇವ ಏವಂ ಸತ್ತೇ ವಿಭಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಮಾಣವೋ ಕಥಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಸಞ್ಜಾನಾಸಿ, ಘನದುಸ್ಸಪಟ್ಟೇನಸ್ಸ ಮುಖಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಮಧುರಂ ಪುರತೋ ಠಪಿತಂ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ। ಮಾನನಿಸ್ಸಿತೋ ಕಿರೇಸ ಪಣ್ಡಿತಮಾನೀ, ಅತ್ತನಾ ಸಮಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ। ಅಥಸ್ಸ ‘‘ಕಿಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಕಥೇತಿ, ಯಮಹಂ ಜಾನಾಮಿ, ತದೇವ ಕಥೇತೀತಿ ಅಯಂ ಮಾನೋ ಮಾ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ ಮಾನಭಞ್ಜನತ್ಥಂ ಭಗವಾ ‘‘ಆದಿತೋವ ದುಪ್ಪಟಿವಿಜ್ಝಂ ಕತ್ವಾ ಕಥೇಸ್ಸಾಮಿ, ತತೋ ‘ನಾಹಂ ಭೋ ಗೋತಮ ಜಾನಾಮಿ, ವಿತ್ಥಾರೇನ ಮೇ ಪಾಕಟಂ ಕತ್ವಾ ಕಥೇಥಾ’ತಿ ಮಂ ಯಾಚಿಸ್ಸತಿ, ಅಥಸ್ಸಾಹಂ ಯಾಚಿತಕಾಲೇ ಕಥೇಸ್ಸಾಮಿ, ಏವಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಕಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ದುಪ್ಪಟಿವಿಜ್ಝಂ ಕತ್ವಾ ಕಥೇಸಿ।
Tattha kammaṃ etesaṃ sakaṃ attano bhaṇḍakanti kammassakā. Kammassa dāyādāti kammadāyādā, kammaṃ etesaṃ dāyajjaṃ bhaṇḍakanti attho. Kammaṃ etesaṃ yoni kāraṇanti kammayonī. Kammaṃ etesaṃ bandhūti kammabandhū, kammañātakāti attho. Kammaṃ etesaṃ paṭisaraṇaṃ patiṭṭhāti kammapaṭisaraṇā. Yadidaṃhīnappaṇītatāyāti yaṃ idaṃ ‘‘tvaṃ hīno bhava, tvaṃ paṇīto, tvaṃ appāyuko, tvaṃ dīghāyuko…pe… tvaṃ duppañño bhava, tvaṃ paññavā’’ti evaṃ hīnappaṇītatāya vibhajanaṃ, taṃ na añño koci karoti, kammameva evaṃ satte vibhajatīti attho. Na māṇavo kathitassa atthaṃ sañjānāsi, ghanadussapaṭṭenassa mukhaṃ bandhitvā madhuraṃ purato ṭhapitaṃ viya ahosi. Mānanissito kiresa paṇḍitamānī, attanā samaṃ na passati. Athassa ‘‘kiṃ samaṇo gotamo katheti, yamahaṃ jānāmi, tadeva kathetīti ayaṃ māno mā ahosī’’ti mānabhañjanatthaṃ bhagavā ‘‘āditova duppaṭivijjhaṃ katvā kathessāmi, tato ‘nāhaṃ bho gotama jānāmi, vitthārena me pākaṭaṃ katvā kathethā’ti maṃ yācissati, athassāhaṃ yācitakāle kathessāmi, evañcassa sātthakaṃ bhavissatī’’ti duppaṭivijjhaṃ katvā kathesi.
ಇದಾನಿ ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಭಾವಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನ ಖೋ ಅಹನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
Idāni so attano appaṭividdhabhāvaṃ pakāsento na kho ahantiādimāha.
೨೯೦. ಸಮತ್ತೇನಾತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣೇನ। ಸಮಾದಿನ್ನೇನಾತಿ ಗಹಿತೇನ ಪರಾಮಟ್ಠೇನ। ಅಪ್ಪಾಯುಕಸಂವತ್ತನಿಕಾ ಏಸಾ, ಮಾಣವ, ಪಟಿಪದಾ ಯದಿದಂ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀತಿ ಯಂ ಇದಂ ಪಾಣಾತಿಪಾತಕಮ್ಮಂ, ಏಸಾ ಅಪ್ಪಾಯುಕಸಂವತ್ತನಿಕಾ ಪಟಿಪದಾತಿ।
290.Samattenāti paripuṇṇena. Samādinnenāti gahitena parāmaṭṭhena. Appāyukasaṃvattanikā esā, māṇava, paṭipadā yadidaṃ pāṇātipātīti yaṃ idaṃ pāṇātipātakammaṃ, esā appāyukasaṃvattanikā paṭipadāti.
ಕಥಂ ಪನೇಸಾ ಅಪ್ಪಾಯುಕತಂ ಕರೋತಿ? ಚತ್ತಾರಿ ಹಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಉಪಪೀಳಕಂ ಉಪಚ್ಛೇದಕಂ ಜನಕಂ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಕನ್ತಿ। ಬಲವಕಮ್ಮೇನ ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ ಪವತ್ತೇ ಉಪಪೀಳಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ಥತೋ ಏವಂ ವದತಿ ನಾಮ – ‘‘ಸಚಾಹಂ ಪಠಮತರಂ ಜಾನೇಯ್ಯಂ, ನ ತೇ ಇಧ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತುಂ ದದೇಯ್ಯಂ, ಚತೂಸುಯೇವ ತಂ ಅಪಾಯೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಾಪೇಯ್ಯಂ। ಹೋತು, ತ್ವಂ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ನಿಬ್ಬತ್ತ, ಅಹಂ ಉಪಪೀಳಕಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ತಂ ಪೀಳೇತ್ವಾ ನಿರೋಜಂ ನಿಯೂಸಂ ಕಸಟಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಂ ತಾದಿಸಂ ಕರೋತಿ। ಕಿಂ ಕರೋತಿ? ಪರಿಸ್ಸಯಂ ಉಪನೇತಿ, ಭೋಗೇ ವಿನಾಸೇತಿ।
Kathaṃ panesā appāyukataṃ karoti? Cattāri hi kammāni upapīḷakaṃ upacchedakaṃ janakaṃ upatthambhakanti. Balavakammena hi nibbattaṃ pavatte upapīḷakaṃ āgantvā atthato evaṃ vadati nāma – ‘‘sacāhaṃ paṭhamataraṃ jāneyyaṃ, na te idha nibbattituṃ dadeyyaṃ, catūsuyeva taṃ apāyesu nibbattāpeyyaṃ. Hotu, tvaṃ yattha katthaci nibbatta, ahaṃ upapīḷakakammaṃ nāma taṃ pīḷetvā nirojaṃ niyūsaṃ kasaṭaṃ karissāmī’’ti. Tato paṭṭhāya taṃ tādisaṃ karoti. Kiṃ karoti? Parissayaṃ upaneti, bhoge vināseti.
ತತ್ಥ ದಾರಕಸ್ಸ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಾತು ಅಸ್ಸಾದೋ ವಾ ಸುಖಂ ವಾ ನ ಹೋತಿ, ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಪೀಳಾವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಏವಂ ಪರಿಸ್ಸಯಂ ಉಪನೇತಿ। ದಾರಕಸ್ಸ ಪನ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗೇಹೇ ಭೋಗಾ ಉದಕಂ ಪತ್ವಾ ಲೋಣಂ ವಿಯ ರಾಜಾದೀನಂ ವಸೇನ ನಸ್ಸನ್ತಿ, ಕುಮ್ಭದೋಹನಧೇನುಯೋ ಖೀರಂ ನ ದೇನ್ತಿ, ಸೂರತಾ ಗೋಣಾ ಚಣ್ಡಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕಾಣಾ ಹೋನ್ತಿ, ಖುಜ್ಜಾ ಹೋನ್ತಿ, ಗೋಮಣ್ಡಲೇ ರೋಗೋ ಪತತಿ, ದಾಸಾದಯೋ ವಚನಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ, ವಾಪಿತಂ ಸಸ್ಸಂ ನ ಜಾಯತಿ, ಗೇಹಗತಂ ಗೇಹೇ, ಅರಞ್ಞಗತಂ ಅರಞ್ಞೇ ನಸ್ಸತಿ, ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಘಾಸಚ್ಛಾದನಮತ್ತಂ ದುಲ್ಲಭಂ ಹೋತಿ, ಗಬ್ಭಪರಿಹಾರೋ ನ ಹೋತಿ, ವಿಜಾತಕಾಲೇ ಮಾತುಥಞ್ಞಂ ಛಿಜ್ಜತಿ, ದಾರಕೋ ಪರಿಹಾರಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಪೀಳಿತೋ ನಿರೋಜೋ ನಿಯೂಸೋ ಕಸಟೋ ಹೋತಿ, ಇದಂ ಉಪಪೀಳಕಕಮ್ಮಂ ನಾಮ।
Tattha dārakassa mātukucchiyaṃ nibbattakālato paṭṭhāya mātu assādo vā sukhaṃ vā na hoti, mātāpitūnaṃ pīḷāva uppajjati. Evaṃ parissayaṃ upaneti. Dārakassa pana mātukucchimhi nibbattakālato paṭṭhāya gehe bhogā udakaṃ patvā loṇaṃ viya rājādīnaṃ vasena nassanti, kumbhadohanadhenuyo khīraṃ na denti, sūratā goṇā caṇḍā honti, kāṇā honti, khujjā honti, gomaṇḍale rogo patati, dāsādayo vacanaṃ na karonti, vāpitaṃ sassaṃ na jāyati, gehagataṃ gehe, araññagataṃ araññe nassati, anupubbena ghāsacchādanamattaṃ dullabhaṃ hoti, gabbhaparihāro na hoti, vijātakāle mātuthaññaṃ chijjati, dārako parihāraṃ alabhanto pīḷito nirojo niyūso kasaṭo hoti, idaṃ upapīḷakakammaṃ nāma.
ದೀಘಾಯುಕಕಮ್ಮೇನ ಪನ ನಿಬ್ಬತ್ತಸ್ಸ ಉಪಚ್ಛೇದಕಕಮ್ಮಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆಯುಂ ಛಿನ್ದತಿ। ಯಥಾ ಹಿ ಪುರಿಸೋ ಅಟ್ಠುಸಭಗಮನಂ ಕತ್ವಾ ಸರಂ ಖಿಪೇಯ್ಯ ತಮಞ್ಞೋ ಧನುತೋ ವಿಮುತ್ತಮತ್ತಂ ಮುಗ್ಗರೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಪಾತೇಯ್ಯ, ಏವಂ ದೀಘಾಯುಕಕಮ್ಮೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಸ್ಸ ಉಪಚ್ಛೇದಕಕಮ್ಮಂ ಆಯುಂ ಛಿನ್ದತಿ। ಕಿಂ ಕರೋತಿ? ಚೋರಾನಂ ಅಟವಿಂ ಪವೇಸೇತಿ, ವಾಳಮಚ್ಛೋದಕಂ ಓತಾರೇತಿ, ಅಞ್ಞತರಂ ವಾ ಪನ ಸಪರಿಸ್ಸಯಟ್ಠಾನಂ ಉಪನೇತಿ, ಇದಂ ಉಪಚ್ಛೇದಕಕಮ್ಮಂ ನಾಮ, ‘‘ಉಪಘಾತಕ’’ನ್ತಿಪಿ ಏತಸ್ಸೇವ ನಾಮಂ।
Dīghāyukakammena pana nibbattassa upacchedakakammaṃ āgantvā āyuṃ chindati. Yathā hi puriso aṭṭhusabhagamanaṃ katvā saraṃ khipeyya tamañño dhanuto vimuttamattaṃ muggarena paharitvā tattheva pāteyya, evaṃ dīghāyukakammena nibbattassa upacchedakakammaṃ āyuṃ chindati. Kiṃ karoti? Corānaṃ aṭaviṃ paveseti, vāḷamacchodakaṃ otāreti, aññataraṃ vā pana saparissayaṭṭhānaṃ upaneti, idaṃ upacchedakakammaṃ nāma, ‘‘upaghātaka’’ntipi etasseva nāmaṃ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿನಿಬ್ಬತ್ತಕಂ ಪನ ಕಮ್ಮಂ ಜನಕಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಅಪ್ಪಭೋಗಕುಲಾದೀಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಸ್ಸ ಭೋಗಸಮ್ಪದಾದಿಕರಣೇನ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಕಕಮ್ಮಂ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಕಕಮ್ಮಂ ನಾಮ।
Paṭisandhinibbattakaṃ pana kammaṃ janakakammaṃ nāma. Appabhogakulādīsu nibbattassa bhogasampadādikaraṇena upatthambhakakammaṃ upatthambhakakammaṃ nāma.
ಇಮೇಸು ಚತೂಸು ಪುರಿಮಾನಿ ದ್ವೇ ಅಕುಸಲಾನೇವ, ಜನಕಂ ಕುಸಲಮ್ಪಿ ಅಕುಸಲಮ್ಪಿ, ಉಪತ್ಥಮ್ಭಕಂ ಕುಸಲಮೇವ। ತತ್ಥ ಪಾಣಾತಿಪಾತಕಮ್ಮಂ ಉಪಚ್ಛೇದಕಕಮ್ಮೇನ ಅಪ್ಪಾಯುಕಸಂವತ್ತನಿಕಂ ಹೋತಿ। ಪಾಣಾತಿಪಾತಿನಾ ವಾ ಕತಂ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಉಳಾರಂ ನ ಹೋತಿ, ದೀಘಾಯುಕಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಜನೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಏವಂ ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ಅಪ್ಪಾಯುಕಸಂವತ್ತನಿಕೋ ಹೋತಿ। ಪಟಿಸನ್ಧಿಮೇವ ವಾ ನಿಯಾಮೇತ್ವಾ ಅಪ್ಪಾಯುಕಂ ಕರೋತಿ, ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಚೇತನಾಯ ವಾ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ, ಪುಬ್ಬಾಪರಚೇತನಾಹಿ ವುತ್ತನಯೇನ ಅಪ್ಪಾಯುಕೋ ಹೋತಿ।
Imesu catūsu purimāni dve akusalāneva, janakaṃ kusalampi akusalampi, upatthambhakaṃ kusalameva. Tattha pāṇātipātakammaṃ upacchedakakammena appāyukasaṃvattanikaṃ hoti. Pāṇātipātinā vā kataṃ kusalakammaṃ uḷāraṃ na hoti, dīghāyukapaṭisandhiṃ janetuṃ na sakkoti. Evaṃ pāṇātipāto appāyukasaṃvattaniko hoti. Paṭisandhimeva vā niyāmetvā appāyukaṃ karoti, sanniṭṭhānacetanāya vā niraye nibbattati, pubbāparacetanāhi vuttanayena appāyuko hoti.
ದೀಘಾಯುಕಸಂವತ್ತನಿಕಾ ಏಸಾ ಮಾಣವ ಪಟಿಪದಾತಿ ಏತ್ಥ ಪರಿತ್ತಕಮ್ಮೇನಪಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ ಪವತ್ತೇ ಏತಂ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವಿರತಿಕಮ್ಮಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ಥತೋ ಏವಂ ವದತಿ ನಾಮ – ‘‘ಸಚಾಹಂ ಪಠಮತರಂ ಜಾನೇಯ್ಯಂ, ನ ತೇ ಇಧ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತುಂ ದದೇಯ್ಯಂ, ದೇವಲೋಕೇಯೇವ ತಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಾಪೇಯ್ಯಂ। ಹೋತು, ತ್ವಂ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಅಹಂ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಕಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಥಮ್ಭಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಂ ಕರೋತಿ। ಕಿಂ ಕರೋತಿ? ಪರಿಸ್ಸಯಂ ನಾಸೇತಿ, ಭೋಗೇ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ।
Dīghāyukasaṃvattanikā esā māṇava paṭipadāti ettha parittakammenapi nibbattaṃ pavatte etaṃ pāṇātipātā viratikammaṃ āgantvā atthato evaṃ vadati nāma – ‘‘sacāhaṃ paṭhamataraṃ jāneyyaṃ, na te idha nibbattituṃ dadeyyaṃ, devalokeyeva taṃ nibbattāpeyyaṃ. Hotu, tvaṃ yattha katthaci nibbatti, ahaṃ upatthambhakakammaṃ nāma thambhaṃ te karissāmī’’ti upatthambhaṃ karoti. Kiṃ karoti? Parissayaṃ nāseti, bhoge uppādeti.
ತತ್ಥ ದಾರಕಸ್ಸ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಸುಖಮೇವ ಸಾತಮೇವ ಹೋತಿ। ಯೇಪಿ ಪಕತಿಯಾ ಮನುಸ್ಸಾಮನುಸ್ಸಪರಿಸ್ಸಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಅಪಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಏವಂ ಪರಿಸ್ಸಯಂ ನಾಸೇತಿ। ದಾರಕಸ್ಸ ಪನ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗೇಹೇ ಭೋಗಾನಂ ಪಮಾಣಂ ನ ಹೋತಿ, ನಿಧಿಕುಮ್ಭಿಯೋ ಪುರತೋಪಿ ಪಚ್ಛತೋಪಿ ಗೇಹಂ ಪವಟ್ಟಮಾನಾ ಪವಿಸನ್ತಿ। ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪರೇಹಿ ಠಪಿತಧನಸ್ಸಾಪಿ ಸಮ್ಮುಖೀಭಾವಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಧೇನುಯೋ ಬಹುಖೀರಾ ಹೋನ್ತಿ, ಗೋಣಾ ಸುಖಸೀಲಾ ಹೋನ್ತಿ, ವಪ್ಪಟ್ಠಾನೇ ಸಸ್ಸಾನಿ ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ವಡ್ಢಿಯಾ ವಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ, ತಾವಕಾಲಿಕಂ ವಾ ದಿನ್ನಂ ಧನಂ ಅಚೋದಿತಾ ಸಯಮೇವ ಆಹರಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ದಾಸಾದಯೋ ಸುವಚಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕಮ್ಮನ್ತಾ ನ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ। ದಾರಕೋ ಗಬ್ಭತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತಿ, ಕೋಮಾರಿಕವೇಜ್ಜಾ ಸನ್ನಿಹಿತಾವ ಹೋನ್ತಿ। ಗಹಪತಿಕುಲೇ ಜಾತೋ ಸೇಟ್ಠಿಟ್ಠಾನಂ, ಅಮಚ್ಚಕುಲಾದೀಸು ಜಾತೋ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಲಭತಿ। ಏವಂ ಭೋಗೇ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ। ಸೋ ಅಪರಿಸ್ಸಯೋ ಸಭೋಗೋ ಚಿರಂ ಜೀವತೀತಿ। ಏವಂ ಅಪಾಣಾತಿಪಾತಕಮ್ಮಂ ದೀಘಾಯುಕಸಂವತ್ತನಿಕಂ ಹೋತಿ।
Tattha dārakassa mātukucchiyaṃ nibbattakālato paṭṭhāya mātāpitūnaṃ sukhameva sātameva hoti. Yepi pakatiyā manussāmanussaparissayā honti, te sabbe apagacchanti. Evaṃ parissayaṃ nāseti. Dārakassa pana mātukucchimhi nibbattakālato paṭṭhāya gehe bhogānaṃ pamāṇaṃ na hoti, nidhikumbhiyo puratopi pacchatopi gehaṃ pavaṭṭamānā pavisanti. Mātāpitaro parehi ṭhapitadhanassāpi sammukhībhāvaṃ gacchanti. Dhenuyo bahukhīrā honti, goṇā sukhasīlā honti, vappaṭṭhāne sassāni sampajjanti. Vaḍḍhiyā vā sampayuttaṃ, tāvakālikaṃ vā dinnaṃ dhanaṃ acoditā sayameva āharitvā denti, dāsādayo suvacā honti, kammantā na parihāyanti. Dārako gabbhato paṭṭhāya parihāraṃ labhati, komārikavejjā sannihitāva honti. Gahapatikule jāto seṭṭhiṭṭhānaṃ, amaccakulādīsu jāto senāpatiṭṭhānādīni labhati. Evaṃ bhoge uppādeti. So aparissayo sabhogo ciraṃ jīvatīti. Evaṃ apāṇātipātakammaṃ dīghāyukasaṃvattanikaṃ hoti.
ಅಪಾಣಾತಿಪಾತಿನಾ ವಾ ಕತಂ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕುಸಲಂ ಉಳಾರಂ ಹೋತಿ, ದೀಘಾಯುಕಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಜನೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ದೀಘಾಯುಕಸಂವತ್ತನಿಕಂ ಹೋತಿ। ಪಟಿಸನ್ಧಿಮೇವ ವಾ ನಿಯಾಮೇತ್ವಾ ದೀಘಾಯುಕಂ ಕರೋತಿ। ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಚೇತನಾಯ ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ, ಪುಬ್ಬಾಪರಚೇತನಾಹಿ ವುತ್ತನಯೇನ ದೀಘಾಯುಕೋ ಹೋತಿ। ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಸಬ್ಬಪಞ್ಹವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಸು ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Apāṇātipātinā vā kataṃ aññampi kusalaṃ uḷāraṃ hoti, dīghāyukapaṭisandhiṃ janetuṃ sakkoti, evampi dīghāyukasaṃvattanikaṃ hoti. Paṭisandhimeva vā niyāmetvā dīghāyukaṃ karoti. Sanniṭṭhānacetanāya vā devaloke nibbattati, pubbāparacetanāhi vuttanayena dīghāyuko hoti. Iminā nayena sabbapañhavissajjanesu attho veditabbo.
ವಿಹೇಠನಕಮ್ಮಾದೀನಿಪಿ ಹಿ ಪವತ್ತೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ಥತೋ ತಥೇವ ವದಮಾನಾನಿ ವಿಯ ಉಪಪೀಳನೇನ ನಿಬ್ಭೋಗತಂ ಆಪಾದೇತ್ವಾ ಪಟಿಜಗ್ಗನಂ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ರೋಗುಪ್ಪಾದನಾದೀಹಿ ವಾ, ವಿಹೇಠಕಾದೀಹಿ ಕತಸ್ಸ ಕುಸಲಸ್ಸ ಅನುಳಾರತಾಯ ವಾ, ಆದಿತೋವ ಪಟಿಸನ್ಧಿನಿಯಾಮನೇನ ವಾ, ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪುಬ್ಬಾಪರಚೇತನಾವಸೇನ ವಾ ಬಹ್ವಾಬಾಧತಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಅಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ವಿಯ ಚ ಅವಿಹೇಠನಾದೀನಿಪಿ ಅಪ್ಪಾಬಾಧತಾದೀನೀತಿ।
Viheṭhanakammādīnipi hi pavatte āgantvā atthato tatheva vadamānāni viya upapīḷanena nibbhogataṃ āpādetvā paṭijagganaṃ alabhantassa roguppādanādīhi vā, viheṭhakādīhi katassa kusalassa anuḷāratāya vā, āditova paṭisandhiniyāmanena vā, vuttanayeneva pubbāparacetanāvasena vā bahvābādhatādīni karonti, apāṇātipāto viya ca aviheṭhanādīnipi appābādhatādīnīti.
೨೯೩. ಏತ್ಥ ಪನ ಇಸ್ಸಾಮನಕೋತಿ ಇಸ್ಸಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಚಿತ್ತೋ। ಉಪದುಸ್ಸತೀತಿ ಇಸ್ಸಾವಸೇನೇವ ಉಪಕ್ಕೋಸನ್ತೋ ದುಸ್ಸತಿ। ಇಸ್ಸಂ ಬನ್ಧತೀತಿ ಯವಕಲಾಪಂ ಬನ್ಧನ್ತೋ ವಿಯ ಯಥಾ ನ ನಸ್ಸತಿ ಏವಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಿಯ ಠಪೇತಿ। ಅಪ್ಪೇಸಕ್ಖೋತಿ ಅಪ್ಪಪರಿವಾರೋ, ರತ್ತಿಂ ಖಿತ್ತೋ ವಿಯ ಸರೋ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಉಚ್ಛಿಟ್ಠಹತ್ಥೋ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಉದಕದಾಯಕಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿ।
293. Ettha pana issāmanakoti issāsampayuttacitto. Upadussatīti issāvaseneva upakkosanto dussati. Issaṃ bandhatīti yavakalāpaṃ bandhanto viya yathā na nassati evaṃ bandhitvā viya ṭhapeti. Appesakkhoti appaparivāro, rattiṃ khitto viya saro na paññāyati, ucchiṭṭhahattho nisīditvā udakadāyakampi na labhati.
೨೯೪. ನ ದಾತಾ ಹೋತೀತಿ ಮಚ್ಛರಿಯವಸೇನ ನ ದಾತಾ ಹೋತಿ। ತೇನ ಕಮ್ಮೇನಾತಿ ತೇನ ಮಚ್ಛರಿಯಕಮ್ಮೇನ।
294.Nadātā hotīti macchariyavasena na dātā hoti. Tena kammenāti tena macchariyakammena.
೨೯೫. ಅಭಿವಾದೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಭಿವಾದನಾರಹಂ ಬುದ್ಧಂ ವಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ವಾ ಅರಿಯಸಾವಕಂ ವಾ। ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾತಬ್ಬಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಪಞ್ಹವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ಉಪಪೀಳಕಉಪತ್ಥಮ್ಭಕಕಮ್ಮಾನಿ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾನಿ। ನ ಹಿ ಪವತ್ತೇ ನೀಚಕುಲಿನಂ ವಾ ಉಚ್ಚಾಕುಲಿನಂ ವಾ ಸಕ್ಕಾ ಕಾತುಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಮೇವ ಪನ ನಿಯಾಮೇತ್ವಾ ನೀಚಕುಲಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ನೀಚಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ, ಉಚ್ಚಾಕುಲಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಉಚ್ಚಾಕುಲೇ।
295.Abhivādetabbanti abhivādanārahaṃ buddhaṃ vā paccekabuddhaṃ vā ariyasāvakaṃ vā. Paccuṭṭhātabbādīsupi eseva nayo. Imasmiṃ pana pañhavissajjane upapīḷakaupatthambhakakammāni na gahetabbāni. Na hi pavatte nīcakulinaṃ vā uccākulinaṃ vā sakkā kātuṃ, paṭisandhimeva pana niyāmetvā nīcakuliyaṃ kammaṃ nīcakule nibbatteti, uccākuliyaṃ kammaṃ uccākule.
೨೯೬. ನ ಪರಿಪುಚ್ಛಿತಾ ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಅಪರಿಪುಚ್ಛನೇನ ನಿರಯೇ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ। ಅಪರಿಪುಚ್ಛಕೋ ಪನ ‘‘ಇದಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ನ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅಜಾನನ್ತೋ ಕಾತಬ್ಬಂ ನ ಕರೋತಿ, ಅಕಾತಬ್ಬಂ ಕರೋತಿ। ತೇನ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ, ಇತರೋ ಸಗ್ಗೇ। ಇತಿ ಖೋ, ಮಾಣವ…ಪೇ॰… ಯದಿದಂ ಹೀನಪ್ಪಣೀತತಾಯಾತಿ ಸತ್ಥಾ ದೇಸನಂ ಯಥಾನುಸನ್ಧಿಂ ಪಾಪೇಸಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
296.Na paripucchitā hotīti ettha pana aparipucchanena niraye na nibbattati. Aparipucchako pana ‘‘idaṃ kātabbaṃ, idaṃ na kātabba’’nti na jānāti, ajānanto kātabbaṃ na karoti, akātabbaṃ karoti. Tena niraye nibbattati, itaro sagge. Iti kho, māṇava…pe… yadidaṃ hīnappaṇītatāyāti satthā desanaṃ yathānusandhiṃ pāpesi. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಚೂಳಕಮ್ಮವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Cūḷakammavibhaṅgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಸುಭಸುತ್ತನ್ತಿಪಿ ವುಚ್ಚತಿ।
Subhasuttantipi vuccati.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೫. ಚೂಳಕಮ್ಮವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತಂ • 5. Cūḷakammavibhaṅgasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೫. ಚೂಳಕಮ್ಮವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Cūḷakammavibhaṅgasuttavaṇṇanā
