Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi

    १२. द्वादसकनिपातो

    12. Dvādasakanipāto

    ४६४. चूळकुणालजातकं (१)

    464. Cūḷakuṇālajātakaṃ (1)

    .

    1.

    लुद्धानं 1 लहुचित्तानं, अकतञ्‍ञून दुब्भिनं।

    Luddhānaṃ 2 lahucittānaṃ, akataññūna dubbhinaṃ;

    नादेवसत्तो पुरिसो, थीनं सद्धातुमरहति॥

    Nādevasatto puriso, thīnaṃ saddhātumarahati.

    .

    2.

    न ता पजानन्ति कतं न किच्‍चं, न मातरं पितरं भातरं वा।

    Na tā pajānanti kataṃ na kiccaṃ, na mātaraṃ pitaraṃ bhātaraṃ vā;

    अनरिया समतिक्‍कन्तधम्मा, सस्सेव चित्तस्स वसं वजन्ति॥

    Anariyā samatikkantadhammā, sasseva cittassa vasaṃ vajanti.

    .

    3.

    चिरानुवुट्ठम्पि 3 पियं मनापं, अनुकम्पकं पाणसमम्पि भत्तुं 4

    Cirānuvuṭṭhampi 5 piyaṃ manāpaṃ, anukampakaṃ pāṇasamampi bhattuṃ 6;

    आवासु किच्‍चेसु च नं जहन्ति, तस्माहमित्थीनं न विस्ससामि॥

    Āvāsu kiccesu ca naṃ jahanti, tasmāhamitthīnaṃ na vissasāmi.

    .

    4.

    थीनञ्हि चित्तं यथा वानरस्स, कन्‍नप्पकन्‍नं यथा रुक्खछाया।

    Thīnañhi cittaṃ yathā vānarassa, kannappakannaṃ yathā rukkhachāyā;

    चलाचलं हदयमित्थियानं, चक्‍कस्स नेमि विय परिवत्तति॥

    Calācalaṃ hadayamitthiyānaṃ, cakkassa nemi viya parivattati.

    .

    5.

    यदा ता पस्सन्ति समेक्खमाना, आदेय्यरूपं पुरिसस्स वित्तं।

    Yadā tā passanti samekkhamānā, ādeyyarūpaṃ purisassa vittaṃ;

    सण्हाहि वाचाहि नयन्ति मेनं, कम्बोजका जलजेनेव अस्सं॥

    Saṇhāhi vācāhi nayanti menaṃ, kambojakā jalajeneva assaṃ.

    .

    6.

    यदा न पस्सन्ति समेक्खमाना, आदेय्यरूपं पुरिसस्स वित्तं।

    Yadā na passanti samekkhamānā, ādeyyarūpaṃ purisassa vittaṃ;

    समन्ततो नं परिवज्‍जयन्ति, तिण्णो नदीपारगतोव कुल्‍लं॥

    Samantato naṃ parivajjayanti, tiṇṇo nadīpāragatova kullaṃ.

    .

    7.

    सिलेसूपमा सिखिरिव सब्बभक्खा, तिक्खमाया नदीरिव सीघसोता।

    Silesūpamā sikhiriva sabbabhakkhā, tikkhamāyā nadīriva sīghasotā;

    सेवन्ति हेता पियमप्पियञ्‍च, नावा यथा ओरकूलं परञ्‍च॥

    Sevanti hetā piyamappiyañca, nāvā yathā orakūlaṃ parañca.

    .

    8.

    न ता एकस्स न द्विन्‍नं, आपणोव पसारितो।

    Na tā ekassa na dvinnaṃ, āpaṇova pasārito;

    यो ता मय्हन्ति मञ्‍ञेय्य, वातं जालेन बाधये 7

    Yo tā mayhanti maññeyya, vātaṃ jālena bādhaye 8.

    .

    9.

    यथा नदी च पन्थो च, पानागारं सभा पपा।

    Yathā nadī ca pantho ca, pānāgāraṃ sabhā papā;

    एवं लोकित्थियो नाम, वेला तासं न विज्‍जति 9

    Evaṃ lokitthiyo nāma, velā tāsaṃ na vijjati 10.

    १०.

    10.

    घतासनसमा एता, कण्हसप्पसिरूपमा।

    Ghatāsanasamā etā, kaṇhasappasirūpamā;

    गावो बहितिणस्सेव, ओमसन्ति वरं वरं॥

    Gāvo bahitiṇasseva, omasanti varaṃ varaṃ.

    ११.

    11.

    घतासनं कुञ्‍जरं कण्हसप्पं, मुद्धाभिसित्तं पमदा च सब्बा।

    Ghatāsanaṃ kuñjaraṃ kaṇhasappaṃ, muddhābhisittaṃ pamadā ca sabbā;

    एते नरो निच्‍चयतो 11 भजेथ, तेसं हवे दुब्बिदु सब्बभावो 12

    Ete naro niccayato 13 bhajetha, tesaṃ have dubbidu sabbabhāvo 14.

    १२.

    12.

    नच्‍चन्तवण्णा न बहूनं कन्ता, न दक्खिणा पमदा सेवितब्बा।

    Naccantavaṇṇā na bahūnaṃ kantā, na dakkhiṇā pamadā sevitabbā;

    न परस्स भरिया न धनस्स हेतु, एतित्थियो पञ्‍च न सेवितब्बाति॥

    Na parassa bhariyā na dhanassa hetu, etitthiyo pañca na sevitabbāti.

    चूळकुणालजातकं पठमं।

    Cūḷakuṇālajātakaṃ paṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. खुद्दानं (सी॰ स्या॰ पी॰)
    2. khuddānaṃ (sī. syā. pī.)
    3. चिरानुवुत्थम्पि (सी॰ पी॰)
    4. सन्तं (सी॰ स्या॰ पी॰)
    5. cirānuvutthampi (sī. pī.)
    6. santaṃ (sī. syā. pī.)
    7. बन्धये (स्या॰ क॰)
    8. bandhaye (syā. ka.)
    9. इमिस्सा गाथाय पुब्बद्धापरद्धं विपरियायेन दिस्सति (क॰)
    10. imissā gāthāya pubbaddhāparaddhaṃ vipariyāyena dissati (ka.)
    11. निच्‍चयत्तो (सी॰ पी॰)
    12. सच्‍चभावो (स्या॰)
    13. niccayatto (sī. pī.)
    14. saccabhāvo (syā.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [४६४] १. चूळकुणालजातकवण्णना • [464] 1. Cūḷakuṇālajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact