Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / མཛྫྷིམནིཀཱཡ (ཊཱིཀཱ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
༣. ཙཱུལ༹མཱལུཀྱསུཏྟཝཎྞནཱ
3. Cūḷamālukyasuttavaṇṇanā
༡༢༢. ཨེཝཾ ཋཔིཏཱནཱིཏི ‘‘སསྶཏོ ལོཀོ’’ཏིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟཱནི དིཊྛིགཏཱནི ཨནིཡྻཱནིཀཏཱཡ ན བྱཱཀཱཏབྦཱནི ན ཀཐེཏབྦཱནི, ཨེཝཾ ཋཔནཱིཡཔཀྑེ ཋཔིཏཱནི ཙེཝ ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ ཚཌྜནཱིཡཏཱཡ པཊིཀྑིཏྟཱནི ཙ, ཨཔིཙེཏྠ ཨཏྠཏོ པཊིཀྑེཔོ ཨེཝ བྱཱཀཱཏབྦཏོ། ཡཐཱ ཨེཀོ ཀམྨཀིལེསཝསེན ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ, ཏཐཱ ཨཔརོཔི ཨཔརོཔཱིཏི སཏྟོ ཏཐཱགཏོ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཱཧ – ‘‘ཏཐཱགཏོཏི སཏྟོ’’ཏི། ཏཾ ཨབྱཱཀརཎཾ མཡ྄ཧཾ ན རུཙྩཏཱིཏི ཡདི སསྶཏོ ལོཀོ, སསྶཏོ ལོཀོཏི, ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨསསྶཏོ ལོཀོཏི ཛཱནཱམཱཏི བྱཱཀཱཏབྦམེཝ, ཡཾ པན ཨུབྷཡཐཱ ཨབྱཱཀརཎཾ, ཏཾ མེ ཙིཏྟཾ ན ཨཱརཱདྷེཏི ཨཛཱནནཧེཏུཀཏྟཱ ཨབྱཱཀརཎསྶ། ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཛཱནཏོ ཁོ པན ཨཔསྶཏོ ཨེཏདེཝ ཨུཛུཀཾ, ཡདིདཾ ན ཛཱནཱམི ན པསྶཱམཱི’’ཏི། སསྶཏོཏིཨཱདཱིསུ སསྶཏོཏི སབྦཀཱལིཀོ, ནིཙྩོ དྷུཝོ ཨཝིཔརིཎཱམདྷམྨོཏི ཨཏྠོ། སོ ཧི དིཊྛིགཏིཀེཧི ལོཀཱིཡནྟི ཨེཏྠ པུཉྙཔཱཔཏབྦིཔཱཀཱ, སཡཾ ཝཱ ཏབྦིཔཱཀཱཀརཱདིབྷཱཝེན ཨཝིཡུཏྟེཧི ལོཀཱིཡཏཱིཏི ལོཀོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ། ཨེཏེན ཙཏྟཱརོཔི སསྶཏཝཱདཱ དསྶིཏཱ ཧོནྟི། ཨསསྶཏོཏི ན སསྶཏོ, ཨནིཙྩོ ཨདྡྷུཝོ བྷེདནདྷམྨོཏི ཨཏྠོ, ཨསསྶཏོཏི ཙ སསྶཏབྷཱཝཔཊིཀྑེཔེན ཨུཙྪེདོ དཱིཔིཏོཏི སཏྟཔི ཨུཙྪེདཝཱདཱ དསྶིཏཱ ཧོནྟི། ཨནྟཝཱཏི པརིཝཊུམོ པརིཙྪིནྣཔརིམཱཎོ, ཨསབྦགཏོཏི ཨཏྠོ། ཏེན ‘‘སརཱིརཔརིམཱཎོ, ཨངྒུཊྛཔརིམཱཎོ, ཡཝཔརིམཱཎོ པརམཱཎུཔརིམཱཎོ ཨཏྟཱ’’ཏི (ཨུདཱ॰ ཨཊྛ॰ ༥༤; དཱི॰ ནི॰ ཊཱི॰ ༡.༧༦-༧༧) ཨེཝམཱདིཝཱདཱ དསྶིཏཱ ཧོནྟི།
122.Evaṃṭhapitānīti ‘‘sassato loko’’tiādinayappavattāni diṭṭhigatāni aniyyānikatāya na byākātabbāni na kathetabbāni, evaṃ ṭhapanīyapakkhe ṭhapitāni ceva niyyānikasāsane chaḍḍanīyatāya paṭikkhittāni ca, apicettha atthato paṭikkhepo eva byākātabbato. Yathā eko kammakilesavasena itthattaṃ āgato, tathā aparopi aparopīti satto tathāgato vuccatīti āha – ‘‘tathāgatoti satto’’ti. Taṃ abyākaraṇaṃ mayhaṃ na ruccatīti yadi sassato loko, sassato lokoti, asassato loko, asassato lokoti jānāmāti byākātabbameva, yaṃ pana ubhayathā abyākaraṇaṃ, taṃ me cittaṃ na ārādheti ajānanahetukattā abyākaraṇassa. Tenāha – ‘‘ajānato kho pana apassato etadeva ujukaṃ, yadidaṃ na jānāmi na passāmī’’ti. Sassatotiādīsu sassatoti sabbakāliko, nicco dhuvo avipariṇāmadhammoti attho. So hi diṭṭhigatikehi lokīyanti ettha puññapāpatabbipākā, sayaṃ vā tabbipākākarādibhāvena aviyuttehi lokīyatīti lokoti adhippeto. Etena cattāropi sassatavādā dassitā honti. Asassatoti na sassato, anicco addhuvo bhedanadhammoti attho, asassatoti ca sassatabhāvapaṭikkhepena ucchedo dīpitoti sattapi ucchedavādā dassitā honti. Antavāti parivaṭumo paricchinnaparimāṇo, asabbagatoti attho. Tena ‘‘sarīraparimāṇo, aṅguṭṭhaparimāṇo, yavaparimāṇo paramāṇuparimāṇo attā’’ti (udā. aṭṭha. 54; dī. ni. ṭī. 1.76-77) evamādivādā dassitā honti.
ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱཏི ཏཐཱགཏོ ཛཱིཝོ ཨཏྟཱ མརཎཏོ ཨིམསྶ ཀཱཡསྶ བྷེདཏོ པརཾ ཨུདྡྷཾ ཧོཏི ཨཏྠི སཾཝིཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ། ཨེཏེན སསྶཏབྷཱཝམུཁེན སོལ༹ས སཉྙཱིཝཱདཱ, ཨཊྛ ཨསཉྙཱིཝཱདཱ, ཨཊྛ ཙ ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱིཝཱདཱ དསྶིཏཱ ཧོནྟི། ན ཧོཏཱིཏི ནཏྠི ན ཨུཔལབྦྷཏི། ཨེཏེན ཨུཙྪེདཝཱདོ དསྶིཏོ ཧོཏི། ཨཔིཙ ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠི ནཏྠི ཙཱཏི། ཨེཏེན ཨེཀཙྩསསྶཏཝཱདོ དསྶིཏོ། ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏཱིཏི པན ཨིམིནཱ ཨམརཱཝིཀྑེཔཝཱདོ དསྶིཏོཏི ཝེདིཏབྦཾ། བྷགཝཏཱ པན ཨནིཡྻཱནིཀཏྟཱ ཨནཏྠསཾཧིཏཱནི ཨིམཱནི དསྶནཱནཱིཏི ཏཱནི ན བྱཱཀཏཱནི, ཏཾ ཨབྱཱཀརཎཾ སནྡྷཱཡཱཧ ཨཡཾ ཐེརོ ‘‘ཏཾ མེ ན རུཙྩཏཱི’’ཏི། སིཀྑཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཡཐཱསམཱདིནྣསིཀྑཾ པཧཱཡ།
Tathāgato paraṃ maraṇāti tathāgato jīvo attā maraṇato imassa kāyassa bhedato paraṃ uddhaṃ hoti atthi saṃvijjatīti attho. Etena sassatabhāvamukhena soḷasa saññīvādā, aṭṭha asaññīvādā, aṭṭha ca nevasaññīnāsaññīvādā dassitā honti. Na hotīti natthi na upalabbhati. Etena ucchedavādo dassito hoti. Apica hoti ca na ca hotīti atthi natthi cāti. Etena ekaccasassatavādo dassito. Neva hoti na na hotīti pana iminā amarāvikkhepavādo dassitoti veditabbaṃ. Bhagavatā pana aniyyānikattā anatthasaṃhitāni imāni dassanānīti tāni na byākatāni, taṃ abyākaraṇaṃ sandhāyāha ayaṃ thero ‘‘taṃ me na ruccatī’’ti. Sikkhaṃ paṭikkhipitvā yathāsamādinnasikkhaṃ pahāya.
༡༢༥. ཏྭཾ ནེཝ ཡཱཙཀོཏི ཨཧཾ བྷནྟེ བྷགཝཏི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམཱིཏིཨཱདིནཱ། ན ཡཱཙིཏཀོཏི ཏྭཾ མཱལུཀྱཔུཏྟ མཡི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཱཏིཨཱདིནཱ།
125.Tvaṃnevayācakoti ahaṃ bhante bhagavati brahmacariyaṃ carissāmītiādinā. Na yācitakoti tvaṃ mālukyaputta mayi brahmacariyaṃ carātiādinā.
༡༢༦. པརསེནཱཡ ཋིཏེན པུརིསེན། བཧལལེཔནེནཱཏི བཧལཝིལེཔནེན། མཧཱསུཔིཡཱདི སབྦོ མུདུཧིདཀོ ཝེཎུཝིསེསོ སཎྷོ། མརུཝཱཏི མཀཙི། ཁཱིརཔཎྞིནོཏི ཁཱིརཔཎྞིཡཱ, ཡསྶཱ ཚིནྡནམཏྟེ པཎྞེ ཁཱིརཾ པགྒྷརཏི། གཙྪནྟི གཙྪཏོ ཛཱཏཾ སཡཾཛཱཏགུམྦཏོ གཧིཏནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ། སིཐིལཧནུ ནཱམ དཏྟཱ ཀཎྞོ པཏངྒོ། ཨེཏཱཡ དིཊྛིཡཱ སཏི ན ཧོཏཱིཏི ‘‘སསྶཏོ ལོཀོ’’ཏི ཨེཏཱཡ དིཊྛིཡཱ སཏི མགྒབྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ན ཧོཏི, ཏཾ པཧཱཡ ཨེཝ པཏྟབྦཏོ།
126.Parasenāya ṭhitena purisena. Bahalalepanenāti bahalavilepanena. Mahāsupiyādi sabbo muduhidako veṇuviseso saṇho. Maruvāti makaci. Khīrapaṇṇinoti khīrapaṇṇiyā, yassā chindanamatte paṇṇe khīraṃ paggharati. Gacchanti gacchato jātaṃ sayaṃjātagumbato gahitanti adhippāyo. Sithilahanu nāma dattā kaṇṇo pataṅgo. Etāya diṭṭhiyā sati na hotīti ‘‘sassato loko’’ti etāya diṭṭhiyā sati maggabrahmacariyavāso na hoti, taṃ pahāya eva pattabbato.
༡༢༧. ཨཏྠེཝ ཛཱཏཱིཏིཨཱདིནཱ ཨེཏཱ དིཊྛིཡོ པཙྩེཀམྤི སཾསཱརཔརིབྲཱུཧནཱ ཀཊསིཝཌྜྷནཱ ནིབྦཱནཝིབནྡྷནཱཏི དསྶེཏི།
127.Attheva jātītiādinā etā diṭṭhiyo paccekampi saṃsāraparibrūhanā kaṭasivaḍḍhanā nibbānavibandhanāti dasseti.
༡༢༨. ཏསྨཱཏིཧཱཏི ཨིདཾ ཨཊྛཱནེ ཨུདྡྷཊཾ, ཋཱནེཡེཝ པན ‘‘ཝུཏྟཔཊིཔཀྑནཡེན ཝེདིཏབྦ’’ནྟི ཨིམསྶ པརཏོ ཀཏྭཱ སཾཝཎྞེཏབྦཾ། ཨཏྟནོ ཕལེན ཨརཎཱིཡཏོ ཨནུགནྟབྦཏོ ཀཱརཎམྤི ‘‘ཨཏྠོ’’ཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཱཧ ‘‘ཀཱརཎནིསྶིཏ’’ནྟི། ཏེནཱཧ ‘‘བྲཧྨཙརིཡསྶ ཨཱདིམཏྟམྤཱི’’ཏི། པུབྦཔདཊྛཱནནྟི པཋམཱརམྦྷོ། སེསཾ སུཝིཉྙེཡྻམེཝ།
128.Tasmātihāti idaṃ aṭṭhāne uddhaṭaṃ, ṭhāneyeva pana ‘‘vuttapaṭipakkhanayena veditabba’’nti imassa parato katvā saṃvaṇṇetabbaṃ. Attano phalena araṇīyato anugantabbato kāraṇampi ‘‘attho’’ti vuccatīti āha ‘‘kāraṇanissita’’nti. Tenāha ‘‘brahmacariyassa ādimattampī’’ti. Pubbapadaṭṭhānanti paṭhamārambho. Sesaṃ suviññeyyameva.
ཙཱུལ༹མཱལུཀྱསུཏྟཝཎྞནཱཡ ལཱིནཏྠཔྤཀཱསནཱ སམཏྟཱ།
Cūḷamālukyasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / མཛྫྷིམནིཀཱཡ • Majjhimanikāya / ༣. ཙཱུལ༹མཱལུཀྱསུཏྟཾ • 3. Cūḷamālukyasuttaṃ
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / སུཏྟཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / མཛྫྷིམནིཀཱཡ (ཨཊྛཀཐཱ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ༣. ཙཱུལ༹མཱལུཀྱསུཏྟཝཎྞནཱ • 3. Cūḷamālukyasuttavaṇṇanā