| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
੩. ਚੂਲ਼ਮਾਲੁਕ੍ਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
3. Cūḷamālukyasuttavaṇṇanā
੧੨੨. ਏવਂ ਠਪਿਤਾਨੀਤਿ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪવਤ੍ਤਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਤਾਯ ਨ ਬ੍ਯਾਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ ਨ ਕਥੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਏવਂ ਠਪਨੀਯਪਕ੍ਖੇ ਠਪਿਤਾਨਿ ਚੇવ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਛਡ੍ਡਨੀਯਤਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚ, ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਏવ ਬ੍ਯਾਕਾਤਬ੍ਬਤੋ। ਯਥਾ ਏਕੋ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸવਸੇਨ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ ਆਗਤੋ, ਤਥਾ ਅਪਰੋਪਿ ਅਪਰੋਪੀਤਿ ਸਤ੍ਤੋ ਤਥਾਗਤੋ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਆਹ – ‘‘ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਸਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਤਂ ਅਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਮਯ੍ਹਂ ਨ ਰੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਯਦਿ ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ, ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ ਜਾਨਾਮਾਤਿ ਬ੍ਯਾਕਾਤਬ੍ਬਮੇવ, ਯਂ ਪਨ ਉਭਯਥਾ ਅਬ੍ਯਾਕਰਣਂ, ਤਂ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਆਰਾਧੇਤਿ ਅਜਾਨਨਹੇਤੁਕਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਯਾਕਰਣਸ੍ਸ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਅਜਾਨਤੋ ਖੋ ਪਨ ਅਪਸ੍ਸਤੋ ਏਤਦੇવ ਉਜੁਕਂ, ਯਦਿਦਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸਸ੍ਸਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕੋ, ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁવੋ ਅવਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੋ ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੇਹਿ ਲੋਕੀਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਞ੍ਞਪਾਪਤਬ੍ਬਿਪਾਕਾ, ਸਯਂ વਾ ਤਬ੍ਬਿਪਾਕਾਕਰਾਦਿਭਾવੇਨ ਅવਿਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਲੋਕੀਯਤੀਤਿ ਲੋਕੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਏਤੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਸਸ੍ਸਤવਾਦਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਨ ਸਸ੍ਸਤੋ, ਅਨਿਚ੍ਚੋ ਅਦ੍ਧੁવੋ ਭੇਦਨਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਚ ਸਸ੍ਸਤਭਾવਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਉਚ੍ਛੇਦੋ ਦੀਪਿਤੋਤਿ ਸਤ੍ਤਪਿ ਉਚ੍ਛੇਦવਾਦਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਨ੍ਤવਾਤਿ ਪਰਿવਟੁਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਪਰਿਮਾਣੋ, ਅਸਬ੍ਬਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨ ‘‘ਸਰੀਰਪਰਿਮਾਣੋ, ਅਙ੍ਗੁਟ੍ਠਪਰਿਮਾਣੋ, ਯવਪਰਿਮਾਣੋ ਪਰਮਾਣੁਪਰਿਮਾਣੋ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਉਦਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੫੪; ਦੀ॰ ਨਿ॰ ਟੀ॰ ੧.੭੬-੭੭) ਏવਮਾਦਿવਾਦਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ।
122.Evaṃṭhapitānīti ‘‘sassato loko’’tiādinayappavattāni diṭṭhigatāni aniyyānikatāya na byākātabbāni na kathetabbāni, evaṃ ṭhapanīyapakkhe ṭhapitāni ceva niyyānikasāsane chaḍḍanīyatāya paṭikkhittāni ca, apicettha atthato paṭikkhepo eva byākātabbato. Yathā eko kammakilesavasena itthattaṃ āgato, tathā aparopi aparopīti satto tathāgato vuccatīti āha – ‘‘tathāgatoti satto’’ti. Taṃ abyākaraṇaṃ mayhaṃ na ruccatīti yadi sassato loko, sassato lokoti, asassato loko, asassato lokoti jānāmāti byākātabbameva, yaṃ pana ubhayathā abyākaraṇaṃ, taṃ me cittaṃ na ārādheti ajānanahetukattā abyākaraṇassa. Tenāha – ‘‘ajānato kho pana apassato etadeva ujukaṃ, yadidaṃ na jānāmi na passāmī’’ti. Sassatotiādīsu sassatoti sabbakāliko, nicco dhuvo avipariṇāmadhammoti attho. So hi diṭṭhigatikehi lokīyanti ettha puññapāpatabbipākā, sayaṃ vā tabbipākākarādibhāvena aviyuttehi lokīyatīti lokoti adhippeto. Etena cattāropi sassatavādā dassitā honti. Asassatoti na sassato, anicco addhuvo bhedanadhammoti attho, asassatoti ca sassatabhāvapaṭikkhepena ucchedo dīpitoti sattapi ucchedavādā dassitā honti. Antavāti parivaṭumo paricchinnaparimāṇo, asabbagatoti attho. Tena ‘‘sarīraparimāṇo, aṅguṭṭhaparimāṇo, yavaparimāṇo paramāṇuparimāṇo attā’’ti (udā. aṭṭha. 54; dī. ni. ṭī. 1.76-77) evamādivādā dassitā honti.
ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਜੀવੋ ਅਤ੍ਤਾ ਮਰਣਤੋ ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਤੋ ਪਰਂ ਉਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਸਂવਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤੇਨ ਸਸ੍ਸਤਭਾવਮੁਖੇਨ ਸੋਲ਼ਸ ਸਞ੍ਞੀવਾਦਾ, ਅਟ੍ਠ ਅਸਞ੍ਞੀવਾਦਾ, ਅਟ੍ਠ ਚ ਨੇવਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀવਾਦਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ। ਏਤੇਨ ਉਚ੍ਛੇਦવਾਦੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਅਪਿਚ ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥਿ ਚਾਤਿ। ਏਤੇਨ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤવਾਦੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਪਨ ਇਮਿਨਾ ਅਮਰਾવਿਕ੍ਖੇਪવਾਦੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਭਗવਤਾ ਪਨ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਤ੍ਤਾ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਾਨਿ ਇਮਾਨਿ ਦਸ੍ਸਨਾਨੀਤਿ ਤਾਨਿ ਨ ਬ੍ਯਾਕਤਾਨਿ, ਤਂ ਅਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ਅਯਂ ਥੇਰੋ ‘‘ਤਂ ਮੇ ਨ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ। ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਂ ਪਹਾਯ।
Tathāgato paraṃ maraṇāti tathāgato jīvo attā maraṇato imassa kāyassa bhedato paraṃ uddhaṃ hoti atthi saṃvijjatīti attho. Etena sassatabhāvamukhena soḷasa saññīvādā, aṭṭha asaññīvādā, aṭṭha ca nevasaññīnāsaññīvādā dassitā honti. Na hotīti natthi na upalabbhati. Etena ucchedavādo dassito hoti. Apica hoti ca na ca hotīti atthi natthi cāti. Etena ekaccasassatavādo dassito. Neva hoti na na hotīti pana iminā amarāvikkhepavādo dassitoti veditabbaṃ. Bhagavatā pana aniyyānikattā anatthasaṃhitāni imāni dassanānīti tāni na byākatāni, taṃ abyākaraṇaṃ sandhāyāha ayaṃ thero ‘‘taṃ me na ruccatī’’ti. Sikkhaṃ paṭikkhipitvā yathāsamādinnasikkhaṃ pahāya.
੧੨੫. ਤ੍વਂ ਨੇવ ਯਾਚਕੋਤਿ ਅਹਂ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿਆਦਿਨਾ। ਨ ਯਾਚਿਤਕੋਤਿ ਤ੍વਂ ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤ ਮਯਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਾਤਿਆਦਿਨਾ।
125.Tvaṃnevayācakoti ahaṃ bhante bhagavati brahmacariyaṃ carissāmītiādinā. Na yācitakoti tvaṃ mālukyaputta mayi brahmacariyaṃ carātiādinā.
੧੨੬. ਪਰਸੇਨਾਯ ਠਿਤੇਨ ਪੁਰਿਸੇਨ। ਬਹਲਲੇਪਨੇਨਾਤਿ ਬਹਲવਿਲੇਪਨੇਨ। ਮਹਾਸੁਪਿਯਾਦਿ ਸਬ੍ਬੋ ਮੁਦੁਹਿਦਕੋ વੇਣੁવਿਸੇਸੋ ਸਣ੍ਹੋ। ਮਰੁવਾਤਿ ਮਕਚਿ। ਖੀਰਪਣ੍ਣਿਨੋਤਿ ਖੀਰਪਣ੍ਣਿਯਾ, ਯਸ੍ਸਾ ਛਿਨ੍ਦਨਮਤ੍ਤੇ ਪਣ੍ਣੇ ਖੀਰਂ ਪਗ੍ਘਰਤਿ। ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਤੋ ਜਾਤਂ ਸਯਂਜਾਤਗੁਮ੍ਬਤੋ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਸਿਥਿਲਹਨੁ ਨਾਮ ਦਤ੍ਤਾ ਕਣ੍ਣੋ ਪਤਙ੍ਗੋ। ਏਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਤਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਏਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਪਹਾਯ ਏવ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ।
126.Parasenāya ṭhitena purisena. Bahalalepanenāti bahalavilepanena. Mahāsupiyādi sabbo muduhidako veṇuviseso saṇho. Maruvāti makaci. Khīrapaṇṇinoti khīrapaṇṇiyā, yassā chindanamatte paṇṇe khīraṃ paggharati. Gacchanti gacchato jātaṃ sayaṃjātagumbato gahitanti adhippāyo. Sithilahanu nāma dattā kaṇṇo pataṅgo. Etāya diṭṭhiyā sati na hotīti ‘‘sassato loko’’ti etāya diṭṭhiyā sati maggabrahmacariyavāso na hoti, taṃ pahāya eva pattabbato.
੧੨੭. ਅਤ੍ਥੇવ ਜਾਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਏਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਪਚ੍ਚੇਕਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਪਰਿਬ੍ਰੂਹਨਾ ਕਟਸਿવਡ੍ਢਨਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨવਿਬਨ੍ਧਨਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
127.Attheva jātītiādinā etā diṭṭhiyo paccekampi saṃsāraparibrūhanā kaṭasivaḍḍhanā nibbānavibandhanāti dasseti.
੧੨੮. ਤਸ੍ਮਾਤਿਹਾਤਿ ਇਦਂ ਅਟ੍ਠਾਨੇ ਉਦ੍ਧਟਂ, ਠਾਨੇਯੇવ ਪਨ ‘‘વੁਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖਨਯੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਰਤੋ ਕਤ੍વਾ ਸਂવਣ੍ਣੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲੇਨ ਅਰਣੀਯਤੋ ਅਨੁਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਕਾਰਣਮ੍ਪਿ ‘‘ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਾਰਣਨਿਸ੍ਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ। ਪੁਬ੍ਬਪਦਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਪਠਮਾਰਮ੍ਭੋ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।
128.Tasmātihāti idaṃ aṭṭhāne uddhaṭaṃ, ṭhāneyeva pana ‘‘vuttapaṭipakkhanayena veditabba’’nti imassa parato katvā saṃvaṇṇetabbaṃ. Attano phalena araṇīyato anugantabbato kāraṇampi ‘‘attho’’ti vuccatīti āha ‘‘kāraṇanissita’’nti. Tenāha ‘‘brahmacariyassa ādimattampī’’ti. Pubbapadaṭṭhānanti paṭhamārambho. Sesaṃ suviññeyyameva.
ਚੂਲ਼ਮਾਲੁਕ੍ਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾਯ ਲੀਨਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Cūḷamālukyasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੩. ਚੂਲ਼ਮਾਲੁਕ੍ਯਸੁਤ੍ਤਂ • 3. Cūḷamālukyasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੩. ਚੂਲ਼ਮਾਲੁਕ੍ਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Cūḷamālukyasuttavaṇṇanā
