Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၁၀. စူဠနိကာသုတ္တံ
10. Cūḷanikāsuttaṃ
၈၁. အထ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သမ္မုခာမေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘ဘဂဝတော, အာနန္ဒ, သိခိသ္သ အဘိဘူ နာမ သာဝကော ဗ္ရဟ္မလောကေ ဌိတော သဟသ္သိလောကဓာတုံ 1 သရေန ဝိညာပေသီ’တိ။ ဘဂဝာ ပန, ဘန္တေ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ကီဝတကံ ပဟောတိ သရေန ဝိညာပေတု’’န္တိ? ‘‘သာဝကော သော, အာနန္ဒ, အပ္ပမေယ္ယာ တထာဂတာ’’တိ။
81. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sammukhāmetaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘bhagavato, ānanda, sikhissa abhibhū nāma sāvako brahmaloke ṭhito sahassilokadhātuṃ 2 sarena viññāpesī’ti. Bhagavā pana, bhante, arahaṃ sammāsambuddho kīvatakaṃ pahoti sarena viññāpetu’’nti? ‘‘Sāvako so, ānanda, appameyyā tathāgatā’’ti.
ဒုတိယမ္ပိ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သမ္မုခာ မေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘ဘဂဝတော, အာနန္ဒ, သိခိသ္သ အဘိဘူ နာမ သာဝကော ဗ္ရဟ္မလောကေ ဌိတော သဟသ္သိလောကဓာတုံ သရေန ဝိညာပေသီ’တိ။ ဘဂဝာ ပန, ဘန္တေ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ကီဝတကံ ပဟောတိ သရေန ဝိညာပေတု’’န္တိ? ‘‘သာဝကော သော, အာနန္ဒ, အပ္ပမေယ္ယာ တထာဂတာ’’တိ။
Dutiyampi kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘bhagavato, ānanda, sikhissa abhibhū nāma sāvako brahmaloke ṭhito sahassilokadhātuṃ sarena viññāpesī’ti. Bhagavā pana, bhante, arahaṃ sammāsambuddho kīvatakaṃ pahoti sarena viññāpetu’’nti? ‘‘Sāvako so, ānanda, appameyyā tathāgatā’’ti.
တတိယမ္ပိ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သမ္မုခာမေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘ဘဂဝတော, အာနန္ဒ, သိခိသ္သ အဘိဘူ နာမ သာဝကော ဗ္ရဟ္မလောကေ ဌိတော သဟသ္သိလောကဓာတုံ သရေန ဝိညာပေသီ’တိ။ ဘဂဝာ ပန, ဘန္တေ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ကီဝတကံ ပဟောတိ သရေန ဝိညာပေတု’’န္တိ? ‘‘သုတာ တေ, အာနန္ဒ, သဟသ္သီ စူဠနိကာ လောကဓာတူ’’တိ? ‘‘ဧတသ္သ, ဘဂဝာ, ကာလော; ဧတသ္သ, သုဂတ, ကာလော! ယံ ဘဂဝာ ဘာသေယ္ယ။ ဘဂဝတော သုတ္ဝာ ဘိက္ခူ ဓာရေသ္သန္တီ’’တိ။ ‘‘တေနဟာနန္ဒ, သုဏာဟိ သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသိ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
Tatiyampi kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sammukhāmetaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘bhagavato, ānanda, sikhissa abhibhū nāma sāvako brahmaloke ṭhito sahassilokadhātuṃ sarena viññāpesī’ti. Bhagavā pana, bhante, arahaṃ sammāsambuddho kīvatakaṃ pahoti sarena viññāpetu’’nti? ‘‘Sutā te, ānanda, sahassī cūḷanikā lokadhātū’’ti? ‘‘Etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo! Yaṃ bhagavā bhāseyya. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tenahānanda, suṇāhi sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘ယာဝတာ, အာနန္ဒ, စန္ဒိမသူရိယာ 3 ပရိဟရန္တိ, ဒိသာ ဘန္တိ ဝိရောစနာ, တာဝ သဟသ္သဓာ လောကော။ တသ္မိံ သဟသ္သဓာ လောကေ သဟသ္သံ 4 စန္ဒာနံ, သဟသ္သံ သူရိယာနံ, သဟသ္သံ သိနေရုပဗ္ဗတရာဇာနံ, သဟသ္သံ ဇမ္ဗုဒီပာနံ, သဟသ္သံ အပရဂောယာနာနံ, သဟသ္သံ ဥတ္တရကုရူနံ, သဟသ္သံ ပုဗ္ဗဝိဒေဟာနံ, စတ္တာရိ မဟာသမုဒ္ဒသဟသ္သာနိ, စတ္တာရိ မဟာရာဇသဟသ္သာနိ, သဟသ္သံ စာတုမဟာရာဇိကာနံ, သဟသ္သံ တာဝတိံသာနံ , သဟသ္သံ ယာမာနံ , သဟသ္သံ တုသိတာနံ, သဟသ္သံ နိမ္မာနရတီနံ, သဟသ္သံ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနံ, သဟသ္သံ ဗ္ရဟ္မလောကာနံ – အယံ ဝုစ္စတာနန္ဒ, သဟသ္သီ စူဠနိကာ လောကဓာတု။
‘‘Yāvatā, ānanda, candimasūriyā 5 pariharanti, disā bhanti virocanā, tāva sahassadhā loko. Tasmiṃ sahassadhā loke sahassaṃ 6 candānaṃ, sahassaṃ sūriyānaṃ, sahassaṃ sinerupabbatarājānaṃ, sahassaṃ jambudīpānaṃ, sahassaṃ aparagoyānānaṃ, sahassaṃ uttarakurūnaṃ, sahassaṃ pubbavidehānaṃ, cattāri mahāsamuddasahassāni, cattāri mahārājasahassāni, sahassaṃ cātumahārājikānaṃ, sahassaṃ tāvatiṃsānaṃ , sahassaṃ yāmānaṃ , sahassaṃ tusitānaṃ, sahassaṃ nimmānaratīnaṃ, sahassaṃ paranimmitavasavattīnaṃ, sahassaṃ brahmalokānaṃ – ayaṃ vuccatānanda, sahassī cūḷanikā lokadhātu.
‘‘ယာဝတာနန္ဒ , သဟသ္သီ စူဠနိကာ လောကဓာတု တာဝ သဟသ္သဓာ လောကော။ အယံ ဝုစ္စတာနန္ဒ, ဒ္ဝိသဟသ္သီ မဇ္ဈိမိကာ လောကဓာတု။
‘‘Yāvatānanda , sahassī cūḷanikā lokadhātu tāva sahassadhā loko. Ayaṃ vuccatānanda, dvisahassī majjhimikā lokadhātu.
‘‘ယာဝတာနန္ဒ, ဒ္ဝိသဟသ္သီ မဇ္ဈိမိကာ လောကဓာတု တာဝ သဟသ္သဓာ လောကော။ အယံ ဝုစ္စတာနန္ဒ, တိသဟသ္သီ မဟာသဟသ္သီ လောကဓာတု။
‘‘Yāvatānanda, dvisahassī majjhimikā lokadhātu tāva sahassadhā loko. Ayaṃ vuccatānanda, tisahassī mahāsahassī lokadhātu.
‘‘အာကင္ခမာနော, အာနန္ဒ, တထာဂတော တိသဟသ္သိမဟာသဟသ္သိလောကဓာတုံ 7 သရေန ဝိညာပေယ္ယ, ယာဝတာ ပန အာကင္ခေယ္ယာ’’တိ။
‘‘Ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato tisahassimahāsahassilokadhātuṃ 8 sarena viññāpeyya, yāvatā pana ākaṅkheyyā’’ti.
‘‘ယထာ ကထံ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝာ တိသဟသ္သိမဟာသဟသ္သိလောကဓာတုံ သရေန ဝိညာပေယ္ယ, ယာဝတာ ပန အာကင္ခေယ္ယာ’’တိ? ‘‘ဣဓာနန္ဒ, တထာဂတော တိသဟသ္သိမဟာသဟသ္သိလောကဓာတုံ ဩဘာသေန ဖရေယ္ယ။ ယဒာ တေ သတ္တာ တံ အာလောကံ သဉ္ဇာနေယ္ယုံ, အထ တထာဂတော ဃောသံ ကရေယ္ယ သဒ္ဒမနုသ္သာဝေယ္ယ။ ဧဝံ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတော တိသဟသ္သိမဟာသဟသ္သိလောကဓာတုံ သရေန ဝိညာပေယ္ယ, ယာဝတာ ပန အာကင္ခေယ္ယာ’’တိ။
‘‘Yathā kathaṃ pana, bhante, bhagavā tisahassimahāsahassilokadhātuṃ sarena viññāpeyya, yāvatā pana ākaṅkheyyā’’ti? ‘‘Idhānanda, tathāgato tisahassimahāsahassilokadhātuṃ obhāsena phareyya. Yadā te sattā taṃ ālokaṃ sañjāneyyuṃ, atha tathāgato ghosaṃ kareyya saddamanussāveyya. Evaṃ kho, ānanda, tathāgato tisahassimahāsahassilokadhātuṃ sarena viññāpeyya, yāvatā pana ākaṅkheyyā’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ အာနန္ဒော (အာယသ္မန္တံ ဥဒာယိံ) 9 ဧတဒဝောစ – ‘‘လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ, ယသ္သ မေ သတ္ထာ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကော ဧဝံမဟာနုဘာဝော’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ ဥဒာယီ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကိံ တုယ္ဟေတ္ထ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ယဒိ တေ သတ္ထာ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကော ဧဝံမဟာနုဘာဝော’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ ဥဒာယိံ ဧတဒဝောစ – ‘‘မာ ဟေဝံ, ဥဒာယိ, မာ ဟေဝံ, ဥဒာယိ။ သစေ, ဥဒာယိ, အာနန္ဒော အဝီတရာဂော ကာလံ ကရေယ္ယ, တေန စိတ္တပ္ပသာဒေန သတ္တက္ခတ္တုံ ဒေဝေသု ဒေဝရဇ္ဇံ ကာရေယ္ယ, သတ္တက္ခတ္တုံ ဣမသ္မိံယေဝ ဇမ္ဗုဒီပေ မဟာရဇ္ဇံ ကာရေယ္ယ။ အပိ စ, ဥဒာယိ, အာနန္ဒော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပရိနိဗ္ဗာယိသ္သတီ’’တိ။ ဒသမံ။
Evaṃ vutte āyasmā ānando (āyasmantaṃ udāyiṃ) 10 etadavoca – ‘‘lābhā vata me, suladdhaṃ vata me, yassa me satthā evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo’’ti. Evaṃ vutte āyasmā udāyī āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ tuyhettha, āvuso ānanda, yadi te satthā evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo’’ti? Evaṃ vutte bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘mā hevaṃ, udāyi, mā hevaṃ, udāyi. Sace, udāyi, ānando avītarāgo kālaṃ kareyya, tena cittappasādena sattakkhattuṃ devesu devarajjaṃ kāreyya, sattakkhattuṃ imasmiṃyeva jambudīpe mahārajjaṃ kāreyya. Api ca, udāyi, ānando diṭṭheva dhamme parinibbāyissatī’’ti. Dasamaṃ.
အာနန္ဒဝဂ္ဂော တတိယော။
Ānandavaggo tatiyo.
တသ္သုဒ္ဒာနံ –
Tassuddānaṃ –
ဆန္နော အာဇီဝကော သက္ကော၊ နိဂဏ္ဌော စ နိဝေသကော။
Channo ājīvako sakko, nigaṇṭho ca nivesako;
ဒုဝေ ဘဝာ သီလဗ္ဗတံ၊ ဂန္ဓဇာတဉ္စ စူဠနီတိ။
Duve bhavā sīlabbataṃ, gandhajātañca cūḷanīti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. စူဠနိကာသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Cūḷanikāsuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၁၀. စူဠနိကာသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Cūḷanikāsuttavaṇṇanā