Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੧੦. ਚੂਲ਼ਨਿਕਾਸੁਤ੍ਤਂ
10. Cūḷanikāsuttaṃ
੮੧. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ । ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ – ‘ਭਗવਤੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਿਖਿਸ੍ਸ ਅਭਿਭੂ ਨਾਮ ਸਾવਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਠਿਤੋ ਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ 1 ਸਰੇਨ વਿਞ੍ਞਾਪੇਸੀ’ਤਿ। ਭਗવਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕੀવਤਕਂ ਪਹੋਤਿ ਸਰੇਨ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਾવਕੋ ਸੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਾ ਤਥਾਗਤਾ’’ਤਿ।
81. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sammukhāmetaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘bhagavato, ānanda, sikhissa abhibhū nāma sāvako brahmaloke ṭhito sahassilokadhātuṃ 2 sarena viññāpesī’ti. Bhagavā pana, bhante, arahaṃ sammāsambuddho kīvatakaṃ pahoti sarena viññāpetu’’nti? ‘‘Sāvako so, ānanda, appameyyā tathāgatā’’ti.
ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ – ‘ਭਗવਤੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਿਖਿਸ੍ਸ ਅਭਿਭੂ ਨਾਮ ਸਾવਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਠਿਤੋ ਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਸਰੇਨ વਿਞ੍ਞਾਪੇਸੀ’ਤਿ। ਭਗવਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕੀવਤਕਂ ਪਹੋਤਿ ਸਰੇਨ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਾવਕੋ ਸੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਾ ਤਥਾਗਤਾ’’ਤਿ।
Dutiyampi kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘bhagavato, ānanda, sikhissa abhibhū nāma sāvako brahmaloke ṭhito sahassilokadhātuṃ sarena viññāpesī’ti. Bhagavā pana, bhante, arahaṃ sammāsambuddho kīvatakaṃ pahoti sarena viññāpetu’’nti? ‘‘Sāvako so, ānanda, appameyyā tathāgatā’’ti.
ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ – ‘ਭਗવਤੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਿਖਿਸ੍ਸ ਅਭਿਭੂ ਨਾਮ ਸਾવਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਠਿਤੋ ਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਸਰੇਨ વਿਞ੍ਞਾਪੇਸੀ’ਤਿ। ਭਗવਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕੀવਤਕਂ ਪਹੋਤਿ ਸਰੇਨ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸੁਤਾ ਤੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਹਸ੍ਸੀ ਚੂਲ਼ਨਿਕਾ ਲੋਕਧਾਤੂ’’ਤਿ? ‘‘ਏਤਸ੍ਸ, ਭਗવਾ, ਕਾਲੋ; ਏਤਸ੍ਸ, ਸੁਗਤ, ਕਾਲੋ! ਯਂ ਭਗવਾ ਭਾਸੇਯ੍ਯ। ਭਗવਤੋ ਸੁਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨਹਾਨਨ੍ਦ, ਸੁਣਾਹਿ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹਿ, ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
Tatiyampi kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sammukhāmetaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘bhagavato, ānanda, sikhissa abhibhū nāma sāvako brahmaloke ṭhito sahassilokadhātuṃ sarena viññāpesī’ti. Bhagavā pana, bhante, arahaṃ sammāsambuddho kīvatakaṃ pahoti sarena viññāpetu’’nti? ‘‘Sutā te, ānanda, sahassī cūḷanikā lokadhātū’’ti? ‘‘Etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo! Yaṃ bhagavā bhāseyya. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tenahānanda, suṇāhi sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘ਯਾવਤਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ 3 ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਦਿਸਾ ਭਨ੍ਤਿ વਿਰੋਚਨਾ, ਤਾવ ਸਹਸ੍ਸਧਾ ਲੋਕੋ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਹਸ੍ਸਧਾ ਲੋਕੇ ਸਹਸ੍ਸਂ 4 ਚਨ੍ਦਾਨਂ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਸੂਰਿਯਾਨਂ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਸਿਨੇਰੁਪਬ੍ਬਤਰਾਜਾਨਂ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਾਨਂ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਅਪਰਗੋਯਾਨਾਨਂ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੂਨਂ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਪੁਬ੍ਬવਿਦੇਹਾਨਂ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਮਹਾਰਾਜਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਤਾવਤਿਂਸਾਨਂ , ਸਹਸ੍ਸਂ ਯਾਮਾਨਂ , ਸਹਸ੍ਸਂ ਤੁਸਿਤਾਨਂ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤੀਨਂ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤવਸવਤ੍ਤੀਨਂ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਾਨਨ੍ਦ, ਸਹਸ੍ਸੀ ਚੂਲ਼ਨਿਕਾ ਲੋਕਧਾਤੁ।
‘‘Yāvatā, ānanda, candimasūriyā 5 pariharanti, disā bhanti virocanā, tāva sahassadhā loko. Tasmiṃ sahassadhā loke sahassaṃ 6 candānaṃ, sahassaṃ sūriyānaṃ, sahassaṃ sinerupabbatarājānaṃ, sahassaṃ jambudīpānaṃ, sahassaṃ aparagoyānānaṃ, sahassaṃ uttarakurūnaṃ, sahassaṃ pubbavidehānaṃ, cattāri mahāsamuddasahassāni, cattāri mahārājasahassāni, sahassaṃ cātumahārājikānaṃ, sahassaṃ tāvatiṃsānaṃ , sahassaṃ yāmānaṃ , sahassaṃ tusitānaṃ, sahassaṃ nimmānaratīnaṃ, sahassaṃ paranimmitavasavattīnaṃ, sahassaṃ brahmalokānaṃ – ayaṃ vuccatānanda, sahassī cūḷanikā lokadhātu.
‘‘ਯਾવਤਾਨਨ੍ਦ , ਸਹਸ੍ਸੀ ਚੂਲ਼ਨਿਕਾ ਲੋਕਧਾਤੁ ਤਾવ ਸਹਸ੍ਸਧਾ ਲੋਕੋ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਾਨਨ੍ਦ, ਦ੍વਿਸਹਸ੍ਸੀ ਮਜ੍ਝਿਮਿਕਾ ਲੋਕਧਾਤੁ।
‘‘Yāvatānanda , sahassī cūḷanikā lokadhātu tāva sahassadhā loko. Ayaṃ vuccatānanda, dvisahassī majjhimikā lokadhātu.
‘‘ਯਾવਤਾਨਨ੍ਦ, ਦ੍વਿਸਹਸ੍ਸੀ ਮਜ੍ਝਿਮਿਕਾ ਲੋਕਧਾਤੁ ਤਾવ ਸਹਸ੍ਸਧਾ ਲੋਕੋ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਾਨਨ੍ਦ, ਤਿਸਹਸ੍ਸੀ ਮਹਾਸਹਸ੍ਸੀ ਲੋਕਧਾਤੁ।
‘‘Yāvatānanda, dvisahassī majjhimikā lokadhātu tāva sahassadhā loko. Ayaṃ vuccatānanda, tisahassī mahāsahassī lokadhātu.
‘‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਿਸਹਸ੍ਸਿਮਹਾਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ 7 ਸਰੇਨ વਿਞ੍ਞਾਪੇਯ੍ਯ, ਯਾવਤਾ ਪਨ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ।
‘‘Ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato tisahassimahāsahassilokadhātuṃ 8 sarena viññāpeyya, yāvatā pana ākaṅkheyyā’’ti.
‘‘ਯਥਾ ਕਥਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਤਿਸਹਸ੍ਸਿਮਹਾਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਸਰੇਨ વਿਞ੍ਞਾਪੇਯ੍ਯ, ਯਾવਤਾ ਪਨ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧਾਨਨ੍ਦ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਿਸਹਸ੍ਸਿਮਹਾਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਓਭਾਸੇਨ ਫਰੇਯ੍ਯ। ਯਦਾ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਤਂ ਆਲੋਕਂ ਸਞ੍ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਥ ਤਥਾਗਤੋ ਘੋਸਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਸਦ੍ਦਮਨੁਸ੍ਸਾવੇਯ੍ਯ। ਏવਂ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਿਸਹਸ੍ਸਿਮਹਾਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਸਰੇਨ વਿਞ੍ਞਾਪੇਯ੍ਯ, ਯਾવਤਾ ਪਨ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ।
‘‘Yathā kathaṃ pana, bhante, bhagavā tisahassimahāsahassilokadhātuṃ sarena viññāpeyya, yāvatā pana ākaṅkheyyā’’ti? ‘‘Idhānanda, tathāgato tisahassimahāsahassilokadhātuṃ obhāsena phareyya. Yadā te sattā taṃ ālokaṃ sañjāneyyuṃ, atha tathāgato ghosaṃ kareyya saddamanussāveyya. Evaṃ kho, ānanda, tathāgato tisahassimahāsahassilokadhātuṃ sarena viññāpeyya, yāvatā pana ākaṅkheyyā’’ti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ (ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਦਾਯਿਂ) 9 ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਲਾਭਾ વਤ ਮੇ, ਸੁਲਦ੍ਧਂ વਤ ਮੇ, ਯਸ੍ਸ ਮੇ ਸਤ੍ਥਾ ਏવਂਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਏવਂਮਹਾਨੁਭਾવੋ’’ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯੀ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਿਂ ਤੁਯ੍ਹੇਤ੍ਥ, ਆવੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਯਦਿ ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ਏવਂਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਏવਂਮਹਾਨੁਭਾવੋ’’ਤਿ? ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਦਾਯਿਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਮਾ ਹੇવਂ, ਉਦਾਯਿ, ਮਾ ਹੇવਂ, ਉਦਾਯਿ। ਸਚੇ, ਉਦਾਯਿ, ਆਨਨ੍ਦੋ ਅવੀਤਰਾਗੋ ਕਾਲਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦੇવੇਸੁ ਦੇવਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਯ੍ਯ, ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਮਹਾਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਯ੍ਯ। ਅਪਿ ਚ, ਉਦਾਯਿ, ਆਨਨ੍ਦੋ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ਦਸਮਂ।
Evaṃ vutte āyasmā ānando (āyasmantaṃ udāyiṃ) 10 etadavoca – ‘‘lābhā vata me, suladdhaṃ vata me, yassa me satthā evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo’’ti. Evaṃ vutte āyasmā udāyī āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ tuyhettha, āvuso ānanda, yadi te satthā evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo’’ti? Evaṃ vutte bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘mā hevaṃ, udāyi, mā hevaṃ, udāyi. Sace, udāyi, ānando avītarāgo kālaṃ kareyya, tena cittappasādena sattakkhattuṃ devesu devarajjaṃ kāreyya, sattakkhattuṃ imasmiṃyeva jambudīpe mahārajjaṃ kāreyya. Api ca, udāyi, ānando diṭṭheva dhamme parinibbāyissatī’’ti. Dasamaṃ.
ਆਨਨ੍ਦવਗ੍ਗੋ ਤਤਿਯੋ।
Ānandavaggo tatiyo.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਛਨ੍ਨੋ ਆਜੀવਕੋ ਸਕ੍ਕੋ, ਨਿਗਣ੍ਠੋ ਚ ਨਿવੇਸਕੋ।
Channo ājīvako sakko, nigaṇṭho ca nivesako;
ਦੁવੇ ਭવਾ ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ, ਗਨ੍ਧਜਾਤਞ੍ਚ ਚੂਲ਼ਨੀਤਿ॥
Duve bhavā sīlabbataṃ, gandhajātañca cūḷanīti.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਚੂਲ਼ਨਿਕਾਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Cūḷanikāsuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧੦. ਚੂਲ਼ਨਿਕਾਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Cūḷanikāsuttavaṇṇanā