| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
១០. ចូឡនិកាសុត្តវណ្ណនា
10. Cūḷanikāsuttavaṇṇanā
៨១. ទសមស្ស ទុវិធោ និក្ខេបោ អត្ថុប្បត្តិកោបិ បុច្ឆាវសិកោបិ។ កតរអត្ថុប្បត្តិយំ កស្ស បុច្ឆាយ កថិតន្តិ ចេ? អរុណវតិសុត្តន្តអត្ថុប្បត្តិយំ (សំ. និ. ១.១៨៥ អាទយោ) អានន្ទត្ថេរស្ស បុច្ឆាយ កថិតំ។ អរុណវតិសុត្តន្តោ កេន កថិតោតិ? ទ្វីហិ ពុទ្ធេហិ កថិតោ សិខិនា ច ភគវតា អម្ហាកញ្ច សត្ថារា។ ឥមស្មា ហិ កប្បា ឯកតិំសកប្បមត្ថកេ អរុណវតិនគរេ អរុណវតោ រញ្ញោ បភាវតិយា នាម មហេសិយា កុច្ឆិស្មិំ និព្ពត្តិត្វា បរិបក្កេ ញាណេ មហាភិនិក្ខមនំ និក្ខមិត្វា សិខី ភគវា ពោធិមណ្ឌេ សព្ពញ្ញុតញ្ញាណំ បដិវិជ្ឈិត្វា បវត្តិតវរធម្មចក្កោ អរុណវតិំ និស្សាយ វិហរន្តោ ឯកទិវសំ បាតោវ សរីរប្បដិជគ្គនំ កត្វា មហាភិក្ខុសង្ឃបរិវារោ ‘‘អរុណវតិំ បិណ្ឌាយ បវិសិស្សាមី’’តិ និក្ខមិត្វា វិហារទ្វារកោដ្ឋកសមីបេ ឋិតោ អភិភុំ នាម អគ្គសាវកំ អាមន្តេសិ – ‘‘អតិប្បគោ ខោ, ភិក្ខុ, អរុណវតិំ បិណ្ឌាយ បវិសិតុំ, យេន អញ្ញតរោ ព្រហ្មលោកោ តេនុបសង្កមិស្សាមា’’តិ។ យថាហ –
81. Dasamassa duvidho nikkhepo atthuppattikopi pucchāvasikopi. Kataraatthuppattiyaṃ kassa pucchāya kathitanti ce? Aruṇavatisuttantaatthuppattiyaṃ (saṃ. ni. 1.185 ādayo) ānandattherassa pucchāya kathitaṃ. Aruṇavatisuttanto kena kathitoti? Dvīhi buddhehi kathito sikhinā ca bhagavatā amhākañca satthārā. Imasmā hi kappā ekatiṃsakappamatthake aruṇavatinagare aruṇavato rañño pabhāvatiyā nāma mahesiyā kucchismiṃ nibbattitvā paripakke ñāṇe mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā sikhī bhagavā bodhimaṇḍe sabbaññutaññāṇaṃ paṭivijjhitvā pavattitavaradhammacakko aruṇavatiṃ nissāya viharanto ekadivasaṃ pātova sarīrappaṭijagganaṃ katvā mahābhikkhusaṅghaparivāro ‘‘aruṇavatiṃ piṇḍāya pavisissāmī’’ti nikkhamitvā vihāradvārakoṭṭhakasamīpe ṭhito abhibhuṃ nāma aggasāvakaṃ āmantesi – ‘‘atippago kho, bhikkhu, aruṇavatiṃ piṇḍāya pavisituṃ, yena aññataro brahmaloko tenupasaṅkamissāmā’’ti. Yathāha –
‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, សិខី ភគវា អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ អភិភុំ ភិក្ខុំ អាមន្តេសិ – ‘អាយាម, ព្រាហ្មណ, យេន អញ្ញតរោ ព្រហ្មលោកោ តេនុបសង្កមិស្សាម, ន តាវ ភត្តកាលោ ភវិស្សតី’តិ។ ‘ឯវំ, ភន្តេ’តិ ខោ, ភិក្ខវេ, អភិភូ ភិក្ខុ សិខិស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស បច្ចស្សោសិ។ អថ ខោ, ភិក្ខវេ, សិខី ភគវា អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ អភិភូ ច ភិក្ខុ យេន អញ្ញតរោ ព្រហ្មលោកោ តេនុបសង្កមិំសូ’’តិ (សំ. និ. ១.១៨៥)។
‘‘Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho abhibhuṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘āyāma, brāhmaṇa, yena aññataro brahmaloko tenupasaṅkamissāma, na tāva bhattakālo bhavissatī’ti. ‘Evaṃ, bhante’ti kho, bhikkhave, abhibhū bhikkhu sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paccassosi. Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho abhibhū ca bhikkhu yena aññataro brahmaloko tenupasaṅkamiṃsū’’ti (saṃ. ni. 1.185).
តត្ថ មហាព្រហ្មា សម្មាសម្ពុទ្ធំ ទិស្វា អត្តមនោ បច្ចុគ្គមនំ កត្វា ព្រហ្មាសនំ បញ្ញាបេត្វា អទាសិ, ថេរស្សាបិ អនុច្ឆវិកំ អាសនំ បញ្ញាបយិំសុ។ និសីទិ ភគវា បញ្ញត្តេ អាសនេ, ថេរោបិ អត្តនោ បញ្ញត្តាសនេ និសីទិ។ មហាព្រហ្មាបិ ទសពលំ វន្ទិត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។
Tattha mahābrahmā sammāsambuddhaṃ disvā attamano paccuggamanaṃ katvā brahmāsanaṃ paññāpetvā adāsi, therassāpi anucchavikaṃ āsanaṃ paññāpayiṃsu. Nisīdi bhagavā paññatte āsane, theropi attano paññattāsane nisīdi. Mahābrahmāpi dasabalaṃ vanditvā ekamantaṃ nisīdi.
អថ ខោ, ភិក្ខវេ, សិខី ភគវា អភិភុំ ភិក្ខុំ អាមន្តេសិ – ‘‘បដិភាតុ តំ, ព្រាហ្មណ, ព្រហ្មុនោ ច ព្រហ្មបរិសាយ ច ព្រហ្មបារិសជ្ជានញ្ច ធម្មីកថាតិ។ ‘ឯវំ, ភន្តេ’តិ ខោ, ភិក្ខវេ, អភិភូ ភិក្ខុ សិខិស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស បដិស្សុណិត្វា ព្រហ្មុនោ ច ព្រហ្មបរិសាយ ច ព្រហ្មបារិសជ្ជានញ្ច ធម្មិំ កថំ កថេសិ។ ថេរេ ធម្មំ កថេន្តេ ព្រហ្មគណា ឧជ្ឈាយិំសុ – ‘‘ចិរស្សញ្ច មយំ សត្ថុ ព្រហ្មលោកាគមនំ លភិម្ហ, អយញ្ច ភិក្ខុ ឋបេត្វា សត្ថារំ សយំ ធម្មកថំ អារភី’’តិ។
Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā abhibhuṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘paṭibhātu taṃ, brāhmaṇa, brahmuno ca brahmaparisāya ca brahmapārisajjānañca dhammīkathāti. ‘Evaṃ, bhante’ti kho, bhikkhave, abhibhū bhikkhu sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭissuṇitvā brahmuno ca brahmaparisāya ca brahmapārisajjānañca dhammiṃ kathaṃ kathesi. There dhammaṃ kathente brahmagaṇā ujjhāyiṃsu – ‘‘cirassañca mayaṃ satthu brahmalokāgamanaṃ labhimha, ayañca bhikkhu ṭhapetvā satthāraṃ sayaṃ dhammakathaṃ ārabhī’’ti.
សត្ថា តេសំ អនត្តមនភាវំ ញត្វា អភិភុំ ភិក្ខុំ ឯតទវោច – ‘‘ឧជ្ឈាយន្តិ ខោ តេ, ព្រាហ្មណ, ព្រហ្មា ច ព្រហ្មបរិសា ច ព្រហ្មបារិសជ្ជា ច។ តេន ហិ ត្វំ – ព្រាហ្មណ, ភិយ្យោសោមត្តាយ សំវេជេហី’’តិ។ ថេរោ សត្ថុ វចនំ សម្បដិច្ឆិត្វា អនេកវិហិតំ ឥទ្ធិវិកុព្ពនំ កត្វា សហស្សិលោកធាតុំ សរេន វិញ្ញាបេន្តោ ‘‘អារម្ភថ និក្កមថា’’តិ (សំ. និ. ១.១៨៥) គាថាទ្វយំ អភាសិ។ កិំ បន កត្វា ថេរោ សហស្សិលោកធាតុំ វិញ្ញាបេសីតិ? នីលកសិណំ តាវ សមាបជ្ជិត្វា សព្ពត្ថ អន្ធការំ ផរិ, តតោ ‘‘កិមិទំ អន្ធការ’’ន្តិ សត្តានំ អាភោគេ ឧប្បន្នេ អាលោកំ ទស្សេសិ។ ‘‘កិំ អាលោកោ អយ’’ន្តិ វិចិនន្តានំ អត្តានំ ទស្សេសិ, សហស្សចក្កវាឡេ ទេវមនុស្សា អញ្ជលិំ បគ្គណ្ហិត្វា បគ្គណ្ហិត្វា ថេរំយេវ នមស្សមានា អដ្ឋំសុ។ ថេរោ ‘‘មហាជនោ មយ្ហំ ធម្មំ ទេសេន្តស្ស សរំ សុណាតូ’’តិ ឥមា គាថា អភាសិ។ សព្ពេ ឱសដាយ បរិសាយ មជ្ឈេ និសីទិត្វា ធម្មំ ទេសេន្តស្ស វិយ សទ្ទំ អស្សោសុំ។ អត្ថោបិ នេសំ បាកដោ អហោសិ។
Satthā tesaṃ anattamanabhāvaṃ ñatvā abhibhuṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘ujjhāyanti kho te, brāhmaṇa, brahmā ca brahmaparisā ca brahmapārisajjā ca. Tena hi tvaṃ – brāhmaṇa, bhiyyosomattāya saṃvejehī’’ti. Thero satthu vacanaṃ sampaṭicchitvā anekavihitaṃ iddhivikubbanaṃ katvā sahassilokadhātuṃ sarena viññāpento ‘‘ārambhatha nikkamathā’’ti (saṃ. ni. 1.185) gāthādvayaṃ abhāsi. Kiṃ pana katvā thero sahassilokadhātuṃ viññāpesīti? Nīlakasiṇaṃ tāva samāpajjitvā sabbattha andhakāraṃ phari, tato ‘‘kimidaṃ andhakāra’’nti sattānaṃ ābhoge uppanne ālokaṃ dassesi. ‘‘Kiṃ āloko aya’’nti vicinantānaṃ attānaṃ dassesi, sahassacakkavāḷe devamanussā añjaliṃ paggaṇhitvā paggaṇhitvā theraṃyeva namassamānā aṭṭhaṃsu. Thero ‘‘mahājano mayhaṃ dhammaṃ desentassa saraṃ suṇātū’’ti imā gāthā abhāsi. Sabbe osaṭāya parisāya majjhe nisīditvā dhammaṃ desentassa viya saddaṃ assosuṃ. Atthopi nesaṃ pākaṭo ahosi.
អថ ខោ ភគវា សទ្ធិំ ថេរេន អរុណវតិំ បច្ចាគន្ត្វា បិណ្ឌាយ ចរិត្វា បច្ឆាភត្តំ បិណ្ឌបាតបដិក្កន្តោ ភិក្ខុសង្ឃំ បុច្ឆិ – ‘‘អស្សុត្ថ នោ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, អភិភុស្ស ភិក្ខុនោ ព្រហ្មលោកេ ឋិតស្ស គាថាយោ ភាសមានស្សា’’តិ។ តេ ‘‘អាម, ភន្តេ’’តិ បដិជានិត្វា សុតភាវំ អាវិករោន្តា តទេវ គាថាទ្វយំ ឧទាហរិំសុ។ សត្ថា ‘‘សាធុ សាធូ’’តិ សាធុការំ ទត្វា ទេសនំ និដ្ឋបេសិ។ ឯវំ តាវ ឥទំ សុត្តំ ឥតោ ឯកតិំសកប្បមត្ថកេ សិខិនា ភគវតា កថិតំ។
Atha kho bhagavā saddhiṃ therena aruṇavatiṃ paccāgantvā piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto bhikkhusaṅghaṃ pucchi – ‘‘assuttha no tumhe, bhikkhave, abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā’’ti. Te ‘‘āma, bhante’’ti paṭijānitvā sutabhāvaṃ āvikarontā tadeva gāthādvayaṃ udāhariṃsu. Satthā ‘‘sādhu sādhū’’ti sādhukāraṃ datvā desanaṃ niṭṭhapesi. Evaṃ tāva idaṃ suttaṃ ito ekatiṃsakappamatthake sikhinā bhagavatā kathitaṃ.
អម្ហាកំ បន ភគវា សព្ពញ្ញុតំ បត្តោ បវត្តិតវរធម្មចក្កោ សាវត្ថិំ ឧបនិស្សាយ ជេតវនេ វិហរន្តោ ជេដ្ឋមូលមាសបុណ្ណមទិវសេ ភិក្ខូ អាមន្តេត្វា ឥមំ អរុណវតិសុត្តំ បដ្ឋបេសិ។ អានន្ទត្ថេរោ ពីជនិំ គហេត្វា ពីជយមានោ ឋិតកោវ អាទិតោ បដ្ឋាយ យាវ បរិយោសានា ឯកព្យញ្ជនម្បិ អហាបេត្វា សកលសុត្តំ ឧគ្គណ្ហិ។ សោ បុនទិវសេ បិណ្ឌបាតបដិក្កន្តោ ទសពលស្ស វត្តំ ទស្សេត្វា អត្តនោ ទិវាវិហារដ្ឋានំ គន្ត្វា សទ្ធិវិហារិកន្តេវាសិកេសុ វត្តំ ទស្សេត្វា បក្កន្តេសុ ហិយ្យោ កថិតំ អរុណវតិសុត្តំ អាវជ្ជេន្តោ និសីទិ។ អថស្ស សព្ពំ សុត្តំ វិភូតំ ឧបដ្ឋាសិ។ សោ ចិន្តេសិ – ‘‘សិខិស្ស ភគវតោ អគ្គសាវកោ ព្រហ្មលោកេ ឋត្វា ចក្កវាឡសហស្សេ អន្ធការំ វិធមេត្វា សរីរោភាសំ ទស្សេត្វា អត្តនោ សទ្ទំ សាវេន្តោ ធម្មកថំ កថេសីតិ ហិយ្យោ សត្ថារា កថិតំ, សាវកស្ស តាវ វិសយោ ឯវរូបោ, ទស បារមិយោ បូរេត្វា សព្ពញ្ញុតំ បត្តោ បន សម្មាសម្ពុទ្ធោ កិត្តកំ ឋានំ សរេន វិញ្ញាបេយ្យា’’តិ។ សោ ឯវំ ឧប្បន្នាយ វិមតិយា វិនោទនត្ថំ តង្ខណេយេវ ភគវន្តំ ឧបសង្កមិត្វា តមត្ថំ បុច្ឆិ។ ឯតមត្ថំ ទស្សេតុំ អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោតិ វុត្តំ។
Amhākaṃ pana bhagavā sabbaññutaṃ patto pavattitavaradhammacakko sāvatthiṃ upanissāya jetavane viharanto jeṭṭhamūlamāsapuṇṇamadivase bhikkhū āmantetvā imaṃ aruṇavatisuttaṃ paṭṭhapesi. Ānandatthero bījaniṃ gahetvā bījayamāno ṭhitakova ādito paṭṭhāya yāva pariyosānā ekabyañjanampi ahāpetvā sakalasuttaṃ uggaṇhi. So punadivase piṇḍapātapaṭikkanto dasabalassa vattaṃ dassetvā attano divāvihāraṭṭhānaṃ gantvā saddhivihārikantevāsikesu vattaṃ dassetvā pakkantesu hiyyo kathitaṃ aruṇavatisuttaṃ āvajjento nisīdi. Athassa sabbaṃ suttaṃ vibhūtaṃ upaṭṭhāsi. So cintesi – ‘‘sikhissa bhagavato aggasāvako brahmaloke ṭhatvā cakkavāḷasahasse andhakāraṃ vidhametvā sarīrobhāsaṃ dassetvā attano saddaṃ sāvento dhammakathaṃ kathesīti hiyyo satthārā kathitaṃ, sāvakassa tāva visayo evarūpo, dasa pāramiyo pūretvā sabbaññutaṃ patto pana sammāsambuddho kittakaṃ ṭhānaṃ sarena viññāpeyyā’’ti. So evaṃ uppannāya vimatiyā vinodanatthaṃ taṅkhaṇeyeva bhagavantaṃ upasaṅkamitvā tamatthaṃ pucchi. Etamatthaṃ dassetuṃ atha kho āyasmā ānandoti vuttaṃ.
តត្ថ សម្មុខាតិ សម្មុខីភូតេន មយា ឯតំ សុតំ, ន អនុស្សវេន, ន ទូតបរម្បរាយាតិ ឥមិនា អធិប្បាយេន ឯវមាហ។ កីវតកំ បហោតិ សរេន វិញ្ញាបេតុន្តិ កិត្តកំ ឋានំ សរីរោភាសេន វិហតន្ធការំ កត្វា សរេន វិញ្ញាបេតុំ សក្កោតិ។ សាវកោ សោ, អានន្ទ, អប្បមេយ្យា តថាគតាតិ ឥទំ ភគវា ឥមិនា អធិប្បាយេនាហ – អានន្ទ, ត្វំ កិំ វទេសិ, សោ បទេសញាណេ ឋិតោ សាវកោ។ តថាគតា បន ទស បារមិយោ បូរេត្វា សព្ពញ្ញុតញ្ញាណំ បត្តា អប្បមេយ្យា។ សោ ត្វំ នខសិខាយ បំសុំ គហេត្វា មហាបថវិបំសុនា សទ្ធិំ ឧបមេន្តោ វិយ កិំ នាមេតំ វទេសិ។ អញ្ញោ ហិ សាវកានំ វិសយោ, អញ្ញោ ពុទ្ធានំ។ អញ្ញោ សាវកានំ គោចរោ, អញ្ញោ ពុទ្ធានំ។ អញ្ញំ សាវកានំ ពលំ, អញ្ញំ ពុទ្ធានន្តិ។ ឥតិ ភគវា ឥមិនា អធិប្បាយេន អប្បមេយ្យភាវំ វត្វា តុណ្ហី អហោសិ។
Tattha sammukhāti sammukhībhūtena mayā etaṃ sutaṃ, na anussavena, na dūtaparamparāyāti iminā adhippāyena evamāha. Kīvatakaṃ pahoti sarena viññāpetunti kittakaṃ ṭhānaṃ sarīrobhāsena vihatandhakāraṃ katvā sarena viññāpetuṃ sakkoti. Sāvako so, ānanda, appameyyā tathāgatāti idaṃ bhagavā iminā adhippāyenāha – ānanda, tvaṃ kiṃ vadesi, so padesañāṇe ṭhito sāvako. Tathāgatā pana dasa pāramiyo pūretvā sabbaññutaññāṇaṃ pattā appameyyā. So tvaṃ nakhasikhāya paṃsuṃ gahetvā mahāpathavipaṃsunā saddhiṃ upamento viya kiṃ nāmetaṃ vadesi. Añño hi sāvakānaṃ visayo, añño buddhānaṃ. Añño sāvakānaṃ gocaro, añño buddhānaṃ. Aññaṃ sāvakānaṃ balaṃ, aññaṃ buddhānanti. Iti bhagavā iminā adhippāyena appameyyabhāvaṃ vatvā tuṇhī ahosi.
ថេរោ ទុតិយម្បិ បុច្ឆិ។ សត្ថា, ‘‘អានន្ទ, ត្វំ តាឡច្ឆិទ្ទំ គហេត្វា អនន្តាកាសេន ឧបមេន្តោ វិយ, ចាតកសកុណំ គហេត្វា ទិយឌ្ឍយោជនសតិកេន សុបណ្ណរាជេន ឧបមេន្តោ វិយ, ហត្ថិសោណ្ឌាយ ឧទកំ គហេត្វា មហាគង្គាយ ឧបមេន្តោ វិយ, ចតុរតនិកេ អាវាដេ ឧទកំ គហេត្វា សត្តហិ សរេហិ ឧបមេន្តោ វិយ, នាឡិកោទនមត្តលាភិំ មនុស្សំ គហេត្វា ចក្កវត្តិរញ្ញា ឧបមេន្តោ វិយ, បំសុបិសាចកំ គហេត្វា សក្កេន ទេវរញ្ញា ឧបមេន្តោ វិយ, ខជ្ជោបនកប្បភំ គហេត្វា សូរិយប្បភាយ ឧបមេន្តោ វិយ កិំ នាមេតំ វទេសីតិ ទីបេន្តោ ទុតិយម្បិ អប្បមេយ្យភាវមេវ វត្វា តុណ្ហី អហោសិ។ តតោ ថេរោ ចិន្តេសិ – ‘‘សត្ថា មយា បុច្ឆិតោ ន តាវ កថេសិ, ហន្ទ នំ យាវតតិយំ យាចិត្វា ពុទ្ធសីហនាទំ នទាបេស្សាមី’’តិ។ សោ តតិយម្បិ យាចិ។ តំ ទស្សេតុំ តតិយម្បិ ខោតិអាទិ វុត្តំ។ អថស្ស ភគវា ព្យាករោន្តោ សុតា តេ អានន្ទាតិអាទិមាហ។ ថេរោ ចិន្តេសិ – ‘‘សត្ថា មេ ‘សុតា តេ, អានន្ទ, សហស្សី ចូឡនិកា លោកធាតូ’តិ ឯត្តកមេវ វត្វា តុណ្ហី ជាតោ, ឥទានិ ពុទ្ធសីហនាទំ នទិស្សតី’’តិ សោ សត្ថារំ យាចន្តោ ឯតស្ស ភគវា កាលោតិអាទិមាហ។
Thero dutiyampi pucchi. Satthā, ‘‘ānanda, tvaṃ tāḷacchiddaṃ gahetvā anantākāsena upamento viya, cātakasakuṇaṃ gahetvā diyaḍḍhayojanasatikena supaṇṇarājena upamento viya, hatthisoṇḍāya udakaṃ gahetvā mahāgaṅgāya upamento viya, caturatanike āvāṭe udakaṃ gahetvā sattahi sarehi upamento viya, nāḷikodanamattalābhiṃ manussaṃ gahetvā cakkavattiraññā upamento viya, paṃsupisācakaṃ gahetvā sakkena devaraññā upamento viya, khajjopanakappabhaṃ gahetvā sūriyappabhāya upamento viya kiṃ nāmetaṃ vadesīti dīpento dutiyampi appameyyabhāvameva vatvā tuṇhī ahosi. Tato thero cintesi – ‘‘satthā mayā pucchito na tāva kathesi, handa naṃ yāvatatiyaṃ yācitvā buddhasīhanādaṃ nadāpessāmī’’ti. So tatiyampi yāci. Taṃ dassetuṃ tatiyampi khotiādi vuttaṃ. Athassa bhagavā byākaronto sutā te ānandātiādimāha. Thero cintesi – ‘‘satthā me ‘sutā te, ānanda, sahassī cūḷanikā lokadhātū’ti ettakameva vatvā tuṇhī jāto, idāni buddhasīhanādaṃ nadissatī’’ti so satthāraṃ yācanto etassa bhagavā kālotiādimāha.
ភគវាបិស្ស វិត្ថារកថំ កថេតុំ តេន ហានន្ទាតិអាទិមាហ។ តត្ថ យាវតាតិ យត្តកំ ឋានំ។ ចន្ទិមសូរិយាតិ ចន្ទិមា ច សូរិយោ ច។ បរិហរន្តីតិ វិចរន្តិ។ ទិសា ភន្តីតិ សព្ពទិសា ឱភាសន្តិ។ វិរោចនាតិ វិរោចមានា។ ឯត្តាវតា ឯកចក្កវាឡំ បរិច្ឆិន្ទិត្វា ទស្សិតំ ហោតិ។ ឥទានិ តំ សហស្សគុណំ កត្វា ទស្សេន្តោ តាវ សហស្សធា លោកោតិ អាហ។ តស្មិំ សហស្សធា លោកេតិ តស្មិំ សហស្សចក្កវាឡេ។ សហស្សំ ចាតុមហារាជិកានន្តិ សហស្សំ ចាតុមហារាជិកានំ ទេវលោកានំ។ យស្មា បន ឯកេកស្មិំ ចក្កវាឡេ ចត្តារោ ចត្តារោ មហារាជានោ , តស្មា ចត្តារិ មហារាជសហស្សានីតិ វុត្តំ។ ឥមិនា ឧបាយេន សព្ពត្ថ អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ ចូឡនិកាតិ ខុទ្ទិកា។ អយំ សាវកានំ វិសយោ។ កស្មា បនេសា អានីតាតិ? មជ្ឈិមិកាយ លោកធាតុយា បរិច្ឆេទទស្សនត្ថំ។
Bhagavāpissa vitthārakathaṃ kathetuṃ tena hānandātiādimāha. Tattha yāvatāti yattakaṃ ṭhānaṃ. Candimasūriyāti candimā ca sūriyo ca. Pariharantīti vicaranti. Disā bhantīti sabbadisā obhāsanti. Virocanāti virocamānā. Ettāvatā ekacakkavāḷaṃ paricchinditvā dassitaṃ hoti. Idāni taṃ sahassaguṇaṃ katvā dassento tāva sahassadhā lokoti āha. Tasmiṃ sahassadhā loketi tasmiṃ sahassacakkavāḷe. Sahassaṃ cātumahārājikānanti sahassaṃ cātumahārājikānaṃ devalokānaṃ. Yasmā pana ekekasmiṃ cakkavāḷe cattāro cattāro mahārājāno , tasmā cattāri mahārājasahassānīti vuttaṃ. Iminā upāyena sabbattha attho veditabbo. Cūḷanikāti khuddikā. Ayaṃ sāvakānaṃ visayo. Kasmā panesā ānītāti? Majjhimikāya lokadhātuyā paricchedadassanatthaṃ.
យាវតាតិ យត្តកា។ តាវ សហស្សធាតិ តាវ សហស្សភាគេន។ ទ្វិសហស្សី មជ្ឈិមិកា លោកធាតូតិ អយំ សហស្សចក្កវាឡានិ សហស្សភាគេន គណេត្វា ទសសតសហស្សចក្កវាឡបរិមាណា ទ្វិសហស្សី មជ្ឈិមិកា នាម លោកធាតុ។ អយំ សាវកានំ អវិសយោ, ពុទ្ធានមេវ វិសយោ។ ឯត្តកេបិ ហិ ឋានេ តថាគតា អន្ធការំ វិធមេត្វា សរីរោភាសំ ទស្សេត្វា សរេន វិញ្ញាបេតុំ សក្កោន្តីតិ ទីបេតិ។ ឯត្តកេន ពុទ្ធានំ ជាតិក្ខេត្តំ នាម ទស្សិតំ។ ពោធិសត្តានញ្ហិ បច្ឆិមភវេ ទេវលោកតោ ចវិត្វា មាតុកុច្ឆិយំ បដិសន្ធិគ្គហណទិវសេ ច កុច្ឆិតោ និក្ខមនទិវសេ ច មហាភិនិក្ខមនទិវសេ ច សម្ពោធិធម្មចក្កប្បវត្តនអាយុសង្ខារវោស្សជ្ជនបរិនិព្ពានទិវសេសុ ច ឯត្តកំ ឋានំ កម្បតិ។
Yāvatāti yattakā. Tāva sahassadhāti tāva sahassabhāgena. Dvisahassī majjhimikā lokadhātūti ayaṃ sahassacakkavāḷāni sahassabhāgena gaṇetvā dasasatasahassacakkavāḷaparimāṇā dvisahassī majjhimikā nāma lokadhātu. Ayaṃ sāvakānaṃ avisayo, buddhānameva visayo. Ettakepi hi ṭhāne tathāgatā andhakāraṃ vidhametvā sarīrobhāsaṃ dassetvā sarena viññāpetuṃ sakkontīti dīpeti. Ettakena buddhānaṃ jātikkhettaṃ nāma dassitaṃ. Bodhisattānañhi pacchimabhave devalokato cavitvā mātukucchiyaṃ paṭisandhiggahaṇadivase ca kucchito nikkhamanadivase ca mahābhinikkhamanadivase ca sambodhidhammacakkappavattanaāyusaṅkhāravossajjanaparinibbānadivasesu ca ettakaṃ ṭhānaṃ kampati.
តិសហស្សី មហាសហស្សីតិ សហស្សិតោ បដ្ឋាយ តតិយាតិ តិសហស្សី, សហស្សំ សហស្សធា កត្វា គណិតំ មជ្ឈិមិកំ សហស្សធា កត្វា គណិតត្តា មហន្តេហិ សហស្សេហិ គណិតាតិ មហាសហស្សី។ ឯត្តាវតា កោដិសតសហស្សចក្កវាឡបរិមាណោ លោកោ ទស្សិតោ ហោតិ។ ភគវា អាកង្ខមានោ ឯត្តកេ ឋានេ អន្ធការំ វិធមេត្វា សរីរោភាសំ ទស្សេត្វា សរេន វិញ្ញាបេយ្យាតិ។ គណកបុត្តតិស្សត្ថេរោ បន ឯវមាហ – ‘‘ន តិសហស្សិមហាសហស្សិលោកធាតុយា ឯវំ បរិមាណំ។ ឥទញ្ហិ អាចរិយានំ សជ្ឈាយមុឡ្ហកំ វាចាយ បរិហីនដ្ឋានំ, ទសកោដិសតសហស្សចក្កវាឡបរិមាណំ បន ឋានំ តិសហស្សិមហាសហស្សិលោកធាតុ នាមា’’តិ។ ឯត្តាវតា ហិ ភគវតា អាណាក្ខេត្តំ នាម ទស្សិតំ។ ឯតស្មិញ្ហិ អន្តរេ អាដានាដិយបរិត្តឥសិគិលិបរិត្តធជគ្គបរិត្តពោជ្ឈង្គបរិត្តខន្ធបរិត្ត- មោរបរិត្តមេត្តបរិត្តរតនបរិត្តានំ អាណា ផរតិ។ យាវតា បន អាកង្ខេយ្យាតិ យត្តកំ ឋានំ ឥច្ឆេយ្យ, ឥមិនា វិសយក្ខេត្តំ ទស្សេតិ។ ពុទ្ធានញ្ហិ វិសយក្ខេត្តស្ស បមាណបរិច្ឆេទោ នាម នត្ថិ, នត្ថិកភាវេ ចស្ស ឥមំ ឱបម្មំ អាហរន្តិ – កោដិសតសហស្សចក្កវាឡម្ហិ យាវ ព្រហ្មលោកា សាសបេហិ បូរេត្វា សចេ កោចិ បុរត្ថិមាយ ទិសាយ ឯកចក្កវាឡេ ឯកំ សាសបំ បក្ខិបន្តោ អាគច្ឆេយ្យ, សព្ពេបិ តេ សាសបា បរិក្ខយំ គច្ឆេយ្យុំ, ន ត្វេវ បុរត្ថិមាយ ទិសាយ ចក្កវាឡានិ។ ទក្ខិណាទីសុបិ ឯសេវ នយោ។ តត្ថ ពុទ្ធានំ អវិសយោ នាម នត្ថិ។
Tisahassī mahāsahassīti sahassito paṭṭhāya tatiyāti tisahassī, sahassaṃ sahassadhā katvā gaṇitaṃ majjhimikaṃ sahassadhā katvā gaṇitattā mahantehi sahassehi gaṇitāti mahāsahassī. Ettāvatā koṭisatasahassacakkavāḷaparimāṇo loko dassito hoti. Bhagavā ākaṅkhamāno ettake ṭhāne andhakāraṃ vidhametvā sarīrobhāsaṃ dassetvā sarena viññāpeyyāti. Gaṇakaputtatissatthero pana evamāha – ‘‘na tisahassimahāsahassilokadhātuyā evaṃ parimāṇaṃ. Idañhi ācariyānaṃ sajjhāyamuḷhakaṃ vācāya parihīnaṭṭhānaṃ, dasakoṭisatasahassacakkavāḷaparimāṇaṃ pana ṭhānaṃ tisahassimahāsahassilokadhātu nāmā’’ti. Ettāvatā hi bhagavatā āṇākkhettaṃ nāma dassitaṃ. Etasmiñhi antare āṭānāṭiyaparittaisigiliparittadhajaggaparittabojjhaṅgaparittakhandhaparitta- moraparittamettaparittaratanaparittānaṃ āṇā pharati. Yāvatā pana ākaṅkheyyāti yattakaṃ ṭhānaṃ iccheyya, iminā visayakkhettaṃ dasseti. Buddhānañhi visayakkhettassa pamāṇaparicchedo nāma natthi, natthikabhāve cassa imaṃ opammaṃ āharanti – koṭisatasahassacakkavāḷamhi yāva brahmalokā sāsapehi pūretvā sace koci puratthimāya disāya ekacakkavāḷe ekaṃ sāsapaṃ pakkhipanto āgaccheyya, sabbepi te sāsapā parikkhayaṃ gaccheyyuṃ, na tveva puratthimāya disāya cakkavāḷāni. Dakkhiṇādīsupi eseva nayo. Tattha buddhānaṃ avisayo nāma natthi.
ឯវំ វុត្តេ ថេរោ ចិន្តេសិ – ‘‘សត្ថា ឯវមាហ – ‘អាកង្ខមានោ, អានន្ទ, តថាគតោ តិសហស្សិមហាសហស្សិលោកធាតុំ សរេន វិញ្ញាបេយ្យ, យាវតា បន អាកង្ខេយ្យា’តិ។ វិសមោ ខោ បនាយំ លោកោ, អនន្តានិ ចក្កវាឡានិ, ឯកស្មិំ ឋានេ សូរិយោ ឧគ្គតោ ហោតិ, ឯកស្មិំ ឋានេ មជ្ឈេ ឋិតោ, ឯកស្មិំ ឋានេ អត្ថង្គតោ។ ឯកស្មិំ ឋានេ បឋមយាមោ ហោតិ, ឯកស្មិំ ឋានេ មជ្ឈិមយាមោ, ឯកស្មិំ ឋានេ បច្ឆិមយាមោ។ សត្តាបិ កម្មប្បសុតា, ខិឌ្ឌាបសុតា, អាហារប្បសុតាតិ ឯវំ តេហិ តេហិ ការណេហិ វិក្ខិត្តា ច បមត្តា ច ហោន្តិ។ កថំ នុ ខោ តេ សត្ថា សរេន វិញ្ញាបេយ្យា’’តិ។ សោ ឯវំ ចិន្តេត្វា វិមតិច្ឆេទនត្ថំ តថាគតំ បុច្ឆន្តោ យថា កថំ បនាតិអាទិមាហ។
Evaṃ vutte thero cintesi – ‘‘satthā evamāha – ‘ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato tisahassimahāsahassilokadhātuṃ sarena viññāpeyya, yāvatā pana ākaṅkheyyā’ti. Visamo kho panāyaṃ loko, anantāni cakkavāḷāni, ekasmiṃ ṭhāne sūriyo uggato hoti, ekasmiṃ ṭhāne majjhe ṭhito, ekasmiṃ ṭhāne atthaṅgato. Ekasmiṃ ṭhāne paṭhamayāmo hoti, ekasmiṃ ṭhāne majjhimayāmo, ekasmiṃ ṭhāne pacchimayāmo. Sattāpi kammappasutā, khiḍḍāpasutā, āhārappasutāti evaṃ tehi tehi kāraṇehi vikkhittā ca pamattā ca honti. Kathaṃ nu kho te satthā sarena viññāpeyyā’’ti. So evaṃ cintetvā vimaticchedanatthaṃ tathāgataṃ pucchanto yathā kathaṃ panātiādimāha.
អថស្ស សត្ថា ព្យាករោន្តោ ឥធានន្ទ, តថាគតោតិអាទិមាហ។ តត្ថ ឱភាសេន ផរេយ្យាតិ សរីរោភាសេន ផរេយ្យ។ ផរមានោ បនេស កិំ ករេយ្យាតិ? យស្មិំ ឋានេ សូរិយោ បញ្ញាយតិ, តត្ថ នំ អត្តនោ អានុភាវេន អត្ថំ គមេយ្យ។ យត្ថ បន ន បញ្ញាយតិ, តត្ថ នំ ឧដ្ឋាបេត្វា មជ្ឈេ ឋបេយ្យ ។ តតោ យត្ថ សូរិយោ បញ្ញាយតិ, តត្ថ មនុស្សា ‘‘អធុនាវ សូរិយោ បញ្ញាយិត្ថ, សោ ឥទានេវ អត្ថង្គមិតោ, នាគាវដ្ដោ នុ ខោ អយំ, ភូតាវដ្ដយក្ខាវដ្ដទេវតាវដ្ដានំ អញ្ញតរោ’’តិ វិត្តក្កំ ឧប្បាទេយ្យុំ។ យត្ថ បន ន បញ្ញាយតិ, តត្ថ មនុស្សា ‘‘អធុនាវ សូរិយោ អត្ថង្គមិតោ, ស្វាយំ ឥទានេវ ឧដ្ឋិតោ, កិំ នុ ខោ អយំ នាគាវដ្ដភូតាវដ្ដយក្ខាវដ្ដទេវតាវដ្ដានំ អញ្ញតរោ’’តិ វិតក្កំ ឧប្បាទេយ្យុំ។ តតោ តេសុ មនុស្សេសុ អាលោកញ្ច អន្ធការញ្ច អាវជ្ជិត្វា ‘‘កិំ បច្ចយា នុ ខោ ឥទ’’ន្តិ បរិយេសមានេសុ សត្ថា នីលកសិណំ សមាបជ្ជិត្វា ពហលន្ធការំ បត្ថរេយ្យ។ កស្មា? តេសំ កម្មាទិប្បសុតានំ សត្តានំ សន្តាសជននត្ថំ។ អថ នេសំ សន្តាសំ អាបន្នភាវំ ញត្វា ឱទាតកសិណសមាបត្តិំ សមាបជ្ជិត្វា បណ្ឌរំ ឃនពុទ្ធរស្មិំ វិស្សជ្ជេន្តោ ចន្ទសហស្សសូរិយសហស្សឧដ្ឋានកាលោ វិយ ឯកប្បហារេនេវ សព្ពំ ឯកាលោកំ ករេយ្យ។ តញ្ច ខោ តិលពីជមត្តេន កាយប្បទេសេន ឱភាសំ មុញ្ចន្តោ។ យោ ហិ ចក្កវាឡបថវិំ ទីបកបល្លកំ កត្វា មហាសមុទ្ទេ ឧទកំ តេលំ កត្វា សិនេរុំ វដ្ដិំ កត្វា អញ្ញស្មិំ សិនេរុមុទ្ធនិ ឋបេត្វា ជាលេយ្យ, សោ ឯកចក្កវាឡេយេវ អាលោកំ ករេយ្យ។ តតោ បរំ វិទត្ថិម្បិ ឱភាសេតុំ ន សក្កុណេយ្យ។ តថាគតោ បន តិលផលប្បមាណេន សរីរប្បទេសេន ឱភាសំ មុញ្ចិត្វា តិសហស្សិមហាសហស្សិលោកធាតុំ ឯកោភាសំ ករេយ្យ តតោ វា បន ភិយ្យោ។ ឯវំ មហន្តា ហិ ពុទ្ធគុណាតិ។
Athassa satthā byākaronto idhānanda, tathāgatotiādimāha. Tattha obhāsena phareyyāti sarīrobhāsena phareyya. Pharamāno panesa kiṃ kareyyāti? Yasmiṃ ṭhāne sūriyo paññāyati, tattha naṃ attano ānubhāvena atthaṃ gameyya. Yattha pana na paññāyati, tattha naṃ uṭṭhāpetvā majjhe ṭhapeyya . Tato yattha sūriyo paññāyati, tattha manussā ‘‘adhunāva sūriyo paññāyittha, so idāneva atthaṅgamito, nāgāvaṭṭo nu kho ayaṃ, bhūtāvaṭṭayakkhāvaṭṭadevatāvaṭṭānaṃ aññataro’’ti vittakkaṃ uppādeyyuṃ. Yattha pana na paññāyati, tattha manussā ‘‘adhunāva sūriyo atthaṅgamito, svāyaṃ idāneva uṭṭhito, kiṃ nu kho ayaṃ nāgāvaṭṭabhūtāvaṭṭayakkhāvaṭṭadevatāvaṭṭānaṃ aññataro’’ti vitakkaṃ uppādeyyuṃ. Tato tesu manussesu ālokañca andhakārañca āvajjitvā ‘‘kiṃ paccayā nu kho ida’’nti pariyesamānesu satthā nīlakasiṇaṃ samāpajjitvā bahalandhakāraṃ patthareyya. Kasmā? Tesaṃ kammādippasutānaṃ sattānaṃ santāsajananatthaṃ. Atha nesaṃ santāsaṃ āpannabhāvaṃ ñatvā odātakasiṇasamāpattiṃ samāpajjitvā paṇḍaraṃ ghanabuddharasmiṃ vissajjento candasahassasūriyasahassauṭṭhānakālo viya ekappahāreneva sabbaṃ ekālokaṃ kareyya. Tañca kho tilabījamattena kāyappadesena obhāsaṃ muñcanto. Yo hi cakkavāḷapathaviṃ dīpakapallakaṃ katvā mahāsamudde udakaṃ telaṃ katvā sineruṃ vaṭṭiṃ katvā aññasmiṃ sinerumuddhani ṭhapetvā jāleyya, so ekacakkavāḷeyeva ālokaṃ kareyya. Tato paraṃ vidatthimpi obhāsetuṃ na sakkuṇeyya. Tathāgato pana tilaphalappamāṇena sarīrappadesena obhāsaṃ muñcitvā tisahassimahāsahassilokadhātuṃ ekobhāsaṃ kareyya tato vā pana bhiyyo. Evaṃ mahantā hi buddhaguṇāti.
តំ អាលោកំ សញ្ជានេយ្យុន្តិ តំ អាលោកំ ទិស្វា ‘‘យេន សូរិយោ អត្ថញ្ចេវ គមិតោ ឧដ្ឋាបិតោ ច, ពហលន្ធការញ្ច វិស្សដ្ឋំ, ឯស សោ បុរិសោ ឥទានិ អាលោកំ កត្វា ឋិតោ, អហោ អច្ឆរិយបុរិសោ’’តិ អញ្ជលិំ បគ្គយ្ហ នមស្សមានា និសីទេយ្យុំ។ សទ្ទមនុស្សាវេយ្យាតិ ធម្មកថាសទ្ទមនុស្សាវេយ្យ។ យោ ហិ ឯកំ ចក្កវាឡបព្ពតំ ភេរិំ កត្វា មហាបថវិំ ភេរិចម្មំ កត្វា សិនេរុំ ទណ្ឌំ កត្វា អញ្ញស្មិំ សិនេរុមត្ថកេ ឋបេត្វា អាកោដេយ្យ, សោ ឯកចក្កវាឡេយេវ តំ សទ្ទំ សាវេយ្យ, បរតោ វិទត្ថិម្បិ អតិក្កាមេតុំ ន សក្កុណេយ្យ។ តថាគតោ បន បល្លង្កេ វា បីឋេ វា និសីទិត្វា តិសហស្សិមហាសហស្សិលោកធាតុំ សរេន វិញ្ញាបេតិ, តតោ វា បន ភិយ្យោ, ឯវំ មហានុភាវា តថាគតាតិ។ ឥតិ ភគវា ឥមិនា ឯត្តកេន វិសយក្ខេត្តមេវ ទស្សេតិ។
Taṃ ālokaṃ sañjāneyyunti taṃ ālokaṃ disvā ‘‘yena sūriyo atthañceva gamito uṭṭhāpito ca, bahalandhakārañca vissaṭṭhaṃ, esa so puriso idāni ālokaṃ katvā ṭhito, aho acchariyapuriso’’ti añjaliṃ paggayha namassamānā nisīdeyyuṃ. Saddamanussāveyyāti dhammakathāsaddamanussāveyya. Yo hi ekaṃ cakkavāḷapabbataṃ bheriṃ katvā mahāpathaviṃ bhericammaṃ katvā sineruṃ daṇḍaṃ katvā aññasmiṃ sinerumatthake ṭhapetvā ākoṭeyya, so ekacakkavāḷeyeva taṃ saddaṃ sāveyya, parato vidatthimpi atikkāmetuṃ na sakkuṇeyya. Tathāgato pana pallaṅke vā pīṭhe vā nisīditvā tisahassimahāsahassilokadhātuṃ sarena viññāpeti, tato vā pana bhiyyo, evaṃ mahānubhāvā tathāgatāti. Iti bhagavā iminā ettakena visayakkhettameva dasseti.
ឥមញ្ច បន ពុទ្ធសីហនាទំ សុត្វា ថេរស្ស អព្ភន្តរេ ពលវបីតិ ឧប្បន្នា, សោ បីតិវសេន ឧទានំ ឧទានេន្តោ លាភា វត មេតិអាទិមាហ។ តត្ថ យស្ស មេ សត្ថា ឯវំមហិទ្ធិកោតិ យស្ស មយ្ហំ សត្ថា ឯវំមហិទ្ធិកោ, តស្ស មយ្ហំ ឯវំមហិទ្ធិកស្ស សត្ថុ បដិលាភោ លាភា ចេវ សុលទ្ធញ្ចាតិ អត្ថោ។ អថ វា យ្វាហំ ឯវរូបស្ស សត្ថុនោ បត្តចីវរំ គហេត្វា វិចរិតុំ, បាទបរិកម្មំ បិដ្ឋិបរិកម្មំ កាតុំ, មុខធោវនឧទកន្ហានោទកានិ ទាតុំ, គន្ធកុដិបរិវេណំ សម្មជ្ជិតុំ, ឧប្បន្នាយ កង្ខាយ បញ្ហំ បុច្ឆិតុំ, មធុរធម្មកថញ្ច សោតុំ លភាមិ, ឯតេ សព្ពេបិ មយ្ហំ លាភា ចេវ សុលទ្ធញ្ចាតិបិ សន្ធាយ ឯវមាហ។ ឯត្ថ ច ភគវតោ អន្ធការាលោកសទ្ទសវនសង្ខាតានំ ឥទ្ធីនំ មហន្តតាយ មហិទ្ធិកតា, តាសំយេវ អនុផរណេន មហានុភាវតា វេទិតព្ពា។ ឧទាយីតិ លាឡុទាយិត្ថេរោ។ សោ កិរ បុព្ពេ ឧបដ្ឋាកត្ថេរេ អាឃាតំ ពន្ធិត្វា ចរតិ។ តស្មា ឥទានិ ឱកាសំ លភិត្វា ឥមស្មិំ ពុទ្ធសីហនាទបរិយោសានេ ជលមានំ ទីបសិខំ និព្ពាបេន្តោ វិយ ចរន្តស្ស គោណស្ស តុណ្ឌេ បហារំ ទេន្តោ វិយ ភត្តភរិតំ បាតិំ អវកុជ្ជន្តោ វិយ ថេរស្ស បសាទភង្គំ ករោន្តោ ឯវមាហ។
Imañca pana buddhasīhanādaṃ sutvā therassa abbhantare balavapīti uppannā, so pītivasena udānaṃ udānento lābhā vata metiādimāha. Tattha yassa me satthā evaṃmahiddhikoti yassa mayhaṃ satthā evaṃmahiddhiko, tassa mayhaṃ evaṃmahiddhikassa satthu paṭilābho lābhā ceva suladdhañcāti attho. Atha vā yvāhaṃ evarūpassa satthuno pattacīvaraṃ gahetvā vicarituṃ, pādaparikammaṃ piṭṭhiparikammaṃ kātuṃ, mukhadhovanaudakanhānodakāni dātuṃ, gandhakuṭipariveṇaṃ sammajjituṃ, uppannāya kaṅkhāya pañhaṃ pucchituṃ, madhuradhammakathañca sotuṃ labhāmi, ete sabbepi mayhaṃ lābhā ceva suladdhañcātipi sandhāya evamāha. Ettha ca bhagavato andhakārālokasaddasavanasaṅkhātānaṃ iddhīnaṃ mahantatāya mahiddhikatā, tāsaṃyeva anupharaṇena mahānubhāvatā veditabbā. Udāyīti lāḷudāyitthero. So kira pubbe upaṭṭhākatthere āghātaṃ bandhitvā carati. Tasmā idāni okāsaṃ labhitvā imasmiṃ buddhasīhanādapariyosāne jalamānaṃ dīpasikhaṃ nibbāpento viya carantassa goṇassa tuṇḍe pahāraṃ dento viya bhattabharitaṃ pātiṃ avakujjanto viya therassa pasādabhaṅgaṃ karonto evamāha.
ឯវំ វុត្តេ ភគវាតិ ឯវំ ឧទាយិត្ថេរេន វុត្តេ ភគវា យថា នាម បបាតតដេ ឋត្វា បវេធមានំ បុរិសំ ឯកមន្តេ ឋិតោ ហិតេសី បុរិសោ ‘‘ឥតោ ឯហិ ឥតោ ឯហី’’តិ បុនប្បុនំ វទេយ្យ, ឯវមេវំ ឧទាយិត្ថេរំ តស្មា វចនា និវារេន្តោ មា ហេវំ ឧទាយិ, មា ហេវំ ឧទាយីតិ អាហ។ តត្ថ ហីតិ និបាតមត្តំ, មា ឯវំ អវចាតិ អត្ថោ។ មហារជ្ជន្តិ ចក្កវត្តិរជ្ជំ។ ននុ ច សត្ថា ឯកស្ស សាវកស្ស ធម្មទេសនាយ ឧប្បន្នបសាទស្ស មហានិសំសំ អបរិច្ឆិន្នំ អកាសិ, សោ កស្មា ឥមស្ស ពុទ្ធសីហនាទំ អារព្ភ ឧប្បន្នស្ស បសាទស្ស អានិសំសំ បរិច្ឆិន្ទតីតិ? អរិយសាវកស្ស ឯត្តកអត្តភាវបរិមាណត្តា។ ទន្ធបញ្ញោបិ ហិ សោតាបន្នោ សត្តក្ខត្តុំ ទេវេសុ ច មនុស្សេសុ ច អត្តភាវំ បដិលភតិ, តេនស្ស គតិំ បរិច្ឆិន្ទន្តោ ឯវមាហ។ ទិដ្ឋេវ ធម្មេតិ ឥមស្មិំយេវ អត្តភាវេ ឋត្វា។ បរិនិព្ពាយិស្សតីតិ អប្បច្ចយបរិនិព្ពានេន បរិនិព្ពាយិស្សតិ។ ឥតិ និព្ពានេន កូដំ គណ្ហន្តោ ឥមំ សីហនាទសុត្តំ និដ្ឋាបេសីតិ។
Evaṃ vutte bhagavāti evaṃ udāyittherena vutte bhagavā yathā nāma papātataṭe ṭhatvā pavedhamānaṃ purisaṃ ekamante ṭhito hitesī puriso ‘‘ito ehi ito ehī’’ti punappunaṃ vadeyya, evamevaṃ udāyittheraṃ tasmā vacanā nivārento mā hevaṃ udāyi, mā hevaṃ udāyīti āha. Tattha hīti nipātamattaṃ, mā evaṃ avacāti attho. Mahārajjanti cakkavattirajjaṃ. Nanu ca satthā ekassa sāvakassa dhammadesanāya uppannapasādassa mahānisaṃsaṃ aparicchinnaṃ akāsi, so kasmā imassa buddhasīhanādaṃ ārabbha uppannassa pasādassa ānisaṃsaṃ paricchindatīti? Ariyasāvakassa ettakaattabhāvaparimāṇattā. Dandhapaññopi hi sotāpanno sattakkhattuṃ devesu ca manussesu ca attabhāvaṃ paṭilabhati, tenassa gatiṃ paricchindanto evamāha. Diṭṭheva dhammeti imasmiṃyeva attabhāve ṭhatvā. Parinibbāyissatīti appaccayaparinibbānena parinibbāyissati. Iti nibbānena kūṭaṃ gaṇhanto imaṃ sīhanādasuttaṃ niṭṭhāpesīti.
អានន្ទវគ្គោ តតិយោ។
Ānandavaggo tatiyo.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១០. ចូឡនិកាសុត្តំ • 10. Cūḷanikāsuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ១០. ចូឡនិកាសុត្តវណ្ណនា • 10. Cūḷanikāsuttavaṇṇanā
