| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೧೦. ಚೂಳನಿಕಾಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Cūḷanikāsuttavaṇṇanā
೮೧. ದಸಮೇ ಅರುಣವತಿಸುತ್ತನ್ತಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಯನ್ತಿ ‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿ ಅರುಣವಾ ನಾಮ। ರಞ್ಞೋ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರುಣವತೋ ಅರುಣವತೀ ನಾಮ ರಾಜಧಾನೀ ಅಹೋಸಿ। ಅರುಣವತಿಂ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಧಾನಿಂ ಸಿಖೀ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹಾಸಿ। ಸಿಖಿಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅಭಿಭೂಸಮ್ಭವಂ ನಾಮ ಸಾವಕಯುಗಂ ಅಹೋಸಿ ಅಗ್ಗಂ ಭದ್ದಯುಗಂ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಖೀ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅಭಿಭುಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಮನ್ತೇಸೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಬ್ರಹ್ಮಸಂಯುತ್ತೇ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೧೮೫) ಆಗತಸ್ಸ ಅರುಣವತಿಸುತ್ತನ್ತಸ್ಸ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಯಂ। ಅತಿಪ್ಪಗೋತಿ ಅತಿವಿಯ ಪಗೋ, ಅತಿವಿಯ ಪಾತೋತಿ ಅತ್ಥೋ, ನ ತಾವ ಕುಲೇಸು ಭತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಾತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
81. Dasame aruṇavatisuttantaaṭṭhuppattiyanti ‘‘bhūtapubbaṃ, bhikkhave, rājā ahosi aruṇavā nāma. Rañño kho pana, bhikkhave, aruṇavato aruṇavatī nāma rājadhānī ahosi. Aruṇavatiṃ kho pana, bhikkhave, rājadhāniṃ sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho upanissāya vihāsi. Sikhissa kho pana, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa abhibhūsambhavaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho abhibhuṃ bhikkhuṃ āmantesī’’tiādinā brahmasaṃyutte (saṃ. ni. 1.185) āgatassa aruṇavatisuttantassa aṭṭhuppattiyaṃ. Atippagoti ativiya pago, ativiya pātoti attho, na tāva kulesu bhattaṃ niṭṭhātīti vuttaṃ hoti.
ಉಜ್ಝಾಯನ್ತೀತಿ ಅವಝಾಯನ್ತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಕತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇನ್ತಿ, ಲಾಮಕತೋ ಚಿನ್ತೇನ್ತಿ। ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಇದ್ಧಿವಿಕುಬ್ಬನಂ ಕತ್ವಾತಿ ‘‘ಪಕತಿವಣ್ಣಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ನಾಗವಣ್ಣಂ ವಾ ದಸ್ಸೇತಿ, ಸುಪಣ್ಣವಣ್ಣಂ ವಾ ದಸ್ಸೇತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೩.೧೩) ನಯೇನ ಆಗತಂ ಅನೇಕಪ್ಪಕಾರಂ ಇದ್ಧಿವಿಕುಬ್ಬನಂ ಕತ್ವಾ। ಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತುನ್ತಿ ಚಕ್ಕವಾಳಸಹಸ್ಸಂ। ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ಅಭಾಸೀತಿ ಥೇರೋ ಕಿರ ‘‘ಕಥಂ ದೇಸಿತಾ ಖೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪಾಸಣ್ಡಾ ಸಬ್ಬೇ ದೇವಮನುಸ್ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಸಮಯೇ ಪುರಿಸಕಾರಂ ವಣ್ಣಯನ್ತಿ, ವೀರಿಯಸ್ಸ ಅವಣ್ಣವಾದೀ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ವೀರಿಯಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ। ಏವಮಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಿಯಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಮನಾಪಾ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ತೀಸು ಪಿಟಕೇಸು ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ‘‘ಆರಮ್ಭಥ ನಿಕ್ಕಮಥಾ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೧೮೬) ಇದಂ ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ಅಭಾಸಿ।
Ujjhāyantīti avajhāyanti, heṭṭhā katvā cintenti, lāmakato cintenti. Anekavihitaṃ iddhivikubbanaṃ katvāti ‘‘pakativaṇṇaṃ vijahitvā nāgavaṇṇaṃ vā dasseti, supaṇṇavaṇṇaṃ vā dassetī’’tiādinā (paṭi. ma. 3.13) nayena āgataṃ anekappakāraṃ iddhivikubbanaṃ katvā. Sahassilokadhātunti cakkavāḷasahassaṃ. Gāthādvayaṃ abhāsīti thero kira ‘‘kathaṃ desitā kho dhammadesanā sabbesaṃ piyā manāpā’’ti cintetvā ‘‘sabbepi pāsaṇḍā sabbe devamanussā attano attano samaye purisakāraṃ vaṇṇayanti, vīriyassa avaṇṇavādī nāma natthi, vīriyappaṭisaṃyuttaṃ katvā desessāmi. Evamassa dhammadesanā sabbesaṃ piyā bhavissati manāpā’’ti ñatvā tīsu piṭakesu vicinitvā ‘‘ārambhatha nikkamathā’’ti (saṃ. ni. 1.186) idaṃ gāthādvayaṃ abhāsi.
ಕಿಂ ಆಲೋಕೋ ಅಯನ್ತಿ ಕಸ್ಸ ನು ಖೋ ಅಯಂ ಆಲೋಕೋತಿ। ವಿಚಿನನ್ತಾನನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇನ್ತಾನಂ। ಸಬ್ಬೇತಿ ಲೋಕಧಾತುಯಂ ಸಬ್ಬೇ ದೇವಾ ಚ ಮನುಸ್ಸಾ ಚ। ಓಸಟಾಯ ಪರಿಸಾಯಾತಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಂ ಸಮೋಸಟಾಯ ಪರಿಮಿತಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾಯ ಪರಿಸಾಯ। ಅತ್ಥೋಪಿ ನೇಸಂ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸೀತಿ ನ ಕೇವಲಂ ತೇ ಸದ್ದಮೇವ ಅಸ್ಸೋಸುಂ, ಅಥ ಖೋ ಅತ್ಥೋಪಿ ತೇಸಂ ಪಕತಿಸವನೂಪಚಾರೇ ವಿಯ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ಸಹಸ್ಸಂ ಲೋಕಧಾತುಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Kiṃ āloko ayanti kassa nu kho ayaṃ ālokoti. Vicinantānanti cintentānaṃ. Sabbeti lokadhātuyaṃ sabbe devā ca manussā ca. Osaṭāya parisāyāti dhammassavanatthaṃ samosaṭāya parimitaparicchinnāya parisāya. Atthopi nesaṃ pākaṭo ahosīti na kevalaṃ te saddameva assosuṃ, atha kho atthopi tesaṃ pakatisavanūpacāre viya pākaṭo ahosi. Tena sahassaṃ lokadhātuṃ viññāpetīti adhippāyo.
ಪರಿಹರನ್ತೀತಿ ಸಿನೇರುಂ ದಕ್ಖಿಣತೋ ಕತ್ವಾ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತಿ। ವಿರೋಚಮಾನಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಜುತಿಯಾ ದಿಬ್ಬಮಾನಾ, ಸೋಭಮಾನಾ ವಾ। ತಾವ ಸಹಸ್ಸಧಾ ಲೋಕೋತಿ ಯತ್ತಕೋ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೇಹಿ ಓಭಾಸಿಯಮಾನೋ ಲೋಕಧಾತುಸಙ್ಖಾತೋ ಏಕೇಕೋ ಲೋಕೋ, ತತ್ತಕೇನ ಪಮಾಣೇನ ಸಹಸ್ಸಧಾ ಲೋಕೋ, ಇಮಿನಾ ಚಕ್ಕವಾಳೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಚಕ್ಕವಾಳಸಹಸ್ಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಸ್ಮಾ ಪನೇಸಾ ಆನೀತಾತಿ ಏಸಾ ಚೂಳನಿಕಾ ಲೋಕಧಾತು ಕಸ್ಮಾ ಭಗವತಾ ಆನೀತಾ, ದೇಸಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಜ್ಝಿಮಿಕಾಯ ಲೋಕಧಾತುಯಾ ಪರಿಚ್ಛೇದದಸ್ಸನತ್ಥನ್ತಿ ದ್ವಿಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತುಯಾ ಪರಿಮಾಣದಸ್ಸನತ್ಥಂ।
Pariharantīti sineruṃ dakkhiṇato katvā parivattenti. Virocamānāti attano jutiyā dibbamānā, sobhamānā vā. Tāva sahassadhā lokoti yattako candimasūriyehi obhāsiyamāno lokadhātusaṅkhāto ekeko loko, tattakena pamāṇena sahassadhā loko, iminā cakkavāḷena saddhiṃ cakkavāḷasahassanti attho. Kasmā panesā ānītāti esā cūḷanikā lokadhātu kasmā bhagavatā ānītā, desitāti attho. Majjhimikāya lokadhātuyā paricchedadassanatthanti dvisahassilokadhātuyā parimāṇadassanatthaṃ.
ಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತುಯಾ ಸಹಸ್ಸೀ ದ್ವಿಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತು, ಸಾ ಚಕ್ಕವಾಳಗಣನಾಯ ದಸಸತಸಹಸ್ಸಚಕ್ಕವಾಳಪರಿಮಾಣಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಹಸ್ಸಚಕ್ಕವಾಳಾನಿ ಸಹಸ್ಸಭಾಗೇನ ಗಣೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ। ಕಮ್ಪನದೇವತೂಪಸಙ್ಕಮನಾದಿನಾ ಜಾತಚಕ್ಕವಾಳೇನ ಸಹ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ಠಾನಂ ಜಾತಿಕ್ಖೇತ್ತಂ। ತತ್ತಕಾಯ ಏವ ಜಾತಿಕ್ಖೇತ್ತಭಾವೋ ಧಮ್ಮತಾವಸೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ಪರಿಗ್ಗಹವಸೇನಾ’’ತಿ ಕೇಚಿ। ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಬುದ್ಧಾನಂ ಏವಂ ಜಾತಿಕ್ಖೇತ್ತಂ ತನ್ನಿವಾಸೀನಂಯೇವ ಚ ದೇವತಾನಂ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋತಿ ವದನ್ತಿ। ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣಾದೀನಂ ಸತ್ತನ್ನಂಯೇವ ಗಹಣಂ ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಂ ಮಹಾಭಿನೀಹಾರಾದಿಕಾಲೇಪಿ ತಸ್ಸ ಪಕಮ್ಪನಸ್ಸ ಲಬ್ಭನತೋ।
Sahassilokadhātuyā sahassī dvisahassilokadhātu, sā cakkavāḷagaṇanāya dasasatasahassacakkavāḷaparimāṇā. Tenāha ‘‘sahassacakkavāḷāni sahassabhāgena gaṇetvā’’tiādi. Kampanadevatūpasaṅkamanādinā jātacakkavāḷena saha yogakkhemaṃ ṭhānaṃ jātikkhettaṃ. Tattakāya eva jātikkhettabhāvo dhammatāvaseneva veditabbo, ‘‘pariggahavasenā’’ti keci. Sabbesampi buddhānaṃ evaṃ jātikkhettaṃ tannivāsīnaṃyeva ca devatānaṃ dhammābhisamayoti vadanti. Paṭisandhiggahaṇādīnaṃ sattannaṃyeva gahaṇaṃ nidassanamattaṃ mahābhinīhārādikālepi tassa pakampanassa labbhanato.
ಸಹಸ್ಸಂ ಸಹಸ್ಸಧಾ ಕತ್ವಾ ಗಣಿತಂ ಮಜ್ಝಿಮಿಕನ್ತಿಆದಿನಾ ಮಜ್ಝಿಮಿಕಾಯ ಲೋಕಧಾತುಯಾ ಸಹಸ್ಸಂ ತಿಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತು, ಸಾಯೇವ ಚ ಮಹಾಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತೂತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸರಸೇನೇವ ಆಣಾಪವತ್ತನಂ ಆಣಾಕ್ಖೇತ್ತಂ, ಯಂ ಏಕಜ್ಝಂ ಸಂವಟ್ಟತಿ ವಿವಟ್ಟತಿ ಚ। ಆಣಾ ಫರತೀತಿ ತನ್ನಿವಾಸಿದೇವತಾನಂ ಸಿರಸಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನೇನ ವತ್ತತಿ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಕೇವಲಂ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವೇನೇವ, ಅಧಿಪ್ಪಾಯವಸೇನ ಚ ಪನ ‘‘ಯಾವತಾ ಪನ ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೩.೮೧) ವಚನತೋ ಬುದ್ಧಾನಂ ಅವಿಸಯೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ವಿಸಯಕ್ಖೇತ್ತಸ್ಸ ಪಮಾಣಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ವಿಸಮೋತಿ ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನಾದೀನಂ ವಿಸಮಭಾವತೋ ವಿಸಮೋ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸೂರಿಯೋ ಉಗ್ಗತೋ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
Sahassaṃ sahassadhā katvā gaṇitaṃ majjhimikantiādinā majjhimikāya lokadhātuyā sahassaṃ tisahassilokadhātu, sāyeva ca mahāsahassilokadhātūti dasseti. Saraseneva āṇāpavattanaṃ āṇākkhettaṃ, yaṃ ekajjhaṃ saṃvaṭṭati vivaṭṭati ca. Āṇā pharatīti tannivāsidevatānaṃ sirasā sampaṭicchanena vattati, tañca kho kevalaṃ buddhānubhāveneva, adhippāyavasena ca pana ‘‘yāvatā pana ākaṅkheyyā’’ti (a. ni. 3.81) vacanato buddhānaṃ avisayo nāma natthi, visayakkhettassa pamāṇaparicchedo nāma natthi. Visamoti sūriyuggamanādīnaṃ visamabhāvato visamo. Tenevāha ‘‘ekasmiṃ ṭhāne sūriyo uggato hotī’’tiādi. Sesamettha suviññeyyameva.
ಚೂಳನಿಕಾಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Cūḷanikāsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಆನನ್ದವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Ānandavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೧೦. ಚೂಳನಿಕಾಸುತ್ತಂ • 10. Cūḷanikāsuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಚೂಳನಿಕಾಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Cūḷanikāsuttavaṇṇanā
