Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઉદાન-અટ્ઠકથા • Udāna-aṭṭhakathā

    ૧૦. ચૂળપન્થકસુત્તવણ્ણના

    10. Cūḷapanthakasuttavaṇṇanā

    ૫૦. દસમે ચૂળપન્થકોતિ મહાપન્થકત્થેરસ્સ કનિટ્ઠભાતિકત્તા પન્થે જાતત્તા ચ દહરકાલે લદ્ધવોહારેન અપરભાગેપિ અયમાયસ્મા ‘‘ચૂળપન્થકો’’ત્વેવ પઞ્ઞાયિત્થ. ગુણવિસેસેહિ પન છળભિઞ્ઞો પભિન્નપટિસમ્ભિદો ‘‘એતદગ્ગં, ભિક્ખવે, મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં મનોમયં કાયં અભિનિમ્મિનન્તાનં યદિદં ચૂળપન્થકો, ચેતોવિવટ્ટકુસલાનં યદિદં ચૂળપન્થકો’’તિ દ્વીસુ (અ॰ નિ॰ ૧.૧૯૯) ઠાનેસુ ભગવતા એતદગ્ગે ઠપિતો અસીતિયા મહાસાવકેસુ અબ્ભન્તરો.

    50. Dasame cūḷapanthakoti mahāpanthakattherassa kaniṭṭhabhātikattā panthe jātattā ca daharakāle laddhavohārena aparabhāgepi ayamāyasmā ‘‘cūḷapanthako’’tveva paññāyittha. Guṇavisesehi pana chaḷabhiñño pabhinnapaṭisambhido ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ manomayaṃ kāyaṃ abhinimminantānaṃ yadidaṃ cūḷapanthako, cetovivaṭṭakusalānaṃ yadidaṃ cūḷapanthako’’ti dvīsu (a. ni. 1.199) ṭhānesu bhagavatā etadagge ṭhapito asītiyā mahāsāvakesu abbhantaro.

    સો એકદિવસં પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપ્પટિક્કન્તો અત્તનો દિવાટ્ઠાને દિવાવિહારં નિસિન્નો સમાપત્તીહિ દિવસભાગં વીતિનામેત્વા સાયન્હસમયં ઉપાસકેસુ ધમ્મસ્સવનત્થં અનાગતેસુ એવ વિહારમજ્ઝં પવિસિત્વા ભગવતિ ગન્ધકુટિયં નિસિન્ને ‘‘અકાલો તાવ ભગવતો ઉપટ્ઠાનં ઉપસઙ્કમિતુ’’ન્તિ ગન્ધકુટિપમુખે એકમન્તં નિસીદિ પલ્લઙ્કં આભુજિત્વા. તેન વુત્તં – ‘‘તેન ખો પન સમયેન આયસ્મા ચૂળપન્થકો ભગવતો અવિદૂરે નિસિન્નો હોતિ પલ્લઙ્કં આભુજિત્વા ઉજું કાયં પણિધાય પરિમુખં સતિં ઉપટ્ઠપેત્વા’’તિ. સો હિ તદા કાલપરિચ્છેદં કત્વા સમાપત્તિં સમાપજ્જિત્વા નિસીદિ.

    So ekadivasaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto attano divāṭṭhāne divāvihāraṃ nisinno samāpattīhi divasabhāgaṃ vītināmetvā sāyanhasamayaṃ upāsakesu dhammassavanatthaṃ anāgatesu eva vihāramajjhaṃ pavisitvā bhagavati gandhakuṭiyaṃ nisinne ‘‘akālo tāva bhagavato upaṭṭhānaṃ upasaṅkamitu’’nti gandhakuṭipamukhe ekamantaṃ nisīdi pallaṅkaṃ ābhujitvā. Tena vuttaṃ – ‘‘tena kho pana samayena āyasmā cūḷapanthako bhagavato avidūre nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā’’ti. So hi tadā kālaparicchedaṃ katvā samāpattiṃ samāpajjitvā nisīdi.

    એતમત્થં વિદિત્વાતિ એતં આયસ્મતો ચૂળપન્થકસ્સ કાયચિત્તાનં સમ્માપણિહિતભાવસઙ્ખાતં અત્થં જાનિત્વા. ઇમં ઉદાનન્તિ અઞ્ઞોપિ યો પસ્સદ્ધકાયો સબ્બિરિયાપથેસુ ઉપટ્ઠિતસ્સતિ સમાહિતો, તસ્સ ભિક્ખુનો અનુપાદા પરિનિબ્બાનપરિયોસાનસ્સ વિસેસાધિગમસ્સ તત્થ પાતુભાવવિભાવનં ઇમં ઉદાનં ઉદાનેસિ.

    Etamatthaṃ viditvāti etaṃ āyasmato cūḷapanthakassa kāyacittānaṃ sammāpaṇihitabhāvasaṅkhātaṃ atthaṃ jānitvā. Imaṃ udānanti aññopi yo passaddhakāyo sabbiriyāpathesu upaṭṭhitassati samāhito, tassa bhikkhuno anupādā parinibbānapariyosānassa visesādhigamassa tattha pātubhāvavibhāvanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.

    તત્થ ઠિતેન કાયેનાતિ કાયદ્વારિકસ્સ અસંવરસ્સ પહાનેન અકરણેન સમ્મા ઠપિતેન ચોપનકાયેન, તથા ચક્ખાદીનં ઇન્દ્રિયાનં નિબ્બિસેવનભાવકરણેન સુટ્ઠુ ઠપિતેન પઞ્ચદ્વારિકકાયેન, સંયતહત્થપાદતાય હત્થકુક્કુચ્ચાદીનં અભાવતો અપરિફન્દનેન ઠિતેન કરજકાયેન ચાતિ સઙ્ખેપતો સબ્બેનપિ કાયેન નિબ્બિકારતાસઙ્ખાતેન નિચ્ચલભાવેન ઠિતેન. એતેનસ્સ સીલપારિસુદ્ધિ દસ્સિતા. ઇત્થમ્ભૂતલક્ખણે ચ ઇદં કરણવચનં. ઠિતેન ચેતસાતિ ચિત્તસ્સ ઠિતિપરિદીપનેન સમાધિસમ્પદં દસ્સેતિ. સમાધિ હિ ચિત્તસ્સ ‘ઠિતી’તિ વુચ્ચતિ. તસ્મા સમથવસેન વિપસ્સનાવસેનેવ વા એકગ્ગતાય સતિ ચિત્તં આરમ્મણે એકોદિભાવૂપગમનેન ઠિતં નામ હોતિ, ન અઞ્ઞથા. ઇદઞ્ચ યથાવુત્તકાયચિત્તાનં ઠપનં સમાદહનં સબ્બસ્મિં કાલે સબ્બેસુ ચ ઇરિયાપથેસુ ઇચ્છિતબ્બન્તિ દસ્સેન્તો આહ – ‘‘તિટ્ઠં નિસિન્નો ઉદ વા સયાનો’’તિ . તત્થ વા-સદ્દો અનિયમત્થો. તેન તિટ્ઠન્તો વા નિસિન્નો વા સયાનો વા તદઞ્ઞિરિયાપથો વાતિ અયમત્થો દીપિતો હોતીતિ ચઙ્કમનસ્સાપિ ઇધ સઙ્ગહો વેદિતબ્બો.

    Tattha ṭhitena kāyenāti kāyadvārikassa asaṃvarassa pahānena akaraṇena sammā ṭhapitena copanakāyena, tathā cakkhādīnaṃ indriyānaṃ nibbisevanabhāvakaraṇena suṭṭhu ṭhapitena pañcadvārikakāyena, saṃyatahatthapādatāya hatthakukkuccādīnaṃ abhāvato apariphandanena ṭhitena karajakāyena cāti saṅkhepato sabbenapi kāyena nibbikāratāsaṅkhātena niccalabhāvena ṭhitena. Etenassa sīlapārisuddhi dassitā. Itthambhūtalakkhaṇe ca idaṃ karaṇavacanaṃ. Ṭhitena cetasāti cittassa ṭhitiparidīpanena samādhisampadaṃ dasseti. Samādhi hi cittassa ‘ṭhitī’ti vuccati. Tasmā samathavasena vipassanāvaseneva vā ekaggatāya sati cittaṃ ārammaṇe ekodibhāvūpagamanena ṭhitaṃ nāma hoti, na aññathā. Idañca yathāvuttakāyacittānaṃ ṭhapanaṃ samādahanaṃ sabbasmiṃ kāle sabbesu ca iriyāpathesu icchitabbanti dassento āha – ‘‘tiṭṭhaṃ nisinno uda vā sayāno’’ti . Tattha -saddo aniyamattho. Tena tiṭṭhanto vā nisinno vā sayāno vā tadaññiriyāpatho vāti ayamattho dīpito hotīti caṅkamanassāpi idha saṅgaho veditabbo.

    એતં સતિં ભિક્ખુ અધિટ્ઠહાનોતિ યાય પગેવ પરિસુદ્ધસમાચારો કાયચિત્તદુટ્ઠુલ્લભાવૂપસમનેન કાયં ચિત્તઞ્ચ અસારદ્ધં કત્વા પટિલદ્ધાય અનવજ્જસુખાધિટ્ઠાય કાયચિત્તપસ્સદ્ધિવસેન ચિત્તં લહું મુદું કમ્મઞ્ઞઞ્ચ કત્વા સમ્મા ઠપેન્તો સમાદહન્તો કમ્મટ્ઠાનં પરિબ્રૂહેતિ મત્થકઞ્ચ પાપેતિ, તં એવ કમ્મટ્ઠાનાનુયોગસ્સ આદિમજ્ઝપરિયોસાનેસુ બહૂપકારં સતિં ભિક્ખુ અધિટ્ઠહાનો સીલવિસોધનં આદિં કત્વા યાવ વિસેસાધિગમા તત્થ તત્થ અધિટ્ઠહન્તોતિ અત્થો. લભેથ પુબ્બાપરિયં વિસેસન્તિ સો એવં સતિઆરક્ખેન ચેતસા કમ્મટ્ઠાનં ઉપરૂપરિ વડ્ઢેન્તો બ્રૂહેન્તો ફાતિં કરોન્તો પુબ્બાપરિયં પુબ્બાપરિયવન્તં પુબ્બાપરભાગેન પવત્તં ઉળારુળારતરાદિભેદવિસેસં લભેય્ય.

    Etaṃsatiṃ bhikkhu adhiṭṭhahānoti yāya pageva parisuddhasamācāro kāyacittaduṭṭhullabhāvūpasamanena kāyaṃ cittañca asāraddhaṃ katvā paṭiladdhāya anavajjasukhādhiṭṭhāya kāyacittapassaddhivasena cittaṃ lahuṃ muduṃ kammaññañca katvā sammā ṭhapento samādahanto kammaṭṭhānaṃ paribrūheti matthakañca pāpeti, taṃ eva kammaṭṭhānānuyogassa ādimajjhapariyosānesu bahūpakāraṃ satiṃ bhikkhu adhiṭṭhahāno sīlavisodhanaṃ ādiṃ katvā yāva visesādhigamā tattha tattha adhiṭṭhahantoti attho. Labhetha pubbāpariyaṃ visesanti so evaṃ satiārakkhena cetasā kammaṭṭhānaṃ uparūpari vaḍḍhento brūhento phātiṃ karonto pubbāpariyaṃ pubbāpariyavantaṃ pubbāparabhāgena pavattaṃ uḷāruḷāratarādibhedavisesaṃ labheyya.

    તત્થ દુવિધો પુબ્બાપરિયવિસેસો સમથવસેન વિપસ્સનાવસેન ચાતિ. તેસુ સમથવસેન તાવ નિમિત્તુપ્પત્તિતો પટ્ઠાય યાવ નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનવસીભાવો, તાવ પવત્તો ભાવનાવિસેસો પુબ્બાપરિયવિસેસો. વિપસ્સનાવસેન પન રૂપમુખેન અભિનિવિસન્તસ્સ રૂપધમ્મપરિગ્ગહતો, ઇતરસ્સ નામધમ્મપરિગ્ગહતો પટ્ઠાય યાવ અરહત્તાધિગમો, તાવ પવત્તો ભાવનાવિસેસો પુબ્બાપરિયવિસેસો. અયમેવ ચ ઇધાધિપ્પેતો.

    Tattha duvidho pubbāpariyaviseso samathavasena vipassanāvasena cāti. Tesu samathavasena tāva nimittuppattito paṭṭhāya yāva nevasaññānāsaññāyatanavasībhāvo, tāva pavatto bhāvanāviseso pubbāpariyaviseso. Vipassanāvasena pana rūpamukhena abhinivisantassa rūpadhammapariggahato, itarassa nāmadhammapariggahato paṭṭhāya yāva arahattādhigamo, tāva pavatto bhāvanāviseso pubbāpariyaviseso. Ayameva ca idhādhippeto.

    લદ્ધાન પુબ્બાપરિયં વિસેસન્તિ પુબ્બાપરિયવિસેસં ઉક્કંસપારમિપ્પત્તં અરહત્તં લભિત્વા. અદસ્સનં મચ્ચુરાજસ્સ ગચ્છેતિ જીવિતુપચ્છેદવસેન સબ્બેસં સત્તાનં અભિભવનતો મચ્ચુરાજસઙ્ખાતસ્સ મરણસ્સ વિસયભૂતં ભવત્તયં સમતિક્કન્તત્તા અદસ્સનં અગોચરં ગચ્છેય્ય. ઇમસ્મિં વગ્ગે યં અવુત્તં, તં હેટ્ઠા વુત્તનયમેવાતિ.

    Laddhāna pubbāpariyaṃ visesanti pubbāpariyavisesaṃ ukkaṃsapāramippattaṃ arahattaṃ labhitvā. Adassanaṃ maccurājassa gaccheti jīvitupacchedavasena sabbesaṃ sattānaṃ abhibhavanato maccurājasaṅkhātassa maraṇassa visayabhūtaṃ bhavattayaṃ samatikkantattā adassanaṃ agocaraṃ gaccheyya. Imasmiṃ vagge yaṃ avuttaṃ, taṃ heṭṭhā vuttanayamevāti.

    દસમસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Dasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.

    નિટ્ઠિતા ચ મહાવગ્ગવણ્ણના.

    Niṭṭhitā ca mahāvaggavaṇṇanā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / ઉદાનપાળિ • Udānapāḷi / ૧૦. ચૂળપન્થકસુત્તં • 10. Cūḷapanthakasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact