Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਉਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Udāna-aṭṭhakathā

    ੧੦. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ

    10. Cūḷapanthakasuttavaṇṇanā

    ੫੦. ਦਸਮੇ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋਤਿ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਿਕਤ੍ਤਾ ਪਨ੍ਥੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਚ ਦਹਰਕਾਲੇ ਲਦ੍ਧવੋਹਾਰੇਨ ਅਪਰਭਾਗੇਪਿ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ’’ਤ੍વੇવ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ। ਗੁਣવਿਸੇਸੇਹਿ ਪਨ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੋ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਮਨੋਮਯਂ ਕਾਯਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਨ੍ਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ, ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟਕੁਸਲਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ’’ਤਿ ਦ੍વੀਸੁ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੯੯) ਠਾਨੇਸੁ ਭਗવਤਾ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪਿਤੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਮਹਾਸਾવਕੇਸੁ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੋ।

    50. Dasame cūḷapanthakoti mahāpanthakattherassa kaniṭṭhabhātikattā panthe jātattā ca daharakāle laddhavohārena aparabhāgepi ayamāyasmā ‘‘cūḷapanthako’’tveva paññāyittha. Guṇavisesehi pana chaḷabhiñño pabhinnapaṭisambhido ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ manomayaṃ kāyaṃ abhinimminantānaṃ yadidaṃ cūḷapanthako, cetovivaṭṭakusalānaṃ yadidaṃ cūḷapanthako’’ti dvīsu (a. ni. 1.199) ṭhānesu bhagavatā etadagge ṭhapito asītiyā mahāsāvakesu abbhantaro.

    ਸੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਿવਾਟ੍ਠਾਨੇ ਦਿવਾવਿਹਾਰਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਦਿવਸਭਾਗਂ વੀਤਿਨਾਮੇਤ੍વਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਉਪਾਸਕੇਸੁ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਤ੍ਥਂ ਅਨਾਗਤੇਸੁ ਏવ વਿਹਾਰਮਜ੍ਝਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਭਗવਤਿ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ‘‘ਅਕਾਲੋ ਤਾવ ਭਗવਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਮੁਖੇ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍વਾ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਭਗવਤੋ ਅવਿਦੂਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍વਾ ਉਜੁਂ ਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯ ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਹਿ ਤਦਾ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿ।

    So ekadivasaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto attano divāṭṭhāne divāvihāraṃ nisinno samāpattīhi divasabhāgaṃ vītināmetvā sāyanhasamayaṃ upāsakesu dhammassavanatthaṃ anāgatesu eva vihāramajjhaṃ pavisitvā bhagavati gandhakuṭiyaṃ nisinne ‘‘akālo tāva bhagavato upaṭṭhānaṃ upasaṅkamitu’’nti gandhakuṭipamukhe ekamantaṃ nisīdi pallaṅkaṃ ābhujitvā. Tena vuttaṃ – ‘‘tena kho pana samayena āyasmā cūḷapanthako bhagavato avidūre nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā’’ti. So hi tadā kālaparicchedaṃ katvā samāpattiṃ samāpajjitvā nisīdi.

    ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾਤਿ ਏਤਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਸ੍ਸ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਭਾવਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ। ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਯੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਸਮਾਹਿਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਪਾਦਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨਸ੍ਸ વਿਸੇਸਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਪਾਤੁਭਾવવਿਭਾવਨਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ।

    Etamatthaṃ viditvāti etaṃ āyasmato cūḷapanthakassa kāyacittānaṃ sammāpaṇihitabhāvasaṅkhātaṃ atthaṃ jānitvā. Imaṃ udānanti aññopi yo passaddhakāyo sabbiriyāpathesu upaṭṭhitassati samāhito, tassa bhikkhuno anupādā parinibbānapariyosānassa visesādhigamassa tattha pātubhāvavibhāvanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.

    ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੇਨ ਕਾਯੇਨਾਤਿ ਕਾਯਦ੍વਾਰਿਕਸ੍ਸ ਅਸਂવਰਸ੍ਸ ਪਹਾਨੇਨ ਅਕਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਠਪਿਤੇਨ ਚੋਪਨਕਾਯੇਨ, ਤਥਾ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇવਨਭਾવਕਰਣੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਠਪਿਤੇਨ ਪਞ੍ਚਦ੍વਾਰਿਕਕਾਯੇਨ, ਸਂਯਤਹਤ੍ਥਪਾਦਤਾਯ ਹਤ੍ਥਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਅਭਾવਤੋ ਅਪਰਿਫਨ੍ਦਨੇਨ ਠਿਤੇਨ ਕਰਜਕਾਯੇਨ ਚਾਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਸਬ੍ਬੇਨਪਿ ਕਾਯੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਤਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਨਿਚ੍ਚਲਭਾવੇਨ ਠਿਤੇਨ। ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਸੀਲਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ। ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਚ ਇਦਂ ਕਰਣવਚਨਂ। ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਠਿਤਿਪਰਿਦੀਪਨੇਨ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਸਮਾਧਿ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ‘ਠਿਤੀ’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਥવਸੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨੇવ વਾ ਏਕਗ੍ਗਤਾਯ ਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਏਕੋਦਿਭਾવੂਪਗਮਨੇਨ ਠਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ। ਇਦਞ੍ਚ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਠਪਨਂ ਸਮਾਦਹਨਂ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਚ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਤਿਟ੍ਠਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਉਦ વਾ ਸਯਾਨੋ’’ਤਿ । ਤਤ੍ਥ વਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਨਿਯਮਤ੍ਥੋ। ਤੇਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ વਾ ਸਯਾਨੋ વਾ ਤਦਞ੍ਞਿਰਿਯਾਪਥੋ વਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦੀਪਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਚਙ੍ਕਮਨਸ੍ਸਾਪਿ ਇਧ ਸਙ੍ਗਹੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।

    Tattha ṭhitena kāyenāti kāyadvārikassa asaṃvarassa pahānena akaraṇena sammā ṭhapitena copanakāyena, tathā cakkhādīnaṃ indriyānaṃ nibbisevanabhāvakaraṇena suṭṭhu ṭhapitena pañcadvārikakāyena, saṃyatahatthapādatāya hatthakukkuccādīnaṃ abhāvato apariphandanena ṭhitena karajakāyena cāti saṅkhepato sabbenapi kāyena nibbikāratāsaṅkhātena niccalabhāvena ṭhitena. Etenassa sīlapārisuddhi dassitā. Itthambhūtalakkhaṇe ca idaṃ karaṇavacanaṃ. Ṭhitena cetasāti cittassa ṭhitiparidīpanena samādhisampadaṃ dasseti. Samādhi hi cittassa ‘ṭhitī’ti vuccati. Tasmā samathavasena vipassanāvaseneva vā ekaggatāya sati cittaṃ ārammaṇe ekodibhāvūpagamanena ṭhitaṃ nāma hoti, na aññathā. Idañca yathāvuttakāyacittānaṃ ṭhapanaṃ samādahanaṃ sabbasmiṃ kāle sabbesu ca iriyāpathesu icchitabbanti dassento āha – ‘‘tiṭṭhaṃ nisinno uda vā sayāno’’ti . Tattha -saddo aniyamattho. Tena tiṭṭhanto vā nisinno vā sayāno vā tadaññiriyāpatho vāti ayamattho dīpito hotīti caṅkamanassāpi idha saṅgaho veditabbo.

    ਏਤਂ ਸਤਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਧਿਟ੍ਠਹਾਨੋਤਿ ਯਾਯ ਪਗੇવ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸਮਾਚਾਰੋ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਭਾવੂਪਸਮਨੇਨ ਕਾਯਂ ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਸਾਰਦ੍ਧਂ ਕਤ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾਯ ਅਨવਜ੍ਜਸੁਖਾਧਿਟ੍ਠਾਯ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਲਹੁਂ ਮੁਦੁਂ ਕਮ੍ਮਞ੍ਞਞ੍ਚ ਕਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਾ ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਰੂਹੇਤਿ ਮਤ੍ਥਕਞ੍ਚ ਪਾਪੇਤਿ, ਤਂ ਏવ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗਸ੍ਸ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨੇਸੁ ਬਹੂਪਕਾਰਂ ਸਤਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਧਿਟ੍ਠਹਾਨੋ ਸੀਲવਿਸੋਧਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਯਾવ વਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਲਭੇਥ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯਂ વਿਸੇਸਨ੍ਤਿ ਸੋ ਏવਂ ਸਤਿਆਰਕ੍ਖੇਨ ਚੇਤਸਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਰੂਪਰਿ વਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਬ੍ਰੂਹੇਨ੍ਤੋ ਫਾਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯવਨ੍ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਭਾਗੇਨ ਪવਤ੍ਤਂ ਉਲ਼ਾਰੁਲ਼ਾਰਤਰਾਦਿਭੇਦવਿਸੇਸਂ ਲਭੇਯ੍ਯ।

    Etaṃsatiṃ bhikkhu adhiṭṭhahānoti yāya pageva parisuddhasamācāro kāyacittaduṭṭhullabhāvūpasamanena kāyaṃ cittañca asāraddhaṃ katvā paṭiladdhāya anavajjasukhādhiṭṭhāya kāyacittapassaddhivasena cittaṃ lahuṃ muduṃ kammaññañca katvā sammā ṭhapento samādahanto kammaṭṭhānaṃ paribrūheti matthakañca pāpeti, taṃ eva kammaṭṭhānānuyogassa ādimajjhapariyosānesu bahūpakāraṃ satiṃ bhikkhu adhiṭṭhahāno sīlavisodhanaṃ ādiṃ katvā yāva visesādhigamā tattha tattha adhiṭṭhahantoti attho. Labhetha pubbāpariyaṃ visesanti so evaṃ satiārakkhena cetasā kammaṭṭhānaṃ uparūpari vaḍḍhento brūhento phātiṃ karonto pubbāpariyaṃ pubbāpariyavantaṃ pubbāparabhāgena pavattaṃ uḷāruḷāratarādibhedavisesaṃ labheyya.

    ਤਤ੍ਥ ਦੁવਿਧੋ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯવਿਸੇਸੋ ਸਮਥવਸੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਚਾਤਿ। ਤੇਸੁ ਸਮਥવਸੇਨ ਤਾવ ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾવ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨવਸੀਭਾવੋ, ਤਾવ ਪવਤ੍ਤੋ ਭਾવਨਾવਿਸੇਸੋ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯવਿਸੇਸੋ। વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਨ ਰੂਪਮੁਖੇਨ ਅਭਿਨਿવਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਰੂਪਧਮ੍ਮਪਰਿਗ੍ਗਹਤੋ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਨਾਮਧਮ੍ਮਪਰਿਗ੍ਗਹਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾવ ਅਰਹਤ੍ਤਾਧਿਗਮੋ, ਤਾવ ਪવਤ੍ਤੋ ਭਾવਨਾવਿਸੇਸੋ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯવਿਸੇਸੋ। ਅਯਮੇવ ਚ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ।

    Tattha duvidho pubbāpariyaviseso samathavasena vipassanāvasena cāti. Tesu samathavasena tāva nimittuppattito paṭṭhāya yāva nevasaññānāsaññāyatanavasībhāvo, tāva pavatto bhāvanāviseso pubbāpariyaviseso. Vipassanāvasena pana rūpamukhena abhinivisantassa rūpadhammapariggahato, itarassa nāmadhammapariggahato paṭṭhāya yāva arahattādhigamo, tāva pavatto bhāvanāviseso pubbāpariyaviseso. Ayameva ca idhādhippeto.

    ਲਦ੍ਧਾਨ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯਂ વਿਸੇਸਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯવਿਸੇਸਂ ਉਕ੍ਕਂਸਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਲਭਿਤ੍વਾ। ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛੇਤਿ ਜੀવਿਤੁਪਚ੍ਛੇਦવਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਭਿਭવਨਤੋ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਮਰਣਸ੍ਸ વਿਸਯਭੂਤਂ ਭવਤ੍ਤਯਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਅਗੋਚਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਗ੍ਗੇ ਯਂ ਅવੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવਾਤਿ।

    Laddhāna pubbāpariyaṃ visesanti pubbāpariyavisesaṃ ukkaṃsapāramippattaṃ arahattaṃ labhitvā. Adassanaṃ maccurājassa gaccheti jīvitupacchedavasena sabbesaṃ sattānaṃ abhibhavanato maccurājasaṅkhātassa maraṇassa visayabhūtaṃ bhavattayaṃ samatikkantattā adassanaṃ agocaraṃ gaccheyya. Imasmiṃ vagge yaṃ avuttaṃ, taṃ heṭṭhā vuttanayamevāti.

    ਦਸਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Dasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਚ ਮਹਾવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ।

    Niṭṭhitā ca mahāvaggavaṇṇanā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿ • Udānapāḷi / ੧੦. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਸੁਤ੍ਤਂ • 10. Cūḷapanthakasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact