| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
४. चूळपन्थकत्थेरअपदानवण्णना
4. Cūḷapanthakattheraapadānavaṇṇanā
पदुमुत्तरो नाम जिनोतिआदिकं आयस्मतो चूळपन्थकत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो पदुमुत्तरस्स भगवतो काले यदेत्थ अट्ठुप्पत्तिवसेन वत्तब्बं, तं अट्ठकनिपाते महापन्थकवत्थुस्मिं (थेरगा॰ ५१० आदयो) वुत्तमेव। अयं पन विसेसो – महापन्थकत्थेरो अरहत्तं पत्वा फलसमापत्तिसुखेन वीतिनामेन्तो चिन्तेसि – ‘‘कथं नु खो सक्का चूळपन्थकम्पि इमस्मिं सुखे पतिट्ठापेतु’’न्ति। सो अत्तनो अय्यकं धनसेट्ठिं उपसङ्कमित्वा आह – ‘‘सचे, महासेट्ठि , अनुजानाथ, अहं चूळपन्थकं पब्बाजेय्य’’न्ति। ‘‘पब्बाजेथ, भन्ते’’ति। थेरो तं पब्बाजेसि। सो दससु सीलेसु पतिट्ठितो भातु सन्तिके –
Padumuttaronāma jinotiādikaṃ āyasmato cūḷapanthakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle yadettha aṭṭhuppattivasena vattabbaṃ, taṃ aṭṭhakanipāte mahāpanthakavatthusmiṃ (theragā. 510 ādayo) vuttameva. Ayaṃ pana viseso – mahāpanthakatthero arahattaṃ patvā phalasamāpattisukhena vītināmento cintesi – ‘‘kathaṃ nu kho sakkā cūḷapanthakampi imasmiṃ sukhe patiṭṭhāpetu’’nti. So attano ayyakaṃ dhanaseṭṭhiṃ upasaṅkamitvā āha – ‘‘sace, mahāseṭṭhi , anujānātha, ahaṃ cūḷapanthakaṃ pabbājeyya’’nti. ‘‘Pabbājetha, bhante’’ti. Thero taṃ pabbājesi. So dasasu sīlesu patiṭṭhito bhātu santike –
‘‘पदुमं यथा कोकनदं सुगन्धं, पातो सिया फुल्लमवीतगन्धं।
‘‘Padumaṃ yathā kokanadaṃ sugandhaṃ, pāto siyā phullamavītagandhaṃ;
अङ्गीरसं पस्स विरोचमानं, तपन्तमादिच्चमिवन्तलिक्खे’’ति॥ (सं॰ नि॰ १.१२३; अ॰ नि॰ ५.१९५) –
Aṅgīrasaṃ passa virocamānaṃ, tapantamādiccamivantalikkhe’’ti. (saṃ. ni. 1.123; a. ni. 5.195) –
गाथं उग्गण्हन्तो चतूहि मासेहि उग्गहेतुं नासक्खि, गहितम्पि हदये न तिट्ठति। अथ नं महापन्थको, ‘‘चूळपन्थक, त्वं इमस्मिं सासने अभब्बो, चतूहि मासेहि एकं गाथम्पि गहेतुं न सक्कोसि, पब्बजितकिच्चं पन त्वं कथं मत्थकं पापेस्ससि, निक्खम इतो’’ति सो थेरेन पणामिको द्वारकोट्ठकसमीपे रोदमानो अट्ठासि।
Gāthaṃ uggaṇhanto catūhi māsehi uggahetuṃ nāsakkhi, gahitampi hadaye na tiṭṭhati. Atha naṃ mahāpanthako, ‘‘cūḷapanthaka, tvaṃ imasmiṃ sāsane abhabbo, catūhi māsehi ekaṃ gāthampi gahetuṃ na sakkosi, pabbajitakiccaṃ pana tvaṃ kathaṃ matthakaṃ pāpessasi, nikkhama ito’’ti so therena paṇāmiko dvārakoṭṭhakasamīpe rodamāno aṭṭhāsi.
तेन च समयेन सत्था जीवकम्बवने विहरति। अथ जीवको पुरिसं पेसेसि – ‘‘गच्छ, पञ्चहि भिक्खुसतेहि सद्धिं सत्थारं निमन्तेही’’ति। तेन च समयेन आयस्मा महापन्थको भत्तुद्देसको होति। सो ‘‘पञ्चन्नं भिक्खुसतानं भिक्खं पटिच्छथा’’ति वुत्तो ‘‘चूळपन्थकं ठपेत्वा सेसानं पटिच्छामी’’ति आह। तं सुत्वा चूळपन्थको भिय्योसोमत्ताय दोमनस्सप्पत्तो अहोसि। सत्था तस्स चित्तक्खेदं ञत्वा ‘‘चूळपन्थको मया कतेन उपायेन बुज्झिस्सती’’ति तस्स अविदूरट्ठाने अत्तानं दस्सेत्वा ‘‘किं, पन्थक, रोदसी’’ति पुच्छि। ‘‘भाता मं, भन्ते, पणामेती’’ति आह। ‘‘पन्थक, मा चिन्तयि, मम सासने तुय्हं पब्बज्जा, एहि इमं गहेत्वा ‘रजोहरणं, रजोहरण’न्ति मनसि करोही’’ति इद्धिया सुद्धं चोळक्खण्डं अभिसङ्खरित्वा अदासि। सो सत्थारा दिन्नं चोळक्खण्डं ‘‘रजोहरणं, रजोहरण’’न्ति हत्थेन परिमज्जन्तो निसीदि। तस्स तं परिमज्जन्तस्स किलिट्ठधातुकं जातं, पुन परिमज्जन्तस्स उक्खलिपरिपुञ्छनसदिसं जातं। सो ञाणपरिपाकत्ता एवं चिन्तेसि – ‘‘इदं चोळक्खण्डं पकतिया परिसुद्धं, इमं उपादिण्णकसरीरं निस्साय किलिट्ठं अञ्ञथा जातं, तस्मा अनिच्चं यथापेतं, एवं चित्तम्पी’’ति खयवयं पट्ठपेत्वा तस्मिंयेव निमित्ते झानानि निब्बत्तेत्वा झानपादकं कत्वा विपस्सनं पट्ठपेत्वा सह पटिसम्भिदाहि अरहत्तं पापुणि। अरहत्तपत्तस्सेवस्स तेपिटकं पञ्चाभिञ्ञा च आगमिंसु।
Tena ca samayena satthā jīvakambavane viharati. Atha jīvako purisaṃ pesesi – ‘‘gaccha, pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ satthāraṃ nimantehī’’ti. Tena ca samayena āyasmā mahāpanthako bhattuddesako hoti. So ‘‘pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ bhikkhaṃ paṭicchathā’’ti vutto ‘‘cūḷapanthakaṃ ṭhapetvā sesānaṃ paṭicchāmī’’ti āha. Taṃ sutvā cūḷapanthako bhiyyosomattāya domanassappatto ahosi. Satthā tassa cittakkhedaṃ ñatvā ‘‘cūḷapanthako mayā katena upāyena bujjhissatī’’ti tassa avidūraṭṭhāne attānaṃ dassetvā ‘‘kiṃ, panthaka, rodasī’’ti pucchi. ‘‘Bhātā maṃ, bhante, paṇāmetī’’ti āha. ‘‘Panthaka, mā cintayi, mama sāsane tuyhaṃ pabbajjā, ehi imaṃ gahetvā ‘rajoharaṇaṃ, rajoharaṇa’nti manasi karohī’’ti iddhiyā suddhaṃ coḷakkhaṇḍaṃ abhisaṅkharitvā adāsi. So satthārā dinnaṃ coḷakkhaṇḍaṃ ‘‘rajoharaṇaṃ, rajoharaṇa’’nti hatthena parimajjanto nisīdi. Tassa taṃ parimajjantassa kiliṭṭhadhātukaṃ jātaṃ, puna parimajjantassa ukkhaliparipuñchanasadisaṃ jātaṃ. So ñāṇaparipākattā evaṃ cintesi – ‘‘idaṃ coḷakkhaṇḍaṃ pakatiyā parisuddhaṃ, imaṃ upādiṇṇakasarīraṃ nissāya kiliṭṭhaṃ aññathā jātaṃ, tasmā aniccaṃ yathāpetaṃ, evaṃ cittampī’’ti khayavayaṃ paṭṭhapetvā tasmiṃyeva nimitte jhānāni nibbattetvā jhānapādakaṃ katvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi. Arahattapattassevassa tepiṭakaṃ pañcābhiññā ca āgamiṃsu.
सत्था एकूनेहि पञ्चभिक्खुसतेहि सद्धिं गन्त्वा जीवकस्स निवेसने पञ्ञत्ते आसने निसीदि। चूळपन्थको पन अत्तनो भिक्खाय अप्पटिच्छितत्ता एव न गतो। जीवको यागुं दातुं आरभि। सत्था हत्थेन पत्तं पिदहि। ‘‘कस्मा, भन्ते, न गण्हथा’’ति वुत्ते ‘‘विहारे एको भिक्खु अत्थि, जीवका’’ति। सो पुरिसं पेसेसि – ‘‘गच्छ, भणे, विहारे निसिन्नं अय्यं गहेत्वा एही’’ति। चूळपन्थकत्थेरोपि रूपेन किरियाय च एकम्पि एकेन असदिसं भिक्खुसहस्सं निम्मिनित्वा निसीदि। सो पुरिसो विहारे भिक्खूनं बहुभावं दिस्वा गन्त्वा जीवकस्स कथेसि – ‘‘इमस्मा भिक्खुसङ्घा विहारे भिक्खुसङ्घो बहुतरो, पक्कोसितब्बं अय्यं न जानामी’’ति। जीवको सत्थारं पुच्छि – ‘‘को नामो, भन्ते, विहारे निसिन्नो भिक्खू’’ति? ‘‘चूळपन्थको नाम, जीवका’’ति। ‘‘गच्छ, भणे, ‘चूळपन्थको नाम कतरो’ति पुच्छित्वा तं आनेही’’ति। सो विहारं गन्त्वा ‘‘चूळपन्थको नाम कतरो, भन्ते’’ति पुच्छि। ‘‘अहं चूळपन्थको, अहं चूळपन्थको’’ति एकप्पहारेन भिक्खुसहस्सम्पि कथेसि। सो पुनागन्त्वा तं पवत्तिं जीवकस्स आरोचेसि जीवको पटिविद्धसच्चत्ता ‘‘इद्धिमा मञ्ञे, अय्यो’’ति नयतो ञत्वा ‘‘गच्छ, भणे, पठमं कथेन्तं अय्यमेव ‘तुम्हे सत्था पक्कोसती’ति वत्वा चीवरकण्णे गण्हाही’’ति आह। सो विहारं गन्त्वा तथा अकासि। तावदेव निम्मितभिक्खू अन्तरधायिंसु। सो थेरं गहेत्वा अगमासि।
Satthā ekūnehi pañcabhikkhusatehi saddhiṃ gantvā jīvakassa nivesane paññatte āsane nisīdi. Cūḷapanthako pana attano bhikkhāya appaṭicchitattā eva na gato. Jīvako yāguṃ dātuṃ ārabhi. Satthā hatthena pattaṃ pidahi. ‘‘Kasmā, bhante, na gaṇhathā’’ti vutte ‘‘vihāre eko bhikkhu atthi, jīvakā’’ti. So purisaṃ pesesi – ‘‘gaccha, bhaṇe, vihāre nisinnaṃ ayyaṃ gahetvā ehī’’ti. Cūḷapanthakattheropi rūpena kiriyāya ca ekampi ekena asadisaṃ bhikkhusahassaṃ nimminitvā nisīdi. So puriso vihāre bhikkhūnaṃ bahubhāvaṃ disvā gantvā jīvakassa kathesi – ‘‘imasmā bhikkhusaṅghā vihāre bhikkhusaṅgho bahutaro, pakkositabbaṃ ayyaṃ na jānāmī’’ti. Jīvako satthāraṃ pucchi – ‘‘ko nāmo, bhante, vihāre nisinno bhikkhū’’ti? ‘‘Cūḷapanthako nāma, jīvakā’’ti. ‘‘Gaccha, bhaṇe, ‘cūḷapanthako nāma kataro’ti pucchitvā taṃ ānehī’’ti. So vihāraṃ gantvā ‘‘cūḷapanthako nāma kataro, bhante’’ti pucchi. ‘‘Ahaṃ cūḷapanthako, ahaṃ cūḷapanthako’’ti ekappahārena bhikkhusahassampi kathesi. So punāgantvā taṃ pavattiṃ jīvakassa ārocesi jīvako paṭividdhasaccattā ‘‘iddhimā maññe, ayyo’’ti nayato ñatvā ‘‘gaccha, bhaṇe, paṭhamaṃ kathentaṃ ayyameva ‘tumhe satthā pakkosatī’ti vatvā cīvarakaṇṇe gaṇhāhī’’ti āha. So vihāraṃ gantvā tathā akāsi. Tāvadeva nimmitabhikkhū antaradhāyiṃsu. So theraṃ gahetvā agamāsi.
सत्था तस्मिं खणे यागुञ्च खज्जकादिभेदञ्च पटिग्गण्हि। कतभत्तकिच्चो भगवा आयस्मन्तं चूळपन्थकं आणापेसि ‘‘अनुमोदनं करोही’’ति। सो पभिन्नपटिसम्भिदो सिनेरुं गहेत्वा महासमुद्दं मन्थेन्तो विय तेपिटकं बुद्धवचनं सङ्खोभेन्तो सत्थु अज्झासयं गण्हन्तो अनुमोदनं अकासि। दसबले भत्तकिच्चं कत्वा विहारं गते धम्मसभायं कथा उदपादि ‘अहो बुद्धानं आनुभावो, यत्र हि नाम चत्तारो मासे एकगाथं गहेतुं असक्कोन्तम्पि लहुकेन खणेनेव एवं महिद्धिकं अकंसू’ति, तथा हि जीवकस्स निवेसने निसिन्नो भगवा ‘एवं चूळपन्थकस्स चित्तं समाहितं, वीथिपटिपन्ना विपस्सना’ति ञत्वा यथानिसिन्नोयेव अत्तानं दस्सेत्वा, ‘पन्थक, नेवायं पिलोतिका किलिट्ठा रजानुकिण्णा, इतो पन अञ्ञोपि अरियस्स विनये संकिलेसो रजो’ति दस्सेन्तो –
Satthā tasmiṃ khaṇe yāguñca khajjakādibhedañca paṭiggaṇhi. Katabhattakicco bhagavā āyasmantaṃ cūḷapanthakaṃ āṇāpesi ‘‘anumodanaṃ karohī’’ti. So pabhinnapaṭisambhido sineruṃ gahetvā mahāsamuddaṃ manthento viya tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ saṅkhobhento satthu ajjhāsayaṃ gaṇhanto anumodanaṃ akāsi. Dasabale bhattakiccaṃ katvā vihāraṃ gate dhammasabhāyaṃ kathā udapādi ‘aho buddhānaṃ ānubhāvo, yatra hi nāma cattāro māse ekagāthaṃ gahetuṃ asakkontampi lahukena khaṇeneva evaṃ mahiddhikaṃ akaṃsū’ti, tathā hi jīvakassa nivesane nisinno bhagavā ‘evaṃ cūḷapanthakassa cittaṃ samāhitaṃ, vīthipaṭipannā vipassanā’ti ñatvā yathānisinnoyeva attānaṃ dassetvā, ‘panthaka, nevāyaṃ pilotikā kiliṭṭhā rajānukiṇṇā, ito pana aññopi ariyassa vinaye saṃkileso rajo’ti dassento –
‘‘रागो रजो न च पन रेणु वुच्चति, रागस्सेतं अधिवचनं रजोति।
‘‘Rāgo rajo na ca pana reṇu vuccati, rāgassetaṃ adhivacanaṃ rajoti;
एतं रजं विप्पजहित्वा भिक्खवो, विहरन्ति ते विगतरजस्स सासने॥
Etaṃ rajaṃ vippajahitvā bhikkhavo, viharanti te vigatarajassa sāsane.
‘‘दोसो रजो…पे॰… विगतरजस्स सासने॥
‘‘Doso rajo…pe… vigatarajassa sāsane.
‘‘मोहो रजो…पे॰… विगतरजस्स सासने’’ति॥ (महानि॰ २०९; चूळनि॰ उदयमाणवपुच्छानिद्देस ७४) –
‘‘Moho rajo…pe… vigatarajassa sāsane’’ti. (mahāni. 209; cūḷani. udayamāṇavapucchāniddesa 74) –
इमा तिस्सो गाथायो अभासि। गाथापरियोसाने चूळपन्थको सहपटिसम्भिदाहि अरहत्तं पापुणीति। सत्था तेसं भिक्खूनं कथासल्लापं सुत्वा आगन्त्वा बुद्धासने निसीदित्वा ‘‘किं वदेथ, भिक्खवे’’ति पुच्छित्वा ‘‘इमं नाम, भन्ते’’ति वुत्ते ‘‘भिक्खवे, चूळपन्थकेन इदानि मय्हं ओवादे ठत्वा लोकुत्थरदायज्जं लद्धं, पुब्बे पन लोकियदायज्जं लद्ध’’न्ति वत्वा तेहि याचितो चूळसेट्ठिजातकं (जा॰ १.१.४) कथेसि। अपरभागे नं सत्था अरियगणपरिवुतो धम्मासने निसिन्नो मनोमयं कायं अभिनिम्मिनन्तानं भिक्खूनं चेतोविवट्टकुसलानञ्च अग्गट्ठाने ठपेसि।
Imā tisso gāthāyo abhāsi. Gāthāpariyosāne cūḷapanthako sahapaṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇīti. Satthā tesaṃ bhikkhūnaṃ kathāsallāpaṃ sutvā āgantvā buddhāsane nisīditvā ‘‘kiṃ vadetha, bhikkhave’’ti pucchitvā ‘‘imaṃ nāma, bhante’’ti vutte ‘‘bhikkhave, cūḷapanthakena idāni mayhaṃ ovāde ṭhatvā lokuttharadāyajjaṃ laddhaṃ, pubbe pana lokiyadāyajjaṃ laddha’’nti vatvā tehi yācito cūḷaseṭṭhijātakaṃ (jā. 1.1.4) kathesi. Aparabhāge naṃ satthā ariyagaṇaparivuto dhammāsane nisinno manomayaṃ kāyaṃ abhinimminantānaṃ bhikkhūnaṃ cetovivaṭṭakusalānañca aggaṭṭhāne ṭhapesi.
३५. एवं सो पत्तएतदग्गट्ठानो अत्तनो पुब्बकम्मं सरित्वा पीतिसोमनस्सवसेन पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो पदुमुत्तरो नाम जिनोतिआदिमाह। तत्थ पुरिमपदद्वयं वुत्तत्थमेव। गणम्हा वूपकट्ठो सोति सो पदुमुत्तरो नाम सत्था गणम्हा महता भिक्खुसमूहतो वूपकट्ठो विसुं भूतो विवेकं उपगतो। तदा मम तापसकाले हिमवन्ते हिमालयपब्बतसमीपे वसि वासं कप्पेसि, चतूहि इरियापथेहि विहासीति अत्थो।
35. Evaṃ so pattaetadaggaṭṭhāno attano pubbakammaṃ saritvā pītisomanassavasena pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttaro nāma jinotiādimāha. Tattha purimapadadvayaṃ vuttatthameva. Gaṇamhā vūpakaṭṭhosoti so padumuttaro nāma satthā gaṇamhā mahatā bhikkhusamūhato vūpakaṭṭho visuṃ bhūto vivekaṃ upagato. Tadā mama tāpasakāle himavante himālayapabbatasamīpe vasi vāsaṃ kappesi, catūhi iriyāpathehi vihāsīti attho.
३६. अहम्पि…पे॰… तदाति यदा सो भगवा हिमवन्तं उपगन्त्वा वसि, तदा अहम्पि हिमवन्तसमीपे कतअस्समे आ समन्ततो कायचित्तपीळासङ्खाता परिस्सया समन्ति एत्थाति अस्समोति लद्धनामे अरञ्ञावासे वसामीति सम्बन्धो। अचिरागतं महावीरन्ति अचिरं आगतं महावीरियवन्तं लोकनायकं पधानं तं भगवन्तं उपेसिन्ति सम्बन्धो, आगतक्खणेयेव उपागमिन्ति अत्थो।
36.Ahampi…pe… tadāti yadā so bhagavā himavantaṃ upagantvā vasi, tadā ahampi himavantasamīpe kataassame ā samantato kāyacittapīḷāsaṅkhātā parissayā samanti etthāti assamoti laddhanāme araññāvāse vasāmīti sambandho. Acirāgataṃ mahāvīranti aciraṃ āgataṃ mahāvīriyavantaṃ lokanāyakaṃ padhānaṃ taṃ bhagavantaṃ upesinti sambandho, āgatakkhaṇeyeva upāgaminti attho.
३७. पुप्फच्छत्तं गहेत्वानाति एवं उपगच्छन्तो च पदुमुप्पलपुप्फादीहि छादितं पुप्फमयं छत्तं गहेत्वा नरासभं नरानं सेट्ठं भगवन्तं छादेन्तो उपगच्छिं समीपं गतोस्मीति अत्थो। समाधिं समापज्जन्तन्ति रूपावचरसमाधिज्झानं समापज्जन्तं अप्पेत्वा निसिन्नस्स अन्तरायं अहं अकासिन्ति सम्बन्धो।
37.Pupphacchattaṃ gahetvānāti evaṃ upagacchanto ca padumuppalapupphādīhi chāditaṃ pupphamayaṃ chattaṃ gahetvā narāsabhaṃ narānaṃ seṭṭhaṃ bhagavantaṃ chādento upagacchiṃ samīpaṃ gatosmīti attho. Samādhiṃ samāpajjantanti rūpāvacarasamādhijjhānaṃ samāpajjantaṃ appetvā nisinnassa antarāyaṃ ahaṃ akāsinti sambandho.
३८. उभो हत्थेहि पग्गय्हाति तं सुसज्जितं पुप्फच्छत्तं द्वीहि हत्थेहि उक्खिपित्वा अहं भगवतो अदासिन्ति सम्बन्धो। पटिग्गहेसीति तं मया दिन्नं पुप्फच्छत्तं पदुमुत्तरो भगवा सम्पटिच्छि, सादरं सादियीति अत्थो।
38.Ubho hatthehi paggayhāti taṃ susajjitaṃ pupphacchattaṃ dvīhi hatthehi ukkhipitvā ahaṃ bhagavato adāsinti sambandho. Paṭiggahesīti taṃ mayā dinnaṃ pupphacchattaṃ padumuttaro bhagavā sampaṭicchi, sādaraṃ sādiyīti attho.
४१. सतपत्तछत्तं पग्गय्हाति एकेकस्मिं पदुमपुप्फे सतसतपत्तानं वसेन सतपत्तेहि पदुमपुप्फेहि छादितं पुप्फच्छत्तं पकारेन आदरेन गहेत्वा तापसो मम अदासीति अत्थो। तमहं कित्तयिस्सामीति तं तापसं अहं कित्तयिस्सामि पाकटं करिस्सामीति अत्थो। मम भासतो भासमानस्स वचनं सुणोथ मनसि करोथ।
41.Satapattachattaṃ paggayhāti ekekasmiṃ padumapupphe satasatapattānaṃ vasena satapattehi padumapupphehi chāditaṃ pupphacchattaṃ pakārena ādarena gahetvā tāpaso mama adāsīti attho. Tamahaṃ kittayissāmīti taṃ tāpasaṃ ahaṃ kittayissāmi pākaṭaṃ karissāmīti attho. Mama bhāsato bhāsamānassa vacanaṃ suṇotha manasi karotha.
४२. पञ्चवीसतिकप्पानीति इमिना पुप्फच्छत्तदानेन पञ्चवीसतिवारे तावतिंसभवने सक्को हुत्वा देवरज्जं करिस्सतीति सम्बन्धो। चतुत्तिंसतिक्खत्तुञ्चाति चतुत्तिंसतिवारे मनुस्सलोके चक्कवत्ती राजा भविस्सति।
42.Pañcavīsatikappānīti iminā pupphacchattadānena pañcavīsativāre tāvatiṃsabhavane sakko hutvā devarajjaṃ karissatīti sambandho. Catuttiṃsatikkhattuñcāti catuttiṃsativāre manussaloke cakkavattī rājā bhavissati.
४३. यं यं योनिन्ति मनुस्सयोनिआदीसु यं यं जातिं संसरति गच्छति उपपज्जति। तत्थ तत्थ योनियं अब्भोकासे सुञ्ञट्ठाने पतिट्ठन्तं निसिन्नं ठितं वा पदुमं धारयिस्सति उपरि छादयिस्सतीति अत्थो।
43.Yaṃyaṃ yoninti manussayoniādīsu yaṃ yaṃ jātiṃ saṃsarati gacchati upapajjati. Tattha tattha yoniyaṃ abbhokāse suññaṭṭhāne patiṭṭhantaṃ nisinnaṃ ṭhitaṃ vā padumaṃ dhārayissati upari chādayissatīti attho.
४५. पकासिते पावचनेति तेन भगवतो सकलपिटकत्तये पकासिते दीपिते मनुस्सत्तं मनुस्सजातिं लभिस्सति उपपज्जिस्सति। मनोमयम्हि कायम्हीति मनेन झानचित्तेन निब्बत्तोति मनोमयो, यथा चित्तं पवत्तति, तथा कायं पवत्तेति चित्तगतिकं करोतीति अत्थो। तम्हि मनोमये कायम्हि सो तापसो चूळपन्थको नाम हुत्वा उत्तमो अग्गो भविस्सतीति अत्थो। सेसं हेट्ठा वुत्तत्ता उत्तानत्ता च सुविञ्ञेय्यमेव।
45.Pakāsite pāvacaneti tena bhagavato sakalapiṭakattaye pakāsite dīpite manussattaṃ manussajātiṃ labhissati upapajjissati. Manomayamhi kāyamhīti manena jhānacittena nibbattoti manomayo, yathā cittaṃ pavattati, tathā kāyaṃ pavatteti cittagatikaṃ karotīti attho. Tamhi manomaye kāyamhi so tāpaso cūḷapanthako nāma hutvā uttamo aggo bhavissatīti attho. Sesaṃ heṭṭhā vuttattā uttānattā ca suviññeyyameva.
५२. सरिं कोकनदं अहन्ति अहं भगवतो निम्मितचोळकं परिमज्जन्तो कोकनदं पदुमं सरिन्ति अत्थो। तत्थ चित्तं विमुच्चि मेति तस्मिं कोकनदे पदुमे मय्हं चित्तं अधिमुच्चि अल्लीनो, ततो अहं अरहत्तं पापुणिन्ति सम्बन्धो।
52.Sariṃ kokanadaṃ ahanti ahaṃ bhagavato nimmitacoḷakaṃ parimajjanto kokanadaṃ padumaṃ sarinti attho. Tattha cittaṃ vimucci meti tasmiṃ kokanade padume mayhaṃ cittaṃ adhimucci allīno, tato ahaṃ arahattaṃ pāpuṇinti sambandho.
५३. अहं मनोमयेसु चित्तगतिकेसु कायेसु सब्बत्थ सब्बेसु पारमिं परियोसानं गतो पत्तोति सम्बन्धो। सेसं वुत्तनयमेवाति।
53. Ahaṃ manomayesu cittagatikesu kāyesu sabbattha sabbesu pāramiṃ pariyosānaṃ gato pattoti sambandho. Sesaṃ vuttanayamevāti.
चूळपन्थकत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Cūḷapanthakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ४. चूळपन्थकत्थेरअपदानं • 4. Cūḷapanthakattheraapadānaṃ
