Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အပဒာန-အဋ္ဌကထာ • Apadāna-aṭṭhakathā |
၄. စူဠပန္ထကတ္ထေရအပဒာနဝဏ္ဏနာ
4. Cūḷapanthakattheraapadānavaṇṇanā
ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနောတိအာဒိကံ အာယသ္မတော စူဠပန္ထကတ္ထေရသ္သ အပဒာနံ။ အယမ္ပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ဝိဝဋ္ဋူပနိသ္သယာနိ ပုညာနိ ဥပစိနန္တော ပဒုမုတ္တရသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ယဒေတ္ထ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသေန ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ အဋ္ဌကနိပာတေ မဟာပန္ထကဝတ္ထုသ္မိံ (ထေရဂာ. ၅၁၀ အာဒယော) ဝုတ္တမေဝ။ အယံ ပန ဝိသေသော – မဟာပန္ထကတ္ထေရော အရဟတ္တံ ပတ္ဝာ ဖလသမာပတ္တိသုခေန ဝီတိနာမေန္တော စိန္တေသိ – ‘‘ကထံ နု ခော သက္ကာ စူဠပန္ထကမ္ပိ ဣမသ္မိံ သုခေ ပတိဋ္ဌာပေတု’’န္တိ။ သော အတ္တနော အယ္ယကံ ဓနသေဋ္ဌိံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာဟ – ‘‘သစေ, မဟာသေဋ္ဌိ , အနုဇာနာထ, အဟံ စူဠပန္ထကံ ပဗ္ဗာဇေယ္ယ’’န္တိ။ ‘‘ပဗ္ဗာဇေထ, ဘန္တေ’’တိ။ ထေရော တံ ပဗ္ဗာဇေသိ။ သော ဒသသု သီလေသု ပတိဋ္ဌိတော ဘာတု သန္တိကေ –
Padumuttaronāma jinotiādikaṃ āyasmato cūḷapanthakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle yadettha aṭṭhuppattivasena vattabbaṃ, taṃ aṭṭhakanipāte mahāpanthakavatthusmiṃ (theragā. 510 ādayo) vuttameva. Ayaṃ pana viseso – mahāpanthakatthero arahattaṃ patvā phalasamāpattisukhena vītināmento cintesi – ‘‘kathaṃ nu kho sakkā cūḷapanthakampi imasmiṃ sukhe patiṭṭhāpetu’’nti. So attano ayyakaṃ dhanaseṭṭhiṃ upasaṅkamitvā āha – ‘‘sace, mahāseṭṭhi , anujānātha, ahaṃ cūḷapanthakaṃ pabbājeyya’’nti. ‘‘Pabbājetha, bhante’’ti. Thero taṃ pabbājesi. So dasasu sīlesu patiṭṭhito bhātu santike –
‘‘ပဒုမံ ယထာ ကောကနဒံ သုဂန္ဓံ၊ ပာတော သိယာ ဖုလ္လမဝီတဂန္ဓံ။
‘‘Padumaṃ yathā kokanadaṃ sugandhaṃ, pāto siyā phullamavītagandhaṃ;
အင္ဂီရသံ ပသ္သ ဝိရောစမာနံ၊ တပန္တမာဒိစ္စမိဝန္တလိက္ခေ’’တိ။ (သံ. နိ. ၁.၁၂၃; အ. နိ. ၅.၁၉၅) –
Aṅgīrasaṃ passa virocamānaṃ, tapantamādiccamivantalikkhe’’ti. (saṃ. ni. 1.123; a. ni. 5.195) –
ဂာထံ ဥဂ္ဂဏ္ဟန္တော စတူဟိ မာသေဟိ ဥဂ္ဂဟေတုံ နာသက္ခိ, ဂဟိတမ္ပိ ဟဒယေ န တိဋ္ဌတိ။ အထ နံ မဟာပန္ထကော, ‘‘စူဠပန္ထက, တ္ဝံ ဣမသ္မိံ သာသနေ အဘဗ္ဗော, စတူဟိ မာသေဟိ ဧကံ ဂာထမ္ပိ ဂဟေတုံ န သက္ကောသိ, ပဗ္ဗဇိတကိစ္စံ ပန တ္ဝံ ကထံ မတ္ထကံ ပာပေသ္သသိ, နိက္ခမ ဣတော’’တိ သော ထေရေန ပဏာမိကော ဒ္ဝာရကောဋ္ဌကသမီပေ ရောဒမာနော အဋ္ဌာသိ။
Gāthaṃ uggaṇhanto catūhi māsehi uggahetuṃ nāsakkhi, gahitampi hadaye na tiṭṭhati. Atha naṃ mahāpanthako, ‘‘cūḷapanthaka, tvaṃ imasmiṃ sāsane abhabbo, catūhi māsehi ekaṃ gāthampi gahetuṃ na sakkosi, pabbajitakiccaṃ pana tvaṃ kathaṃ matthakaṃ pāpessasi, nikkhama ito’’ti so therena paṇāmiko dvārakoṭṭhakasamīpe rodamāno aṭṭhāsi.
တေန စ သမယေန သတ္ထာ ဇီဝကမ္ဗဝနေ ဝိဟရတိ။ အထ ဇီဝကော ပုရိသံ ပေသေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ပဉ္စဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဒ္ဓိံ သတ္ထာရံ နိမန္တေဟီ’’တိ။ တေန စ သမယေန အာယသ္မာ မဟာပန္ထကော ဘတ္တုဒ္ဒေသကော ဟောတိ။ သော ‘‘ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ ဘိက္ခံ ပဋိစ္ဆထာ’’တိ ဝုတ္တော ‘‘စူဠပန္ထကံ ဌပေတ္ဝာ သေသာနံ ပဋိစ္ဆာမီ’’တိ အာဟ။ တံ သုတ္ဝာ စူဠပန္ထကော ဘိယ္ယောသောမတ္တာယ ဒောမနသ္သပ္ပတ္တော အဟောသိ။ သတ္ထာ တသ္သ စိတ္တက္ခေဒံ ဉတ္ဝာ ‘‘စူဠပန္ထကော မယာ ကတေန ဥပာယေန ဗုဇ္ဈိသ္သတီ’’တိ တသ္သ အဝိဒူရဋ္ဌာနေ အတ္တာနံ ဒသ္သေတ္ဝာ ‘‘ကိံ, ပန္ထက, ရောဒသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဘာတာ မံ, ဘန္တေ, ပဏာမေတီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ပန္ထက, မာ စိန္တယိ, မမ သာသနေ တုယ္ဟံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, ဧဟိ ဣမံ ဂဟေတ္ဝာ ‘ရဇောဟရဏံ, ရဇောဟရဏ’န္တိ မနသိ ကရောဟီ’’တိ ဣဒ္ဓိယာ သုဒ္ဓံ စောဠက္ခဏ္ဍံ အဘိသင္ခရိတ္ဝာ အဒာသိ။ သော သတ္ထာရာ ဒိန္နံ စောဠက္ခဏ္ဍံ ‘‘ရဇောဟရဏံ, ရဇောဟရဏ’’န္တိ ဟတ္ထေန ပရိမဇ္ဇန္တော နိသီဒိ။ တသ္သ တံ ပရိမဇ္ဇန္တသ္သ ကိလိဋ္ဌဓာတုကံ ဇာတံ, ပုန ပရိမဇ္ဇန္တသ္သ ဥက္ခလိပရိပုဉ္ဆနသဒိသံ ဇာတံ။ သော ဉာဏပရိပာကတ္တာ ဧဝံ စိန္တေသိ – ‘‘ဣဒံ စောဠက္ခဏ္ဍံ ပကတိယာ ပရိသုဒ္ဓံ, ဣမံ ဥပာဒိဏ္ဏကသရီရံ နိသ္သာယ ကိလိဋ္ဌံ အညထာ ဇာတံ, တသ္မာ အနိစ္စံ ယထာပေတံ, ဧဝံ စိတ္တမ္ပီ’’တိ ခယဝယံ ပဋ္ဌပေတ္ဝာ တသ္မိံယေဝ နိမိတ္တေ ဈာနာနိ နိဗ္ဗတ္တေတ္ဝာ ဈာနပာဒကံ ကတ္ဝာ ဝိပသ္သနံ ပဋ္ဌပေတ္ဝာ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒာဟိ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ အရဟတ္တပတ္တသ္သေဝသ္သ တေပိဋကံ ပဉ္စာဘိညာ စ အာဂမိံသု။
Tena ca samayena satthā jīvakambavane viharati. Atha jīvako purisaṃ pesesi – ‘‘gaccha, pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ satthāraṃ nimantehī’’ti. Tena ca samayena āyasmā mahāpanthako bhattuddesako hoti. So ‘‘pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ bhikkhaṃ paṭicchathā’’ti vutto ‘‘cūḷapanthakaṃ ṭhapetvā sesānaṃ paṭicchāmī’’ti āha. Taṃ sutvā cūḷapanthako bhiyyosomattāya domanassappatto ahosi. Satthā tassa cittakkhedaṃ ñatvā ‘‘cūḷapanthako mayā katena upāyena bujjhissatī’’ti tassa avidūraṭṭhāne attānaṃ dassetvā ‘‘kiṃ, panthaka, rodasī’’ti pucchi. ‘‘Bhātā maṃ, bhante, paṇāmetī’’ti āha. ‘‘Panthaka, mā cintayi, mama sāsane tuyhaṃ pabbajjā, ehi imaṃ gahetvā ‘rajoharaṇaṃ, rajoharaṇa’nti manasi karohī’’ti iddhiyā suddhaṃ coḷakkhaṇḍaṃ abhisaṅkharitvā adāsi. So satthārā dinnaṃ coḷakkhaṇḍaṃ ‘‘rajoharaṇaṃ, rajoharaṇa’’nti hatthena parimajjanto nisīdi. Tassa taṃ parimajjantassa kiliṭṭhadhātukaṃ jātaṃ, puna parimajjantassa ukkhaliparipuñchanasadisaṃ jātaṃ. So ñāṇaparipākattā evaṃ cintesi – ‘‘idaṃ coḷakkhaṇḍaṃ pakatiyā parisuddhaṃ, imaṃ upādiṇṇakasarīraṃ nissāya kiliṭṭhaṃ aññathā jātaṃ, tasmā aniccaṃ yathāpetaṃ, evaṃ cittampī’’ti khayavayaṃ paṭṭhapetvā tasmiṃyeva nimitte jhānāni nibbattetvā jhānapādakaṃ katvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi. Arahattapattassevassa tepiṭakaṃ pañcābhiññā ca āgamiṃsu.
သတ္ထာ ဧကူနေဟိ ပဉ္စဘိက္ခုသတေဟိ သဒ္ဓိံ ဂန္တ္ဝာ ဇီဝကသ္သ နိဝေသနေ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ စူဠပန္ထကော ပန အတ္တနော ဘိက္ခာယ အပ္ပဋိစ္ဆိတတ္တာ ဧဝ န ဂတော။ ဇီဝကော ယာဂုံ ဒာတုံ အာရဘိ။ သတ္ထာ ဟတ္ထေန ပတ္တံ ပိဒဟိ။ ‘‘ကသ္မာ, ဘန္တေ, န ဂဏ္ဟထာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဝိဟာရေ ဧကော ဘိက္ခု အတ္ထိ, ဇီဝကာ’’တိ။ သော ပုရိသံ ပေသေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ, ဝိဟာရေ နိသိန္နံ အယ္ယံ ဂဟေတ္ဝာ ဧဟီ’’တိ။ စူဠပန္ထကတ္ထေရောပိ ရူပေန ကိရိယာယ စ ဧကမ္ပိ ဧကေန အသဒိသံ ဘိက္ခုသဟသ္သံ နိမ္မိနိတ္ဝာ နိသီဒိ။ သော ပုရိသော ဝိဟာရေ ဘိက္ခူနံ ဗဟုဘာဝံ ဒိသ္ဝာ ဂန္တ္ဝာ ဇီဝကသ္သ ကထေသိ – ‘‘ဣမသ္မာ ဘိက္ခုသင္ဃာ ဝိဟာရေ ဘိက္ခုသင္ဃော ဗဟုတရော, ပက္ကောသိတဗ္ဗံ အယ္ယံ န ဇာနာမီ’’တိ။ ဇီဝကော သတ္ထာရံ ပုစ္ဆိ – ‘‘ကော နာမော, ဘန္တေ, ဝိဟာရေ နိသိန္နော ဘိက္ခူ’’တိ? ‘‘စူဠပန္ထကော နာမ, ဇီဝကာ’’တိ။ ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ, ‘စူဠပန္ထကော နာမ ကတရော’တိ ပုစ္ဆိတ္ဝာ တံ အာနေဟီ’’တိ။ သော ဝိဟာရံ ဂန္တ္ဝာ ‘‘စူဠပန္ထကော နာမ ကတရော, ဘန္တေ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အဟံ စူဠပန္ထကော, အဟံ စူဠပန္ထကော’’တိ ဧကပ္ပဟာရေန ဘိက္ခုသဟသ္သမ္ပိ ကထေသိ။ သော ပုနာဂန္တ္ဝာ တံ ပဝတ္တိံ ဇီဝကသ္သ အာရောစေသိ ဇီဝကော ပဋိဝိဒ္ဓသစ္စတ္တာ ‘‘ဣဒ္ဓိမာ မညေ, အယ္ယော’’တိ နယတော ဉတ္ဝာ ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ, ပဌမံ ကထေန္တံ အယ္ယမေဝ ‘တုမ္ဟေ သတ္ထာ ပက္ကောသတီ’တိ ဝတ္ဝာ စီဝရကဏ္ဏေ ဂဏ္ဟာဟီ’’တိ အာဟ။ သော ဝိဟာရံ ဂန္တ္ဝာ တထာ အကာသိ။ တာဝဒေဝ နိမ္မိတဘိက္ခူ အန္တရဓာယိံသု။ သော ထေရံ ဂဟေတ္ဝာ အဂမာသိ။
Satthā ekūnehi pañcabhikkhusatehi saddhiṃ gantvā jīvakassa nivesane paññatte āsane nisīdi. Cūḷapanthako pana attano bhikkhāya appaṭicchitattā eva na gato. Jīvako yāguṃ dātuṃ ārabhi. Satthā hatthena pattaṃ pidahi. ‘‘Kasmā, bhante, na gaṇhathā’’ti vutte ‘‘vihāre eko bhikkhu atthi, jīvakā’’ti. So purisaṃ pesesi – ‘‘gaccha, bhaṇe, vihāre nisinnaṃ ayyaṃ gahetvā ehī’’ti. Cūḷapanthakattheropi rūpena kiriyāya ca ekampi ekena asadisaṃ bhikkhusahassaṃ nimminitvā nisīdi. So puriso vihāre bhikkhūnaṃ bahubhāvaṃ disvā gantvā jīvakassa kathesi – ‘‘imasmā bhikkhusaṅghā vihāre bhikkhusaṅgho bahutaro, pakkositabbaṃ ayyaṃ na jānāmī’’ti. Jīvako satthāraṃ pucchi – ‘‘ko nāmo, bhante, vihāre nisinno bhikkhū’’ti? ‘‘Cūḷapanthako nāma, jīvakā’’ti. ‘‘Gaccha, bhaṇe, ‘cūḷapanthako nāma kataro’ti pucchitvā taṃ ānehī’’ti. So vihāraṃ gantvā ‘‘cūḷapanthako nāma kataro, bhante’’ti pucchi. ‘‘Ahaṃ cūḷapanthako, ahaṃ cūḷapanthako’’ti ekappahārena bhikkhusahassampi kathesi. So punāgantvā taṃ pavattiṃ jīvakassa ārocesi jīvako paṭividdhasaccattā ‘‘iddhimā maññe, ayyo’’ti nayato ñatvā ‘‘gaccha, bhaṇe, paṭhamaṃ kathentaṃ ayyameva ‘tumhe satthā pakkosatī’ti vatvā cīvarakaṇṇe gaṇhāhī’’ti āha. So vihāraṃ gantvā tathā akāsi. Tāvadeva nimmitabhikkhū antaradhāyiṃsu. So theraṃ gahetvā agamāsi.
သတ္ထာ တသ္မိံ ခဏေ ယာဂုဉ္စ ခဇ္ဇကာဒိဘေဒဉ္စ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟိ။ ကတဘတ္တကိစ္စော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ စူဠပန္ထကံ အာဏာပေသိ ‘‘အနုမောဒနံ ကရောဟီ’’တိ။ သော ပဘိန္နပဋိသမ္ဘိဒော သိနေရုံ ဂဟေတ္ဝာ မဟာသမုဒ္ဒံ မန္ထေန္တော ဝိယ တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ သင္ခောဘေန္တော သတ္ထု အဇ္ဈာသယံ ဂဏ္ဟန္တော အနုမောဒနံ အကာသိ။ ဒသဗလေ ဘတ္တကိစ္စံ ကတ္ဝာ ဝိဟာရံ ဂတေ ဓမ္မသဘာယံ ကထာ ဥဒပာဒိ ‘အဟော ဗုဒ္ဓာနံ အာနုဘာဝော, ယတ္ရ ဟိ နာမ စတ္တာရော မာသေ ဧကဂာထံ ဂဟေတုံ အသက္ကောန္တမ္ပိ လဟုကေန ခဏေနေဝ ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကံ အကံသူ’တိ, တထာ ဟိ ဇီဝကသ္သ နိဝေသနေ နိသိန္နော ဘဂဝာ ‘ဧဝံ စူဠပန္ထကသ္သ စိတ္တံ သမာဟိတံ, ဝီထိပဋိပန္နာ ဝိပသ္သနာ’တိ ဉတ္ဝာ ယထာနိသိန္နောယေဝ အတ္တာနံ ဒသ္သေတ္ဝာ, ‘ပန္ထက, နေဝာယံ ပိလောတိကာ ကိလိဋ္ဌာ ရဇာနုကိဏ္ဏာ, ဣတော ပန အညောပိ အရိယသ္သ ဝိနယေ သံကိလေသော ရဇော’တိ ဒသ္သေန္တော –
Satthā tasmiṃ khaṇe yāguñca khajjakādibhedañca paṭiggaṇhi. Katabhattakicco bhagavā āyasmantaṃ cūḷapanthakaṃ āṇāpesi ‘‘anumodanaṃ karohī’’ti. So pabhinnapaṭisambhido sineruṃ gahetvā mahāsamuddaṃ manthento viya tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ saṅkhobhento satthu ajjhāsayaṃ gaṇhanto anumodanaṃ akāsi. Dasabale bhattakiccaṃ katvā vihāraṃ gate dhammasabhāyaṃ kathā udapādi ‘aho buddhānaṃ ānubhāvo, yatra hi nāma cattāro māse ekagāthaṃ gahetuṃ asakkontampi lahukena khaṇeneva evaṃ mahiddhikaṃ akaṃsū’ti, tathā hi jīvakassa nivesane nisinno bhagavā ‘evaṃ cūḷapanthakassa cittaṃ samāhitaṃ, vīthipaṭipannā vipassanā’ti ñatvā yathānisinnoyeva attānaṃ dassetvā, ‘panthaka, nevāyaṃ pilotikā kiliṭṭhā rajānukiṇṇā, ito pana aññopi ariyassa vinaye saṃkileso rajo’ti dassento –
‘‘ရာဂော ရဇော န စ ပန ရေဏု ဝုစ္စတိ၊ ရာဂသ္သေတံ အဓိဝစနံ ရဇောတိ။
‘‘Rāgo rajo na ca pana reṇu vuccati, rāgassetaṃ adhivacanaṃ rajoti;
ဧတံ ရဇံ ဝိပ္ပဇဟိတ္ဝာ ဘိက္ခဝော၊ ဝိဟရန္တိ တေ ဝိဂတရဇသ္သ သာသနေ။
Etaṃ rajaṃ vippajahitvā bhikkhavo, viharanti te vigatarajassa sāsane.
‘‘ဒောသော ရဇော။ပေ.။ ဝိဂတရဇသ္သ သာသနေ။
‘‘Doso rajo…pe… vigatarajassa sāsane.
‘‘မောဟော ရဇော။ပေ.။ ဝိဂတရဇသ္သ သာသနေ’’တိ။ (မဟာနိ. ၂၀၉; စူဠနိ. ဥဒယမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၇၄) –
‘‘Moho rajo…pe… vigatarajassa sāsane’’ti. (mahāni. 209; cūḷani. udayamāṇavapucchāniddesa 74) –
ဣမာ တိသ္သော ဂာထာယော အဘာသိ။ ဂာထာပရိယောသာနေ စူဠပန္ထကော သဟပဋိသမ္ဘိဒာဟိ အရဟတ္တံ ပာပုဏီတိ။ သတ္ထာ တေသံ ဘိက္ခူနံ ကထာသလ္လာပံ သုတ္ဝာ အာဂန္တ္ဝာ ဗုဒ္ဓာသနေ နိသီဒိတ္ဝာ ‘‘ကိံ ဝဒေထ, ဘိက္ခဝေ’’တိ ပုစ္ဆိတ္ဝာ ‘‘ဣမံ နာမ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခဝေ, စူဠပန္ထကေန ဣဒာနိ မယ္ဟံ ဩဝာဒေ ဌတ္ဝာ လောကုတ္ထရဒာယဇ္ဇံ လဒ္ဓံ, ပုဗ္ဗေ ပန လောကိယဒာယဇ္ဇံ လဒ္ဓ’’န္တိ ဝတ္ဝာ တေဟိ ယာစိတော စူဠသေဋ္ဌိဇာတကံ (ဇာ. ၁.၁.၄) ကထေသိ။ အပရဘာဂေ နံ သတ္ထာ အရိယဂဏပရိဝုတော ဓမ္မာသနေ နိသိန္နော မနောမယံ ကာယံ အဘိနိမ္မိနန္တာနံ ဘိက္ခူနံ စေတောဝိဝဋ္ဋကုသလာနဉ္စ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပေသိ။
Imā tisso gāthāyo abhāsi. Gāthāpariyosāne cūḷapanthako sahapaṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇīti. Satthā tesaṃ bhikkhūnaṃ kathāsallāpaṃ sutvā āgantvā buddhāsane nisīditvā ‘‘kiṃ vadetha, bhikkhave’’ti pucchitvā ‘‘imaṃ nāma, bhante’’ti vutte ‘‘bhikkhave, cūḷapanthakena idāni mayhaṃ ovāde ṭhatvā lokuttharadāyajjaṃ laddhaṃ, pubbe pana lokiyadāyajjaṃ laddha’’nti vatvā tehi yācito cūḷaseṭṭhijātakaṃ (jā. 1.1.4) kathesi. Aparabhāge naṃ satthā ariyagaṇaparivuto dhammāsane nisinno manomayaṃ kāyaṃ abhinimminantānaṃ bhikkhūnaṃ cetovivaṭṭakusalānañca aggaṭṭhāne ṭhapesi.
၃၅. ဧဝံ သော ပတ္တဧတဒဂ္ဂဋ္ဌာနော အတ္တနော ပုဗ္ဗကမ္မံ သရိတ္ဝာ ပီတိသောမနသ္သဝသေန ပုဗ္ဗစရိတာပဒာနံ ပကာသေန္တော ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပုရိမပဒဒ္ဝယံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။ ဂဏမ္ဟာ ဝူပကဋ္ဌော သောတိ သော ပဒုမုတ္တရော နာမ သတ္ထာ ဂဏမ္ဟာ မဟတာ ဘိက္ခုသမူဟတော ဝူပကဋ္ဌော ဝိသုံ ဘူတော ဝိဝေကံ ဥပဂတော။ တဒာ မမ တာပသကာလေ ဟိမဝန္တေ ဟိမာလယပဗ္ဗတသမီပေ ဝသိ ဝာသံ ကပ္ပေသိ, စတူဟိ ဣရိယာပထေဟိ ဝိဟာသီတိ အတ္ထော။
35. Evaṃ so pattaetadaggaṭṭhāno attano pubbakammaṃ saritvā pītisomanassavasena pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttaro nāma jinotiādimāha. Tattha purimapadadvayaṃ vuttatthameva. Gaṇamhā vūpakaṭṭhosoti so padumuttaro nāma satthā gaṇamhā mahatā bhikkhusamūhato vūpakaṭṭho visuṃ bhūto vivekaṃ upagato. Tadā mama tāpasakāle himavante himālayapabbatasamīpe vasi vāsaṃ kappesi, catūhi iriyāpathehi vihāsīti attho.
၃၆. အဟမ္ပိ။ပေ.။ တဒာတိ ယဒာ သော ဘဂဝာ ဟိမဝန္တံ ဥပဂန္တ္ဝာ ဝသိ, တဒာ အဟမ္ပိ ဟိမဝန္တသမီပေ ကတအသ္သမေ အာ သမန္တတော ကာယစိတ္တပီဠာသင္ခာတာ ပရိသ္သယာ သမန္တိ ဧတ္ထာတိ အသ္သမောတိ လဒ္ဓနာမေ အရညာဝာသေ ဝသာမီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အစိရာဂတံ မဟာဝီရန္တိ အစိရံ အာဂတံ မဟာဝီရိယဝန္တံ လောကနာယကံ ပဓာနံ တံ ဘဂဝန္တံ ဥပေသိန္တိ သမ္ဗန္ဓော, အာဂတက္ခဏေယေဝ ဥပာဂမိန္တိ အတ္ထော။
36.Ahampi…pe… tadāti yadā so bhagavā himavantaṃ upagantvā vasi, tadā ahampi himavantasamīpe kataassame ā samantato kāyacittapīḷāsaṅkhātā parissayā samanti etthāti assamoti laddhanāme araññāvāse vasāmīti sambandho. Acirāgataṃ mahāvīranti aciraṃ āgataṃ mahāvīriyavantaṃ lokanāyakaṃ padhānaṃ taṃ bhagavantaṃ upesinti sambandho, āgatakkhaṇeyeva upāgaminti attho.
၃၇. ပုပ္ဖစ္ဆတ္တံ ဂဟေတ္ဝာနာတိ ဧဝံ ဥပဂစ္ဆန္တော စ ပဒုမုပ္ပလပုပ္ဖာဒီဟိ ဆာဒိတံ ပုပ္ဖမယံ ဆတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ နရာသဘံ နရာနံ သေဋ္ဌံ ဘဂဝန္တံ ဆာဒေန္တော ဥပဂစ္ဆိံ သမီပံ ဂတောသ္မီတိ အတ္ထော။ သမာဓိံ သမာပဇ္ဇန္တန္တိ ရူပာဝစရသမာဓိဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇန္တံ အပ္ပေတ္ဝာ နိသိန္နသ္သ အန္တရာယံ အဟံ အကာသိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
37.Pupphacchattaṃ gahetvānāti evaṃ upagacchanto ca padumuppalapupphādīhi chāditaṃ pupphamayaṃ chattaṃ gahetvā narāsabhaṃ narānaṃ seṭṭhaṃ bhagavantaṃ chādento upagacchiṃ samīpaṃ gatosmīti attho. Samādhiṃ samāpajjantanti rūpāvacarasamādhijjhānaṃ samāpajjantaṃ appetvā nisinnassa antarāyaṃ ahaṃ akāsinti sambandho.
၃၈. ဥဘော ဟတ္ထေဟိ ပဂ္ဂယ္ဟာတိ တံ သုသဇ္ဇိတံ ပုပ္ဖစ္ဆတ္တံ ဒ္ဝီဟိ ဟတ္ထေဟိ ဥက္ခိပိတ္ဝာ အဟံ ဘဂဝတော အဒာသိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဋိဂ္ဂဟေသီတိ တံ မယာ ဒိန္နံ ပုပ္ဖစ္ဆတ္တံ ပဒုမုတ္တရော ဘဂဝာ သမ္ပဋိစ္ဆိ, သာဒရံ သာဒိယီတိ အတ္ထော။
38.Ubho hatthehi paggayhāti taṃ susajjitaṃ pupphacchattaṃ dvīhi hatthehi ukkhipitvā ahaṃ bhagavato adāsinti sambandho. Paṭiggahesīti taṃ mayā dinnaṃ pupphacchattaṃ padumuttaro bhagavā sampaṭicchi, sādaraṃ sādiyīti attho.
၄၁. သတပတ္တဆတ္တံ ပဂ္ဂယ္ဟာတိ ဧကေကသ္မိံ ပဒုမပုပ္ဖေ သတသတပတ္တာနံ ဝသေန သတပတ္တေဟိ ပဒုမပုပ္ဖေဟိ ဆာဒိတံ ပုပ္ဖစ္ဆတ္တံ ပကာရေန အာဒရေန ဂဟေတ္ဝာ တာပသော မမ အဒာသီတိ အတ္ထော။ တမဟံ ကိတ္တယိသ္သာမီတိ တံ တာပသံ အဟံ ကိတ္တယိသ္သာမိ ပာကဋံ ကရိသ္သာမီတိ အတ္ထော။ မမ ဘာသတော ဘာသမာနသ္သ ဝစနံ သုဏောထ မနသိ ကရောထ။
41.Satapattachattaṃ paggayhāti ekekasmiṃ padumapupphe satasatapattānaṃ vasena satapattehi padumapupphehi chāditaṃ pupphacchattaṃ pakārena ādarena gahetvā tāpaso mama adāsīti attho. Tamahaṃ kittayissāmīti taṃ tāpasaṃ ahaṃ kittayissāmi pākaṭaṃ karissāmīti attho. Mama bhāsato bhāsamānassa vacanaṃ suṇotha manasi karotha.
၄၂. ပဉ္စဝီသတိကပ္ပာနီတိ ဣမိနာ ပုပ္ဖစ္ဆတ္တဒာနေန ပဉ္စဝီသတိဝာရေ တာဝတိံသဘဝနေ သက္ကော ဟုတ္ဝာ ဒေဝရဇ္ဇံ ကရိသ္သတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ စတုတ္တိံသတိက္ခတ္တုဉ္စာတိ စတုတ္တိံသတိဝာရေ မနုသ္သလောကေ စက္ကဝတ္တီ ရာဇာ ဘဝိသ္သတိ။
42.Pañcavīsatikappānīti iminā pupphacchattadānena pañcavīsativāre tāvatiṃsabhavane sakko hutvā devarajjaṃ karissatīti sambandho. Catuttiṃsatikkhattuñcāti catuttiṃsativāre manussaloke cakkavattī rājā bhavissati.
၄၃. ယံ ယံ ယောနိန္တိ မနုသ္သယောနိအာဒီသု ယံ ယံ ဇာတိံ သံသရတိ ဂစ္ဆတိ ဥပပဇ္ဇတိ။ တတ္ထ တတ္ထ ယောနိယံ အဗ္ဘောကာသေ သုညဋ္ဌာနေ ပတိဋ္ဌန္တံ နိသိန္နံ ဌိတံ ဝာ ပဒုမံ ဓာရယိသ္သတိ ဥပရိ ဆာဒယိသ္သတီတိ အတ္ထော။
43.Yaṃyaṃ yoninti manussayoniādīsu yaṃ yaṃ jātiṃ saṃsarati gacchati upapajjati. Tattha tattha yoniyaṃ abbhokāse suññaṭṭhāne patiṭṭhantaṃ nisinnaṃ ṭhitaṃ vā padumaṃ dhārayissati upari chādayissatīti attho.
၄၅. ပကာသိတေ ပာဝစနေတိ တေန ဘဂဝတော သကလပိဋကတ္တယေ ပကာသိတေ ဒီပိတေ မနုသ္သတ္တံ မနုသ္သဇာတိံ လဘိသ္သတိ ဥပပဇ္ဇိသ္သတိ။ မနောမယမ္ဟိ ကာယမ္ဟီတိ မနေန ဈာနစိတ္တေန နိဗ္ဗတ္တောတိ မနောမယော, ယထာ စိတ္တံ ပဝတ္တတိ, တထာ ကာယံ ပဝတ္တေတိ စိတ္တဂတိကံ ကရောတီတိ အတ္ထော။ တမ္ဟိ မနောမယေ ကာယမ္ဟိ သော တာပသော စူဠပန္ထကော နာမ ဟုတ္ဝာ ဥတ္တမော အဂ္ဂော ဘဝိသ္သတီတိ အတ္ထော။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္တာ ဥတ္တာနတ္တာ စ သုဝိညေယ္ယမေဝ။
45.Pakāsite pāvacaneti tena bhagavato sakalapiṭakattaye pakāsite dīpite manussattaṃ manussajātiṃ labhissati upapajjissati. Manomayamhi kāyamhīti manena jhānacittena nibbattoti manomayo, yathā cittaṃ pavattati, tathā kāyaṃ pavatteti cittagatikaṃ karotīti attho. Tamhi manomaye kāyamhi so tāpaso cūḷapanthako nāma hutvā uttamo aggo bhavissatīti attho. Sesaṃ heṭṭhā vuttattā uttānattā ca suviññeyyameva.
၅၂. သရိံ ကောကနဒံ အဟန္တိ အဟံ ဘဂဝတော နိမ္မိတစောဠကံ ပရိမဇ္ဇန္တော ကောကနဒံ ပဒုမံ သရိန္တိ အတ္ထော။ တတ္ထ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ မေတိ တသ္မိံ ကောကနဒေ ပဒုမေ မယ္ဟံ စိတ္တံ အဓိမုစ္စိ အလ္လီနော, တတော အဟံ အရဟတ္တံ ပာပုဏိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
52.Sariṃ kokanadaṃ ahanti ahaṃ bhagavato nimmitacoḷakaṃ parimajjanto kokanadaṃ padumaṃ sarinti attho. Tattha cittaṃ vimucci meti tasmiṃ kokanade padume mayhaṃ cittaṃ adhimucci allīno, tato ahaṃ arahattaṃ pāpuṇinti sambandho.
၅၃. အဟံ မနောမယေသု စိတ္တဂတိကေသု ကာယေသု သဗ္ဗတ္ထ သဗ္ဗေသု ပာရမိံ ပရိယောသာနံ ဂတော ပတ္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝာတိ။
53. Ahaṃ manomayesu cittagatikesu kāyesu sabbattha sabbesu pāramiṃ pariyosānaṃ gato pattoti sambandho. Sesaṃ vuttanayamevāti.
စူဠပန္ထကတ္ထေရအပဒာနဝဏ္ဏနာ သမတ္တာ။
Cūḷapanthakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / အပဒာနပာဠိ • Apadānapāḷi / ၄. စူဠပန္ထကတ္ထေရအပဒာနံ • 4. Cūḷapanthakattheraapadānaṃ