Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അപദാന-അട്ഠകഥാ • Apadāna-aṭṭhakathā |
൪. ചൂളപന്ഥകത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ
4. Cūḷapanthakattheraapadānavaṇṇanā
പദുമുത്തരോ നാമ ജിനോതിആദികം ആയസ്മതോ ചൂളപന്ഥകത്ഥേരസ്സ അപദാനം. അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയാനി പുഞ്ഞാനി ഉപചിനന്തോ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ കാലേ യദേത്ഥ അട്ഠുപ്പത്തിവസേന വത്തബ്ബം, തം അട്ഠകനിപാതേ മഹാപന്ഥകവത്ഥുസ്മിം (ഥേരഗാ॰ ൫൧൦ ആദയോ) വുത്തമേവ. അയം പന വിസേസോ – മഹാപന്ഥകത്ഥേരോ അരഹത്തം പത്വാ ഫലസമാപത്തിസുഖേന വീതിനാമേന്തോ ചിന്തേസി – ‘‘കഥം നു ഖോ സക്കാ ചൂളപന്ഥകമ്പി ഇമസ്മിം സുഖേ പതിട്ഠാപേതു’’ന്തി. സോ അത്തനോ അയ്യകം ധനസേട്ഠിം ഉപസങ്കമിത്വാ ആഹ – ‘‘സചേ, മഹാസേട്ഠി , അനുജാനാഥ, അഹം ചൂളപന്ഥകം പബ്ബാജേയ്യ’’ന്തി. ‘‘പബ്ബാജേഥ, ഭന്തേ’’തി. ഥേരോ തം പബ്ബാജേസി. സോ ദസസു സീലേസു പതിട്ഠിതോ ഭാതു സന്തികേ –
Padumuttaronāma jinotiādikaṃ āyasmato cūḷapanthakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle yadettha aṭṭhuppattivasena vattabbaṃ, taṃ aṭṭhakanipāte mahāpanthakavatthusmiṃ (theragā. 510 ādayo) vuttameva. Ayaṃ pana viseso – mahāpanthakatthero arahattaṃ patvā phalasamāpattisukhena vītināmento cintesi – ‘‘kathaṃ nu kho sakkā cūḷapanthakampi imasmiṃ sukhe patiṭṭhāpetu’’nti. So attano ayyakaṃ dhanaseṭṭhiṃ upasaṅkamitvā āha – ‘‘sace, mahāseṭṭhi , anujānātha, ahaṃ cūḷapanthakaṃ pabbājeyya’’nti. ‘‘Pabbājetha, bhante’’ti. Thero taṃ pabbājesi. So dasasu sīlesu patiṭṭhito bhātu santike –
‘‘പദുമം യഥാ കോകനദം സുഗന്ധം, പാതോ സിയാ ഫുല്ലമവീതഗന്ധം;
‘‘Padumaṃ yathā kokanadaṃ sugandhaṃ, pāto siyā phullamavītagandhaṃ;
അങ്ഗീരസം പസ്സ വിരോചമാനം, തപന്തമാദിച്ചമിവന്തലിക്ഖേ’’തി. (സം॰ നി॰ ൧.൧൨൩; അ॰ നി॰ ൫.൧൯൫) –
Aṅgīrasaṃ passa virocamānaṃ, tapantamādiccamivantalikkhe’’ti. (saṃ. ni. 1.123; a. ni. 5.195) –
ഗാഥം ഉഗ്ഗണ്ഹന്തോ ചതൂഹി മാസേഹി ഉഗ്ഗഹേതും നാസക്ഖി, ഗഹിതമ്പി ഹദയേ ന തിട്ഠതി. അഥ നം മഹാപന്ഥകോ, ‘‘ചൂളപന്ഥക, ത്വം ഇമസ്മിം സാസനേ അഭബ്ബോ, ചതൂഹി മാസേഹി ഏകം ഗാഥമ്പി ഗഹേതും ന സക്കോസി, പബ്ബജിതകിച്ചം പന ത്വം കഥം മത്ഥകം പാപേസ്സസി, നിക്ഖമ ഇതോ’’തി സോ ഥേരേന പണാമികോ ദ്വാരകോട്ഠകസമീപേ രോദമാനോ അട്ഠാസി.
Gāthaṃ uggaṇhanto catūhi māsehi uggahetuṃ nāsakkhi, gahitampi hadaye na tiṭṭhati. Atha naṃ mahāpanthako, ‘‘cūḷapanthaka, tvaṃ imasmiṃ sāsane abhabbo, catūhi māsehi ekaṃ gāthampi gahetuṃ na sakkosi, pabbajitakiccaṃ pana tvaṃ kathaṃ matthakaṃ pāpessasi, nikkhama ito’’ti so therena paṇāmiko dvārakoṭṭhakasamīpe rodamāno aṭṭhāsi.
തേന ച സമയേന സത്ഥാ ജീവകമ്ബവനേ വിഹരതി. അഥ ജീവകോ പുരിസം പേസേസി – ‘‘ഗച്ഛ, പഞ്ചഹി ഭിക്ഖുസതേഹി സദ്ധിം സത്ഥാരം നിമന്തേഹീ’’തി. തേന ച സമയേന ആയസ്മാ മഹാപന്ഥകോ ഭത്തുദ്ദേസകോ ഹോതി. സോ ‘‘പഞ്ചന്നം ഭിക്ഖുസതാനം ഭിക്ഖം പടിച്ഛഥാ’’തി വുത്തോ ‘‘ചൂളപന്ഥകം ഠപേത്വാ സേസാനം പടിച്ഛാമീ’’തി ആഹ. തം സുത്വാ ചൂളപന്ഥകോ ഭിയ്യോസോമത്തായ ദോമനസ്സപ്പത്തോ അഹോസി. സത്ഥാ തസ്സ ചിത്തക്ഖേദം ഞത്വാ ‘‘ചൂളപന്ഥകോ മയാ കതേന ഉപായേന ബുജ്ഝിസ്സതീ’’തി തസ്സ അവിദൂരട്ഠാനേ അത്താനം ദസ്സേത്വാ ‘‘കിം, പന്ഥക, രോദസീ’’തി പുച്ഛി. ‘‘ഭാതാ മം, ഭന്തേ, പണാമേതീ’’തി ആഹ. ‘‘പന്ഥക, മാ ചിന്തയി, മമ സാസനേ തുയ്ഹം പബ്ബജ്ജാ, ഏഹി ഇമം ഗഹേത്വാ ‘രജോഹരണം, രജോഹരണ’ന്തി മനസി കരോഹീ’’തി ഇദ്ധിയാ സുദ്ധം ചോളക്ഖണ്ഡം അഭിസങ്ഖരിത്വാ അദാസി. സോ സത്ഥാരാ ദിന്നം ചോളക്ഖണ്ഡം ‘‘രജോഹരണം, രജോഹരണ’’ന്തി ഹത്ഥേന പരിമജ്ജന്തോ നിസീദി. തസ്സ തം പരിമജ്ജന്തസ്സ കിലിട്ഠധാതുകം ജാതം, പുന പരിമജ്ജന്തസ്സ ഉക്ഖലിപരിപുഞ്ഛനസദിസം ജാതം. സോ ഞാണപരിപാകത്താ ഏവം ചിന്തേസി – ‘‘ഇദം ചോളക്ഖണ്ഡം പകതിയാ പരിസുദ്ധം, ഇമം ഉപാദിണ്ണകസരീരം നിസ്സായ കിലിട്ഠം അഞ്ഞഥാ ജാതം, തസ്മാ അനിച്ചം യഥാപേതം, ഏവം ചിത്തമ്പീ’’തി ഖയവയം പട്ഠപേത്വാ തസ്മിംയേവ നിമിത്തേ ഝാനാനി നിബ്ബത്തേത്വാ ഝാനപാദകം കത്വാ വിപസ്സനം പട്ഠപേത്വാ സഹ പടിസമ്ഭിദാഹി അരഹത്തം പാപുണി. അരഹത്തപത്തസ്സേവസ്സ തേപിടകം പഞ്ചാഭിഞ്ഞാ ച ആഗമിംസു.
Tena ca samayena satthā jīvakambavane viharati. Atha jīvako purisaṃ pesesi – ‘‘gaccha, pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ satthāraṃ nimantehī’’ti. Tena ca samayena āyasmā mahāpanthako bhattuddesako hoti. So ‘‘pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ bhikkhaṃ paṭicchathā’’ti vutto ‘‘cūḷapanthakaṃ ṭhapetvā sesānaṃ paṭicchāmī’’ti āha. Taṃ sutvā cūḷapanthako bhiyyosomattāya domanassappatto ahosi. Satthā tassa cittakkhedaṃ ñatvā ‘‘cūḷapanthako mayā katena upāyena bujjhissatī’’ti tassa avidūraṭṭhāne attānaṃ dassetvā ‘‘kiṃ, panthaka, rodasī’’ti pucchi. ‘‘Bhātā maṃ, bhante, paṇāmetī’’ti āha. ‘‘Panthaka, mā cintayi, mama sāsane tuyhaṃ pabbajjā, ehi imaṃ gahetvā ‘rajoharaṇaṃ, rajoharaṇa’nti manasi karohī’’ti iddhiyā suddhaṃ coḷakkhaṇḍaṃ abhisaṅkharitvā adāsi. So satthārā dinnaṃ coḷakkhaṇḍaṃ ‘‘rajoharaṇaṃ, rajoharaṇa’’nti hatthena parimajjanto nisīdi. Tassa taṃ parimajjantassa kiliṭṭhadhātukaṃ jātaṃ, puna parimajjantassa ukkhaliparipuñchanasadisaṃ jātaṃ. So ñāṇaparipākattā evaṃ cintesi – ‘‘idaṃ coḷakkhaṇḍaṃ pakatiyā parisuddhaṃ, imaṃ upādiṇṇakasarīraṃ nissāya kiliṭṭhaṃ aññathā jātaṃ, tasmā aniccaṃ yathāpetaṃ, evaṃ cittampī’’ti khayavayaṃ paṭṭhapetvā tasmiṃyeva nimitte jhānāni nibbattetvā jhānapādakaṃ katvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi. Arahattapattassevassa tepiṭakaṃ pañcābhiññā ca āgamiṃsu.
സത്ഥാ ഏകൂനേഹി പഞ്ചഭിക്ഖുസതേഹി സദ്ധിം ഗന്ത്വാ ജീവകസ്സ നിവേസനേ പഞ്ഞത്തേ ആസനേ നിസീദി. ചൂളപന്ഥകോ പന അത്തനോ ഭിക്ഖായ അപ്പടിച്ഛിതത്താ ഏവ ന ഗതോ. ജീവകോ യാഗും ദാതും ആരഭി. സത്ഥാ ഹത്ഥേന പത്തം പിദഹി. ‘‘കസ്മാ, ഭന്തേ, ന ഗണ്ഹഥാ’’തി വുത്തേ ‘‘വിഹാരേ ഏകോ ഭിക്ഖു അത്ഥി, ജീവകാ’’തി. സോ പുരിസം പേസേസി – ‘‘ഗച്ഛ, ഭണേ, വിഹാരേ നിസിന്നം അയ്യം ഗഹേത്വാ ഏഹീ’’തി. ചൂളപന്ഥകത്ഥേരോപി രൂപേന കിരിയായ ച ഏകമ്പി ഏകേന അസദിസം ഭിക്ഖുസഹസ്സം നിമ്മിനിത്വാ നിസീദി. സോ പുരിസോ വിഹാരേ ഭിക്ഖൂനം ബഹുഭാവം ദിസ്വാ ഗന്ത്വാ ജീവകസ്സ കഥേസി – ‘‘ഇമസ്മാ ഭിക്ഖുസങ്ഘാ വിഹാരേ ഭിക്ഖുസങ്ഘോ ബഹുതരോ, പക്കോസിതബ്ബം അയ്യം ന ജാനാമീ’’തി. ജീവകോ സത്ഥാരം പുച്ഛി – ‘‘കോ നാമോ, ഭന്തേ, വിഹാരേ നിസിന്നോ ഭിക്ഖൂ’’തി? ‘‘ചൂളപന്ഥകോ നാമ, ജീവകാ’’തി. ‘‘ഗച്ഛ, ഭണേ, ‘ചൂളപന്ഥകോ നാമ കതരോ’തി പുച്ഛിത്വാ തം ആനേഹീ’’തി. സോ വിഹാരം ഗന്ത്വാ ‘‘ചൂളപന്ഥകോ നാമ കതരോ, ഭന്തേ’’തി പുച്ഛി. ‘‘അഹം ചൂളപന്ഥകോ, അഹം ചൂളപന്ഥകോ’’തി ഏകപ്പഹാരേന ഭിക്ഖുസഹസ്സമ്പി കഥേസി. സോ പുനാഗന്ത്വാ തം പവത്തിം ജീവകസ്സ ആരോചേസി ജീവകോ പടിവിദ്ധസച്ചത്താ ‘‘ഇദ്ധിമാ മഞ്ഞേ, അയ്യോ’’തി നയതോ ഞത്വാ ‘‘ഗച്ഛ, ഭണേ, പഠമം കഥേന്തം അയ്യമേവ ‘തുമ്ഹേ സത്ഥാ പക്കോസതീ’തി വത്വാ ചീവരകണ്ണേ ഗണ്ഹാഹീ’’തി ആഹ. സോ വിഹാരം ഗന്ത്വാ തഥാ അകാസി. താവദേവ നിമ്മിതഭിക്ഖൂ അന്തരധായിംസു. സോ ഥേരം ഗഹേത്വാ അഗമാസി.
Satthā ekūnehi pañcabhikkhusatehi saddhiṃ gantvā jīvakassa nivesane paññatte āsane nisīdi. Cūḷapanthako pana attano bhikkhāya appaṭicchitattā eva na gato. Jīvako yāguṃ dātuṃ ārabhi. Satthā hatthena pattaṃ pidahi. ‘‘Kasmā, bhante, na gaṇhathā’’ti vutte ‘‘vihāre eko bhikkhu atthi, jīvakā’’ti. So purisaṃ pesesi – ‘‘gaccha, bhaṇe, vihāre nisinnaṃ ayyaṃ gahetvā ehī’’ti. Cūḷapanthakattheropi rūpena kiriyāya ca ekampi ekena asadisaṃ bhikkhusahassaṃ nimminitvā nisīdi. So puriso vihāre bhikkhūnaṃ bahubhāvaṃ disvā gantvā jīvakassa kathesi – ‘‘imasmā bhikkhusaṅghā vihāre bhikkhusaṅgho bahutaro, pakkositabbaṃ ayyaṃ na jānāmī’’ti. Jīvako satthāraṃ pucchi – ‘‘ko nāmo, bhante, vihāre nisinno bhikkhū’’ti? ‘‘Cūḷapanthako nāma, jīvakā’’ti. ‘‘Gaccha, bhaṇe, ‘cūḷapanthako nāma kataro’ti pucchitvā taṃ ānehī’’ti. So vihāraṃ gantvā ‘‘cūḷapanthako nāma kataro, bhante’’ti pucchi. ‘‘Ahaṃ cūḷapanthako, ahaṃ cūḷapanthako’’ti ekappahārena bhikkhusahassampi kathesi. So punāgantvā taṃ pavattiṃ jīvakassa ārocesi jīvako paṭividdhasaccattā ‘‘iddhimā maññe, ayyo’’ti nayato ñatvā ‘‘gaccha, bhaṇe, paṭhamaṃ kathentaṃ ayyameva ‘tumhe satthā pakkosatī’ti vatvā cīvarakaṇṇe gaṇhāhī’’ti āha. So vihāraṃ gantvā tathā akāsi. Tāvadeva nimmitabhikkhū antaradhāyiṃsu. So theraṃ gahetvā agamāsi.
സത്ഥാ തസ്മിം ഖണേ യാഗുഞ്ച ഖജ്ജകാദിഭേദഞ്ച പടിഗ്ഗണ്ഹി. കതഭത്തകിച്ചോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം ചൂളപന്ഥകം ആണാപേസി ‘‘അനുമോദനം കരോഹീ’’തി. സോ പഭിന്നപടിസമ്ഭിദോ സിനേരും ഗഹേത്വാ മഹാസമുദ്ദം മന്ഥേന്തോ വിയ തേപിടകം ബുദ്ധവചനം സങ്ഖോഭേന്തോ സത്ഥു അജ്ഝാസയം ഗണ്ഹന്തോ അനുമോദനം അകാസി. ദസബലേ ഭത്തകിച്ചം കത്വാ വിഹാരം ഗതേ ധമ്മസഭായം കഥാ ഉദപാദി ‘അഹോ ബുദ്ധാനം ആനുഭാവോ, യത്ര ഹി നാമ ചത്താരോ മാസേ ഏകഗാഥം ഗഹേതും അസക്കോന്തമ്പി ലഹുകേന ഖണേനേവ ഏവം മഹിദ്ധികം അകംസൂ’തി, തഥാ ഹി ജീവകസ്സ നിവേസനേ നിസിന്നോ ഭഗവാ ‘ഏവം ചൂളപന്ഥകസ്സ ചിത്തം സമാഹിതം, വീഥിപടിപന്നാ വിപസ്സനാ’തി ഞത്വാ യഥാനിസിന്നോയേവ അത്താനം ദസ്സേത്വാ, ‘പന്ഥക, നേവായം പിലോതികാ കിലിട്ഠാ രജാനുകിണ്ണാ, ഇതോ പന അഞ്ഞോപി അരിയസ്സ വിനയേ സംകിലേസോ രജോ’തി ദസ്സേന്തോ –
Satthā tasmiṃ khaṇe yāguñca khajjakādibhedañca paṭiggaṇhi. Katabhattakicco bhagavā āyasmantaṃ cūḷapanthakaṃ āṇāpesi ‘‘anumodanaṃ karohī’’ti. So pabhinnapaṭisambhido sineruṃ gahetvā mahāsamuddaṃ manthento viya tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ saṅkhobhento satthu ajjhāsayaṃ gaṇhanto anumodanaṃ akāsi. Dasabale bhattakiccaṃ katvā vihāraṃ gate dhammasabhāyaṃ kathā udapādi ‘aho buddhānaṃ ānubhāvo, yatra hi nāma cattāro māse ekagāthaṃ gahetuṃ asakkontampi lahukena khaṇeneva evaṃ mahiddhikaṃ akaṃsū’ti, tathā hi jīvakassa nivesane nisinno bhagavā ‘evaṃ cūḷapanthakassa cittaṃ samāhitaṃ, vīthipaṭipannā vipassanā’ti ñatvā yathānisinnoyeva attānaṃ dassetvā, ‘panthaka, nevāyaṃ pilotikā kiliṭṭhā rajānukiṇṇā, ito pana aññopi ariyassa vinaye saṃkileso rajo’ti dassento –
‘‘രാഗോ രജോ ന ച പന രേണു വുച്ചതി, രാഗസ്സേതം അധിവചനം രജോതി;
‘‘Rāgo rajo na ca pana reṇu vuccati, rāgassetaṃ adhivacanaṃ rajoti;
ഏതം രജം വിപ്പജഹിത്വാ ഭിക്ഖവോ, വിഹരന്തി തേ വിഗതരജസ്സ സാസനേ.
Etaṃ rajaṃ vippajahitvā bhikkhavo, viharanti te vigatarajassa sāsane.
‘‘ദോസോ രജോ…പേ॰… വിഗതരജസ്സ സാസനേ.
‘‘Doso rajo…pe… vigatarajassa sāsane.
‘‘മോഹോ രജോ…പേ॰… വിഗതരജസ്സ സാസനേ’’തി. (മഹാനി॰ ൨൦൯; ചൂളനി॰ ഉദയമാണവപുച്ഛാനിദ്ദേസ ൭൪) –
‘‘Moho rajo…pe… vigatarajassa sāsane’’ti. (mahāni. 209; cūḷani. udayamāṇavapucchāniddesa 74) –
ഇമാ തിസ്സോ ഗാഥായോ അഭാസി. ഗാഥാപരിയോസാനേ ചൂളപന്ഥകോ സഹപടിസമ്ഭിദാഹി അരഹത്തം പാപുണീതി. സത്ഥാ തേസം ഭിക്ഖൂനം കഥാസല്ലാപം സുത്വാ ആഗന്ത്വാ ബുദ്ധാസനേ നിസീദിത്വാ ‘‘കിം വദേഥ, ഭിക്ഖവേ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഇമം നാമ, ഭന്തേ’’തി വുത്തേ ‘‘ഭിക്ഖവേ, ചൂളപന്ഥകേന ഇദാനി മയ്ഹം ഓവാദേ ഠത്വാ ലോകുത്ഥരദായജ്ജം ലദ്ധം, പുബ്ബേ പന ലോകിയദായജ്ജം ലദ്ധ’’ന്തി വത്വാ തേഹി യാചിതോ ചൂളസേട്ഠിജാതകം (ജാ॰ ൧.൧.൪) കഥേസി. അപരഭാഗേ നം സത്ഥാ അരിയഗണപരിവുതോ ധമ്മാസനേ നിസിന്നോ മനോമയം കായം അഭിനിമ്മിനന്താനം ഭിക്ഖൂനം ചേതോവിവട്ടകുസലാനഞ്ച അഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപേസി.
Imā tisso gāthāyo abhāsi. Gāthāpariyosāne cūḷapanthako sahapaṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇīti. Satthā tesaṃ bhikkhūnaṃ kathāsallāpaṃ sutvā āgantvā buddhāsane nisīditvā ‘‘kiṃ vadetha, bhikkhave’’ti pucchitvā ‘‘imaṃ nāma, bhante’’ti vutte ‘‘bhikkhave, cūḷapanthakena idāni mayhaṃ ovāde ṭhatvā lokuttharadāyajjaṃ laddhaṃ, pubbe pana lokiyadāyajjaṃ laddha’’nti vatvā tehi yācito cūḷaseṭṭhijātakaṃ (jā. 1.1.4) kathesi. Aparabhāge naṃ satthā ariyagaṇaparivuto dhammāsane nisinno manomayaṃ kāyaṃ abhinimminantānaṃ bhikkhūnaṃ cetovivaṭṭakusalānañca aggaṭṭhāne ṭhapesi.
൩൫. ഏവം സോ പത്തഏതദഗ്ഗട്ഠാനോ അത്തനോ പുബ്ബകമ്മം സരിത്വാ പീതിസോമനസ്സവസേന പുബ്ബചരിതാപദാനം പകാസേന്തോ പദുമുത്തരോ നാമ ജിനോതിആദിമാഹ. തത്ഥ പുരിമപദദ്വയം വുത്തത്ഥമേവ. ഗണമ്ഹാ വൂപകട്ഠോ സോതി സോ പദുമുത്തരോ നാമ സത്ഥാ ഗണമ്ഹാ മഹതാ ഭിക്ഖുസമൂഹതോ വൂപകട്ഠോ വിസും ഭൂതോ വിവേകം ഉപഗതോ. തദാ മമ താപസകാലേ ഹിമവന്തേ ഹിമാലയപബ്ബതസമീപേ വസി വാസം കപ്പേസി, ചതൂഹി ഇരിയാപഥേഹി വിഹാസീതി അത്ഥോ.
35. Evaṃ so pattaetadaggaṭṭhāno attano pubbakammaṃ saritvā pītisomanassavasena pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttaro nāma jinotiādimāha. Tattha purimapadadvayaṃ vuttatthameva. Gaṇamhā vūpakaṭṭhosoti so padumuttaro nāma satthā gaṇamhā mahatā bhikkhusamūhato vūpakaṭṭho visuṃ bhūto vivekaṃ upagato. Tadā mama tāpasakāle himavante himālayapabbatasamīpe vasi vāsaṃ kappesi, catūhi iriyāpathehi vihāsīti attho.
൩൬. അഹമ്പി…പേ॰… തദാതി യദാ സോ ഭഗവാ ഹിമവന്തം ഉപഗന്ത്വാ വസി, തദാ അഹമ്പി ഹിമവന്തസമീപേ കതഅസ്സമേ ആ സമന്തതോ കായചിത്തപീളാസങ്ഖാതാ പരിസ്സയാ സമന്തി ഏത്ഥാതി അസ്സമോതി ലദ്ധനാമേ അരഞ്ഞാവാസേ വസാമീതി സമ്ബന്ധോ. അചിരാഗതം മഹാവീരന്തി അചിരം ആഗതം മഹാവീരിയവന്തം ലോകനായകം പധാനം തം ഭഗവന്തം ഉപേസിന്തി സമ്ബന്ധോ, ആഗതക്ഖണേയേവ ഉപാഗമിന്തി അത്ഥോ.
36.Ahampi…pe… tadāti yadā so bhagavā himavantaṃ upagantvā vasi, tadā ahampi himavantasamīpe kataassame ā samantato kāyacittapīḷāsaṅkhātā parissayā samanti etthāti assamoti laddhanāme araññāvāse vasāmīti sambandho. Acirāgataṃ mahāvīranti aciraṃ āgataṃ mahāvīriyavantaṃ lokanāyakaṃ padhānaṃ taṃ bhagavantaṃ upesinti sambandho, āgatakkhaṇeyeva upāgaminti attho.
൩൭. പുപ്ഫച്ഛത്തം ഗഹേത്വാനാതി ഏവം ഉപഗച്ഛന്തോ ച പദുമുപ്പലപുപ്ഫാദീഹി ഛാദിതം പുപ്ഫമയം ഛത്തം ഗഹേത്വാ നരാസഭം നരാനം സേട്ഠം ഭഗവന്തം ഛാദേന്തോ ഉപഗച്ഛിം സമീപം ഗതോസ്മീതി അത്ഥോ. സമാധിം സമാപജ്ജന്തന്തി രൂപാവചരസമാധിജ്ഝാനം സമാപജ്ജന്തം അപ്പേത്വാ നിസിന്നസ്സ അന്തരായം അഹം അകാസിന്തി സമ്ബന്ധോ.
37.Pupphacchattaṃ gahetvānāti evaṃ upagacchanto ca padumuppalapupphādīhi chāditaṃ pupphamayaṃ chattaṃ gahetvā narāsabhaṃ narānaṃ seṭṭhaṃ bhagavantaṃ chādento upagacchiṃ samīpaṃ gatosmīti attho. Samādhiṃ samāpajjantanti rūpāvacarasamādhijjhānaṃ samāpajjantaṃ appetvā nisinnassa antarāyaṃ ahaṃ akāsinti sambandho.
൩൮. ഉഭോ ഹത്ഥേഹി പഗ്ഗയ്ഹാതി തം സുസജ്ജിതം പുപ്ഫച്ഛത്തം ദ്വീഹി ഹത്ഥേഹി ഉക്ഖിപിത്വാ അഹം ഭഗവതോ അദാസിന്തി സമ്ബന്ധോ. പടിഗ്ഗഹേസീതി തം മയാ ദിന്നം പുപ്ഫച്ഛത്തം പദുമുത്തരോ ഭഗവാ സമ്പടിച്ഛി, സാദരം സാദിയീതി അത്ഥോ.
38.Ubho hatthehi paggayhāti taṃ susajjitaṃ pupphacchattaṃ dvīhi hatthehi ukkhipitvā ahaṃ bhagavato adāsinti sambandho. Paṭiggahesīti taṃ mayā dinnaṃ pupphacchattaṃ padumuttaro bhagavā sampaṭicchi, sādaraṃ sādiyīti attho.
൪൧. സതപത്തഛത്തം പഗ്ഗയ്ഹാതി ഏകേകസ്മിം പദുമപുപ്ഫേ സതസതപത്താനം വസേന സതപത്തേഹി പദുമപുപ്ഫേഹി ഛാദിതം പുപ്ഫച്ഛത്തം പകാരേന ആദരേന ഗഹേത്വാ താപസോ മമ അദാസീതി അത്ഥോ. തമഹം കിത്തയിസ്സാമീതി തം താപസം അഹം കിത്തയിസ്സാമി പാകടം കരിസ്സാമീതി അത്ഥോ. മമ ഭാസതോ ഭാസമാനസ്സ വചനം സുണോഥ മനസി കരോഥ.
41.Satapattachattaṃ paggayhāti ekekasmiṃ padumapupphe satasatapattānaṃ vasena satapattehi padumapupphehi chāditaṃ pupphacchattaṃ pakārena ādarena gahetvā tāpaso mama adāsīti attho. Tamahaṃ kittayissāmīti taṃ tāpasaṃ ahaṃ kittayissāmi pākaṭaṃ karissāmīti attho. Mama bhāsato bhāsamānassa vacanaṃ suṇotha manasi karotha.
൪൨. പഞ്ചവീസതികപ്പാനീതി ഇമിനാ പുപ്ഫച്ഛത്തദാനേന പഞ്ചവീസതിവാരേ താവതിംസഭവനേ സക്കോ ഹുത്വാ ദേവരജ്ജം കരിസ്സതീതി സമ്ബന്ധോ. ചതുത്തിംസതിക്ഖത്തുഞ്ചാതി ചതുത്തിംസതിവാരേ മനുസ്സലോകേ ചക്കവത്തീ രാജാ ഭവിസ്സതി.
42.Pañcavīsatikappānīti iminā pupphacchattadānena pañcavīsativāre tāvatiṃsabhavane sakko hutvā devarajjaṃ karissatīti sambandho. Catuttiṃsatikkhattuñcāti catuttiṃsativāre manussaloke cakkavattī rājā bhavissati.
൪൩. യം യം യോനിന്തി മനുസ്സയോനിആദീസു യം യം ജാതിം സംസരതി ഗച്ഛതി ഉപപജ്ജതി. തത്ഥ തത്ഥ യോനിയം അബ്ഭോകാസേ സുഞ്ഞട്ഠാനേ പതിട്ഠന്തം നിസിന്നം ഠിതം വാ പദുമം ധാരയിസ്സതി ഉപരി ഛാദയിസ്സതീതി അത്ഥോ.
43.Yaṃyaṃ yoninti manussayoniādīsu yaṃ yaṃ jātiṃ saṃsarati gacchati upapajjati. Tattha tattha yoniyaṃ abbhokāse suññaṭṭhāne patiṭṭhantaṃ nisinnaṃ ṭhitaṃ vā padumaṃ dhārayissati upari chādayissatīti attho.
൪൫. പകാസിതേ പാവചനേതി തേന ഭഗവതോ സകലപിടകത്തയേ പകാസിതേ ദീപിതേ മനുസ്സത്തം മനുസ്സജാതിം ലഭിസ്സതി ഉപപജ്ജിസ്സതി. മനോമയമ്ഹി കായമ്ഹീതി മനേന ഝാനചിത്തേന നിബ്ബത്തോതി മനോമയോ, യഥാ ചിത്തം പവത്തതി, തഥാ കായം പവത്തേതി ചിത്തഗതികം കരോതീതി അത്ഥോ. തമ്ഹി മനോമയേ കായമ്ഹി സോ താപസോ ചൂളപന്ഥകോ നാമ ഹുത്വാ ഉത്തമോ അഗ്ഗോ ഭവിസ്സതീതി അത്ഥോ. സേസം ഹേട്ഠാ വുത്തത്താ ഉത്താനത്താ ച സുവിഞ്ഞേയ്യമേവ.
45.Pakāsite pāvacaneti tena bhagavato sakalapiṭakattaye pakāsite dīpite manussattaṃ manussajātiṃ labhissati upapajjissati. Manomayamhi kāyamhīti manena jhānacittena nibbattoti manomayo, yathā cittaṃ pavattati, tathā kāyaṃ pavatteti cittagatikaṃ karotīti attho. Tamhi manomaye kāyamhi so tāpaso cūḷapanthako nāma hutvā uttamo aggo bhavissatīti attho. Sesaṃ heṭṭhā vuttattā uttānattā ca suviññeyyameva.
൫൨. സരിം കോകനദം അഹന്തി അഹം ഭഗവതോ നിമ്മിതചോളകം പരിമജ്ജന്തോ കോകനദം പദുമം സരിന്തി അത്ഥോ. തത്ഥ ചിത്തം വിമുച്ചി മേതി തസ്മിം കോകനദേ പദുമേ മയ്ഹം ചിത്തം അധിമുച്ചി അല്ലീനോ, തതോ അഹം അരഹത്തം പാപുണിന്തി സമ്ബന്ധോ.
52.Sariṃ kokanadaṃ ahanti ahaṃ bhagavato nimmitacoḷakaṃ parimajjanto kokanadaṃ padumaṃ sarinti attho. Tattha cittaṃ vimucci meti tasmiṃ kokanade padume mayhaṃ cittaṃ adhimucci allīno, tato ahaṃ arahattaṃ pāpuṇinti sambandho.
൫൩. അഹം മനോമയേസു ചിത്തഗതികേസു കായേസു സബ്ബത്ഥ സബ്ബേസു പാരമിം പരിയോസാനം ഗതോ പത്തോതി സമ്ബന്ധോ. സേസം വുത്തനയമേവാതി.
53. Ahaṃ manomayesu cittagatikesu kāyesu sabbattha sabbesu pāramiṃ pariyosānaṃ gato pattoti sambandho. Sesaṃ vuttanayamevāti.
ചൂളപന്ഥകത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ സമത്താ.
Cūḷapanthakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / അപദാനപാളി • Apadānapāḷi / ൪. ചൂളപന്ഥകത്ഥേരഅപദാനം • 4. Cūḷapanthakattheraapadānaṃ