| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमानवत्थुपाळि • Vimānavatthupāḷi |
१३. चूळरथविमानवत्थु
13. Cūḷarathavimānavatthu
९८१.
981.
‘‘दळ्हधम्मा निसारस्स, धनुं ओलुब्भ तिट्ठसि।
‘‘Daḷhadhammā nisārassa, dhanuṃ olubbha tiṭṭhasi;
९८२.
982.
‘‘अस्सकाधिपतिस्साहं , भन्ते पुत्तो वनेचरो।
‘‘Assakādhipatissāhaṃ , bhante putto vanecaro;
९८३.
983.
‘‘मिगे गवेसमानोहं, ओगाहन्तो ब्रहावनं।
‘‘Mige gavesamānohaṃ, ogāhanto brahāvanaṃ;
मिगं तञ्चेव 5 नाद्दक्खिं, तञ्च दिस्वा ठितो अह’’न्ति॥
Migaṃ tañceva 6 nāddakkhiṃ, tañca disvā ṭhito aha’’nti.
९८४.
984.
‘‘स्वागतं ते महापुञ्ञ, अथो ते अदुरागतं।
‘‘Svāgataṃ te mahāpuñña, atho te adurāgataṃ;
एत्तो उदकमादाय, पादे पक्खालयस्सु ते॥
Etto udakamādāya, pāde pakkhālayassu te.
९८५.
985.
‘‘इदम्पि पानीयं सीतं, आभतं गिरिगब्भरा।
‘‘Idampi pānīyaṃ sītaṃ, ābhataṃ girigabbharā;
९८६.
986.
‘‘कल्याणी वत ते वाचा, सवनीया महामुनि।
‘‘Kalyāṇī vata te vācā, savanīyā mahāmuni;
९८७.
987.
‘‘का ते रति वने विहरतो, इसिनिसभ वदेहि पुट्ठो।
‘‘Kā te rati vane viharato, isinisabha vadehi puṭṭho;
तव वचनपथं निसामयित्वा, अत्थधम्मपदं समाचरेमसे’’ति॥
Tava vacanapathaṃ nisāmayitvā, atthadhammapadaṃ samācaremase’’ti.
९८८.
988.
‘‘अहिंसा सब्बपाणीनं, कुमारम्हाक रुच्चति।
‘‘Ahiṃsā sabbapāṇīnaṃ, kumāramhāka ruccati;
थेय्या च अतिचारा च, मज्जपाना च आरति॥
Theyyā ca aticārā ca, majjapānā ca ārati.
९८९.
989.
‘‘आरति समचरिया च, बाहुसच्चं कतञ्ञुता।
‘‘Ārati samacariyā ca, bāhusaccaṃ kataññutā;
दिट्ठेव धम्मे पासंसा, धम्मा एते पसंसियाति॥
Diṭṭheva dhamme pāsaṃsā, dhammā ete pasaṃsiyāti.
९९०.
990.
‘‘सन्तिके मरणं तुय्हं, ओरं मासेहि पञ्चहि।
‘‘Santike maraṇaṃ tuyhaṃ, oraṃ māsehi pañcahi;
राजपुत्त विजानाहि, अत्तानं परिमोचया’’ति॥
Rājaputta vijānāhi, attānaṃ parimocayā’’ti.
९९१.
991.
‘‘कतमं स्वाहं जनपदं गन्त्वा, किं कम्मं किञ्च पोरिसं।
‘‘Katamaṃ svāhaṃ janapadaṃ gantvā, kiṃ kammaṃ kiñca porisaṃ;
काय वा पन विज्जाय, भवेय्यं अजरामरो’’ति॥
Kāya vā pana vijjāya, bhaveyyaṃ ajarāmaro’’ti.
९९२.
992.
‘‘न विज्जते सो पदेसो, कम्मं विज्जा च पोरिसं।
‘‘Na vijjate so padeso, kammaṃ vijjā ca porisaṃ;
यत्थ गन्त्वा भवे मच्चो, राजपुत्ताजरामरो॥
Yattha gantvā bhave macco, rājaputtājarāmaro.
९९३.
993.
‘‘महद्धना महाभोगा, रट्ठवन्तोपि खत्तिया।
‘‘Mahaddhanā mahābhogā, raṭṭhavantopi khattiyā;
९९४.
994.
‘‘यदि ते सुता अन्धकवेण्डुपुत्ता 17, सूरा वीरा विक्कन्तप्पहारिनो।
‘‘Yadi te sutā andhakaveṇḍuputtā 18, sūrā vīrā vikkantappahārino;
तेपि आयुक्खयं पत्ता, विद्धस्ता सस्सतीसमा॥
Tepi āyukkhayaṃ pattā, viddhastā sassatīsamā.
९९५.
995.
‘‘खत्तिया ब्राह्मणा वेस्सा, सुद्दा चण्डालपुक्कुसा।
‘‘Khattiyā brāhmaṇā vessā, suddā caṇḍālapukkusā;
एते चञ्ञे च जातिया, तेपि नो अजरामरा॥
Ete caññe ca jātiyā, tepi no ajarāmarā.
९९६.
996.
‘‘ये मन्तं परिवत्तेन्ति, छळङ्गं ब्रह्मचिन्तितं।
‘‘Ye mantaṃ parivattenti, chaḷaṅgaṃ brahmacintitaṃ;
एते चञ्ञे च विज्जाय, तेपि नो अजरामरा॥
Ete caññe ca vijjāya, tepi no ajarāmarā.
९९७.
997.
‘‘इसयो चापि ये सन्ता, सञ्ञतत्ता तपस्सिनो।
‘‘Isayo cāpi ye santā, saññatattā tapassino;
सरीरं तेपि कालेन, विजहन्ति तपस्सिनो॥
Sarīraṃ tepi kālena, vijahanti tapassino.
९९८.
998.
‘‘भावितत्तापि अरहन्तो, कतकिच्चा अनासवा।
‘‘Bhāvitattāpi arahanto, katakiccā anāsavā;
निक्खिपन्ति इमं देहं, पुञ्ञपापपरिक्खया’’ति॥
Nikkhipanti imaṃ dehaṃ, puññapāpaparikkhayā’’ti.
९९९.
999.
‘‘सुभासिता अत्थवती, गाथायो ते महामुनि।
‘‘Subhāsitā atthavatī, gāthāyo te mahāmuni;
निज्झत्तोम्हि सुभट्ठेन, त्वञ्च मे सरणं भवा’’ति॥
Nijjhattomhi subhaṭṭhena, tvañca me saraṇaṃ bhavā’’ti.
१०००.
1000.
सक्यपुत्तं महावीरं, यमहं सरणं गतो’’ति॥
Sakyaputtaṃ mahāvīraṃ, yamahaṃ saraṇaṃ gato’’ti.
१००१.
1001.
‘‘कतरस्मिं सो जनपदे, सत्था तुम्हाक मारिस।
‘‘Katarasmiṃ so janapade, satthā tumhāka mārisa;
अहम्पि दट्ठुं गच्छिस्सं, जिनं अप्पटिपुग्गल’’न्ति॥
Ahampi daṭṭhuṃ gacchissaṃ, jinaṃ appaṭipuggala’’nti.
१००२.
1002.
‘‘पुरत्थिमस्मिं जनपदे, ओक्काककुलसम्भवो।
‘‘Puratthimasmiṃ janapade, okkākakulasambhavo;
तत्थासि पुरिसाजञ्ञो, सो च खो परिनिब्बुतो’’ति॥
Tatthāsi purisājañño, so ca kho parinibbuto’’ti.
१००३.
1003.
‘‘सचे हि बुद्धो तिट्ठेय्य, सत्था तुम्हाक मारिस।
‘‘Sace hi buddho tiṭṭheyya, satthā tumhāka mārisa;
१००४.
1004.
‘‘यतो च खो 23 परिनिब्बुतो, सत्था तुम्हाक मारिस।
‘‘Yato ca kho 24 parinibbuto, satthā tumhāka mārisa;
१००५.
1005.
‘‘उपेमि सरणं बुद्धं, धम्मञ्चापि अनुत्तरं।
‘‘Upemi saraṇaṃ buddhaṃ, dhammañcāpi anuttaraṃ;
सङ्घञ्च नरदेवस्स, गच्छामि सरणं अहं॥
Saṅghañca naradevassa, gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.
१००६.
1006.
‘‘पाणातिपाता विरमामि खिप्पं, लोके अदिन्नं परिवज्जयामि।
‘‘Pāṇātipātā viramāmi khippaṃ, loke adinnaṃ parivajjayāmi;
अमज्जपो नो च मुसा भणामि, सकेन दारेन च होमि तुट्ठो’’ति॥
Amajjapo no ca musā bhaṇāmi, sakena dārena ca homi tuṭṭho’’ti.
१००७.
1007.
‘‘सहस्सरंसीव यथा महप्पभो, दिसं यथा भाति नभे अनुक्कमं।
‘‘Sahassaraṃsīva yathā mahappabho, disaṃ yathā bhāti nabhe anukkamaṃ;
१००८.
1008.
‘‘सुवण्णपट्टेहि समन्तमोत्थटो, उरस्स मुत्ताहि मणीहि चित्तितो।
‘‘Suvaṇṇapaṭṭehi samantamotthaṭo, urassa muttāhi maṇīhi cittito;
लेखा सुवण्णस्स च रूपियस्स च, सोभेन्ति वेळुरियमया सुनिम्मिता॥
Lekhā suvaṇṇassa ca rūpiyassa ca, sobhenti veḷuriyamayā sunimmitā.
१००९.
1009.
‘‘सीसञ्चिदं वेळुरियस्स निम्मितं, युगञ्चिदं लोहितकाय चित्तितं।
‘‘Sīsañcidaṃ veḷuriyassa nimmitaṃ, yugañcidaṃ lohitakāya cittitaṃ;
युत्ता सुवण्णस्स च रूपियस्स च, सोभन्ति अस्सा च इमे मनोजवा॥
Yuttā suvaṇṇassa ca rūpiyassa ca, sobhanti assā ca ime manojavā.
१०१०.
1010.
‘‘सो तिट्ठसि हेमरथे अधिट्ठितो, देवानमिन्दोव सहस्सवाहनो।
‘‘So tiṭṭhasi hemarathe adhiṭṭhito, devānamindova sahassavāhano;
पुच्छामि ताहं यसवन्त कोविदं 31, कथं तया लद्धो अयं उळारो’’ति॥
Pucchāmi tāhaṃ yasavanta kovidaṃ 32, kathaṃ tayā laddho ayaṃ uḷāro’’ti.
१०११.
1011.
‘‘सुजातो नामहं भन्ते, राजपुत्तो पुरे अहुं।
‘‘Sujāto nāmahaṃ bhante, rājaputto pure ahuṃ;
त्वञ्च मं अनुकम्पाय, सञ्ञमस्मिं निवेसयि॥
Tvañca maṃ anukampāya, saññamasmiṃ nivesayi.
१०१२.
1012.
‘‘खीणायुकञ्च मं ञत्वा, सरीरं पादासि सत्थुनो।
‘‘Khīṇāyukañca maṃ ñatvā, sarīraṃ pādāsi satthuno;
इमं सुजात पूजेहि, तं ते अत्थाय हेहिति॥
Imaṃ sujāta pūjehi, taṃ te atthāya hehiti.
१०१३.
1013.
‘‘ताहं गन्धेहि मालेहि, पूजयित्वा समुय्युतो।
‘‘Tāhaṃ gandhehi mālehi, pūjayitvā samuyyuto;
पहाय मानुसं देहं, उपपन्नोम्हि नन्दनं॥
Pahāya mānusaṃ dehaṃ, upapannomhi nandanaṃ.
१०१४.
1014.
रमामि नच्चगीतेहि, अच्छराहि पुरक्खतो’’ति॥
Ramāmi naccagītehi, accharāhi purakkhato’’ti.
चूळरथविमानं तेरसमं।
Cūḷarathavimānaṃ terasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / विमानवत्थु-अट्ठकथा • Vimānavatthu-aṭṭhakathā / १३. चूळरथविमानवण्णना • 13. Cūḷarathavimānavaṇṇanā
