Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိမာနဝတ္ထုပာဠိ • Vimānavatthupāḷi |
၁၃. စူဠရထဝိမာနဝတ္ထု
13. Cūḷarathavimānavatthu
၉၈၁.
981.
‘‘ဒဠ္ဟဓမ္မာ နိသာရသ္သ၊ ဓနုံ ဩလုဗ္ဘ တိဋ္ဌသိ။
‘‘Daḷhadhammā nisārassa, dhanuṃ olubbha tiṭṭhasi;
၉၈၂.
982.
‘‘အသ္သကာဓိပတိသ္သာဟံ ၊ ဘန္တေ ပုတ္တော ဝနေစရော။
‘‘Assakādhipatissāhaṃ , bhante putto vanecaro;
၉၈၃.
983.
‘‘မိဂေ ဂဝေသမာနောဟံ၊ ဩဂာဟန္တော ဗ္ရဟာဝနံ။
‘‘Mige gavesamānohaṃ, ogāhanto brahāvanaṃ;
မိဂံ တဉ္စေဝ 5 နာဒ္ဒက္ခိံ၊ တဉ္စ ဒိသ္ဝာ ဌိတော အဟ’’န္တိ။
Migaṃ tañceva 6 nāddakkhiṃ, tañca disvā ṭhito aha’’nti.
၉၈၄.
984.
‘‘သ္ဝာဂတံ တေ မဟာပုည၊ အထော တေ အဒုရာဂတံ။
‘‘Svāgataṃ te mahāpuñña, atho te adurāgataṃ;
ဧတ္တော ဥဒကမာဒာယ၊ ပာဒေ ပက္ခာလယသ္သု တေ။
Etto udakamādāya, pāde pakkhālayassu te.
၉၈၅.
985.
‘‘ဣဒမ္ပိ ပာနီယံ သီတံ၊ အာဘတံ ဂိရိဂဗ္ဘရာ။
‘‘Idampi pānīyaṃ sītaṃ, ābhataṃ girigabbharā;
၉၈၆.
986.
‘‘ကလ္ယာဏီ ဝတ တေ ဝာစာ၊ သဝနီယာ မဟာမုနိ။
‘‘Kalyāṇī vata te vācā, savanīyā mahāmuni;
၉၈၇.
987.
‘‘ကာ တေ ရတိ ဝနေ ဝိဟရတော၊ ဣသိနိသဘ ဝဒေဟိ ပုဋ္ဌော။
‘‘Kā te rati vane viharato, isinisabha vadehi puṭṭho;
တဝ ဝစနပထံ နိသာမယိတ္ဝာ၊ အတ္ထဓမ္မပဒံ သမာစရေမသေ’’တိ။
Tava vacanapathaṃ nisāmayitvā, atthadhammapadaṃ samācaremase’’ti.
၉၈၈.
988.
‘‘အဟိံသာ သဗ္ဗပာဏီနံ၊ ကုမာရမ္ဟာက ရုစ္စတိ။
‘‘Ahiṃsā sabbapāṇīnaṃ, kumāramhāka ruccati;
ထေယ္ယာ စ အတိစာရာ စ၊ မဇ္ဇပာနာ စ အာရတိ။
Theyyā ca aticārā ca, majjapānā ca ārati.
၉၈၉.
989.
‘‘အာရတိ သမစရိယာ စ၊ ဗာဟုသစ္စံ ကတညုတာ။
‘‘Ārati samacariyā ca, bāhusaccaṃ kataññutā;
ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပာသံသာ၊ ဓမ္မာ ဧတေ ပသံသိယာတိ။
Diṭṭheva dhamme pāsaṃsā, dhammā ete pasaṃsiyāti.
၉၉၀.
990.
‘‘သန္တိကေ မရဏံ တုယ္ဟံ၊ ဩရံ မာသေဟိ ပဉ္စဟိ။
‘‘Santike maraṇaṃ tuyhaṃ, oraṃ māsehi pañcahi;
ရာဇပုတ္တ ဝိဇာနာဟိ၊ အတ္တာနံ ပရိမောစယာ’’တိ။
Rājaputta vijānāhi, attānaṃ parimocayā’’ti.
၉၉၁.
991.
‘‘ကတမံ သ္ဝာဟံ ဇနပဒံ ဂန္တ္ဝာ၊ ကိံ ကမ္မံ ကိဉ္စ ပောရိသံ။
‘‘Katamaṃ svāhaṃ janapadaṃ gantvā, kiṃ kammaṃ kiñca porisaṃ;
ကာယ ဝာ ပန ဝိဇ္ဇာယ၊ ဘဝေယ္ယံ အဇရာမရော’’တိ။
Kāya vā pana vijjāya, bhaveyyaṃ ajarāmaro’’ti.
၉၉၂.
992.
‘‘န ဝိဇ္ဇတေ သော ပဒေသော၊ ကမ္မံ ဝိဇ္ဇာ စ ပောရိသံ။
‘‘Na vijjate so padeso, kammaṃ vijjā ca porisaṃ;
ယတ္ထ ဂန္တ္ဝာ ဘဝေ မစ္စော၊ ရာဇပုတ္တာဇရာမရော။
Yattha gantvā bhave macco, rājaputtājarāmaro.
၉၉၃.
993.
‘‘မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂာ၊ ရဋ္ဌဝန္တောပိ ခတ္တိယာ။
‘‘Mahaddhanā mahābhogā, raṭṭhavantopi khattiyā;
၉၉၄.
994.
‘‘ယဒိ တေ သုတာ အန္ဓကဝေဏ္ဍုပုတ္တာ 17၊ သူရာ ဝီရာ ဝိက္ကန္တပ္ပဟာရိနော။
‘‘Yadi te sutā andhakaveṇḍuputtā 18, sūrā vīrā vikkantappahārino;
တေပိ အာယုက္ခယံ ပတ္တာ၊ ဝိဒ္ဓသ္တာ သသ္သတီသမာ။
Tepi āyukkhayaṃ pattā, viddhastā sassatīsamā.
၉၉၅.
995.
‘‘ခတ္တိယာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝေသ္သာ၊ သုဒ္ဒာ စဏ္ဍာလပုက္ကုသာ။
‘‘Khattiyā brāhmaṇā vessā, suddā caṇḍālapukkusā;
ဧတေ စညေ စ ဇာတိယာ၊ တေပိ နော အဇရာမရာ။
Ete caññe ca jātiyā, tepi no ajarāmarā.
၉၉၆.
996.
‘‘ယေ မန္တံ ပရိဝတ္တေန္တိ၊ ဆဠင္ဂံ ဗ္ရဟ္မစိန္တိတံ။
‘‘Ye mantaṃ parivattenti, chaḷaṅgaṃ brahmacintitaṃ;
ဧတေ စညေ စ ဝိဇ္ဇာယ၊ တေပိ နော အဇရာမရာ။
Ete caññe ca vijjāya, tepi no ajarāmarā.
၉၉၇.
997.
‘‘ဣသယော စာပိ ယေ သန္တာ၊ သညတတ္တာ တပသ္သိနော။
‘‘Isayo cāpi ye santā, saññatattā tapassino;
သရီရံ တေပိ ကာလေန၊ ဝိဇဟန္တိ တပသ္သိနော။
Sarīraṃ tepi kālena, vijahanti tapassino.
၉၉၈.
998.
‘‘ဘာဝိတတ္တာပိ အရဟန္တော၊ ကတကိစ္စာ အနာသဝာ။
‘‘Bhāvitattāpi arahanto, katakiccā anāsavā;
နိက္ခိပန္တိ ဣမံ ဒေဟံ၊ ပုညပာပပရိက္ခယာ’’တိ။
Nikkhipanti imaṃ dehaṃ, puññapāpaparikkhayā’’ti.
၉၉၉.
999.
‘‘သုဘာသိတာ အတ္ထဝတီ၊ ဂာထာယော တေ မဟာမုနိ။
‘‘Subhāsitā atthavatī, gāthāyo te mahāmuni;
နိဇ္ဈတ္တောမ္ဟိ သုဘဋ္ဌေန၊ တ္ဝဉ္စ မေ သရဏံ ဘဝာ’’တိ။
Nijjhattomhi subhaṭṭhena, tvañca me saraṇaṃ bhavā’’ti.
၁၀၀၀.
1000.
သက္ယပုတ္တံ မဟာဝီရံ၊ ယမဟံ သရဏံ ဂတော’’တိ။
Sakyaputtaṃ mahāvīraṃ, yamahaṃ saraṇaṃ gato’’ti.
၁၀၀၁.
1001.
‘‘ကတရသ္မိံ သော ဇနပဒေ၊ သတ္ထာ တုမ္ဟာက မာရိသ။
‘‘Katarasmiṃ so janapade, satthā tumhāka mārisa;
အဟမ္ပိ ဒဋ္ဌုံ ဂစ္ဆိသ္သံ၊ ဇိနံ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလ’’န္တိ။
Ahampi daṭṭhuṃ gacchissaṃ, jinaṃ appaṭipuggala’’nti.
၁၀၀၂.
1002.
‘‘ပုရတ္ထိမသ္မိံ ဇနပဒေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝော။
‘‘Puratthimasmiṃ janapade, okkākakulasambhavo;
တတ္ထာသိ ပုရိသာဇညော၊ သော စ ခော ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။
Tatthāsi purisājañño, so ca kho parinibbuto’’ti.
၁၀၀၃.
1003.
‘‘သစေ ဟိ ဗုဒ္ဓော တိဋ္ဌေယ္ယ၊ သတ္ထာ တုမ္ဟာက မာရိသ။
‘‘Sace hi buddho tiṭṭheyya, satthā tumhāka mārisa;
၁၀၀၄.
1004.
‘‘ယတော စ ခော 23 ပရိနိဗ္ဗုတော၊ သတ္ထာ တုမ္ဟာက မာရိသ။
‘‘Yato ca kho 24 parinibbuto, satthā tumhāka mārisa;
၁၀၀၅.
1005.
‘‘ဥပေမိ သရဏံ ဗုဒ္ဓံ၊ ဓမ္မဉ္စာပိ အနုတ္တရံ။
‘‘Upemi saraṇaṃ buddhaṃ, dhammañcāpi anuttaraṃ;
သင္ဃဉ္စ နရဒေဝသ္သ၊ ဂစ္ဆာမိ သရဏံ အဟံ။
Saṅghañca naradevassa, gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.
၁၀၀၆.
1006.
‘‘ပာဏာတိပာတာ ဝိရမာမိ ခိပ္ပံ၊ လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယာမိ။
‘‘Pāṇātipātā viramāmi khippaṃ, loke adinnaṃ parivajjayāmi;
အမဇ္ဇပော နော စ မုသာ ဘဏာမိ၊ သကေန ဒာရေန စ ဟောမိ တုဋ္ဌော’’တိ။
Amajjapo no ca musā bhaṇāmi, sakena dārena ca homi tuṭṭho’’ti.
၁၀၀၇.
1007.
‘‘သဟသ္သရံသီဝ ယထာ မဟပ္ပဘော၊ ဒိသံ ယထာ ဘာတိ နဘေ အနုက္ကမံ။
‘‘Sahassaraṃsīva yathā mahappabho, disaṃ yathā bhāti nabhe anukkamaṃ;
၁၀၀၈.
1008.
‘‘သုဝဏ္ဏပဋ္ဋေဟိ သမန္တမောတ္ထဋော၊ ဥရသ္သ မုတ္တာဟိ မဏီဟိ စိတ္တိတော။
‘‘Suvaṇṇapaṭṭehi samantamotthaṭo, urassa muttāhi maṇīhi cittito;
လေခာ သုဝဏ္ဏသ္သ စ ရူပိယသ္သ စ၊ သောဘေန္တိ ဝေဠုရိယမယာ သုနိမ္မိတာ။
Lekhā suvaṇṇassa ca rūpiyassa ca, sobhenti veḷuriyamayā sunimmitā.
၁၀၀၉.
1009.
‘‘သီသဉ္စိဒံ ဝေဠုရိယသ္သ နိမ္မိတံ၊ ယုဂဉ္စိဒံ လောဟိတကာယ စိတ္တိတံ။
‘‘Sīsañcidaṃ veḷuriyassa nimmitaṃ, yugañcidaṃ lohitakāya cittitaṃ;
ယုတ္တာ သုဝဏ္ဏသ္သ စ ရူပိယသ္သ စ၊ သောဘန္တိ အသ္သာ စ ဣမေ မနောဇဝာ။
Yuttā suvaṇṇassa ca rūpiyassa ca, sobhanti assā ca ime manojavā.
၁၀၁၀.
1010.
‘‘သော တိဋ္ဌသိ ဟေမရထေ အဓိဋ္ဌိတော၊ ဒေဝာနမိန္ဒောဝ သဟသ္သဝာဟနော။
‘‘So tiṭṭhasi hemarathe adhiṭṭhito, devānamindova sahassavāhano;
ပုစ္ဆာမိ တာဟံ ယသဝန္တ ကောဝိဒံ 31၊ ကထံ တယာ လဒ္ဓော အယံ ဥဠာရော’’တိ။
Pucchāmi tāhaṃ yasavanta kovidaṃ 32, kathaṃ tayā laddho ayaṃ uḷāro’’ti.
၁၀၁၁.
1011.
‘‘သုဇာတော နာမဟံ ဘန္တေ၊ ရာဇပုတ္တော ပုရေ အဟုံ။
‘‘Sujāto nāmahaṃ bhante, rājaputto pure ahuṃ;
တ္ဝဉ္စ မံ အနုကမ္ပာယ၊ သညမသ္မိံ နိဝေသယိ။
Tvañca maṃ anukampāya, saññamasmiṃ nivesayi.
၁၀၁၂.
1012.
‘‘ခီဏာယုကဉ္စ မံ ဉတ္ဝာ၊ သရီရံ ပာဒာသိ သတ္ထုနော။
‘‘Khīṇāyukañca maṃ ñatvā, sarīraṃ pādāsi satthuno;
ဣမံ သုဇာတ ပူဇေဟိ၊ တံ တေ အတ္ထာယ ဟေဟိတိ။
Imaṃ sujāta pūjehi, taṃ te atthāya hehiti.
၁၀၁၃.
1013.
‘‘တာဟံ ဂန္ဓေဟိ မာလေဟိ၊ ပူဇယိတ္ဝာ သမုယ္ယုတော။
‘‘Tāhaṃ gandhehi mālehi, pūjayitvā samuyyuto;
ပဟာယ မာနုသံ ဒေဟံ၊ ဥပပန္နောမ္ဟိ နန္ဒနံ။
Pahāya mānusaṃ dehaṃ, upapannomhi nandanaṃ.
၁၀၁၄.
1014.
ရမာမိ နစ္စဂီတေဟိ၊ အစ္ဆရာဟိ ပုရက္ခတော’’တိ။
Ramāmi naccagītehi, accharāhi purakkhato’’ti.
စူဠရထဝိမာနံ တေရသမံ။
Cūḷarathavimānaṃ terasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ဝိမာနဝတ္ထု-အဋ္ဌကထာ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā / ၁၃. စူဠရထဝိမာနဝဏ္ဏနာ • 13. Cūḷarathavimānavaṇṇanā