Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමානවත්ථුපාළි • Vimānavatthupāḷi |
13. චූළරථවිමානවත්ථු
13. Cūḷarathavimānavatthu
981.
981.
‘‘දළ්හධම්මා නිසාරස්ස, ධනුං ඔලුබ්භ තිට්ඨසි;
‘‘Daḷhadhammā nisārassa, dhanuṃ olubbha tiṭṭhasi;
982.
982.
‘‘අස්සකාධිපතිස්සාහං , භන්තෙ පුත්තො වනෙචරො;
‘‘Assakādhipatissāhaṃ , bhante putto vanecaro;
983.
983.
‘‘මිගෙ ගවෙසමානොහං, ඔගාහන්තො බ්රහාවනං;
‘‘Mige gavesamānohaṃ, ogāhanto brahāvanaṃ;
මිගං තඤ්චෙව 5 නාද්දක්ඛිං, තඤ්ච දිස්වා ඨිතො අහ’’න්ති.
Migaṃ tañceva 6 nāddakkhiṃ, tañca disvā ṭhito aha’’nti.
984.
984.
‘‘ස්වාගතං තෙ මහාපුඤ්ඤ, අථො තෙ අදුරාගතං;
‘‘Svāgataṃ te mahāpuñña, atho te adurāgataṃ;
එත්තො උදකමාදාය, පාදෙ පක්ඛාලයස්සු තෙ.
Etto udakamādāya, pāde pakkhālayassu te.
985.
985.
‘‘ඉදම්පි පානීයං සීතං, ආභතං ගිරිගබ්භරා;
‘‘Idampi pānīyaṃ sītaṃ, ābhataṃ girigabbharā;
රාජපුත්ත තතො පිත්වා 7, සන්ථතස්මිං උපාවිසා’’ති.
Rājaputta tato pitvā 8, santhatasmiṃ upāvisā’’ti.
986.
986.
‘‘කල්යාණී වත තෙ වාචා, සවනීයා මහාමුනි;
‘‘Kalyāṇī vata te vācā, savanīyā mahāmuni;
987.
987.
‘‘කා තෙ රති වනෙ විහරතො, ඉසිනිසභ වදෙහි පුට්ඨො;
‘‘Kā te rati vane viharato, isinisabha vadehi puṭṭho;
තව වචනපථං නිසාමයිත්වා, අත්ථධම්මපදං සමාචරෙමසෙ’’ති.
Tava vacanapathaṃ nisāmayitvā, atthadhammapadaṃ samācaremase’’ti.
988.
988.
‘‘අහිංසා සබ්බපාණීනං, කුමාරම්හාක රුච්චති;
‘‘Ahiṃsā sabbapāṇīnaṃ, kumāramhāka ruccati;
ථෙය්යා ච අතිචාරා ච, මජ්ජපානා ච ආරති.
Theyyā ca aticārā ca, majjapānā ca ārati.
989.
989.
‘‘ආරති සමචරියා ච, බාහුසච්චං කතඤ්ඤුතා;
‘‘Ārati samacariyā ca, bāhusaccaṃ kataññutā;
දිට්ඨෙව ධම්මෙ පාසංසා, ධම්මා එතෙ පසංසියාති.
Diṭṭheva dhamme pāsaṃsā, dhammā ete pasaṃsiyāti.
990.
990.
‘‘සන්තිකෙ මරණං තුය්හං, ඔරං මාසෙහි පඤ්චහි;
‘‘Santike maraṇaṃ tuyhaṃ, oraṃ māsehi pañcahi;
රාජපුත්ත විජානාහි, අත්තානං පරිමොචයා’’ති.
Rājaputta vijānāhi, attānaṃ parimocayā’’ti.
991.
991.
‘‘කතමං ස්වාහං ජනපදං ගන්ත්වා, කිං කම්මං කිඤ්ච පොරිසං;
‘‘Katamaṃ svāhaṃ janapadaṃ gantvā, kiṃ kammaṃ kiñca porisaṃ;
කාය වා පන විජ්ජාය, භවෙය්යං අජරාමරො’’ති.
Kāya vā pana vijjāya, bhaveyyaṃ ajarāmaro’’ti.
992.
992.
‘‘න විජ්ජතෙ සො පදෙසො, කම්මං විජ්ජා ච පොරිසං;
‘‘Na vijjate so padeso, kammaṃ vijjā ca porisaṃ;
යත්ථ ගන්ත්වා භවෙ මච්චො, රාජපුත්තාජරාමරො.
Yattha gantvā bhave macco, rājaputtājarāmaro.
993.
993.
‘‘මහද්ධනා මහාභොගා, රට්ඨවන්තොපි ඛත්තියා;
‘‘Mahaddhanā mahābhogā, raṭṭhavantopi khattiyā;
994.
994.
‘‘යදි තෙ සුතා අන්ධකවෙණ්ඩුපුත්තා 17, සූරා වීරා වික්කන්තප්පහාරිනො;
‘‘Yadi te sutā andhakaveṇḍuputtā 18, sūrā vīrā vikkantappahārino;
තෙපි ආයුක්ඛයං පත්තා, විද්ධස්තා සස්සතීසමා.
Tepi āyukkhayaṃ pattā, viddhastā sassatīsamā.
995.
995.
‘‘ඛත්තියා බ්රාහ්මණා වෙස්සා, සුද්දා චණ්ඩාලපුක්කුසා;
‘‘Khattiyā brāhmaṇā vessā, suddā caṇḍālapukkusā;
එතෙ චඤ්ඤෙ ච ජාතියා, තෙපි නො අජරාමරා.
Ete caññe ca jātiyā, tepi no ajarāmarā.
996.
996.
‘‘යෙ මන්තං පරිවත්තෙන්ති, ඡළඞ්ගං බ්රහ්මචින්තිතං;
‘‘Ye mantaṃ parivattenti, chaḷaṅgaṃ brahmacintitaṃ;
එතෙ චඤ්ඤෙ ච විජ්ජාය, තෙපි නො අජරාමරා.
Ete caññe ca vijjāya, tepi no ajarāmarā.
997.
997.
‘‘ඉසයො චාපි යෙ සන්තා, සඤ්ඤතත්තා තපස්සිනො;
‘‘Isayo cāpi ye santā, saññatattā tapassino;
සරීරං තෙපි කාලෙන, විජහන්ති තපස්සිනො.
Sarīraṃ tepi kālena, vijahanti tapassino.
998.
998.
‘‘භාවිතත්තාපි අරහන්තො, කතකිච්චා අනාසවා;
‘‘Bhāvitattāpi arahanto, katakiccā anāsavā;
නික්ඛිපන්ති ඉමං දෙහං, පුඤ්ඤපාපපරික්ඛයා’’ති.
Nikkhipanti imaṃ dehaṃ, puññapāpaparikkhayā’’ti.
999.
999.
‘‘සුභාසිතා අත්ථවතී, ගාථායො තෙ මහාමුනි;
‘‘Subhāsitā atthavatī, gāthāyo te mahāmuni;
නිජ්ඣත්තොම්හි සුභට්ඨෙන, ත්වඤ්ච මෙ සරණං භවා’’ති.
Nijjhattomhi subhaṭṭhena, tvañca me saraṇaṃ bhavā’’ti.
1000.
1000.
සක්යපුත්තං මහාවීරං, යමහං සරණං ගතො’’ති.
Sakyaputtaṃ mahāvīraṃ, yamahaṃ saraṇaṃ gato’’ti.
1001.
1001.
‘‘කතරස්මිං සො ජනපදෙ, සත්ථා තුම්හාක මාරිස;
‘‘Katarasmiṃ so janapade, satthā tumhāka mārisa;
අහම්පි දට්ඨුං ගච්ඡිස්සං, ජිනං අප්පටිපුග්ගල’’න්ති.
Ahampi daṭṭhuṃ gacchissaṃ, jinaṃ appaṭipuggala’’nti.
1002.
1002.
‘‘පුරත්ථිමස්මිං ජනපදෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
‘‘Puratthimasmiṃ janapade, okkākakulasambhavo;
තත්ථාසි පුරිසාජඤ්ඤො, සො ච ඛො පරිනිබ්බුතො’’ති.
Tatthāsi purisājañño, so ca kho parinibbuto’’ti.
1003.
1003.
‘‘සචෙ හි බුද්ධො තිට්ඨෙය්ය, සත්ථා තුම්හාක මාරිස;
‘‘Sace hi buddho tiṭṭheyya, satthā tumhāka mārisa;
1004.
1004.
‘‘යතො ච ඛො 23 පරිනිබ්බුතො, සත්ථා තුම්හාක මාරිස;
‘‘Yato ca kho 24 parinibbuto, satthā tumhāka mārisa;
1005.
1005.
‘‘උපෙමි සරණං බුද්ධං, ධම්මඤ්චාපි අනුත්තරං;
‘‘Upemi saraṇaṃ buddhaṃ, dhammañcāpi anuttaraṃ;
සඞ්ඝඤ්ච නරදෙවස්ස, ගච්ඡාමි සරණං අහං.
Saṅghañca naradevassa, gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.
1006.
1006.
‘‘පාණාතිපාතා විරමාමි ඛිප්පං, ලොකෙ අදින්නං පරිවජ්ජයාමි;
‘‘Pāṇātipātā viramāmi khippaṃ, loke adinnaṃ parivajjayāmi;
අමජ්ජපො නො ච මුසා භණාමි, සකෙන දාරෙන ච හොමි තුට්ඨො’’ති.
Amajjapo no ca musā bhaṇāmi, sakena dārena ca homi tuṭṭho’’ti.
1007.
1007.
‘‘සහස්සරංසීව යථා මහප්පභො, දිසං යථා භාති නභෙ අනුක්කමං;
‘‘Sahassaraṃsīva yathā mahappabho, disaṃ yathā bhāti nabhe anukkamaṃ;
1008.
1008.
‘‘සුවණ්ණපට්ටෙහි සමන්තමොත්ථටො, උරස්ස මුත්තාහි මණීහි චිත්තිතො;
‘‘Suvaṇṇapaṭṭehi samantamotthaṭo, urassa muttāhi maṇīhi cittito;
ලෙඛා සුවණ්ණස්ස ච රූපියස්ස ච, සොභෙන්ති වෙළුරියමයා සුනිම්මිතා.
Lekhā suvaṇṇassa ca rūpiyassa ca, sobhenti veḷuriyamayā sunimmitā.
1009.
1009.
‘‘සීසඤ්චිදං වෙළුරියස්ස නිම්මිතං, යුගඤ්චිදං ලොහිතකාය චිත්තිතං;
‘‘Sīsañcidaṃ veḷuriyassa nimmitaṃ, yugañcidaṃ lohitakāya cittitaṃ;
යුත්තා සුවණ්ණස්ස ච රූපියස්ස ච, සොභන්ති අස්සා ච ඉමෙ මනොජවා.
Yuttā suvaṇṇassa ca rūpiyassa ca, sobhanti assā ca ime manojavā.
1010.
1010.
‘‘සො තිට්ඨසි හෙමරථෙ අධිට්ඨිතො, දෙවානමින්දොව සහස්සවාහනො;
‘‘So tiṭṭhasi hemarathe adhiṭṭhito, devānamindova sahassavāhano;
පුච්ඡාමි තාහං යසවන්ත කොවිදං 31, කථං තයා ලද්ධො අයං උළාරො’’ති.
Pucchāmi tāhaṃ yasavanta kovidaṃ 32, kathaṃ tayā laddho ayaṃ uḷāro’’ti.
1011.
1011.
‘‘සුජාතො නාමහං භන්තෙ, රාජපුත්තො පුරෙ අහුං;
‘‘Sujāto nāmahaṃ bhante, rājaputto pure ahuṃ;
ත්වඤ්ච මං අනුකම්පාය, සඤ්ඤමස්මිං නිවෙසයි.
Tvañca maṃ anukampāya, saññamasmiṃ nivesayi.
1012.
1012.
‘‘ඛීණායුකඤ්ච මං ඤත්වා, සරීරං පාදාසි සත්ථුනො;
‘‘Khīṇāyukañca maṃ ñatvā, sarīraṃ pādāsi satthuno;
ඉමං සුජාත පූජෙහි, තං තෙ අත්ථාය හෙහිති.
Imaṃ sujāta pūjehi, taṃ te atthāya hehiti.
1013.
1013.
‘‘තාහං ගන්ධෙහි මාලෙහි, පූජයිත්වා සමුය්යුතො;
‘‘Tāhaṃ gandhehi mālehi, pūjayitvā samuyyuto;
පහාය මානුසං දෙහං, උපපන්නොම්හි නන්දනං.
Pahāya mānusaṃ dehaṃ, upapannomhi nandanaṃ.
1014.
1014.
රමාමි නච්චගීතෙහි, අච්ඡරාහි පුරක්ඛතො’’ති.
Ramāmi naccagītehi, accharāhi purakkhato’’ti.
චූළරථවිමානං තෙරසමං.
Cūḷarathavimānaṃ terasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්දකනිකාය (අට්ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / විමානවත්ථු-අට්ඨකථා • Vimānavatthu-aṭṭhakathā / 13. චූළරථවිමානවණ්ණනා • 13. Cūḷarathavimānavaṇṇanā