| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೫. ಚೂಳಸಚ್ಚಕಸುತ್ತಂ
5. Cūḷasaccakasuttaṃ
೩೫೩. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಮಹಾವನೇ ಕೂಟಾಗಾರಸಾಲಾಯಂ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಪಟಿವಸತಿ ಭಸ್ಸಪ್ಪವಾದಕೋ ಪಣ್ಡಿತವಾದೋ ಸಾಧುಸಮ್ಮತೋ ಬಹುಜನಸ್ಸ। ಸೋ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಪರಿಸತಿ ಏವಂ ವಾಚಂ ಭಾಸತಿ – ‘‘ನಾಹಂ ತಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಸಮಣಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ, ಸಙ್ಘಿಂ ಗಣಿಂ ಗಣಾಚರಿಯಂ, ಅಪಿ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಪಟಿಜಾನಮಾನಂ, ಯೋ ಮಯಾ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಸಮಾರದ್ಧೋ ನ ಸಙ್ಕಮ್ಪೇಯ್ಯ ನ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪೇಯ್ಯ ನ ಸಮ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ, ಯಸ್ಸ ನ ಕಚ್ಛೇಹಿ ಸೇದಾ ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯುಂ। ಥೂಣಂ ಚೇಪಾಹಂ ಅಚೇತನಂ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಸಮಾರಭೇಯ್ಯಂ, ಸಾಪಿ ಮಯಾ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಸಮಾರದ್ಧಾ ಸಙ್ಕಮ್ಪೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ। ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ಮನುಸ್ಸಭೂತಸ್ಸಾ’’ತಿ?
353. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena saccako nigaṇṭhaputto vesāliyaṃ paṭivasati bhassappavādako paṇḍitavādo sādhusammato bahujanassa. So vesāliyaṃ parisati evaṃ vācaṃ bhāsati – ‘‘nāhaṃ taṃ passāmi samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā, saṅghiṃ gaṇiṃ gaṇācariyaṃ, api arahantaṃ sammāsambuddhaṃ paṭijānamānaṃ, yo mayā vādena vādaṃ samāraddho na saṅkampeyya na sampakampeyya na sampavedheyya, yassa na kacchehi sedā mucceyyuṃ. Thūṇaṃ cepāhaṃ acetanaṃ vādena vādaṃ samārabheyyaṃ, sāpi mayā vādena vādaṃ samāraddhā saṅkampeyya sampakampeyya sampavedheyya. Ko pana vādo manussabhūtassā’’ti?
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅಸ್ಸಜಿ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ವೇಸಾಲಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಜಙ್ಘಾವಿಹಾರಂ ಅನುಚಙ್ಕಮಮಾನೋ ಅನುವಿಚರಮಾನೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅಸ್ಸಜಿಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಅಸ್ಸಜಿ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಅಸ್ಸಜಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅಸ್ಸಜಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಥಂ ಪನ, ಭೋ ಅಸ್ಸಜಿ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಾವಕೇ ವಿನೇತಿ, ಕಥಂಭಾಗಾ ಚ ಪನ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕೇಸು ಅನುಸಾಸನೀ ಬಹುಲಾ ಪವತ್ತತೀ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಗವಾ ಸಾವಕೇ ವಿನೇತಿ, ಏವಂಭಾಗಾ ಚ ಪನ ಭಗವತೋ ಸಾವಕೇಸು ಅನುಸಾಸನೀ ಬಹುಲಾ ಪವತ್ತತಿ – ‘ರೂಪಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನಿಚ್ಚಂ, ವೇದನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ, ಸಞ್ಞಾ ಅನಿಚ್ಚಾ, ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅನಿಚ್ಚಂ। ರೂಪಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನತ್ತಾ, ವೇದನಾ ಅನತ್ತಾ, ಸಞ್ಞಾ ಅನತ್ತಾ, ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನತ್ತಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅನತ್ತಾ। ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ, ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾ ಅನತ್ತಾ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಗವಾ ಸಾವಕೇ ವಿನೇತಿ, ಏವಂಭಾಗಾ ಚ ಪನ ಭಗವತೋ ಸಾವಕೇಸು ಅನುಸಾಸನೀ ಬಹುಲಾ ಪವತ್ತತೀ’’ತಿ। ‘‘ದುಸ್ಸುತಂ ವತ, ಭೋ ಅಸ್ಸಜಿ, ಅಸ್ಸುಮ್ಹ ಯೇ ಮಯಂ ಏವಂವಾದಿಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಅಸ್ಸುಮ್ಹ। ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಮಯಂ ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ತೇನ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮ , ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಸಿಯಾ ಕೋಚಿದೇವ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ತಸ್ಮಾ ಪಾಪಕಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಾ ವಿವೇಚೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ।
Atha kho āyasmā assaji pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisi. Addasā kho saccako nigaṇṭhaputto vesāliyaṃ jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno āyasmantaṃ assajiṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna yenāyasmā assaji tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā assajinā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho saccako nigaṇṭhaputto āyasmantaṃ assajiṃ etadavoca – ‘‘kathaṃ pana, bho assaji, samaṇo gotamo sāvake vineti, kathaṃbhāgā ca pana samaṇassa gotamassa sāvakesu anusāsanī bahulā pavattatī’’ti? ‘‘Evaṃ kho, aggivessana, bhagavā sāvake vineti, evaṃbhāgā ca pana bhagavato sāvakesu anusāsanī bahulā pavattati – ‘rūpaṃ, bhikkhave, aniccaṃ, vedanā aniccā, saññā aniccā, saṅkhārā aniccā, viññāṇaṃ aniccaṃ. Rūpaṃ, bhikkhave, anattā, vedanā anattā, saññā anattā, saṅkhārā anattā, viññāṇaṃ anattā. Sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe dhammā anattā’ti. Evaṃ kho, aggivessana, bhagavā sāvake vineti, evaṃbhāgā ca pana bhagavato sāvakesu anusāsanī bahulā pavattatī’’ti. ‘‘Dussutaṃ vata, bho assaji, assumha ye mayaṃ evaṃvādiṃ samaṇaṃ gotamaṃ assumha. Appeva nāma mayaṃ kadāci karahaci tena bhotā gotamena saddhiṃ samāgaccheyyāma , appeva nāma siyā kocideva kathāsallāpo, appeva nāma tasmā pāpakā diṭṭhigatā viveceyyāmā’’ti.
೩೫೪. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಲಿಚ್ಛವಿಸತಾನಿ ಸನ್ಥಾಗಾರೇ 1 ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ। ಅಥ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಯೇನ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತು ಭೋನ್ತೋ ಲಿಚ್ಛವೀ, ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತು ಭೋನ್ತೋ ಲಿಚ್ಛವೀ, ಅಜ್ಜ ಮೇ ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಸಚೇ ಮೇ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ತಥಾ ಪತಿಟ್ಠಿಸ್ಸತಿ ಯಥಾ ಚ ಮೇ 2 ಞಾತಞ್ಞತರೇನ ಸಾವಕೇನ ಅಸ್ಸಜಿನಾ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ದೀಘಲೋಮಿಕಂ ಏಳಕಂ ಲೋಮೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢೇಯ್ಯ ಪರಿಕಡ್ಢೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪರಿಕಡ್ಢೇಯ್ಯ , ಏವಮೇವಾಹಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಆಕಡ್ಢಿಸ್ಸಾಮಿ ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಮ್ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸಾಮಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಸೋಣ್ಡಿಕಾಕಮ್ಮಕಾರೋ ಮಹನ್ತಂ ಸೋಣ್ಡಿಕಾಕಿಳಞ್ಜಂ ಗಮ್ಭೀರೇ ಉದಕರಹದೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಣ್ಣೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢೇಯ್ಯ ಪರಿಕಡ್ಢೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪರಿಕಡ್ಢೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವಾಹಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಆಕಡ್ಢಿಸ್ಸಾಮಿ ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಮ್ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸಾಮಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಸೋಣ್ಡಿಕಾಧುತ್ತೋ ವಾಲಂ 3 ಕಣ್ಣೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಓಧುನೇಯ್ಯ ನಿದ್ಧುನೇಯ್ಯ ನಿಪ್ಫೋಟೇಯ್ಯ 4 ಏವಮೇವಾಹಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಓಧುನಿಸ್ಸಾಮಿ ನಿದ್ಧುನಿಸ್ಸಾಮಿ ನಿಪ್ಫೋಟೇಸ್ಸಾಮಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಕುಞ್ಜರೋ ಸಟ್ಠಿಹಾಯನೋ ಗಮ್ಭೀರಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಓಗಾಹೇತ್ವಾ ಸಾಣಧೋವಿಕಂ ನಾಮ ಕೀಳಿತಜಾತಂ ಕೀಳತಿ, ಏವಮೇವಾಹಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಸಾಣಧೋವಿಕಂ ಮಞ್ಞೇ ಕೀಳಿತಜಾತಂ ಕೀಳಿಸ್ಸಾಮಿ। ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತು ಭೋನ್ತೋ ಲಿಚ್ಛವೀ, ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತು ಭೋನ್ತೋ ಲಿಚ್ಛವೀ, ಅಜ್ಜ ಮೇ ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ತತ್ರೇಕಚ್ಚೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಕಿಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಚ್ಚಕಸ್ಸ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸತಿ, ಅಥ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ಏಕಚ್ಚೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಕಿಂ ಸೋ ಭವಮಾನೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಯೋ ಭಗವತೋ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸತಿ, ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಚ್ಚಕಸ್ಸ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ಅಥ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಪಞ್ಚಮತ್ತೇಹಿ ಲಿಚ್ಛವಿಸತೇಹಿ ಪರಿವುತೋ ಯೇನ ಮಹಾವನಂ ಕೂಟಾಗಾರಸಾಲಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ।
354. Tena kho pana samayena pañcamattāni licchavisatāni santhāgāre 5 sannipatitāni honti kenacideva karaṇīyena. Atha kho saccako nigaṇṭhaputto yena te licchavī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te licchavī etadavoca – ‘‘abhikkamantu bhonto licchavī, abhikkamantu bhonto licchavī, ajja me samaṇena gotamena saddhiṃ kathāsallāpo bhavissati. Sace me samaṇo gotamo tathā patiṭṭhissati yathā ca me 6 ñātaññatarena sāvakena assajinā nāma bhikkhunā patiṭṭhitaṃ, seyyathāpi nāma balavā puriso dīghalomikaṃ eḷakaṃ lomesu gahetvā ākaḍḍheyya parikaḍḍheyya samparikaḍḍheyya , evamevāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ vādena vādaṃ ākaḍḍhissāmi parikaḍḍhissāmi samparikaḍḍhissāmi. Seyyathāpi nāma balavā soṇḍikākammakāro mahantaṃ soṇḍikākiḷañjaṃ gambhīre udakarahade pakkhipitvā kaṇṇe gahetvā ākaḍḍheyya parikaḍḍheyya samparikaḍḍheyya, evamevāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ vādena vādaṃ ākaḍḍhissāmi parikaḍḍhissāmi samparikaḍḍhissāmi. Seyyathāpi nāma balavā soṇḍikādhutto vālaṃ 7 kaṇṇe gahetvā odhuneyya niddhuneyya nipphoṭeyya 8 evamevāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ vādena vādaṃ odhunissāmi niddhunissāmi nipphoṭessāmi. Seyyathāpi nāma kuñjaro saṭṭhihāyano gambhīraṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā sāṇadhovikaṃ nāma kīḷitajātaṃ kīḷati, evamevāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ sāṇadhovikaṃ maññe kīḷitajātaṃ kīḷissāmi. Abhikkamantu bhonto licchavī, abhikkamantu bhonto licchavī, ajja me samaṇena gotamena saddhiṃ kathāsallāpo bhavissatī’’ti. Tatrekacce licchavī evamāhaṃsu – ‘‘kiṃ samaṇo gotamo saccakassa nigaṇṭhaputtassa vādaṃ āropessati, atha kho saccako nigaṇṭhaputto samaṇassa gotamassa vādaṃ āropessatī’’ti? Ekacce licchavī evamāhaṃsu – ‘‘kiṃ so bhavamāno saccako nigaṇṭhaputto yo bhagavato vādaṃ āropessati, atha kho bhagavā saccakassa nigaṇṭhaputtassa vādaṃ āropessatī’’ti? Atha kho saccako nigaṇṭhaputto pañcamattehi licchavisatehi parivuto yena mahāvanaṃ kūṭāgārasālā tenupasaṅkami.
೩೫೫. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ಚಙ್ಕಮನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಯೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಹಂ ನು ಖೋ, ಭೋ, ಏತರಹಿ ಸೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ವಿಹರತಿ? ದಸ್ಸನಕಾಮಾ ಹಿ ಮಯಂ ತಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮ’’ನ್ತಿ । ‘‘ಏಸ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಗವಾ ಮಹಾವನಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸಿನ್ನೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಮಹತಿಯಾ ಲಿಚ್ಛವಿಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಮಹಾವನಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ತೇಪಿ ಖೋ ಲಿಚ್ಛವೀ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿಂಸು, ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ನಾಮಗೋತ್ತಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ತುಣ್ಹೀಭೂತಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು।
355. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū abbhokāse caṅkamanti. Atha kho saccako nigaṇṭhaputto yena te bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca – ‘‘kahaṃ nu kho, bho, etarahi so bhavaṃ gotamo viharati? Dassanakāmā hi mayaṃ taṃ bhavantaṃ gotama’’nti . ‘‘Esa, aggivessana, bhagavā mahāvanaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisinno’’ti. Atha kho saccako nigaṇṭhaputto mahatiyā licchaviparisāya saddhiṃ mahāvanaṃ ajjhogāhetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Tepi kho licchavī appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce bhagavato santike nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
೩೫೬. ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾಹಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ದೇಸಂ, ಸಚೇ ಮೇ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಓಕಾಸಂ ಕರೋತಿ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಪುಚ್ಛ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ , ಯದಾಕಙ್ಖಸೀ’’ತಿ । ‘‘ಕಥಂ ಪನ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಸಾವಕೇ ವಿನೇತಿ, ಕಥಂಭಾಗಾ ಚ ಪನ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕೇಸು ಅನುಸಾಸನೀ ಬಹುಲಾ ಪವತ್ತತೀ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಸಾವಕೇ ವಿನೇಮಿ, ಏವಂಭಾಗಾ ಚ ಪನ ಮೇ ಸಾವಕೇಸು ಅನುಸಾಸನೀ ಬಹುಲಾ ಪವತ್ತತಿ – ‘ರೂಪಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನಿಚ್ಚಂ, ವೇದನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ, ಸಞ್ಞಾ ಅನಿಚ್ಚಾ, ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅನಿಚ್ಚಂ। ರೂಪಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನತ್ತಾ, ವೇದನಾ ಅನತ್ತಾ, ಸಞ್ಞಾ ಅನತ್ತಾ, ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನತ್ತಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅನತ್ತಾ। ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ, ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾ ಅನತ್ತಾ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಸಾವಕೇ ವಿನೇಮಿ, ಏವಂಭಾಗಾ ಚ ಪನ ಮೇ ಸಾವಕೇಸು ಅನುಸಾಸನೀ ಬಹುಲಾ ಪವತ್ತತೀ’’ತಿ।
356. Ekamantaṃ nisinno kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘puccheyyāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ kiñcideva desaṃ, sace me bhavaṃ gotamo okāsaṃ karoti pañhassa veyyākaraṇāyā’’ti. ‘‘Puccha, aggivessana , yadākaṅkhasī’’ti . ‘‘Kathaṃ pana bhavaṃ gotamo sāvake vineti, kathaṃbhāgā ca pana bhoto gotamassa sāvakesu anusāsanī bahulā pavattatī’’ti? ‘‘Evaṃ kho ahaṃ, aggivessana, sāvake vinemi, evaṃbhāgā ca pana me sāvakesu anusāsanī bahulā pavattati – ‘rūpaṃ, bhikkhave, aniccaṃ, vedanā aniccā, saññā aniccā, saṅkhārā aniccā, viññāṇaṃ aniccaṃ. Rūpaṃ, bhikkhave, anattā, vedanā anattā, saññā anattā, saṅkhārā anattā, viññāṇaṃ anattā. Sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe dhammā anattā’ti. Evaṃ kho ahaṃ, aggivessana, sāvake vinemi, evaṃbhāgā ca pana me sāvakesu anusāsanī bahulā pavattatī’’ti.
‘‘ಉಪಮಾ ಮಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಪಟಿಭಾತೀ’’ತಿ। ‘‘ಪಟಿಭಾತು ತಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಾ’’ತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।
‘‘Upamā maṃ, bho gotama, paṭibhātī’’ti. ‘‘Paṭibhātu taṃ, aggivessanā’’ti bhagavā avoca.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಬೀಜಗಾಮಭೂತಗಾಮಾ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಪಥವಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಯ। ಏವಮೇತೇ ಬೀಜಗಾಮಭೂತಗಾಮಾ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಬಲಕರಣೀಯಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ ಕರೀಯನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಪಥವಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಯ। ಏವಮೇತೇ ಬಲಕರಣೀಯಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ ಕರೀಯನ್ತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ರೂಪತ್ತಾಯಂ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ರೂಪೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಪುಞ್ಞಂ ವಾ ಅಪುಞ್ಞಂ ವಾ ಪಸವತಿ, ವೇದನತ್ತಾಯಂ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ವೇದನಾಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಪುಞ್ಞಂ ವಾ ಅಪುಞ್ಞಂ ವಾ ಪಸವತಿ, ಸಞ್ಞತ್ತಾಯಂ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಸಞ್ಞಾಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಪುಞ್ಞಂ ವಾ ಅಪುಞ್ಞಂ ವಾ ಪಸವತಿ, ಸಙ್ಖಾರತ್ತಾಯಂ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಸಙ್ಖಾರೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಪುಞ್ಞಂ ವಾ ಅಪುಞ್ಞಂ ವಾ ಪಸವತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣತ್ತಾಯಂ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ವಿಞ್ಞಾಣೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಪುಞ್ಞಂ ವಾ ಅಪುಞ್ಞಂ ವಾ ಪಸವತೀ’’ತಿ।
‘‘Seyyathāpi, bho gotama, ye kecime bījagāmabhūtagāmā vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjanti, sabbe te pathaviṃ nissāya pathaviyaṃ patiṭṭhāya. Evamete bījagāmabhūtagāmā vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjanti. Seyyathāpi vā pana, bho gotama, ye kecime balakaraṇīyā kammantā karīyanti, sabbe te pathaviṃ nissāya pathaviyaṃ patiṭṭhāya. Evamete balakaraṇīyā kammantā karīyanti. Evameva kho, bho gotama, rūpattāyaṃ purisapuggalo rūpe patiṭṭhāya puññaṃ vā apuññaṃ vā pasavati, vedanattāyaṃ purisapuggalo vedanāyaṃ patiṭṭhāya puññaṃ vā apuññaṃ vā pasavati, saññattāyaṃ purisapuggalo saññāyaṃ patiṭṭhāya puññaṃ vā apuññaṃ vā pasavati, saṅkhārattāyaṃ purisapuggalo saṅkhāresu patiṭṭhāya puññaṃ vā apuññaṃ vā pasavati, viññāṇattāyaṃ purisapuggalo viññāṇe patiṭṭhāya puññaṃ vā apuññaṃ vā pasavatī’’ti.
‘‘ನನು ತ್ವಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏವಂ ವದೇಸಿ – ‘ರೂಪಂ ಮೇ ಅತ್ತಾ, ವೇದನಾ ಮೇ ಅತ್ತಾ, ಸಞ್ಞಾ ಮೇ ಅತ್ತಾ, ಸಙ್ಖಾರಾ ಮೇ ಅತ್ತಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ಅಹಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ , ಏವಂ ವದಾಮಿ – ‘ರೂಪಂ ಮೇ ಅತ್ತಾ, ವೇದನಾ ಮೇ ಅತ್ತಾ, ಸಞ್ಞಾ ಮೇ ಅತ್ತಾ, ಸಙ್ಖಾರಾ ಮೇ ಅತ್ತಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ, ಅಯಞ್ಚ ಮಹತೀ ಜನತಾ’’ತಿ।
‘‘Nanu tvaṃ, aggivessana, evaṃ vadesi – ‘rūpaṃ me attā, vedanā me attā, saññā me attā, saṅkhārā me attā, viññāṇaṃ me attā’’’ti? ‘‘Ahañhi, bho gotama , evaṃ vadāmi – ‘rūpaṃ me attā, vedanā me attā, saññā me attā, saṅkhārā me attā, viññāṇaṃ me attā’ti, ayañca mahatī janatā’’ti.
‘‘ಕಿಞ್ಹಿ ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮಹತೀ ಜನತಾ ಕರಿಸ್ಸತಿ? ಇಙ್ಘ ತ್ವಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಸಕಞ್ಞೇವ ವಾದಂ ನಿಬ್ಬೇಠೇಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಅಹಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏವಂ ವದಾಮಿ – ‘ರೂಪಂ ಮೇ ಅತ್ತಾ, ವೇದನಾ ಮೇ ಅತ್ತಾ, ಸಞ್ಞಾ ಮೇ ಅತ್ತಾ, ಸಙ್ಖಾರಾ ಮೇ ಅತ್ತಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ।
‘‘Kiñhi te, aggivessana, mahatī janatā karissati? Iṅgha tvaṃ, aggivessana, sakaññeva vādaṃ nibbeṭhehī’’ti. ‘‘Ahañhi, bho gotama, evaṃ vadāmi – ‘rūpaṃ me attā, vedanā me attā, saññā me attā, saṅkhārā me attā, viññāṇaṃ me attā’’’ti.
೩೫೭. ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಞ್ಞೇವೇತ್ಥ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಥಾ ತೇ ಖಮೇಯ್ಯ ತಥಾ ನಂ 9 ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಸಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ , ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ವತ್ತೇಯ್ಯ ರಞ್ಞೋ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತಸ್ಸ ಸಕಸ್ಮಿಂ ವಿಜಿತೇ ವಸೋ – ಘಾತೇತಾಯಂ ವಾ ಘಾತೇತುಂ, ಜಾಪೇತಾಯಂ ವಾ ಜಾಪೇತುಂ, ಪಬ್ಬಾಜೇತಾಯಂ ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ರಞ್ಞೋ ಪಸೇನದಿಸ್ಸ ಕೋಸಲಸ್ಸ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾ ಪನ ರಞ್ಞೋ ಮಾಗಧಸ್ಸ ಅಜಾತಸತ್ತುಸ್ಸ ವೇದೇಹಿಪುತ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ? ‘‘ವತ್ತೇಯ್ಯ, ಭೋ ಗೋತಮ, ರಞ್ಞೋ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತಸ್ಸ ಸಕಸ್ಮಿಂ ವಿಜಿತೇ ವಸೋ – ಘಾತೇತಾಯಂ ವಾ ಘಾತೇತುಂ, ಜಾಪೇತಾಯಂ ವಾ ಜಾಪೇತುಂ, ಪಬ್ಬಾಜೇತಾಯಂ ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ರಞ್ಞೋ ಪಸೇನದಿಸ್ಸ ಕೋಸಲಸ್ಸ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾ ಪನ ರಞ್ಞೋ ಮಾಗಧಸ್ಸ ಅಜಾತಸತ್ತುಸ್ಸ ವೇದೇಹಿಪುತ್ತಸ್ಸ। ಇಮೇಸಮ್ಪಿ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸಙ್ಘಾನಂ ಗಣಾನಂ – ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ, ವಜ್ಜೀನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ – ವತ್ತತಿ ಸಕಸ್ಮಿಂ ವಿಜಿತೇ ವಸೋ – ಘಾತೇತಾಯಂ ವಾ ಘಾತೇತುಂ, ಜಾಪೇತಾಯಂ ವಾ ಜಾಪೇತುಂ, ಪಬ್ಬಾಜೇತಾಯಂ ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ। ಕಿಂ ಪನ ರಞ್ಞೋ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತಸ್ಸ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ರಞ್ಞೋ ಪಸೇನದಿಸ್ಸ ಕೋಸಲಸ್ಸ , ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾ ಪನ ರಞ್ಞೋ ಮಾಗಧಸ್ಸ ಅಜಾತಸತ್ತುಸ್ಸ ವೇದೇಹಿಪುತ್ತಸ್ಸ? ವತ್ತೇಯ್ಯ, ಭೋ ಗೋತಮ, ವತ್ತಿತುಞ್ಚ ಮರಹತೀ’’ತಿ।
357. ‘‘Tena hi, aggivessana, taññevettha paṭipucchissāmi, yathā te khameyya tathā naṃ 10 byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi , aggivessana, vatteyya rañño khattiyassa muddhāvasittassa sakasmiṃ vijite vaso – ghātetāyaṃ vā ghātetuṃ, jāpetāyaṃ vā jāpetuṃ, pabbājetāyaṃ vā pabbājetuṃ, seyyathāpi rañño pasenadissa kosalassa, seyyathāpi vā pana rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassā’’ti? ‘‘Vatteyya, bho gotama, rañño khattiyassa muddhāvasittassa sakasmiṃ vijite vaso – ghātetāyaṃ vā ghātetuṃ, jāpetāyaṃ vā jāpetuṃ, pabbājetāyaṃ vā pabbājetuṃ, seyyathāpi rañño pasenadissa kosalassa, seyyathāpi vā pana rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa. Imesampi hi, bho gotama, saṅghānaṃ gaṇānaṃ – seyyathidaṃ, vajjīnaṃ mallānaṃ – vattati sakasmiṃ vijite vaso – ghātetāyaṃ vā ghātetuṃ, jāpetāyaṃ vā jāpetuṃ, pabbājetāyaṃ vā pabbājetuṃ. Kiṃ pana rañño khattiyassa muddhāvasittassa, seyyathāpi rañño pasenadissa kosalassa , seyyathāpi vā pana rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa? Vatteyya, bho gotama, vattituñca marahatī’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ವದೇಸಿ – ‘ರೂಪಂ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ, ವತ್ತತಿ ತೇ ತಸ್ಮಿಂ ರೂಪೇ ವಸೋ – ಏವಂ ಮೇ ರೂಪಂ ಹೋತು, ಏವಂ ಮೇ ರೂಪಂ ಮಾ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಚ್ಚಕಂ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ವದೇಸಿ – ‘ರೂಪಂ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ, ವತ್ತತಿ ತೇ ತಸ್ಮಿಂ ರೂಪೇ ವಸೋ – ಏವಂ ಮೇ ರೂಪಂ ಹೋತು, ಏವಂ ಮೇ ರೂಪಂ ಮಾ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ? ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಚ್ಚಕಂ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಬ್ಯಾಕರೋಹಿ ದಾನಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ನ ದಾನಿ ತೇ ತುಣ್ಹೀಭಾವಸ್ಸ ಕಾಲೋ। ಯೋ ಕೋಚಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ ತಥಾಗತೇನ ಯಾವತತಿಯಂ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ನ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ, ಏತ್ಥೇವಸ್ಸ ಸತ್ತಧಾ ಮುದ್ಧಾ ಫಲತೀ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, yaṃ tvaṃ evaṃ vadesi – ‘rūpaṃ me attā’ti, vattati te tasmiṃ rūpe vaso – evaṃ me rūpaṃ hotu, evaṃ me rūpaṃ mā ahosī’’ti? Evaṃ vutte, saccako nigaṇṭhaputto tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho bhagavā saccakaṃ nigaṇṭhaputtaṃ etadavoca – ‘‘taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, yaṃ tvaṃ evaṃ vadesi – ‘rūpaṃ me attā’ti, vattati te tasmiṃ rūpe vaso – evaṃ me rūpaṃ hotu, evaṃ me rūpaṃ mā ahosī’’ti? Dutiyampi kho saccako nigaṇṭhaputto tuṇhī ahosi. Atha kho bhagavā saccakaṃ nigaṇṭhaputtaṃ etadavoca – ‘‘byākarohi dāni, aggivessana, na dāni te tuṇhībhāvassa kālo. Yo koci, aggivessana tathāgatena yāvatatiyaṃ sahadhammikaṃ pañhaṃ puṭṭho na byākaroti, etthevassa sattadhā muddhā phalatī’’ti.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ವಜಿರಪಾಣಿ ಯಕ್ಖೋ ಆಯಸಂ ವಜಿರಂ ಆದಾಯ ಆದಿತ್ತಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಂ ಸಜೋತಿಭೂತಂ ಸಚ್ಚಕಸ್ಸ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಸ್ಸ ಉಪರಿವೇಹಾಸಂ ಠಿತೋ ಹೋತಿ – ‘ಸಚಾಯಂ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭಗವತಾ ಯಾವತತಿಯಂ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ನ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ ಏತ್ಥೇವಸ್ಸ ಸತ್ತಧಾ ಮುದ್ಧಂ ಫಾಲೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ತಂ ಖೋ ಪನ ವಜಿರಪಾಣಿಂ ಯಕ್ಖಂ ಭಗವಾ ಚೇವ ಪಸ್ಸತಿ ಸಚ್ಚಕೋ ಚ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ। ಅಥ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭೀತೋ ಸಂವಿಗ್ಗೋ ಲೋಮಹಟ್ಠಜಾತೋ ಭಗವನ್ತಂಯೇವ ತಾಣಂ ಗವೇಸೀ ಭಗವನ್ತಂಯೇವ ಲೇಣಂ ಗವೇಸೀ ಭಗವನ್ತಂಯೇವ ಸರಣಂ ಗವೇಸೀ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪುಚ್ಛತು ಮಂ ಭವಂ ಗೋತಮೋ, ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।
Tena kho pana samayena vajirapāṇi yakkho āyasaṃ vajiraṃ ādāya ādittaṃ sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ saccakassa nigaṇṭhaputtassa uparivehāsaṃ ṭhito hoti – ‘sacāyaṃ saccako nigaṇṭhaputto bhagavatā yāvatatiyaṃ sahadhammikaṃ pañhaṃ puṭṭho na byākarissati etthevassa sattadhā muddhaṃ phālessāmī’ti. Taṃ kho pana vajirapāṇiṃ yakkhaṃ bhagavā ceva passati saccako ca nigaṇṭhaputto. Atha kho saccako nigaṇṭhaputto bhīto saṃviggo lomahaṭṭhajāto bhagavantaṃyeva tāṇaṃ gavesī bhagavantaṃyeva leṇaṃ gavesī bhagavantaṃyeva saraṇaṃ gavesī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘pucchatu maṃ bhavaṃ gotamo, byākarissāmī’’ti.
೩೫೮. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ವದೇಸಿ – ‘ರೂಪಂ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ, ವತ್ತತಿ ತೇ ತಸ್ಮಿಂ ರೂಪೇ ವಸೋ – ಏವಂ ಮೇ ರೂಪಂ ಹೋತು, ಏವಂ ಮೇ ರೂಪಂ ಮಾ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’।
358. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, yaṃ tvaṃ evaṃ vadesi – ‘rūpaṃ me attā’ti, vattati te tasmiṃ rūpe vaso – evaṃ me rūpaṃ hotu, evaṃ me rūpaṃ mā ahosī’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’.
‘‘ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ; ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಬ್ಯಾಕರೋಹಿ। ನ ಖೋ ತೇ ಸನ್ಧಿಯತಿ ಪುರಿಮೇನ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪಚ್ಛಿಮೇನ ವಾ ಪುರಿಮಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ವದೇಸಿ – ‘ವೇದನಾ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ, ವತ್ತತಿ ತೇ ತಿಸ್ಸಂ ವೇದನಾಯಂ 11 ವಸೋ – ಏವಂ ಮೇ ವೇದನಾ ಹೋತು, ಏವಂ ಮೇ ವೇದನಾ ಮಾ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’।
‘‘Manasi karohi, aggivessana; manasi karitvā kho, aggivessana, byākarohi. Na kho te sandhiyati purimena vā pacchimaṃ pacchimena vā purimaṃ. Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, yaṃ tvaṃ evaṃ vadesi – ‘vedanā me attā’ti, vattati te tissaṃ vedanāyaṃ 12 vaso – evaṃ me vedanā hotu, evaṃ me vedanā mā ahosī’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’.
‘‘ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ; ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಬ್ಯಾಕರೋಹಿ। ನ ಖೋ ತೇ ಸನ್ಧಿಯತಿ ಪುರಿಮೇನ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ, ಪಚ್ಛಿಮೇನ ವಾ ಪುರಿಮಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ , ಯಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ವದೇಸಿ – ‘ಸಞ್ಞಾ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ, ವತ್ತತಿ ತೇ ತಿಸ್ಸಂ ಸಞ್ಞಾಯಂ ವಸೋ – ಏವಂ ಮೇ ಸಞ್ಞಾ ಹೋತು, ಏವಂ ಮೇ ಸಞ್ಞಾ ಮಾ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’।
‘‘Manasi karohi, aggivessana; manasi karitvā kho, aggivessana, byākarohi. Na kho te sandhiyati purimena vā pacchimaṃ, pacchimena vā purimaṃ. Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana , yaṃ tvaṃ evaṃ vadesi – ‘saññā me attā’ti, vattati te tissaṃ saññāyaṃ vaso – evaṃ me saññā hotu, evaṃ me saññā mā ahosī’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’.
‘‘ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ ; ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಬ್ಯಾಕರೋಹಿ। ನ ಖೋ ತೇ ಸನ್ಧಿಯತಿ ಪುರಿಮೇನ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ, ಪಚ್ಛಿಮೇನ ವಾ ಪುರಿಮಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ವದೇಸಿ – ‘ಸಙ್ಖಾರಾ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ, ವತ್ತತಿ ತೇ ತೇಸು ಸಙ್ಖಾರೇಸು ವಸೋ – ಏವಂ ಮೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಹೋನ್ತು, ಏವಂ ಮೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಮಾ ಅಹೇಸು’’ನ್ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’।
‘‘Manasi karohi, aggivessana ; manasi karitvā kho, aggivessana, byākarohi. Na kho te sandhiyati purimena vā pacchimaṃ, pacchimena vā purimaṃ. Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, yaṃ tvaṃ evaṃ vadesi – ‘saṅkhārā me attā’ti, vattati te tesu saṅkhāresu vaso – evaṃ me saṅkhārā hontu, evaṃ me saṅkhārā mā ahesu’’nti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’.
‘‘ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ; ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಬ್ಯಾಕರೋಹಿ। ನ ಖೋ ತೇ ಸನ್ಧಿಯತಿ ಪುರಿಮೇನ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ, ಪಚ್ಛಿಮೇನ ವಾ ಪುರಿಮಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ವದೇಸಿ – ‘ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ, ವತ್ತತಿ ತೇ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಞ್ಞಾಣೇ ವಸೋ – ಏವಂ ಮೇ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಹೋತು, ಏವಂ ಮೇ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಮಾ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’।
‘‘Manasi karohi, aggivessana; manasi karitvā kho, aggivessana, byākarohi. Na kho te sandhiyati purimena vā pacchimaṃ, pacchimena vā purimaṃ. Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, yaṃ tvaṃ evaṃ vadesi – ‘viññāṇaṃ me attā’ti, vattati te tasmiṃ viññāṇe vaso – evaṃ me viññāṇaṃ hotu, evaṃ me viññāṇaṃ mā ahosī’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’.
‘‘ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ; ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಬ್ಯಾಕರೋಹಿ। ನ ಖೋ ತೇ ಸನ್ಧಿಯತಿ ಪುರಿಮೇನ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ, ಪಚ್ಛಿಮೇನ ವಾ ಪುರಿಮಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರೂಪಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’।
‘‘Manasi karohi, aggivessana; manasi karitvā kho, aggivessana, byākarohi. Na kho te sandhiyati purimena vā pacchimaṃ, pacchimena vā purimaṃ. Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bho gotama’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bho gotama’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ವೇದನಾ…ಪೇ॰… ಸಞ್ಞಾ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಖಾರಾ…ಪೇ॰… ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, vedanā…pe… saññā…pe… saṅkhārā…pe… taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bho gotama’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bho gotama’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೋ ನು ಖೋ ದುಕ್ಖಂ ಅಲ್ಲೀನೋ ದುಕ್ಖಂ ಉಪಗತೋ ದುಕ್ಖಂ ಅಜ್ಝೋಸಿತೋ , ದುಕ್ಖಂ ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ಅಪಿ ನು ಖೋ ಸೋ ಸಾಮಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ಪರಿಜಾನೇಯ್ಯ, ದುಕ್ಖಂ ವಾ ಪರಿಕ್ಖೇಪೇತ್ವಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಕಿಞ್ಹಿ ಸಿಯಾ, ಭೋ ಗೋತಮ? ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮಾ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, yo nu kho dukkhaṃ allīno dukkhaṃ upagato dukkhaṃ ajjhosito , dukkhaṃ ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’ti samanupassati, api nu kho so sāmaṃ vā dukkhaṃ parijāneyya, dukkhaṃ vā parikkhepetvā vihareyyā’’ti? ‘‘Kiñhi siyā, bho gotama? No hidaṃ, bho gotamā’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ನನು ತ್ವಂ ಏವಂ ಸನ್ತೇ ದುಕ್ಖಂ ಅಲ್ಲೀನೋ ದುಕ್ಖಂ ಉಪಗತೋ ದುಕ್ಖಂ ಅಜ್ಝೋಸಿತೋ, ದುಕ್ಖಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಕಿಞ್ಹಿ ನೋ ಸಿಯಾ, ಭೋ ಗೋತಮ? ಏವಮೇತಂ ಭೋ ಗೋತಮಾ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, nanu tvaṃ evaṃ sante dukkhaṃ allīno dukkhaṃ upagato dukkhaṃ ajjhosito, dukkhaṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’ti samanupassasī’’ti? ‘‘Kiñhi no siyā, bho gotama? Evametaṃ bho gotamā’’ti.
೩೫೯. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ತಿಣ್ಹಂ ಕುಠಾರಿಂ 13 ಆದಾಯ ವನಂ ಪವಿಸೇಯ್ಯ। ಸೋ ತತ್ಥ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಮಹನ್ತಂ ಕದಲಿಕ್ಖನ್ಧಂ ಉಜುಂ ನವಂ ಅಕುಕ್ಕುಕಜಾತಂ 14। ತಮೇನಂ ಮೂಲೇ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ಮೂಲೇ ಛೇತ್ವಾ ಅಗ್ಗೇ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ಅಗ್ಗೇ ಛೇತ್ವಾ ಪತ್ತವಟ್ಟಿಂ ವಿನಿಬ್ಭುಜೇಯ್ಯ 15। ಸೋ ತತ್ಥ ಪತ್ತವಟ್ಟಿಂ ವಿನಿಬ್ಭುಜನ್ತೋ ಫೇಗ್ಗುಮ್ಪಿ ನಾಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಕುತೋ ಸಾರಂ? ಏವಮೇವ ಖೋ ತ್ವಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮಯಾ ಸಕಸ್ಮಿಂ ವಾದೇ ಸಮನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನೋ ಸಮನುಗಾಹಿಯಮಾನೋ ಸಮನುಭಾಸಿಯಮಾನೋ ರಿತ್ತೋ ತುಚ್ಛೋ ಅಪರದ್ಧೋ। ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನ ತೇ ಏಸಾ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ವೇಸಾಲಿಯಂ ಪರಿಸತಿ ವಾಚಾ – ‘ನಾಹಂ ತಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಸಮಣಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ, ಸಙ್ಘಿಂ ಗಣಿಂ ಗಣಾಚರಿಯಂ, ಅಪಿ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಪಟಿಜಾನಮಾನಂ, ಯೋ ಮಯಾ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಸಮಾರದ್ಧೋ ನ ಸಙ್ಕಮ್ಪೇಯ್ಯ ನ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪೇಯ್ಯ ನ ಸಮ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ, ಯಸ್ಸ ನ ಕಚ್ಛೇಹಿ ಸೇದಾ ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯುಂ। ಥೂಣಂ ಚೇಪಾಹಂ ಅಚೇತನಂ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಸಮಾರಭೇಯ್ಯಂ ಸಾಪಿ ಮಯಾ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಸಮಾರದ್ಧಾ ಸಙ್ಕಮ್ಪೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ। ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ಮನುಸ್ಸಭೂತಸ್ಸಾ’ತಿ? ತುಯ್ಹಂ ಖೋ ಪನ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚಾನಿ ಸೇದಫುಸಿತಾನಿ ನಲಾಟಾ ಮುತ್ತಾನಿ, ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ವಿನಿಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಾನಿ। ಮಯ್ಹಂ ಖೋ ಪನ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ನತ್ಥಿ ಏತರಹಿ ಕಾಯಸ್ಮಿಂ ಸೇದೋ’’ತಿ। ಇತಿ ಭಗವಾ ತಸ್ಮಿಂ 16 ಪರಿಸತಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಕಾಯಂ ವಿವರಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ಮಙ್ಕುಭೂತೋ ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧೋ ಅಧೋಮುಖೋ ಪಜ್ಝಾಯನ್ತೋ ಅಪ್ಪಟಿಭಾನೋ ನಿಸೀದಿ।
359. ‘‘Seyyathāpi , aggivessana, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno tiṇhaṃ kuṭhāriṃ 17 ādāya vanaṃ paviseyya. So tattha passeyya mahantaṃ kadalikkhandhaṃ ujuṃ navaṃ akukkukajātaṃ 18. Tamenaṃ mūle chindeyya, mūle chetvā agge chindeyya, agge chetvā pattavaṭṭiṃ vinibbhujeyya 19. So tattha pattavaṭṭiṃ vinibbhujanto pheggumpi nādhigaccheyya, kuto sāraṃ? Evameva kho tvaṃ, aggivessana, mayā sakasmiṃ vāde samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno ritto tuccho aparaddho. Bhāsitā kho pana te esā, aggivessana, vesāliyaṃ parisati vācā – ‘nāhaṃ taṃ passāmi samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā, saṅghiṃ gaṇiṃ gaṇācariyaṃ, api arahantaṃ sammāsambuddhaṃ paṭijānamānaṃ, yo mayā vādena vādaṃ samāraddho na saṅkampeyya na sampakampeyya na sampavedheyya, yassa na kacchehi sedā mucceyyuṃ. Thūṇaṃ cepāhaṃ acetanaṃ vādena vādaṃ samārabheyyaṃ sāpi mayā vādena vādaṃ samāraddhā saṅkampeyya sampakampeyya sampavedheyya. Ko pana vādo manussabhūtassā’ti? Tuyhaṃ kho pana, aggivessana, appekaccāni sedaphusitāni nalāṭā muttāni, uttarāsaṅgaṃ vinibhinditvā bhūmiyaṃ patiṭṭhitāni. Mayhaṃ kho pana, aggivessana, natthi etarahi kāyasmiṃ sedo’’ti. Iti bhagavā tasmiṃ 20 parisati suvaṇṇavaṇṇaṃ kāyaṃ vivari. Evaṃ vutte, saccako nigaṇṭhaputto tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdi.
೩೬೦. ಅಥ ಖೋ ದುಮ್ಮುಖೋ ಲಿಚ್ಛವಿಪುತ್ತೋ ಸಚ್ಚಕಂ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಂ ತುಣ್ಹೀಭೂತಂ ಮಙ್ಕುಭೂತಂ ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧಂ ಅಧೋಮುಖಂ ಪಜ್ಝಾಯನ್ತಂ ಅಪ್ಪಟಿಭಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಉಪಮಾ ಮಂ, ಭಗವಾ, ಪಟಿಭಾತೀ’’ತಿ। ‘‘ಪಟಿಭಾತು ತಂ, ದುಮ್ಮುಖಾ’’ತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚ। ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಗಾಮಸ್ಸ ವಾ ನಿಗಮಸ್ಸ ವಾ ಅವಿದೂರೇ ಪೋಕ್ಖರಣೀ। ತತ್ರಾಸ್ಸ ಕಕ್ಕಟಕೋ। ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಕುಮಾರಕಾ ವಾ ಕುಮಾರಿಕಾ ವಾ ತಮ್ಹಾ ಗಾಮಾ ವಾ ನಿಗಮಾ ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಯೇನ ಸಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯುಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಓಗಾಹೇತ್ವಾ ತಂ ಕಕ್ಕಟಕಂ ಉದಕಾ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಥಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯುಂ। ಯಞ್ಞದೇವ ಹಿ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಕಕ್ಕಟಕೋ ಅಳಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇಯ್ಯ ತಂ ತದೇವ ತೇ ಕುಮಾರಕಾ ವಾ ಕುಮಾರಿಕಾ ವಾ ಕಟ್ಠೇನ ವಾ ಕಥಲೇನ ವಾ ಸಞ್ಛಿನ್ದೇಯ್ಯುಂ ಸಮ್ಭಞ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸಮ್ಪಲಿಭಞ್ಜೇಯ್ಯುಂ। ಏವಞ್ಹಿ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಕಕ್ಕಟಕೋ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಅಳೇಹಿ ಸಞ್ಛಿನ್ನೇಹಿ ಸಮ್ಭಗ್ಗೇಹಿ ಸಮ್ಪಲಿಭಗ್ಗೇಹಿ ಅಭಬ್ಬೋ ತಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಪುನ ಓತರಿತುಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಪುಬ್ಬೇ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಯಾನಿ ಸಚ್ಚಕಸ್ಸ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಸ್ಸ ವಿಸೂಕಾಯಿತಾನಿ ವಿಸೇವಿತಾನಿ ವಿಪ್ಫನ್ದಿತಾನಿ ತಾನಿಪಿ ಸಬ್ಬಾನಿ 21 ಭಗವತಾ ಸಞ್ಛಿನ್ನಾನಿ ಸಮ್ಭಗ್ಗಾನಿ ಸಮ್ಪಲಿಭಗ್ಗಾನಿ; ಅಭಬ್ಬೋ ಚ ದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಪುನ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ ಯದಿದಂ ವಾದಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ದುಮ್ಮುಖಂ ಲಿಚ್ಛವಿಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಆಗಮೇಹಿ ತ್ವಂ, ದುಮ್ಮುಖ, ಆಗಮೇಹಿ ತ್ವಂ, ದುಮ್ಮುಖ ( ) 22 ನ ಮಯಂ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತೇಮ, ಇಧ ಮಯಂ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತೇಮ।
360. Atha kho dummukho licchaviputto saccakaṃ nigaṇṭhaputtaṃ tuṇhībhūtaṃ maṅkubhūtaṃ pattakkhandhaṃ adhomukhaṃ pajjhāyantaṃ appaṭibhānaṃ viditvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘upamā maṃ, bhagavā, paṭibhātī’’ti. ‘‘Paṭibhātu taṃ, dummukhā’’ti bhagavā avoca. ‘‘Seyyathāpi, bhante, gāmassa vā nigamassa vā avidūre pokkharaṇī. Tatrāssa kakkaṭako. Atha kho, bhante, sambahulā kumārakā vā kumārikā vā tamhā gāmā vā nigamā vā nikkhamitvā yena sā pokkharaṇī tenupasaṅkameyyuṃ; upasaṅkamitvā taṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā taṃ kakkaṭakaṃ udakā uddharitvā thale patiṭṭhāpeyyuṃ. Yaññadeva hi so, bhante, kakkaṭako aḷaṃ abhininnāmeyya taṃ tadeva te kumārakā vā kumārikā vā kaṭṭhena vā kathalena vā sañchindeyyuṃ sambhañjeyyuṃ sampalibhañjeyyuṃ. Evañhi so, bhante, kakkaṭako sabbehi aḷehi sañchinnehi sambhaggehi sampalibhaggehi abhabbo taṃ pokkharaṇiṃ puna otarituṃ, seyyathāpi pubbe. Evameva kho, bhante, yāni saccakassa nigaṇṭhaputtassa visūkāyitāni visevitāni vipphanditāni tānipi sabbāni 23 bhagavatā sañchinnāni sambhaggāni sampalibhaggāni; abhabbo ca dāni, bhante, saccako nigaṇṭhaputto puna bhagavantaṃ upasaṅkamituṃ yadidaṃ vādādhippāyo’’ti. Evaṃ vutte, saccako nigaṇṭhaputto dummukhaṃ licchaviputtaṃ etadavoca – ‘‘āgamehi tvaṃ, dummukha, āgamehi tvaṃ, dummukha ( ) 24 na mayaṃ tayā saddhiṃ mantema, idha mayaṃ bhotā gotamena saddhiṃ mantema.
೩೬೧. ‘‘ತಿಟ್ಠತೇಸಾ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚೇವ ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಚ ಪುಥುಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವಾಚಾ। ವಿಲಾಪಂ ವಿಲಪಿತಂ ಮಞ್ಞೇ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ಚ ನು ಖೋ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕೋ ಸಾಸನಕರೋ ಹೋತಿ ಓವಾದಪತಿಕರೋ ತಿಣ್ಣವಿಚಿಕಿಚ್ಛೋ ವಿಗತಕಥಂಕಥೋ ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತೋ ಅಪರಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ವಿಹರತೀ’’ತಿ? ‘‘ಇಧ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮಮ ಸಾವಕೋ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರೂಪಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಓಳಾರಿಕಂ ವಾ ಸುಖುಮಂ ವಾ ಹೀನಂ ವಾ ಪಣೀತಂ ವಾ ಯಂ ದೂರೇ ಸನ್ತಿಕೇ ವಾ, ಸಬ್ಬಂ ರೂಪಂ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತಿ; ಯಾ ಕಾಚಿ ವೇದನಾ…ಪೇ॰… ಯಾ ಕಾಚಿ ಸಞ್ಞಾ…ಪೇ॰… ಯೇ ಕೇಚಿ ಸಙ್ಖಾರಾ…ಪೇ॰… ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಓಳಾರಿಕಂ ವಾ ಸುಖುಮಂ ವಾ ಹೀನಂ ವಾ ಪಣೀತಂ ವಾ, ಯಂ ದೂರೇ ಸನ್ತಿಕೇ ವಾ, ಸಬ್ಬಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮಮ ಸಾವಕೋ ಸಾಸನಕರೋ ಹೋತಿ ಓವಾದಪತಿಕರೋ ತಿಣ್ಣವಿಚಿಕಿಚ್ಛೋ ವಿಗತಕಥಂಕಥೋ ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತೋ ಅಪರಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ವಿಹರತೀ’’ತಿ।
361. ‘‘Tiṭṭhatesā, bho gotama, amhākañceva aññesañca puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ vācā. Vilāpaṃ vilapitaṃ maññe. Kittāvatā ca nu kho bhoto gotamassa sāvako sāsanakaro hoti ovādapatikaro tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane viharatī’’ti? ‘‘Idha, aggivessana, mama sāvako yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati; yā kāci vedanā…pe… yā kāci saññā…pe… ye keci saṅkhārā…pe… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā, yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Ettāvatā kho, aggivessana, mama sāvako sāsanakaro hoti ovādapatikaro tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane viharatī’’ti.
‘‘ಕಿತ್ತಾವತಾ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಹೋತಿ ಖೀಣಾಸವೋ ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಓಹಿತಭಾರೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನೋ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತೋ’’ತಿ? ‘‘ಇಧ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಿಕ್ಖು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರೂಪಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಓಳಾರಿಕಂ ವಾ ಸುಖುಮಂ ವಾ ಹೀನಂ ವಾ ಪಣೀತಂ ವಾ ಯಂ ದೂರೇ ಸನ್ತಿಕೇ ವಾ ಸಬ್ಬಂ ರೂಪಂ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ಅನುಪಾದಾ ವಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ; ಯಾ ಕಾಚಿ ವೇದನಾ…ಪೇ॰… ಯಾ ಕಾಚಿ ಸಞ್ಞಾ…ಪೇ॰… ಯೇ ಕೇಚಿ ಸಙ್ಖಾರಾ…ಪೇ॰… ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಓಳಾರಿಕಂ ವಾ ಸುಖುಮಂ ವಾ ಹೀನಂ ವಾ ಪಣೀತಂ ವಾ ಯಂ ದೂರೇ ಸನ್ತಿಕೇ ವಾ ಸಬ್ಬಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ಅನುಪಾದಾ ವಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಹೋತಿ ಖೀಣಾಸವೋ ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಓಹಿತಭಾರೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನೋ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತೋ। ಏವಂ ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಿಕ್ಖು ತೀಹಿ ಅನುತ್ತರಿಯೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ – ದಸ್ಸನಾನುತ್ತರಿಯೇನ, ಪಟಿಪದಾನುತ್ತರಿಯೇನ, ವಿಮುತ್ತಾನುತ್ತರಿಯೇನ। ಏವಂ ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಿಕ್ಖು ತಥಾಗತಞ್ಞೇವ ಸಕ್ಕರೋತಿ ಗರುಂ ಕರೋತಿ ಮಾನೇತಿ ಪೂಜೇತಿ – ಬುದ್ಧೋ ಸೋ ಭಗವಾ ಬೋಧಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ದನ್ತೋ ಸೋ ಭಗವಾ ದಮಥಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ಸನ್ತೋ ಸೋ ಭಗವಾ ಸಮಥಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ತಿಣ್ಣೋ ಸೋ ಭಗವಾ ತರಣಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ಸೋ ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತೀ’’ತಿ।
‘‘Kittāvatā pana, bho gotama, bhikkhu arahaṃ hoti khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto’’ti? ‘‘Idha, aggivessana, bhikkhu yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā sabbaṃ rūpaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā anupādā vimutto hoti; yā kāci vedanā…pe… yā kāci saññā…pe… ye keci saṅkhārā…pe… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā sabbaṃ viññāṇaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā anupādā vimutto hoti. Ettāvatā kho, aggivessana, bhikkhu arahaṃ hoti khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto. Evaṃ vimuttacitto kho, aggivessana, bhikkhu tīhi anuttariyehi samannāgato hoti – dassanānuttariyena, paṭipadānuttariyena, vimuttānuttariyena. Evaṃ vimuttacitto kho, aggivessana, bhikkhu tathāgataññeva sakkaroti garuṃ karoti māneti pūjeti – buddho so bhagavā bodhāya dhammaṃ deseti, danto so bhagavā damathāya dhammaṃ deseti, santo so bhagavā samathāya dhammaṃ deseti, tiṇṇo so bhagavā taraṇāya dhammaṃ deseti, parinibbuto so bhagavā parinibbānāya dhammaṃ desetī’’ti.
೩೬೨. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಯಮೇವ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಧಂಸೀ, ಮಯಂ ಪಗಬ್ಬಾ, ಯೇ ಮಯಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಆಸಾದೇತಬ್ಬಂ ಅಮಞ್ಞಿಮ್ಹ। ಸಿಯಾ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಹತ್ಥಿಂ ಪಭಿನ್ನಂ ಆಸಜ್ಜ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸೋತ್ಥಿಭಾವೋ, ನ ತ್ವೇವ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಆಸಜ್ಜ ಸಿಯಾ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸೋತ್ಥಿಭಾವೋ। ಸಿಯಾ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಪಜ್ಜಲಿತಂ 25 ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧಂ ಆಸಜ್ಜ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸೋತ್ಥಿಭಾವೋ , ನ ತ್ವೇವ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಆಸಜ್ಜ ಸಿಯಾ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸೋತ್ಥಿಭಾವೋ। ಸಿಯಾ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಆಸೀವಿಸಂ ಘೋರವಿಸಂ ಆಸಜ್ಜ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸೋತ್ಥಿಭಾವೋ, ನ ತ್ವೇವ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಆಸಜ್ಜ ಸಿಯಾ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸೋತ್ಥಿಭಾವೋ। ಮಯಮೇವ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಧಂಸೀ, ಮಯಂ ಪಗಬ್ಬಾ, ಯೇ ಮಯಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಆಸಾದೇತಬ್ಬಂ ಅಮಞ್ಞಿಮ್ಹ। ಅಧಿವಾಸೇತು 26 ಮೇ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಸ್ವಾತನಾಯ ಭತ್ತಂ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನಾ’’ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ।
362. Evaṃ vutte, saccako nigaṇṭhaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mayameva, bho gotama, dhaṃsī, mayaṃ pagabbā, ye mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ vādena vādaṃ āsādetabbaṃ amaññimha. Siyā hi, bho gotama, hatthiṃ pabhinnaṃ āsajja purisassa sotthibhāvo, na tveva bhavantaṃ gotamaṃ āsajja siyā purisassa sotthibhāvo. Siyā hi, bho gotama, pajjalitaṃ 27 aggikkhandhaṃ āsajja purisassa sotthibhāvo , na tveva bhavantaṃ gotamaṃ āsajja siyā purisassa sotthibhāvo. Siyā hi, bho gotama, āsīvisaṃ ghoravisaṃ āsajja purisassa sotthibhāvo, na tveva bhavantaṃ gotamaṃ āsajja siyā purisassa sotthibhāvo. Mayameva, bho gotama, dhaṃsī, mayaṃ pagabbā, ye mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ vādena vādaṃ āsādetabbaṃ amaññimha. Adhivāsetu 28 me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
೩೬೩. ಅಥ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಅಧಿವಾಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಭೋನ್ತೋ ಲಿಚ್ಛವೀ, ಸಮಣೋ ಮೇ ಗೋತಮೋ ನಿಮನ್ತಿತೋ ಸ್ವಾತನಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ। ತೇನ ಮೇ ಅಭಿಹರೇಯ್ಯಾಥ ಯಮಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಸಚ್ಚಕಸ್ಸ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಥಾಲಿಪಾಕಸತಾನಿ ಭತ್ತಾಭಿಹಾರಂ ಅಭಿಹರಿಂಸು। ಅಥ ಖೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಸಕೇ ಆರಾಮೇ ಪಣೀತಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಪಟಿಯಾದಾಪೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಕಾಲಂ ಆರೋಚಾಪೇಸಿ – ‘‘ಕಾಲೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ ಸಚ್ಚಕಸ್ಸ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಸ್ಸ ಆರಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ। ಅಥ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪಣೀತೇನ ಖಾದನೀಯೇನ ಭೋಜನೀಯೇನ ಸಹತ್ಥಾ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸಿ ಸಮ್ಪವಾರೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಭುತ್ತಾವಿಂ ಓನೀತಪತ್ತಪಾಣಿಂ ಅಞ್ಞತರಂ ನೀಚಂ ಆಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಯಮಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ದಾನೇ ಪುಞ್ಞಞ್ಚ ಪುಞ್ಞಮಹೀ ಚ ತಂ ದಾಯಕಾನಂ ಸುಖಾಯ ಹೋತೂ’’ತಿ। ‘‘ಯಂ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಾದಿಸಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಅವೀತರಾಗಂ ಅವೀತದೋಸಂ ಅವೀತಮೋಹಂ, ತಂ ದಾಯಕಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಯಂ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮಾದಿಸಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಂ ಆಗಮ್ಮ ವೀತರಾಗಂ ವೀತದೋಸಂ ವೀತಮೋಹಂ, ತಂ ತುಯ್ಹಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
363. Atha kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavato adhivāsanaṃ viditvā te licchavī āmantesi – ‘‘suṇantu me bhonto licchavī, samaṇo me gotamo nimantito svātanāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Tena me abhihareyyātha yamassa patirūpaṃ maññeyyāthā’’ti. Atha kho te licchavī tassā rattiyā accayena saccakassa nigaṇṭhaputtassa pañcamattāni thālipākasatāni bhattābhihāraṃ abhihariṃsu. Atha kho nigaṇṭhaputto sake ārāme paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bho gotama, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena saccakassa nigaṇṭhaputtassa ārāmo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho saccako nigaṇṭhaputto buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yamidaṃ, bho gotama, dāne puññañca puññamahī ca taṃ dāyakānaṃ sukhāya hotū’’ti. ‘‘Yaṃ kho, aggivessana, tādisaṃ dakkhiṇeyyaṃ āgamma avītarāgaṃ avītadosaṃ avītamohaṃ, taṃ dāyakānaṃ bhavissati. Yaṃ kho, aggivessana, mādisaṃ dakkhiṇeyyaṃ āgamma vītarāgaṃ vītadosaṃ vītamohaṃ, taṃ tuyhaṃ bhavissatī’’ti.
ಚೂಳಸಚ್ಚಕಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಞ್ಚಮಂ।
Cūḷasaccakasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೫. ಚೂಳಸಚ್ಚಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Cūḷasaccakasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೫. ಚೂಳಸಚ್ಚಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Cūḷasaccakasuttavaṇṇanā
