Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၉. စူဠသကုလုဒာယိသုတ္တံ
9. Cūḷasakuludāyisuttaṃ
၂၆၉. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝာပေ။ တေန ခော ပန သမယေန သကုလုဒာယီ ပရိဗ္ဗာဇကော မောရနိဝာပေ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမေ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ။ အထ ခော ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပာဝိသိ။ အထ ခော ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အတိပ္ပဂော ခော တာဝ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ယေန မောရနိဝာပော ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော ယေန သကုလုဒာယီ ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင္ကမေယ္ယ’’န္တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ယေန မောရနိဝာပော ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော တေနုပသင္ကမိ။
269. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena sakuludāyī paribbājako moranivāpe paribbājakārāme paṭivasati mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘atippago kho tāva rājagahe piṇḍāya carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ yena moranivāpo paribbājakārāmo yena sakuludāyī paribbājako tenupasaṅkameyya’’nti. Atha kho bhagavā yena moranivāpo paribbājakārāmo tenupasaṅkami.
တေန ခော ပန သမယေန သကုလုဒာယီ ပရိဗ္ဗာဇကော မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ ဥန္နာဒိနိယာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒာယ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တိယာ, သေယ္ယထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ မဟာမတ္တကထံ သေနာကထံ ဘယကထံ ယုဒ္ဓကထံ အန္နကထံ ပာနကထံ ဝတ္ထကထံ သယနကထံ မာလာကထံ ဂန္ဓကထံ ဉာတိကထံ ယာနကထံ ဂာမကထံ နိဂမကထံ နဂရကထံ ဇနပဒကထံ ဣတ္ထိကထံ သူရကထံ ဝိသိခာကထံ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ ပုဗ္ဗပေတကထံ နာနတ္တကထံ လောကက္ခာယိကံ သမုဒ္ဒက္ခာယိကံ ဣတိဘဝာဘဝကထံ ဣတိ ဝာ။ အဒ္ဒသာ ခော သကုလုဒာယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသ္ဝာန သကံ ပရိသံ သဏ္ဌာပေသိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒာ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ။ အယံ သမဏော ဂောတမော အာဂစ္ဆတိ; အပ္ပသဒ္ဒကာမော ခော ပန သော အာယသ္မာ အပ္ပသဒ္ဒသ္သ ဝဏ္ဏဝာဒီ။ အပ္ပေဝ နာမ အပ္ပသဒ္ဒံ ပရိသံ ဝိဒိတ္ဝာ ဥပသင္ကမိတဗ္ဗံ မညေယ္ယာ’’တိ။ အထ ခော တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တုဏ္ဟီ အဟေသုံ ။
Tena kho pana samayena sakuludāyī paribbājako mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ nisinno hoti unnādiniyā uccāsaddamahāsaddāya anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ kathentiyā, seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthikathaṃ sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ itibhavābhavakathaṃ iti vā. Addasā kho sakuludāyī paribbājako bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna sakaṃ parisaṃ saṇṭhāpesi – ‘‘appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddamakattha. Ayaṃ samaṇo gotamo āgacchati; appasaddakāmo kho pana so āyasmā appasaddassa vaṇṇavādī. Appeva nāma appasaddaṃ parisaṃ viditvā upasaṅkamitabbaṃ maññeyyā’’ti. Atha kho te paribbājakā tuṇhī ahesuṃ .
၂၇၀. အထ ခော ဘဂဝာ ယေန သကုလုဒာယီ ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင္ကမိ။ အထ ခော သကုလုဒာယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဧတု ခော, ဘန္တေ, ဘဂဝာ။ သ္ဝာဂတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော။ စိရသ္သံ ခော, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ။ နိသီဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝာ; ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝာ ပညတ္တေ အာသနေ။ သကုလုဒာယီပိ ခော ပရိဗ္ဗာဇကော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခော သကုလုဒာယိံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဥဒာယိ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ, ကာ စ ပန ဝော အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ’’တိ? ‘‘တိဋ္ဌတေသာ, ဘန္တေ, ကထာ ယာယ မယံ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ။ နေသာ, ဘန္တေ, ကထာ ဘဂဝတော ဒုလ္လဘာ ဘဝိသ္သတိ ပစ္ဆာပိ သဝနာယ။ ယဒာဟံ, ဘန္တေ, ဣမံ ပရိသံ အနုပသင္ကန္တော ဟောမိ အထာယံ ပရိသာ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တီ နိသိန္နာ ဟောတိ; ယဒာ စ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဣမံ ပရိသံ ဥပသင္ကန္တော ဟောမိ အထာယံ ပရိသာ မမညေဝ မုခံ ဥလ္လောကေန္တီ နိသိန္နာ ဟောတိ – ‘ယံ နော သမဏော ဥဒာယီ ဓမ္မံ ဘာသိသ္သတိ တံ 1 သောသ္သာမာ’တိ; ယဒာ ပန , ဘန္တေ, ဘဂဝာ ဣမံ ပရိသံ ဥပသင္ကန္တော ဟောတိ အထာဟဉ္စေဝ အယဉ္စ ပရိသာ ဘဂဝတော မုခံ ဥလ္လောကေန္တာ 2 နိသိန္နာ ဟောမ – ‘ယံ နော ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဘာသိသ္သတိ တံ သောသ္သာမာ’’’တိ။
270. Atha kho bhagavā yena sakuludāyī paribbājako tenupasaṅkami. Atha kho sakuludāyī paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etu kho, bhante, bhagavā. Svāgataṃ, bhante, bhagavato. Cirassaṃ kho, bhante, bhagavā imaṃ pariyāyamakāsi yadidaṃ idhāgamanāya. Nisīdatu, bhante, bhagavā; idamāsanaṃ paññatta’’nti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Sakuludāyīpi kho paribbājako aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho sakuludāyiṃ paribbājakaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kāya nuttha, udāyi, etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti? ‘‘Tiṭṭhatesā, bhante, kathā yāya mayaṃ etarahi kathāya sannisinnā. Nesā, bhante, kathā bhagavato dullabhā bhavissati pacchāpi savanāya. Yadāhaṃ, bhante, imaṃ parisaṃ anupasaṅkanto homi athāyaṃ parisā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ kathentī nisinnā hoti; yadā ca kho ahaṃ, bhante, imaṃ parisaṃ upasaṅkanto homi athāyaṃ parisā mamaññeva mukhaṃ ullokentī nisinnā hoti – ‘yaṃ no samaṇo udāyī dhammaṃ bhāsissati taṃ 3 sossāmā’ti; yadā pana , bhante, bhagavā imaṃ parisaṃ upasaṅkanto hoti athāhañceva ayañca parisā bhagavato mukhaṃ ullokentā 4 nisinnā homa – ‘yaṃ no bhagavā dhammaṃ bhāsissati taṃ sossāmā’’’ti.
၂၇၁. ‘‘တေနဟုဒာယိ, တံယေဝေတ္ထ ပဋိဘာတု ယထာ မံ ပဋိဘာသေယ္ယာ’’သိ။ ‘‘ပုရိမာနိ , ဘန္တေ, ဒိဝသာနိ ပုရိမတရာနိ သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒသ္သာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒသ္သနံ ပဋိဇာနမာနော ‘စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တသ္သ စ ဇာဂရသ္သ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒသ္သနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ။ သော မယာ 5 ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမာနော အညေနညံ ပဋိစရိ, ဗဟိဒ္ဓာ ကထံ အပနာမေသိ, ကောပဉ္စ ဒောသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပာတ္ဝာကာသိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံယေဝ အာရဗ္ဘ သတိ ဥဒပာဒိ – ‘အဟော နူန ဘဂဝာ, အဟော နူန သုဂတော! ယော ဣမေသံ ဓမ္မာနံ သုကုသလော’’’တိ။ ‘‘ကော ပန သော, ဥဒာယိ, သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒသ္သာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒသ္သနံ ပဋိဇာနမာနော ‘စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တသ္သ စ ဇာဂရသ္သ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒသ္သနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ, ယော တယာ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမာနော အညေနညံ ပဋိစရိ, ဗဟိဒ္ဓာ ကထံ အပနာမေသိ ကောပဉ္စ ဒောသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပာတ္ဝာကာသီ’’တိ? ‘နိဂဏ္ဌော, ဘန္တေ, နာဋပုတ္တော’တိ။
271. ‘‘Tenahudāyi, taṃyevettha paṭibhātu yathā maṃ paṭibhāseyyā’’si. ‘‘Purimāni , bhante, divasāni purimatarāni sabbaññū sabbadassāvī aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānamāno ‘carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhita’nti. So mayā 6 pubbantaṃ ārabbha pañhaṃ puṭṭho samāno aññenaññaṃ paṭicari, bahiddhā kathaṃ apanāmesi, kopañca dosañca appaccayañca pātvākāsi. Tassa mayhaṃ, bhante, bhagavantaṃyeva ārabbha sati udapādi – ‘aho nūna bhagavā, aho nūna sugato! Yo imesaṃ dhammānaṃ sukusalo’’’ti. ‘‘Ko pana so, udāyi, sabbaññū sabbadassāvī aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānamāno ‘carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhita’nti, yo tayā pubbantaṃ ārabbha pañhaṃ puṭṭho samāno aññenaññaṃ paṭicari, bahiddhā kathaṃ apanāmesi kopañca dosañca appaccayañca pātvākāsī’’ti? ‘Nigaṇṭho, bhante, nāṭaputto’ti.
‘‘ယော ခော, ဥဒာယိ, အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရေယ္ယ, သေယ္ယထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒ္ဝေပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရေယ္ယ, သော ဝာ မံ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယ္ယ, တံ ဝာဟံ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယ္ယံ; သော ဝာ မေ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေယ္ယ, တသ္သ ဝာဟံ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေယ္ယံ။
‘‘Yo kho, udāyi, anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussareyya, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussareyya, so vā maṃ pubbantaṃ ārabbha pañhaṃ puccheyya, taṃ vāhaṃ pubbantaṃ ārabbha pañhaṃ puccheyyaṃ; so vā me pubbantaṃ ārabbha pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ ārādheyya, tassa vāhaṃ pubbantaṃ ārabbha pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ ārādheyyaṃ.
‘‘ယော 7 ခော, ဥဒာယိ, ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သေယ္ယ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနေယ္ယ, သော ဝာ မံ အပရန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယ္ယ, တံ ဝာဟံ အပရန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယ္ယံ; သော ဝာ မေ အပရန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေယ္ယ, တသ္သ ဝာဟံ အပရန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေယ္ယံ။
‘‘Yo 8 kho, udāyi, dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyya cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajāneyya, so vā maṃ aparantaṃ ārabbha pañhaṃ puccheyya, taṃ vāhaṃ aparantaṃ ārabbha pañhaṃ puccheyyaṃ; so vā me aparantaṃ ārabbha pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ ārādheyya, tassa vāhaṃ aparantaṃ ārabbha pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ ārādheyyaṃ.
‘‘အပိ စ, ဥဒာယိ, တိဋ္ဌတု ပုဗ္ဗန္တော, တိဋ္ဌတု အပရန္တော။ ဓမ္မံ တေ ဒေသေသ္သာမိ – ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတိ, ဣမသ္သုပ္ပာဒာ ဣဒံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ; ဣမသ္မိံ အသတိ ဣဒံ န ဟောတိ, ဣမသ္သ နိရောဓာ ဣဒံ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ။
‘‘Api ca, udāyi, tiṭṭhatu pubbanto, tiṭṭhatu aparanto. Dhammaṃ te desessāmi – imasmiṃ sati idaṃ hoti, imassuppādā idaṃ uppajjati; imasmiṃ asati idaṃ na hoti, imassa nirodhā idaṃ nirujjhatī’’ti.
‘‘အဟဉ္ဟိ, ဘန္တေ, ယာဝတကမ္ပိ မေ ဣမိနာ အတ္တဘာဝေန ပစ္စနုဘူတံ တမ္ပိ နပ္ပဟောမိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနုသ္သရိတုံ, ကုတော ပနာဟံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရိသ္သာမိ, သေယ္ယထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒ္ဝေပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရိသ္သာမိ, သေယ္ယထာပိ ဘဂဝာ? အဟဉ္ဟိ, ဘန္တေ, ဧတရဟိ ပံသုပိသာစကမ္ပိ န ပသ္သာမိ, ကုတော ပနာဟံ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သိသ္သာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနိသ္သာမိ, သေယ္ယထာပိ ဘဂဝာ? ယံ ပန မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ဧဝမာဟ – ‘အပိ စ, ဥဒာယိ, တိဋ္ဌတု ပုဗ္ဗန္တော, တိဋ္ဌတု အပရန္တော; ဓမ္မံ တေ ဒေသေသ္သာမိ – ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတိ, ဣမသ္သုပ္ပာဒာ ဣဒံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ; ဣမသ္မိံ အသတိ ဣဒံ န ဟောတိ, ဣမသ္သ နိရောဓာ ဣဒံ နိရုဇ္ဈတီ’တိ တဉ္စ ပန မေ ဘိယ္ယောသောမတ္တာယ န ပက္ခာယတိ။ အပ္ပေဝ နာမာဟံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဘဂဝတော စိတ္တံ အာရာဓေယ္ယံ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏေနာ’’တိ။
‘‘Ahañhi, bhante, yāvatakampi me iminā attabhāvena paccanubhūtaṃ tampi nappahomi sākāraṃ sauddesaṃ anussarituṃ, kuto panāhaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarissāmi, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarissāmi, seyyathāpi bhagavā? Ahañhi, bhante, etarahi paṃsupisācakampi na passāmi, kuto panāhaṃ dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passissāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānissāmi, seyyathāpi bhagavā? Yaṃ pana maṃ, bhante, bhagavā evamāha – ‘api ca, udāyi, tiṭṭhatu pubbanto, tiṭṭhatu aparanto; dhammaṃ te desessāmi – imasmiṃ sati idaṃ hoti, imassuppādā idaṃ uppajjati; imasmiṃ asati idaṃ na hoti, imassa nirodhā idaṃ nirujjhatī’ti tañca pana me bhiyyosomattāya na pakkhāyati. Appeva nāmāhaṃ, bhante, sake ācariyake bhagavato cittaṃ ārādheyyaṃ pañhassa veyyākaraṇenā’’ti.
၂၇၂. ‘‘ကိန္တိ ပန တေ, ဥဒာယိ, သကေ အာစရိယကေ ဟောတီ’’တိ? ‘‘အမ္ဟာကံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော, အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော’’’တိ။
272. ‘‘Kinti pana te, udāyi, sake ācariyake hotī’’ti? ‘‘Amhākaṃ, bhante, sake ācariyake evaṃ hoti – ‘ayaṃ paramo vaṇṇo, ayaṃ paramo vaṇṇo’’’ti.
‘‘ယံ ပန တေ ဧတံ, ဥဒာယိ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော, အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ, ကတမော သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ? ‘‘ယသ္မာ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝာ ပဏီတတရော ဝာ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ။
‘‘Yaṃ pana te etaṃ, udāyi, sake ācariyake evaṃ hoti – ‘ayaṃ paramo vaṇṇo, ayaṃ paramo vaṇṇo’ti, katamo so paramo vaṇṇo’’ti? ‘‘Yasmā, bhante, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’’ti.
‘‘ကတမော ပန သော ပရမော ဝဏ္ဏော ယသ္မာ ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝာ ပဏီတတရော ဝာ နတ္ထီ’’တိ? ‘‘ယသ္မာ , ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝာ ပဏီတတရော ဝာ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ။
‘‘Katamo pana so paramo vaṇṇo yasmā vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthī’’ti? ‘‘Yasmā , bhante, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’’ti.
‘‘ဒီဃာပိ ခော တေ ဧသာ, ဥဒာယိ, ဖရေယ္ယ – ‘ယသ္မာ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝာ ပဏီတတရော ဝာ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ, တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသိ။ သေယ္ယထာပိ, ဥဒာယိ, ပုရိသော ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘အဟံ ယာ ဣမသ္မိံ ဇနပဒေ ဇနပဒကလ္ယာဏီ တံ ဣစ္ဆာမိ, တံ ကာမေမီ’တိ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယ္ယုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တ္ဝံ ဇနပဒကလ္ယာဏိံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသိ, ဇာနာသိ တံ ဇနပဒကလ္ယာဏိံ – ခတ္တိယီ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏီ ဝာ ဝေသ္သီ ဝာ သုဒ္ဒီ ဝာ’’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘နော’တိ ဝဒေယ္ယ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယ္ယုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တ္ဝံ ဇနပဒကလ္ယာဏိံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသိ, ဇာနာသိ တံ ဇနပဒကလ္ယာဏိံ – ဧဝံနာမာ ဧဝံဂောတ္တာတိ ဝာတိ။ပေ.။ ဒီဃာ ဝာ ရသ္သာ ဝာ မဇ္ဈိမာ ဝာ ကာဠီ ဝာ သာမာ ဝာ မင္ဂုရစ္ဆဝီ ဝာတိ။ အမုကသ္မိံ ဂာမေ ဝာ နိဂမေ ဝာ နဂရေ ဝာ’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘နော’တိ ဝဒေယ္ယ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယ္ယုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တ္ဝံ န ဇာနာသိ န ပသ္သသိ, တံ တ္ဝံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသီ’’’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘အာမာ’တိ ဝဒေယ္ယ။
‘‘Dīghāpi kho te esā, udāyi, phareyya – ‘yasmā, bhante, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’ti vadesi, tañca vaṇṇaṃ na paññapesi. Seyyathāpi, udāyi, puriso evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ yā imasmiṃ janapade janapadakalyāṇī taṃ icchāmi, taṃ kāmemī’ti. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ambho purisa, yaṃ tvaṃ janapadakalyāṇiṃ icchasi kāmesi, jānāsi taṃ janapadakalyāṇiṃ – khattiyī vā brāhmaṇī vā vessī vā suddī vā’’ti? Iti puṭṭho ‘no’ti vadeyya. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ambho purisa, yaṃ tvaṃ janapadakalyāṇiṃ icchasi kāmesi, jānāsi taṃ janapadakalyāṇiṃ – evaṃnāmā evaṃgottāti vāti…pe… dīghā vā rassā vā majjhimā vā kāḷī vā sāmā vā maṅguracchavī vāti… amukasmiṃ gāme vā nigame vā nagare vā’ti? Iti puṭṭho ‘no’ti vadeyya. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ambho purisa, yaṃ tvaṃ na jānāsi na passasi, taṃ tvaṃ icchasi kāmesī’’’ti? Iti puṭṭho ‘āmā’ti vadeyya.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒာယိ – နနု ဧဝံ သန္တေ, တသ္သ ပုရိသသ္သ အပ္ပာဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓာ ခော, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တသ္သ ပုရိသသ္သ အပ္ပာဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, udāyi – nanu evaṃ sante, tassa purisassa appāṭihīrakataṃ bhāsitaṃ sampajjatī’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tassa purisassa appāṭihīrakataṃ bhāsitaṃ sampajjatī’’ti.
‘‘ဧဝမေဝ ခော တ္ဝံ, ဥဒာယိ, ‘ယသ္မာ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝာ ပဏီတတရော ဝာ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ, တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသီ’’တိ။
‘‘Evameva kho tvaṃ, udāyi, ‘yasmā, bhante, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’ti vadesi, tañca vaṇṇaṃ na paññapesī’’ti.
‘‘သေယ္ယထာပိ, ဘန္တေ, မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တော ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ, ဧဝံ ဝဏ္ဏော အတ္တာ ဟောတိ အရောဂော ပရံ မရဏာ’’တိ။
‘‘Seyyathāpi, bhante, maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca virocati ca, evaṃ vaṇṇo attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti.
၂၇၃. ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒာယိ, ယော ဝာ မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တော ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ, ယော ဝာ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယ္ဝာယံ, ဘန္တေ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
273. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, udāyi, yo vā maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca virocati ca, yo vā rattandhakāratimisāya kimi khajjopanako – imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, rattandhakāratimisāya kimi khajjopanako – ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒာယိ, ယော ဝာ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော, ယော ဝာ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပော – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယ္ဝာယံ, ဘန္တေ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, udāyi, yo vā rattandhakāratimisāya kimi khajjopanako, yo vā rattandhakāratimisāya telappadīpo – imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, rattandhakāratimisāya telappadīpo – ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒာယိ, ယော ဝာ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပော, ယော ဝာ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယ္ဝာယံ, ဘန္တေ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, udāyi, yo vā rattandhakāratimisāya telappadīpo, yo vā rattandhakāratimisāya mahāaggikkhandho – imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, rattandhakāratimisāya mahāaggikkhandho – ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒာယိ, ယော ဝာ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော, ယာ ဝာ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယ္ဝာယံ, ဘန္တေ, ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, udāyi, yo vā rattandhakāratimisāya mahāaggikkhandho, yā vā rattiyā paccūsasamayaṃ viddhe vigatavalāhake deve osadhitārakā – imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, rattiyā paccūsasamayaṃ viddhe vigatavalāhake deve osadhitārakā – ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒာယိ, ယာ ဝာ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ, ယော ဝာ တဒဟုပောသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒော 9 အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယ္ဝာယံ, ဘန္တေ, တဒဟုပောသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒော အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, udāyi, yā vā rattiyā paccūsasamayaṃ viddhe vigatavalāhake deve osadhitārakā, yo vā tadahuposathe pannarase viddhe vigatavalāhake deve abhido 10 aḍḍharattasamayaṃ cando – imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, tadahuposathe pannarase viddhe vigatavalāhake deve abhido aḍḍharattasamayaṃ cando – ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒာယိ, ယော ဝာ တဒဟုပောသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒော အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော, ယော ဝာ ဝသ္သာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒော မဇ္ဈန္ဟိကသမယံ သူရိယော – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယ္ဝာယံ, ဘန္တေ, ဝသ္သာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒော မဇ္ဈန္ဟိကသမယံ သူရိယော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, udāyi, yo vā tadahuposathe pannarase viddhe vigatavalāhake deve abhido aḍḍharattasamayaṃ cando, yo vā vassānaṃ pacchime māse saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve abhido majjhanhikasamayaṃ sūriyo – imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, vassānaṃ pacchime māse saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve abhido majjhanhikasamayaṃ sūriyo – ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘အတော ခော တေ, ဥဒာယိ, ဗဟူ ဟိ ဗဟုတရာ ဒေဝာ ယေ ဣမေသံ စန္ဒိမသူရိယာနံ အာဘာ နာနုဘောန္တိ, တ္ယာဟံ ပဇာနာမိ။ အထ စ ပနာဟံ န ဝဒာမိ – ‘ယသ္မာ ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝာ ပဏီတတရော ဝာ နတ္ထီ’တိ။ အထ စ ပန တ္ဝံ, ဥဒာယိ, ‘ယ္ဝာယံ ဝဏ္ဏော ကိမိနာ ခဇ္ဇောပနကေန နိဟီနတရော 11 စ ပတိကိဋ္ဌတရော စ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ, တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသီ’’တိ။ ‘‘အစ္ဆိဒံ 12 ဘဂဝာ ကထံ, အစ္ဆိဒံ သုဂတော ကထ’’န္တိ!
‘‘Ato kho te, udāyi, bahū hi bahutarā devā ye imesaṃ candimasūriyānaṃ ābhā nānubhonti, tyāhaṃ pajānāmi. Atha ca panāhaṃ na vadāmi – ‘yasmā vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthī’ti. Atha ca pana tvaṃ, udāyi, ‘yvāyaṃ vaṇṇo kiminā khajjopanakena nihīnataro 13 ca patikiṭṭhataro ca so paramo vaṇṇo’ti vadesi, tañca vaṇṇaṃ na paññapesī’’ti. ‘‘Acchidaṃ 14 bhagavā kathaṃ, acchidaṃ sugato katha’’nti!
‘‘ကိံ ပန တ္ဝံ, ဥဒာယိ, ဧဝံ ဝဒေသိ – ‘အစ္ဆိဒံ ဘဂဝာ ကထံ, အစ္ဆိဒံ သုဂတော ကထံ’’’တိ? ‘‘အမ္ဟာကံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော, အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သကေ အာစရိယကေ သမနုယုဉ္ဇိယမာနာ သမနုဂ္ဂာဟိယမာနာ သမနုဘာသိယမာနာ ရိတ္တာ တုစ္ဆာ အပရဒ္ဓာ’’တိ။
‘‘Kiṃ pana tvaṃ, udāyi, evaṃ vadesi – ‘acchidaṃ bhagavā kathaṃ, acchidaṃ sugato kathaṃ’’’ti? ‘‘Amhākaṃ, bhante, sake ācariyake evaṃ hoti – ‘ayaṃ paramo vaṇṇo, ayaṃ paramo vaṇṇo’ti. Te mayaṃ, bhante, bhagavatā sake ācariyake samanuyuñjiyamānā samanuggāhiyamānā samanubhāsiyamānā rittā tucchā aparaddhā’’ti.
၂၇၄. ‘‘ကိံ ပနုဒာယိ, အတ္ထိ ဧကန္တသုခော လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒာ ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ? ‘‘အမ္ဟာကံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အတ္ထိ ဧကန္တသုခော လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒာ ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’’တိ။
274. ‘‘Kiṃ panudāyi, atthi ekantasukho loko, atthi ākāravatī paṭipadā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāyā’’ti? ‘‘Amhākaṃ, bhante, sake ācariyake evaṃ hoti – ‘atthi ekantasukho loko, atthi ākāravatī paṭipadā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāyā’’’ti.
‘‘ကတမာ ပန သာ, ဥဒာယိ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒာ ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော ပာဏာတိပာတံ ပဟာယ ပာဏာတိပာတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒာနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒာနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ပဟာယ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝာဒံ ပဟာယ မုသာဝာဒာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အညတရံ ဝာ ပန တပောဂုဏံ သမာဒာယ ဝတ္တတိ။ အယံ ခော သာ, ဘန္တေ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒာ ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။
‘‘Katamā pana sā, udāyi, ākāravatī paṭipadā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāyā’’ti? ‘‘Idha, bhante, ekacco pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācāraṃ pahāya kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti, aññataraṃ vā pana tapoguṇaṃ samādāya vattati. Ayaṃ kho sā, bhante, ākāravatī paṭipadā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāyā’’ti.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒာယိ, ယသ္မိံ သမယေ ပာဏာတိပာတံ ပဟာယ ပာဏာတိပာတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကန္တသုခီ ဝာ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝာ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, udāyi, yasmiṃ samaye pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, ekantasukhī vā tasmiṃ samaye attā hoti sukhadukkhī vā’’ti? ‘‘Sukhadukkhī, bhante’’.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒာယိ, ယသ္မိံ သမယေ အဒိန္နာဒာနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒာနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကန္တသုခီ ဝာ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝာ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, udāyi, yasmiṃ samaye adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, ekantasukhī vā tasmiṃ samaye attā hoti sukhadukkhī vā’’ti? ‘‘Sukhadukkhī, bhante’’.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒာယိ, ယသ္မိံ သမယေ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ပဟာယ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကန္တသုခီ ဝာ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝာ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, udāyi, yasmiṃ samaye kāmesumicchācāraṃ pahāya kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, ekantasukhī vā tasmiṃ samaye attā hoti sukhadukkhī vā’’ti? ‘‘Sukhadukkhī, bhante’’.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒာယိ, ယသ္မိံ သမယေ မုသာဝာဒံ ပဟာယ မုသာဝာဒာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကန္တသုခီ ဝာ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝာ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, udāyi, yasmiṃ samaye musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti, ekantasukhī vā tasmiṃ samaye attā hoti sukhadukkhī vā’’ti? ‘‘Sukhadukkhī, bhante’’.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒာယိ, ယသ္မိံ သမယေ အညတရံ တပောဂုဏံ သမာဒာယ ဝတ္တတိ, ဧကန္တသုခီ ဝာ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝာ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, udāyi, yasmiṃ samaye aññataraṃ tapoguṇaṃ samādāya vattati, ekantasukhī vā tasmiṃ samaye attā hoti sukhadukkhī vā’’ti? ‘‘Sukhadukkhī, bhante’’.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒာယိ, အပိ နု ခော ဝောကိဏ္ဏသုခဒုက္ခံ ပဋိပဒံ အာဂမ္မ ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာ ဟောတီ’’တိ 15? ‘‘အစ္ဆိဒံ ဘဂဝာ ကထံ, အစ္ဆိဒံ သုဂတော ကထ’’န္တိ!
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, udāyi, api nu kho vokiṇṇasukhadukkhaṃ paṭipadaṃ āgamma ekantasukhassa lokassa sacchikiriyā hotī’’ti 16? ‘‘Acchidaṃ bhagavā kathaṃ, acchidaṃ sugato katha’’nti!
‘‘ကိံ ပန တ္ဝံ, ဥဒာယိ, ဝဒေသိ – ‘အစ္ဆိဒံ ဘဂဝာ ကထံ, အစ္ဆိဒံ သုဂတော ကထံ’’’တိ? ‘‘အမ္ဟာကံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အတ္ထိ ဧကန္တသုခော လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒာ ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယာ’တိ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သကေ အာစရိယကေ သမနုယုဉ္ဇိယမာနာ သမနုဂ္ဂာဟိယမာနာ သမနုဘာသိယမာနာ ရိတ္တာ တုစ္ဆာ အပရဒ္ဓာ’’တိ 17။
‘‘Kiṃ pana tvaṃ, udāyi, vadesi – ‘acchidaṃ bhagavā kathaṃ, acchidaṃ sugato kathaṃ’’’ti? ‘‘Amhākaṃ, bhante, sake ācariyake evaṃ hoti – ‘atthi ekantasukho loko, atthi ākāravatī paṭipadā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāyā’ti. Te mayaṃ, bhante, bhagavatā sake ācariyake samanuyuñjiyamānā samanuggāhiyamānā samanubhāsiyamānā rittā tucchā aparaddhā’’ti 18.
၂၇၅. ‘‘ကိံ ပန, ဘန္တေ, အတ္ထိ ဧကန္တသုခော လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒာ ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခော, ဥဒာယိ, ဧကန္တသုခော လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒာ ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။
275. ‘‘Kiṃ pana, bhante, atthi ekantasukho loko, atthi ākāravatī paṭipadā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāyā’’ti? ‘‘Atthi kho, udāyi, ekantasukho loko, atthi ākāravatī paṭipadā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāyā’’ti.
‘‘ကတမာ ပန သာ, ဘန္တေ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒာ ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ? ‘‘ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ပီတိယာ စ ဝိရာဂာ။ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ – အယံ ခော သာ, ဥဒာယိ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒာ ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။
‘‘Katamā pana sā, bhante, ākāravatī paṭipadā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāyā’’ti? ‘‘Idhudāyi, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; vitakkavicārānaṃ vūpasamā… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; pītiyā ca virāgā… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati – ayaṃ kho sā, udāyi, ākāravatī paṭipadā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāyā’’ti.
‘‘န 19 ခော သာ, ဘန္တေ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒာ ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယ, သစ္ဆိကတော ဟိသ္သ, ဘန္တေ, ဧတ္တာဝတာ ဧကန္တသုခော လောကော ဟောတီ’’တိ။ ‘‘န ခ္ဝာသ္သ, ဥဒာယိ, ဧတ္တာဝတာ ဧကန္တသုခော လောကော သစ္ဆိကတော ဟောတိ; အာကာရဝတီတ္ဝေဝ သာ ပဋိပဒာ ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။
‘‘Na 20 kho sā, bhante, ākāravatī paṭipadā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāya, sacchikato hissa, bhante, ettāvatā ekantasukho loko hotī’’ti. ‘‘Na khvāssa, udāyi, ettāvatā ekantasukho loko sacchikato hoti; ākāravatītveva sā paṭipadā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāyā’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ, သကုလုဒာယိသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ပရိသာ ဥန္နာဒိနီ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒာ အဟောသိ – ‘‘ဧတ္ထ မယံ အနသ္သာမ သာစရိယကာ, ဧတ္ထ မယံ အနသ္သာမ 21 သာစရိယကာ! န မယံ ဣတော ဘိယ္ယော ဥတ္တရိတရံ ပဇာနာမာ’’တိ။
Evaṃ vutte, sakuludāyissa paribbājakassa parisā unnādinī uccāsaddamahāsaddā ahosi – ‘‘ettha mayaṃ anassāma sācariyakā, ettha mayaṃ anassāma 22 sācariyakā! Na mayaṃ ito bhiyyo uttaritaraṃ pajānāmā’’ti.
အထ ခော သကုလုဒာယီ ပရိဗ္ဗာဇကော တေ ပရိဗ္ဗာဇကေ အပ္ပသဒ္ဒေ ကတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကိတ္တာဝတာ ပနာသ္သ, ဘန္တေ, ဧကန္တသုခော လောကော သစ္ဆိကတော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓုဒာယိ, ဘိက္ခု သုခသ္သ စ ပဟာနာ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယာ တာ ဒေဝတာ ဧကန္တသုခံ လောကံ ဥပပန္နာ တာဟိ ဒေဝတာဟိ သဒ္ဓိံ သန္တိဋ္ဌတိ သလ္လပတိ သာကစ္ဆံ သမာပဇ္ဇတိ။ ဧတ္တာဝတာ ခ္ဝာသ္သ, ဥဒာယိ, ဧကန္တသုခော လောကော သစ္ဆိကတော ဟောတီ’’တိ။
Atha kho sakuludāyī paribbājako te paribbājake appasadde katvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kittāvatā panāssa, bhante, ekantasukho loko sacchikato hotī’’ti? ‘‘Idhudāyi, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ… upasampajja viharati. Yā tā devatā ekantasukhaṃ lokaṃ upapannā tāhi devatāhi saddhiṃ santiṭṭhati sallapati sākacchaṃ samāpajjati. Ettāvatā khvāssa, udāyi, ekantasukho loko sacchikato hotī’’ti.
၂၇၆. ‘‘ဧတသ္သ နူန, ဘန္တေ, ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ ဘဂဝတိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရန္တီ’’တိ? ‘‘န ခော, ဥဒာယိ, ဧကန္တသုခသ္သ လောကသ္သ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရန္တိ။ အတ္ထိ ခော, ဥဒာယိ , အညေဝ ဓမ္မာ ဥတ္တရိတရာ စ ပဏီတတရာ စ ယေသံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရန္တီ’’တိ။
276. ‘‘Etassa nūna, bhante, ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāhetu bhikkhū bhagavati brahmacariyaṃ carantī’’ti? ‘‘Na kho, udāyi, ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti. Atthi kho, udāyi , aññeva dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca yesaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ carantī’’ti.
‘‘ကတမေ ပန တေ, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဥတ္တရိတရာ စ ပဏီတတရာ စ ယေသံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ ဘဂဝတိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရန္တီ’’တိ? ‘‘ဣဓုဒာယိ, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ။ပေ.။ သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ခော, ဥဒာယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယသ္သ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရန္တိ’’။
‘‘Katame pana te, bhante, dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca yesaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū bhagavati brahmacariyaṃ carantī’’ti? ‘‘Idhudāyi, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā…pe… so ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayampi kho, udāyi, dhammo uttaritaro ca paṇītataro ca yassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti’’.
‘‘ပုန စပရံ, ဥဒာယိ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ။ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ခော, ဥဒာယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယသ္သ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရန္တိ။
‘‘Puna caparaṃ, udāyi, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayampi kho, udāyi, dhammo uttaritaro ca paṇītataro ca yassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti.
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝာသာနုသ္သတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ, သေယ္ယထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒ္ဝေပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ အယမ္ပိ ခော, ဥဒာယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယသ္သ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရန္တိ။
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Ayampi kho, udāyi, dhammo uttaritaro ca paṇītataro ca yassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti.
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပာတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ။ပေ.။ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ အယမ္ပိ ခော, ဥဒာယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယသ္သ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရန္တိ။
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate…pe… yathākammūpage satte pajānāti. Ayampi kho, udāyi, dhammo uttaritaro ca paṇītataro ca yassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti.
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝာနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ။ပေ.။ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ။ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’တိ။ ‘ဣမေ အာသဝာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ။ ‘အယံ အာသဝနိရောဓော’တိ။ ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတော ကာမာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ အယမ္ပိ ခော, ဥဒာယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယသ္သ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရန္တိ။ ဣမေ ခော, ဥဒာယိ, ဓမ္မာ ဥတ္တရိတရာ စ ပဏီတတရာ စ ယေသံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရန္တီ’’တိ။
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti . So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti…pe… ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti… ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti… ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti… ‘ayaṃ āsavanirodho’ti… ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Ayampi kho, udāyi, dhammo uttaritaro ca paṇītataro ca yassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti. Ime kho, udāyi, dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca yesaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ carantī’’ti.
၂၇၇. ဧဝံ ဝုတ္တေ, သကုလုဒာယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ , အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယ္ယထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝာ ဥက္ကုဇ္ဇေယ္ယ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝာ ဝိဝရေယ္ယ, မူဠ္ဟသ္သ ဝာ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယ္ယ, အန္ဓကာရေ ဝာ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယ္ယ – ‘စက္ခုမန္တော ရူပာနိ ဒက္ခန္တီ’တိ; ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင္ဃဉ္စ။ လဘေယ္ယာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယ္ယံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။
277. Evaṃ vutte, sakuludāyī paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante , abhikkantaṃ, bhante! Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ, သကုလုဒာယိသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ပရိသာ သကုလုဒာယိံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘မာ ဘဝံ, ဥဒာယိ, သမဏေ ဂောတမေ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိ; မာ ဘဝံ, ဥဒာယိ, အာစရိယော ဟုတ္ဝာ အန္တေဝာသီဝာသံ ဝသိ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဥဒကမဏိကော 23 ဟုတ္ဝာ ဥဒဉ္စနိကော 24 အသ္သ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ 25 ဘောတော ဥဒာယိသ္သ ဘဝိသ္သတိ။ မာ ဘဝံ, ဥဒာယိ, သမဏေ ဂောတမေ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိ; မာ ဘဝံ, ဥဒာယိ, အာစရိယော ဟုတ္ဝာ အန္တေဝာသီဝာသံ ဝသီ’’တိ။ ဣတိ ဟိဒံ သကုလုဒာယိသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ပရိသာ သကုလုဒာယိံ ပရိဗ္ဗာဇကံ အန္တရာယမကာသိ ဘဂဝတိ ဗ္ရဟ္မစရိယေတိ။
Evaṃ vutte, sakuludāyissa paribbājakassa parisā sakuludāyiṃ paribbājakaṃ etadavocuṃ – ‘‘mā bhavaṃ, udāyi, samaṇe gotame brahmacariyaṃ cari; mā bhavaṃ, udāyi, ācariyo hutvā antevāsīvāsaṃ vasi. Seyyathāpi nāma udakamaṇiko 26 hutvā udañcaniko 27 assa, evaṃ sampadamidaṃ 28 bhoto udāyissa bhavissati. Mā bhavaṃ, udāyi, samaṇe gotame brahmacariyaṃ cari; mā bhavaṃ, udāyi, ācariyo hutvā antevāsīvāsaṃ vasī’’ti. Iti hidaṃ sakuludāyissa paribbājakassa parisā sakuludāyiṃ paribbājakaṃ antarāyamakāsi bhagavati brahmacariyeti.
စူဠသကုလုဒာယိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
Cūḷasakuludāyisuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၉. စူဠသကုလုဒာယိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 9. Cūḷasakuludāyisuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၉. စူဠသကုလုဒာယိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 9. Cūḷasakuludāyisuttavaṇṇanā